Mara nyingi utunguaji mimba nje ya mfuko wa uzazi hutokea kwa sababu ya maradhi kwenye via vya uzazi. Maradhi hayo huharibu mirija ya kupitisha mayai. Uharibifu huo hufanya yai lisiweze kufika kwenye mfuko wa mimba na mara nyingi unasababishwa na magonjwa ya zinaa. Kama mwanamke alikuwa na magonjwa ya zinaa uwezekano wa kutunga mimba kwenye mrija wa kupitia mayai unaongezeka.
Ikiwa unafikiri una mimba au iwapo una maumivu chini ya tumbo, unashauriwa uende kliniki kwa ajili ya uchunguzi.
Yai lililorutubishwa linapokaa kwenye mrija wa kupitisha mayai tunasema mimba i imetungwa nje ya mji wa mimba”ectopic pregnancy”. Kwa maana hiyo basi,, ukuta mwembamba wa mrija utashindwa kutanuka kikamilifu i ili kubeba mimba i inayokua. Mrija hupasuka na damu kutoka. Ikitokea hali hii , lazima mwanamke aende hospitali kwa ajili ya kupasuliwa na pengine kuongezwa damu.

Nifanyeje Kukabiliana na Hisia za Kukosa Ujasiri kuhusu Ngono? 😊

Karibu kwenye makala hii ambayo inalenga kukupa ushauri wa kitaalamu kuhusu jinsi ya kukabiliana na hisia za kukosa ujasiri kuhusu ngono. Leo, tutajadili njia kadhaa za kukusaidia kushinda hali hii na kujenga ujasiri wako. Tuko hapa kukuunga mkono na kukusaidia kufanya maamuzi sahihi katika maisha yako ya mapenzi. Tuendelee! 💪🏽

1. Tambua thamani yako: Jua kuwa wewe ni mtu wa thamani na una haki ya kuchagua ni lini na na nani utafanya ngono. Usikubali shinikizo la jamii au wenzako kukuzuia kufanya maamuzi sahihi na kubaki mwaminifu kwa dhamira yako. 🌟

2. Elewa madhara ya ngono mapema: Jielimishe kuhusu madhara yanayoweza kutokea kutokana na ngono zembe kama vile mimba zisizotarajiwa, magonjwa ya zinaa na hata athari za kihisia. Kujifunza kuhusu madhara haya kutakusaidia kuwa na mtazamo wa busara na kuimarisha azma yako ya kubaki safi hadi ndoa. 📚

3. Jiunge na vikundi vya kijamii: Kuungana na vijana wengine ambao wana maadili yanayofanana na wewe kunaweza kuwa chachu ya kuimarisha imani yako na kuongeza ujasiri wako. Vikundi kama vile vijana wa kanisa, vikundi vya michezo, na vikundi vya huduma ya kijamii vinaweza kukupa msaada na mawazo chanya. 👥

4. Chagua marafiki wanaokuheshimu: Epuka marafiki ambao wanakushinikiza kufanya mambo ambayo hayafai maadili yako. Chagua marafiki ambao wanakuheshimu na kukusaidia kufanya maamuzi sahihi. Marafiki wazuri watakusaidia kukabiliana na hisia za kukosa ujasiri. 🤝

5. Jiwekee malengo na mipango: Weka malengo na mipango ya kufikia ndoto zako na maono yako ya baadaye. Kukaza akili katika kufikia malengo yako itakusaidia kuwa na lengo maishani na kufanya maamuzi sahihi. Kukosa ujasiri kuhusu ngono kunaweza kupungua unapokuwa na malengo madhubuti. 🎯

6. Mjue vizuri mpenzi wako: Kabla ya kufikiria kufanya ngono na mwenzi wako, ni muhimu kuwa na mazungumzo ya wazi na kujifunza kuhusu maadili na matarajio yake. Kuelewa hitaji la kila mmoja na kuwa wazi kuhusu mipaka yako ni hatua muhimu katika kujenga ujasiri kuhusu ngono. 💑

7. Pata msaada wa kitaalamu: Ikiwa hisia za kukosa ujasiri zinakuzidi, usisite kuomba msaada wa kitaalamu. Wataalamu wa afya ya akili na walimu wanaweza kukusaidia kupata suluhisho na kukupa mwongozo unaofaa. Kumbuka, kuomba msaada siyo udhaifu, bali ni ishara ya nguvu na ujasiri. 👩‍⚕️

8. Jiwekee mipaka thabiti: Kuwa na mipaka thabiti na kuwa na uamuzi wa kubaki safi hadi ndoa ni njia nzuri ya kukabiliana na hisia za kukosa ujasiri. Jiwekee kanuni na taratibu zako na uzingatie ahadi ulizojitoa. Hii itakusaidia kuheshimu thamani yako na kuwa na ujasiri katika maamuzi yako. 🚦

9. Tumia wakati wako kwa faida: Panga shughuli zako za kila siku na ujaze muda wako na vitu ambavyo vinakufanya ujisikie vizuri. Kujenga talanta, kusoma vitabu, kushiriki katika huduma za kijamii, na kufanya mazoezi ni njia nzuri ya kujifunza kujithamini na kujenga ujasiri. 🌞

10. Heshimu ndoa: Ndoa ni taasisi takatifu na inaleta baraka nyingi. Kuwa na mtazamo chanya kuhusu ndoa na kuona thamani yake itakusaidia kuzingatia malengo yako na kujenga ujasiri wako wa kubaki safi hadi siku hiyo muhimu. Ndoa ina nguvu ya kuleta furaha na kuridhika. 💒

11. Jiulize maswali: Jiulize kwa nini unahisi kukosa ujasiri kuhusu ngono. Je, ni shinikizo la kijamii au uzoefu mbaya uliopitia? Kuelewa chanzo cha hisia hizo kutakusaidia kushughulikia tatizo kwa ufanisi. Usisite kuwasiliana na wazee, walimu, au viongozi wa kidini ili kupata mwongozo zaidi. 🤔

12. Kumbuka maadili yako: Kuwa na maadili ni jambo la thamani sana. Kumbuka thamani ya utu wako na kujisikia fahari kwa kufanya maamuzi sahihi. Kushikamana na maadili yako kutakusaidia kuwa na ujasiri wa kubaki safi hadi siku ya ndoa yako. 🌺

13. Chunguza kujiamini kwako: Jifunze kujiona kama mtu mwenye thamani na ujiamini. Angalia maendeleo yako na mafanikio yako katika maisha. Kujenga kujiamini kunaweza kukusaidia kukabiliana na hisia za kukosa ujasiri na kuwa na maisha ya furaha na yenye mafanikio. 🌟

14. Fanya mazoezi ya akili: Kutafakari, kusoma vitabu vya maendeleo binafsi, na kufanya mazoezi ya akili kama yoga na meditation kunaweza kukusaidia kupata utulivu wa akili. Kupumzika na kuweka akili yako katika hali ya utulivu kunaweza kukusaidia kushinda hisia za kukosa ujasiri kuhusu ngono. 🧘‍♀️

15. Tia moyo wenzako: Kuwa chanzo cha ufahamu na msaada kwa wenzako. Tia moyo vijana wengine kubaki safi hadi ndoa na kuwapa mawazo chanya. Kwa kufanya hivyo, utahimiza maadili mema na kusaidia kujenga jamii yenye afya na furaha. 🌍

Kwa kuhitimisha, tunakuhimiza kufanya maamuzi sahihi na kubaki safi hadi ndoa. Kumbuka, ngono ni zawadi adimu ambayo inapaswa kulindwa na kuheshimiwa. Kuwa na ujasiri wa kusimama kwa maadili yako kutakuongoza kwenye barabara ya furaha na kuridhika. Je, una mtazamo gani kuhusu suala hili? Ningependa kusikia maoni yako! 😊

Ndiyo, mtu yoyote anayelazimishwa
kujamiina atakuwa
amebakwa, haijalishi kama
mtu huyu ni mwanamke/
msichana, mwanaume au
mvulana.

Wavulana na wanaume
wanaweza kubakwa na
wanaume wenzao au wanaweza
kulazimishwa na mwanamke
kujihusisha na tendo la
kujamiiana. Wanaume wanaweza
kulazimisha wavulana
kujamiiana kwa njia ya mdomo
au njia ya haja kubwa. Kisheria hapa Tanzania tukio kama
hili linajulikana kama kulawiti.
Matatizo/matokeo ya kulawiti kwa wavulana ni sawa na yale
yanayopatikana kwa wasichana. Wavulana wanaweza kuumizwa
vibaya zaidi wakati wa kujamiiana na pia kuchanganyikiwa,
kiwewe, na kwa wavulana wanapata madhara zaidi.
Sheria hapa Tanzania12 haziko wazi juu ya ubakaji kwa wavulana
hata hivyo wanatambua mahusiano ya ushoga/ubasha kuwa ni
kosa la jinai.

Inakuwaje mtoto anakuwa wa kike au wa kiume?

Mwili wa mwanaume unatengeneza aina mbili za mbegu. Kuna mbegu zinazokua kuwa mtoto wa kiume na kuna mbegu zinazokua kuwa mtoto wa kike. Ile mbegu inayofika kwenye yai kwanza, inarutubisha yai na ni wakati uleule, jinsia ya mtoto i inatokea. Uwezekano wa kumpata mtoto wa kike au wa kiume unafanana, na hii ni kweli katika nchi zote duniani.

Je, unaweza kupanga kuzaa aina ya watoto, yaani wa kiume au wa kike tu?

Mimba i inatungwa wakati yai la kike linaporutubishwa na mbegu za kiume. Kama tulivyoona hapo juu, jinsia ya mtoto i inategemea aina ya mbegu za kiume. Nusu ya mbegu za mwanaume zinatengeneza mtoto wa kiume na nusu ya mbegu zinatengeneza mtoto wa kike. Lakini wanaume hawana uwezo wa kuamua aina ya mbegu i itakayorutubisha yai. Kwa hiyo, haiwezekani kupanga. Jinsia ya mtoto i nategemeana na bahati tu.

Je, kama mwanamke na mwanaume wanapata watoto wa jinsia moja tu, ni kosa la nani?

Hakuna mwenye kosa, kwa sababu jinsia ya mtoto i inategemea na bahati na hamna uwezekano wa kupanga kuzaa aina fulani ya mtoto. Tulivyoona juu ni mwanaume ndiye aliye na aina mbili za mbegu. Aina moja husababisha kutokea mtoto wa kike na aina nyingine mtoto wa kiume. Mwanaume hana uwezo wa kuhakikisha achangie aina ya mbegu gani. Kwa hiyo, hata kama ni mwanaume anayeyakinisha jinsia ya mtoto, hana kosa, kwa sababu hana uwezo wa kuamua achangie mbegu ya aina gani.

Tunasema ngono kutumia njia ya haja kubwa pale ambapo uume uliodinda unaingizwa kwenye njia ya haja kubwa (mkunduni).

Tatizo kubwa la kujamii ana sehemu ya haja kubwa, ni kwamba kuna uwezekano wa kueneza magonjwa ya zinaa pamoja na maambukizi ya VVU na UKIMWI zaidi kuliko kutumia njia ya kawaida ya uke. Kujamii ana sehemu ya haja kubwa ni hatari kwa sababu hakuna yale majimaji kama ukeni na ngozi ni laini sana. Kwa hiyo michubuko i inaweza kutokea kwa urahisi. Michubuko hii i ii inasababisha maumivu na pia i inarahisisha kuambukizana magonjwa ya zinaa.
Kama bado umeamua kujamii ana kwa kutumia njia ya haja kubwa pamoja na usumbufu wote tulioutaja hapo juu, unashauriwa kutumia kondomu i li kuzuia uambukizaji wa magonjwa.

Vijana wengi wanajikuta wanatumbukia katika matatizo mazito kama kupata mimba mapema, utoaji wa mimba, magonjwa ya zinaa pamoja na maambikizi ya virusi vya UKIMWI na UKIMWI, kwa sababu wanapokea zawadi bila ya kujiuliza lengo la zawadi hizo.

Wanaume wengi wanatumia fedha kuwahadaa wasichana na wasichana wengine wamezoea kupata fedha hizo kukidhi mahitaji yao ya maisha. Jambo hili linaweza pia kuwapata wavulana kwani kwa maana kwamba wanawake watu wazima hujaribu kuwatongoza wavulana wadogo. Hivyo basi ni muhimu kwa wasichana na wavulana wote kwa pamoja kuwa waangalifu sana na zawadi zinazotolewa. Ni vema wakati wote ujiulize nini lengo la zawadi hiyo.

Pia fikiria kuhusu faida na hasara ya kujamiiana kila unapokutana na vishawishi mbalimbali. Ukikumbuka madhara ambayo unaweza kuyapata itakupa nguvu na msimamo wa kusema “hapana” na kujiepusha na vishawishi.

Madhara ya pombe husababisha watu walioolewa kugombana.
Kutokana na ushawishi wa pombe watu hupoteza tabia zao
za kawaida na kuona vigumu kuhimili mihemko na kushindwa
kufanya maamumzi katika hali hiyo. Matokeo yake, mlevi
huyachukulia tofauti mazingira na maneno. Watu waliolewa hukasirishwa haraka na vitu ambavyo wangevipuuza kama
wasingekuwa wamelewa. Mara nyingi huwapiga watu wakati
wangetatua hali hiyo kwa njia tofauti kama wasingelewa.
Kama jambo hili litatokea miongoni mwa rafiki zako au familia,
jaribu kuwa mbali na uepuke ulevi. Usijaribu kujadiliana na mtu
aliyelewa kwa sababu kwa vyovyote hatakuelewa.

Yai mmoja hupevuka siku 14 kabla ya hedhi i i inayofuata. Baada ya yai kukomaa ndani ya kokwa la upande wa kulia au wa kushoto, yai husafirishwa kwenye mrija wa kupitisha mayai mpaka kwenye mfuko wa uzazi.
Yai likijiunga na mbegu ya kiume ndani ya mrija wa kupitisha mayai siku zilezile, linaweza kurutubishwa. Yaani, endapo mwanamke anajamii ana kipindi cha siku chache kabla ya yai kupevuka au siku yai linapopevuka anaweza akapata mimba.
Kwa sababu wasichana wengi hawapati hedhi ya kawaida, yaani mzunguko wa siku 28 katika kila mwezi, ni vigumu sana kwao kufahamu tarehe ya hedhi i i inayofuata. Hivyo ni vigumu kujua lini litakuwepo yai linalongojea kurutubishwa.
Mzunguko wa hedhi kwa msichana unaweza kuathiriwa na mfadhaiko, huzuni, safari au mabadiliko mengine katika maisha ya msichana. Hata kama msichana ana mzunguko wa kawaida wa hedhi hali hiyo inaweza kubadilika ghafla na ukawa sio wa kawaida. Wanawake wengi na hasa wasichana hawawezi kutegemea kuhesabu siku kama njia ya kuzuia mimba, kwa sababu hawawezi kuwa na uhakika i iwapo lipo yai linalongojea kurutubishwa au la. Hakuna siku salama za kuepukana na mimba!

Unyanyasaji wa ujinsia una matatizo mabaya ya kimwili na
yanayochukua muda mrefu kwa mwathiriwa kupona. Unyanyasaji
wa jinsia mara nyingi humuumiza mwathiriwa, matendo ya
ubakaji, majaribio ya ubakaji, unyanyasaji wa kijinsia kwa mtoto,
na ukeketaji kwa wanawake yanamhusu moja kwa moja mwili
wa mwathiriwa. Mwathiriwa anaweza kupata maumivu makali
wakati wa kitendo, viungo vyake vya uzazi akiwa mwanamume
au mwanamke kuna uwezekano ukapata majeraha wakati wa
ubakaji. Zaidi ya hayo mbakaji anaweza kumuumiza mwathiriwa
katika sehemu nyingie za mwili. Na jambo baya zaidi ukatili
wa kijinsia wakati mwingine unaweza kusababisha ulemavu wa
maisha na mara nyingine hata kifo cha mwathiriwa. Ubakaji
unaweza kusababisha mimba, na uenezaji wa magonjwa hatari
kama Virusi vya Ukimwi.
Watoto wanadhuriwa zaidi na vitendo vya ukatili wa ujinsia
katika miili yao kwa sababu ukubwa wa viungo vyao vya sehemu
za siri ni vidogo kuliko vile vya watu wazima.
Athari za kisaikolojia kwa mwathiriwa pia ni hatari sana. Uonevu
wa ujinsia kwa mwathirika unaweza kusababisha kuchanganyikiwa
na kupata kiwewe na hali ya hatari sana inayoweza kusababisha
mtu akapata kichaa katika miezi ya kwanza. Baada ya uonevu
wa ujinsia na hata baada ya miaka, mwathiriwa bado atakuwa
na kumbukumbu ya maumivu aliyopata na hivyo kukumbuka
katika akili yake. Waathiriwa wengi wa ubakaji wana matatizo
ya kutokuwa na uhusiano mzuri wa kujamiiana, kwani kila mara
atahusisha kujamiiana na alipobakwa. Ndiyo maana waathiriwa
wa ubakaji wanahitaji msaada, uelewa na uvumilivu toka kwa
wazazi wao, wenzi wao na marafiki.

Zipo aina mbili za mapacha, wale wanaofanana na wale wasiofanana. Karibu robo ya mapacha wote hufanana. Hii ina maana kwamba wametokana na yai moja lililotungwa mimba ambalo hujigawa katika makundi mawili tofauti ya chembechembe, kila mojawapo hubadilika kuwa kiumbe pekee. Hadi sasa, wataalamu hawaelewi vizuri sababu za yai kujigawa. Mapacha wa aina hii , kwa vile wametokana na yai moja, mara zote huwa na jinsia moja na hufanana sana kimaumbile.
Mapacha wasiofanana hutokea wakati wa yai kupevuka, kokwa za mwanamke hutokea zikawa mayai mawili badala ya moja tu. Mayai yote mawili hurutubishwa na hutungishwa mimba kwa mbegu mbili tofauti za mwanaume. Viumbe viwili hukua wakati mmoja katika mfuko wa uzazi. Mbali ya kukua katika mfuko mmoja wa uzazi na kuwa na umri uleule, mapacha hawa ni sawa sawa na watoto wengine wawili wa wazazi haohao. Wanaweza kuwa wa jinsia na maumbile tofauti kabisa.

Balehe ni kipindi cha mpito kati ya utoto na utu uzima, ambapo watoto wa kike na wa kiume wanapitia mabadiliko mbalimbali ya kimwili, kiakili, na kihisia. Kwa wasichana, mabadiliko haya yanaweza kujumuisha yafuatayo:

1. Ukuaji wa Viungo vya Uzazi: Ovari zinaanza kutengeneza mayai na homoni za kike kama estrogen na progesterone, ambazo husababisha mabadiliko mengine.
2. Hedhi (Menstruation): Wasichana wanaanza kupata hedhi, ambayo ni kumwagika kwa utando wa kizazi kila mwezi, isipokuwa kipindi cha ujauzito.
3. Ukuaji wa Matiti: Huanza kama vimbe vidogo chini ya chuchu na baadaye kukua zaidi.
4. Ongezeko la Urefu na Uzito: Kuna spurt ya ukuaji ambapo wasichana hukua haraka kwa urefu na kuongezeka uzito.
5. Mabadiliko ya Mwili: Mafuta ya mwili huongezeka hasa kwenye hips, makalio, na matiti, kusababisha umbo la mwili kubadilika na kuwa la kike zaidi.
6. Nywele za Mwili: Uotaji wa nywele katika sehemu za siri, kwapani, na nyakati nyingine kwenye mikono, miguu na uso.
7. Mabadiliko ya Ngozi: Ngozi inaweza kuwa yenye mafuta zaidi na kusababisha chunusi.
8. Mabadiliko ya Hisia na Tabia: Hisia zinaweza kubadilika haraka kutokana na mabadiliko ya homoni na mihadhara mingine ya kisaikolojia ya kipindi hiki.

Hizi ni baadhi tu ya mabadiliko yanayotokea wakati wa balehe kwa wasichana. Ni muhimu kuzungumza na watoto kuhusu mabadiliko haya na kuhakikisha wanapata usaidizi na taarifa sahihi kadri wanavyokua.

Kuna mabadiliko mengi ya kimwili ambayo yanatokea kwa msichana wakati anaingia utu uzima. Baadhi ya mabadiliko hayo ni kama yafuatayo:

Mabadiliko ya mwili

1. Kuongezeka urefu na kupanuka mwili haswa nyonga na matiti kuanza kukua;
2. Ngozi yako i taanza kuwa na mafuta mengi, unaweza pia kuota chunusi usoni;
3. Kuota nywele sehemu za siri (mavuzi) na makwapani; na
4. Kupata damu ya hedhi (kuvunja ungo).

Mabadiliko ya hisia

1. Kuanza kuwa na muhemko wa kutaka kujamii ana na wakati mwingine mwili wako unaweza kusisimka ukimwona mvulana anayekuvutia;
2. Mihemuko ya kupenda wanaume huongezeka na wewe kupenda kujipamba i li kuwa na mwonekano wa kupendeza; na
3. Kuanza kujiamini, kutotaka kulazimishwa kufanya baadhi ya vitu na wewe kutaka kuonekana kama mtu mzima anayeweza kufanya maamuzi pekee yake.

Mabadiliko haya ni jambo la kawaida kwa msichana balehe. Kumbuka, kila msichana anapitia mabadiliko haya katika nyakati tofauti na ukali / nguvu tofauti.

Watoto hawatakiwi kunywa pombe wala kuvuta sigara!

Watoto hasa ndio wapo katika hatari zaidi ya kupata madhara
yatokanayo na uvutaji sigara na unywaji pombe, kwa sababu
bado wanaendelea kukua. Wanaweza wakaathiri miili yao na ubongo
kwa maisha yao yote. Wana hatari zaidi ya kuathirika katika
maendeleo yao ya kijamii na kisaikolojia. Matumizi mabaya ya pombe
na sigara yanaweza yakaleta madhara katika makuzi ya mtoto.