Baadhi ya dawa za kulevya pamoja na dawa za kutibu, hutumika hospitali kuokoa maisha na kupunguza maumivu. Hii inamaanisha kwamba wataalamu kama madaktari na wauguzi hudhibiti matumizi ya dawa hizi. Kwani watahakikisha kwamba dawa sahihi zinatumika, i takiwavyo na kwa vipimo sahihi.

Watu wengi katika jamii hawana uelewa unaotosheleza kuhusu
ulemavu wa ngozi na ulemavu wa macho wa Albino.
Hii ndiyo sababu mara nyingi jamii inawatenga ikiamini kuwa
inawalinda ili wasipatwe na madhara ya ziada. Wanaweza
vilevile kuwatenga hata kwa kuwazuia kufanya kazi ambazo
wanazimudu bila sababu za msingi au bila kusikiliza maoni yao.
Watu wanapaswa kuzingatia mapungufu walio nayo Albino na
kuwapa kazi kwa kuzingatia uwezo walionao. Kwa mfano kufanya
kazi katika jua kwa muda mrefu ni jambo lisilofaa au kumtaka
Albino asome kwa muda mrefu inaweza kumshinda. Ni muhimu
pia kwa mtu anayeishi na ualbino kujielewa, kujitambua na

kukubaliana na hali hii kwa kuchagua kazi ambazo zitaendana
na mapungufu hayo au kukabiliana na hali yenyewe.

Kuna aina mbalimbali za ulemavu na kuna sababu mbalimbali za kuzaa mtoto mlemavu. Ulemavu wa mtoto unaweza kuwa wa kurithi au ukatokea katika hatua tofauti wakati mimba inakuwa, kama vile , wakati wa utungaji mimba, wakati wa ujauzito na wakati wa kuzaa.

Baadhi ya ulemavu ni kwa sababau ya hitilafu ya kinasaba (jenetiki) ambayo tayari i i inajulikana kwenye familia, au inayojitokeza ghafla. Hii ni aina ya ulemavu ambao hauwezi kuzuilika.
Ili mimba i iweze kutungwa, kuna mlolongo wa mambo mengi ambayo yanatakiwa yatokee wakati mwafaka. Ule mwenendo wa kujiunga yai lililopevuka likutane na mbegu ya kiume siyo kitu rahisi na i inawezekana yakatokea makosa. Makosa kama hayo siyo rahisi kuyazuia na mara nyingi kutokea kwake ni kwa bahati mbaya.
Sababu mojawapo ni mwanamke kuumwa wakati wa ujauzito. Kama mwanamke mjamzito anaumwa kwa mfano, malaria na anakunywa madawa makali, ugonjwa wenyewe au matumizi ya dawa yanaweza kuleta madhara kwa mimba i inayokua tumboni. Malaria ni ugonjwa mmojawapo unaosababisha mimba kutoka na ulemavu kwa watoto wanaozaliwa. Wanawake wanashauriwa kuwa wangalifu sana wasiugue malaria wakati wa ujauzito. Sababu nyingine ni matumizi ya madawa ya kulevya, pamoja na sigara au pombe wakati wa ujauzito. Vitu hivi sio vizuri kwa mwili wa binadamu, hasa kwa mimba.
Wakati mwingine, ulemavu wa mtoto unatokea wakati wa kuzaliwa. Kwa hiyo ni muhimu sana mwanamke ahakikishe anahudumiwa na mhudumu mwenye ujuzi wa kutosha ambaye anayajua madhara na namna ya kukabiliana nayo.

Kutoa zawadi kwa mtu kwa kubadilishana ili kujamiiana
ni unyanyasaji mbaya. Iwapo mpokeaji wa zawadi hajakubali
kujamiiana na unamlazimisha, mwanamume au mwanamke
kujamiiana hapo hiyo ni unyanyasaji na unamwonea kwa sababu
jambo hilo la kujamiiana lilikuwa halikubaliki kwa mtu yule.
Hapa Tanzania kosa la namna hii hujulikana kama unyanyasaji/
unyonyaji wa ujinsia10 ambapo mtu hufikiria kutumia fedha,
mali au msaada kwa mtoto au wazazi kwa kusudi la kumpata ili
ajamiiane naye.

Uwe mwangalifu unapopewa zawadi, alama za juu shuleni, au
kuajiriwa kwa ajili ya kubadilishana na ngono. Kila mara uliza na
jaribu kuelewa kwa nini zawadi inatolewa kwako.
Usikubali zawadi yoyote au pesa, kama unafikiri kuwa huyo mtu
anayekupa hongo kama zawadi, anakutegemea wewe kujamiiana
naye kwa kubadilishana na hiyo zawadi aliyokupa. Ni jambo
la majaribu kukubali
zawadi au pesa, hasa pale
unapohitaji, lakini fikiri
hatari itakayokupata kwa
kujamiiana kama vile mimba
usiyoitarajia, magonjwa
yaenezwayo kwa njia ya
kujamiiana hata Virusi na
Ukimwi.

Siyo haki kwa mtoa huduma wa afya kukataa kumtibu.
Kama kijana, una haki sawa ya kutibiwa kama vile mtu yoyote.
Iwapo mtoa huduma anakataa kukutibu wewe, jaribu kuzungumza
naye kuhusu jambo hilo na umuulize sababu za kukataa kukutibu.
Iwapo yeye anashikilia uamuzi wa kutokutibu basi amua ama
unatafuta mhudumu mwingine au zungumza na mkubwa wake
kuhusu tatizo lako. Ni jambo la maana kuzungumza na rafiki
yako au mwone mtu unayemwamini akusaidie kutatua tatizo
lako.

Vituo vingi vya Umma na vya binafsi vya huduma za afya
vinajitahidi kutoa huduma rafiki kwa vijana. Tafuta kituo cha
karibu au shirika linalotoa huduma za afya ya uzazi. Kumbuka,
haki ya afya ambayo pia inabeba haki ya huduma ya afya ya
uzazi, Kimataifa inatambuliwa kupitia ICESCR4 na pia imetiwa
saini na kuridhiwa hapa Tanzania. Hivyo usisite kuulizia huduma
kama hii.

Jinsi ya Kujikinga na Mimba Pasipo Kuharibu Afya ya Mwili

Leo tutajadili jinsi ya kujikinga na mimba pasipo kuharibu afya ya mwili wako. Ni muhimu sana kuzingatia afya ya mwili wakati tunatafuta njia za kujikinga na mimba. Kwa kuwa mimi ni mzazi mzuri na rafiki yako, niko hapa kukupatia ushauri wa kitaalamu ili uweze kufanya maamuzi sahihi kuhusu afya yako na kuepuka mimba ambazo huenda usiwe tayari nazo.

1. Kuweka akili yako wazi 🧠: Kujua na kuelewa jinsi mwili wako unavyofanya kazi ni muhimu sana. Jifunze kuhusu mzunguko wako wa hedhi na siku ambazo unaweza kuwa na uwezekano wa kuwa na mimba.

2. Kutumia njia za uzazi wa mpango 🌸: Kuna njia nyingi za uzazi wa mpango ambazo zinaweza kukusaidia kujikinga na mimba. Kuzungumza na mtoa huduma ya afya atakusaidia kuchagua njia sahihi kwako.

3. Kondomu ni rafiki yako 👫: Matumizi sahihi ya kondomu wakati wa kujamiiana yanaweza kusaidia kuzuia mimba na pia kusambaza magonjwa ya zinaa. Hakikisha unatumia kondomu kwa usahihi na ukizingatie tarehe ya kumalizika muda wake.

4. Kuzingatia upangaji bora wa uzazi 🗓️: Njia kama vile kalenda ya mzunguko wa hedhi na mbinu ya mzunguko wa basal inaweza kukusaidia kujua siku zako salama za kushiriki ngono bila hatari ya mimba.

5. Uzazi wa mpango wa dharura 🚑: Kuna njia za uzazi wa mpango wa dharura ambazo unaweza kutumia baada ya tendo la ngono lisilo salama. Kumbuka, hizi ni njia za dharura tu na hazipaswi kutumiwa mara kwa mara.

6. Kusoma na kujifunza 📚: Jifunze zaidi kuhusu njia za uzazi wa mpango na afya ya uzazi. Kuna vyanzo vingi vya habari vinavyopatikana mtandaoni au katika vitabu vya afya.

7. Kuongea na mpenzi wako 💑: Ni muhimu kujadili na mpenzi wako juu ya uzazi wa mpango na maamuzi ya kujikinga na mimba. Uwazi na mawasiliano ya wazi ndio msingi wa uhusiano mzuri.

8. Kujiheshimu na kuheshimu wengine 🙏: Kumbuka kwamba uamuzi wa kujamiiana ni uamuzi wa kibinafsi. Heshimu maamuzi ya wengine na ujiheshimu mwenyewe kwa kufanya uamuzi unaokufaa.

9. Kuepuka shinikizo za kijamii 🙅‍♀️: Usiache shinikizo za wenzako kukufanya ufanye mambo ambayo hupendi au ambayo huenda yakahatarisha afya yako. Kufanya uamuzi sahihi kunategemea maadili yako na malengo yako.

10. Kuwa na malengo ya maisha 🌟: Kuzingatia malengo yako ya maisha na ndoto zako kunaweza kukusaidia kujizuia kufanya ngono kabla ya wakati muafaka. Fanya mambo ambayo yanakufanya uhisi fahari na kuzidi kuwa bora.

11. Kuwa na mtazamo chanya 💪: Kuwa na mtazamo chanya kuhusu ngono na maamuzi yako ya kujilinda na mimba kunaweza kukusaidia kufanya maamuzi sahihi na kuwa na afya njema.

12. Kuheshimu afya yako 🏋️‍♀️: Hakikisha unakula lishe bora na kufanya mazoezi ili kuweka afya yako vizuri. Afya njema inaweza kukusaidia kujikinga na mimba na kuwa na nguvu ya kufikia malengo yako.

13. Kujenga uhusiano wa karibu na familia yako 👨‍👩‍👧‍👦: Uhusiano mzuri na familia yako unaweza kukusaidia kupata msaada na ushauri katika maswala ya afya ya uzazi na uzazi wa mpango.

14. Kujihusisha katika shughuli za kijamii 🎉: Kuwa na muda wa kufurahia shughuli za kijamii na marafiki wako kunaweza kukusaidia kuondoa shinikizo la kujamiiana kabla ya wakati muafaka.

15. Kukumbuka thamani ya kusubiri hadi ndoa 🎉: Kujifunza na kuelewa thamani ya kusubiri hadi ndoa kunaweza kusaidia kujenga uhusiano mzuri, kuwa na afya njema, na kuheshimu maadili yako.

Kuwa na afya na kufanya maamuzi sahihi kuhusu ngono na uzazi wa mpango ni muhimu sana kwa vijana katika jamii yetu. Ni matumaini yangu kwamba ushauri huu utakusaidia kuelewa umuhimu wa kujilinda na mimba na kuzingatia afya yako. Je, una maoni gani juu ya mada hii? Je, kuna njia nyingine ambazo unazijua za kujikinga na mimba? Napenda kusikia kutoka kwako! 🌺

Haki za binadamu ni haki zinazohusiana na mambo ya msingi na
asili ya uhuru na heshima ya ubinadamu ambapo watu wote wamepewa
haki ya kupata heshima kama
binadamu. Mara mtu azaliwapo
mume au mke hupata
haki hizi. Haki hizi
zinatambuliwa kimataifa
na zina usawa kwa watu
wote. Nchi mbalimbali
zimetia saini na kuidhinisha
haki hizi za kimataifa
na kufanya ni sehemu
ya sheria zao
pamoja na kuweka sera
zinazolinda haki hizi.

Haki za uzazi zina misingi yake katika haki za binadamu na pia
zinahusiana na haki za mtu mmojammoja.

Kupata habari juu ya ujinsia na mada zinazohusu afya
ya uzazi.

Mwanamke au mwanaume kuamua kwa uhuru na
kuwajibika, kama unataka kujamiaana lini na nani.
Uhuru wa maamuzi.

Kuamua kwa hiari na kuwajibika juu ya idadi na muda wa
kupishana katika kupata watoto.

Kupata huduma za afya ya uzazi kwa urahisi.

Haki za kufanya maamuzi kuhusu afya ya uzazi, kwa
uhuru, bila kunyanyaswa, kulazimishwa, bila kutumia
nguvu pamoja na maamuzi nani wa kufunga naye ndoa.

Kujilinda kutokana na mila zenye madhara kama vile
ukeketaji wa wanawake.

Haki hizi zimerekebishwa tangu mkutano uliofanyika Cairo mwaka
19941.

Kwa ujumla dawa zote za kulevya zinaweza kuwa ni za hatari. Kati ya dawa zilizohalalishwa kisheria nikotini, ambayo i ipo kwenye sigara, ndiyo hasa ya hatari. Inawezekana kuwa umeshakuwa tegemezi kwa sigara. Hii i ii ina maana ubongo wako utaizoea nikotini na utahitaji nikotini zaidi na zaidi i i ili kuendelea kuwa na hali nzuri. Nikotini pia ni hatari zaidi kwa sababu vijana mara nyingi huanza kutumia sigara kabla ya kuanza kutumia dawa kali zaidi.

Miongoni mwa dawa zisizoruhusiwa kisheria nchini Tanzania, heroini ndiyo labda yenye kusababisha utegemezi. Vilevile inahusishwa na makosa mengi ya jinai. Utumiaji wa heroini ni hatari hasa katika maambukizi ya UKIMWI. Watu wanaposhirikiana katika kutumia sindano za kujidungia heroini wanajiweka katika hatari na uwezekano mkubwa sana wa kuambukizana virusi vya UKIMWI. Hili hutokea pia pale watumiaji wa heroini wanapojiuza mii li yao katika ngono i ili wapate dawa za kulevya au fedha za kununulia dawa hizo.
Uvutaji bangi husaidia kuondoa aibu na vizuizi. Hii i ii inamaanisha kuwa wavuta bangi wanaweza wakasahau kufanya ngono salama na hivyo kuwa katika hatari zaidi ya kupata au kueneza UKIMWI. Matumizi mabaya ya dawa huweza kuwa hatari sana na pengine kusababisha kifo pale zitakapotumiwa kupita kipimo ama zitakapochanganywa na dawa nyngine au pombe.

Wakati mwingine kuwa na muonekano tofauti na watu wengine
huvuta udadisi. Na hasa tukikumbuka kwamba uvumi uliopo
unasema kuwa Albino wako tofauti katika kujamiiana jambo
ambalo linaimarisha udadisi huu. Kwa maana hiyo basi, chukua
muda wa kutafakari. Kama vile tunavyofanya katika urafiki
mwingine ni lazima uchukue muda, ujaribu kujenga mazingira
ya kusikilizana na kuelewana. Mnaweza kufanya shughuli nyingi
pamoja na baada ya muda utaweza kugundua kama urafiki wenu
ni wa kweli kwa maana anakupenda wewe kama ulivyo na siyo
kwa kitu kingine. Baada ya hapo ndipo unaweza kuingia katika
uhusiano wa karibu bila kuogopa kuachwa.

Je, Ni Vipi naweza Kukabiliana na Hisia za Kutokuwa Tayari kwa Ngono? 😊

1. Kwanza kabisa, ni muhimu kuelewa kuwa hisia za kutokuwa tayari kwa ngono ni za kawaida kabisa na zinaashiria heshima yako kwa mwili wako na thamani ya uhusiano wa kimapenzi.

2. Jifunze kumwelewa mwenzi wako na kuwasiliana wazi wazi kuhusu hisia zako. Kwa mfano, unaweza kumwambia kwamba unapendelea kusubiri hadi ndoa kabla ya kushiriki ngono na kwamba inahitaji muda zaidi ili ujisikie tayari.

3. Tambua sababu za kutokuwa tayari. Ni muhimu kuwa na ufahamu wa kina juu ya sababu za hisia zako. Inaweza kuwa ni kutokana na imani za kidini, kuheshimu ndoto zako za baadaye au kulinda afya yako ya akili na mwili.

4. Jihadhari na shinikizo la kijamii. Leo, kuna shinikizo kubwa kutoka jamii yetu kuhusu ngono na uzoefu wa kimapenzi. Lakini ni muhimu kukumbuka kuwa maamuzi yako ya kibinafsi yanapaswa kuongozwa na thamani na imani zako, si shinikizo la wengine.

5. Jielewe na uwe na uhakika. Kujielewa ni hatua muhimu katika kukabiliana na hisia za kutokuwa tayari kwa ngono. Fanya tafakari na uchunguze thamani na malengo yako binafsi. Kuwa na uhakika katika maamuzi yako na kuzingatia jinsi yanavyounga mkono maisha yako ya baadaye.

6. Tafuta msaada na ushauri. Msaada kutoka kwa marafiki au watu wazima wenye uzoefu unaweza kuwa muhimu sana. Wanaweza kushiriki hadithi zao za mafanikio au kukupa ushauri ambao utakusaidia kukabiliana na hisia zako.

7. Jenga uhusiano mzuri na mwenzi wako. Kuwa na mazungumzo ya wazi na mwenzi wako kuhusu hisia zako na kujiweka wazi kuhusu mipaka yako itasaidia kujenga uhusiano thabiti na waaminifu.

8. Panga shughuli mbadala. Badala ya kuangazia hisia za kutokuwa tayari kwa ngono, jifunze kufurahia shughuli mbadala kama kutembea, kusoma vitabu, kucheza michezo au kushiriki katika shughuli za kijamii.

9. Jiunge na vikundi vyenye maadili sawa. Kukutana na watu ambao wanashirikiana na maadili yako na wanaunga mkono maamuzi yako itakusaidia kujenga ujasiri na kuendelea kushikamana na malengo yako.

10. Jifunze kujisitiri. Kuweka akili yako na mwili wako busy na shughuli za kujisitiri kunaweza kukusaidia kukabiliana na hisia za kutokuwa tayari kwa ngono. Kushiriki katika shughuli za kujifunza, kukuza vipaji vyako au kufanya kazi za kujitolea kunaweza kukuweka katika mwelekeo sahihi.

11. Kuwa na imani. Imani katika Mungu au imani yoyote ya kidini inaweza kukupa nguvu na mwongozo katika kukabiliana na hisia zako. Kuomba na kutafakari kunaweza kukusaidia kupata amani na kuelewa umuhimu wa kungojea.

12. Jiwekee malengo ya muda mrefu. Kuwa na malengo ya muda mrefu kama vile kufikia mafanikio ya kitaaluma, kujenga familia au kutimiza ndoto zako kunaweza kukusaidia kuona umuhimu wa kusubiri hadi wakati unaofaa kwa ngono.

13. Elewa madhara ya mapema. Kukabiliana na hisia za kutokuwa tayari kwa ngono kunaweza kuzuia hatari zinazoweza kusababishwa na ngono zisizodhibitiwa kama vile mimba zisizotarajiwa, maambukizo ya zinaa au hata kutofautiana na maadili yako.

14. Jiulize maswali. Je, umependezwa na mwenzi wako kwa sababu ya mtu wao ni au kwa sababu ya vitendo vyao? Je, ni uhusiano wenye msingi thabiti ambao unaweza kudumu katika muda mrefu? Maswali haya yanaweza kukusaidia kuwa na ufahamu wa kina juu ya uhusiano wako na kusaidia kukabiliana na hisia zako.

15. Kumbuka umuhimu wa kusubiri hadi ndoa. Kusubiri hadi ndoa kunaleta baraka nyingi katika maisha ya baadaye. Kuwa na uhusiano wa kimapenzi wa kweli na mwenzi wako, kujenga msingi wa kudumu na kuwa na uhakika kuwa umefanya uamuzi sahihi kutasaidia kudumisha furaha na amani katika maisha yako ya ndoa.

Unafikiri vipi juu ya kushikamana na maadili yako na kusubiri hadi ndoa kabla ya kushiriki ngono? Je, una maoni au mawazo mengine kuhusu jinsi ya kukabiliana na hisia za kutokuwa tayari kwa ngono? Natarajia kusikia kutoka kwako! 😊

Inawezekana kwa msichana au mwanamke aliyebakwa kupata
mimba. Uwezekano wa kupata mimba ni sawa kama vile amekubali
mwenyewe au kulazimishwa. Iwapo mwathiriwa atamwona
mhudumu wa afya mara baada ya kubakwa anaweza kupata
dawa za dharura za vidonge vya kuzuia mimba na uwezekano
wa kupata matibabu ya kuzuia maambukizi yasitokee na kupata
ushauri na zaidi nini cha kufanya.

Unapofikia ujana unaanza kuwa na hisia za upendo na kujisikia kupata mvuto au msisimko ambao sio wa kawaida. Jambo hili ni la kawaida kwa kijana yeyote anayekua. Ni dalili zinazoonyesha kwamba sasa unaingia utu uzima.

Unapopata hisia za namna hiyo jaribu kutafuta shughuli zitakazokusahaulisha, kama vile, michezo, kujisomea, kuwasaidia wazazi kazi za nyumbani au kujihusisha katika shughuli za vikundi katika jamii. Vijana wengine wanasema kwamba wanaoga maji baridi ili kuondoa hamu na msisimko wa kutaka kujamiiana.
Unapojisikia kutaka kujamiiana au uume kudinda haimaanishi lazima ujamiiane. Kujamiiana ni njia mojawapo tu ya kuonyesha mapenzi. Kuna njia nyingine ambazo zinaweza kutumika kama vile kuongea, kushikana, mikono, kukumbatiana, kubusu na kushikanashikana.
Njia nyingine ni kupiga punyeto. Kupiga punyeto ni wakati msichana anajishika au anasuguasugua kinembe mpaka anapofikia mshindo, au wakati mvulana anasugua sugua uume wake mpaka anaposhusha. Watu wengi wanaopiga punyeto hufanya hivyo wakiwa peke yao. Kupiga punyeto hakuna madhara yoyote kiafya wala kiakili na ni aina moja ya kuwa na „mapenzi salama“.

Jambo la kwanza jaribu kumwondoa hofu mwathiriwa na
muliwaze maana amepata jambo la kutisha. Na iwapo mtu
amejeruhiwa sana mpeleke katika kituo cha huduma za afya
kilicho karibu mara moja. Vinginevyo ongozana na rafiki
yako kwenda kituo cha Polisi na kutoa taarifa kuhusu jambo
lililotokea. Polisi watampa fomu ambayo ataipeleka kwa mtoa
huduma. Ni muhimu usijioshe kwa maji kabla hujachunguzwa na
mtaalamu wa afya kwani kufanya hivyo kutaondoa ushahidi wa
kubakwa.
Kwa kuwa kupitia utaratibu huu
inakuwa vigumu mwathiriwa
anahitaji msaada wa karibu
na uangalizi. Mzazi au rafiki
anahitajiwa aongozane naye
na kumsaidia, kwa mfano
kuhakikisha kuwa katika kituo
cha polisi msichana ahojiwe na
polisi wa kike.
Mtu aliyebakwa anahitaji
kusaidiwa kihisia ili aweze
kusahau mawazo na jambo
liliomtokea. Kwa mwathirika, ni
muhimu apewe ushauri nasaha
ili aendelee kujihisi kwamba yeye bado yupo kama mtu wa
kawaida. Ni muhimu pia kuzishughulikia habari za mwathiriwa
kwa siri. Usimweleze kila mtu kilichotokea. Waeleze wale tu
ambao unafikiri wanaweza kusaidia kama daktari, mwalimu au
mzazi. Usiulize maswali ya kwa nini maana inaweza ikaonekana
ni kosa la mwathiriwa. Badala yake zungumza na huyo mtu kwa
utaratibu, polepole, peke yake na mpe uangalifu wa kutosha.
Hakikisha kwamba hutoi lawama yoyote kwa mwathiriwa.
Kubakwa kamwe siyo kosa la mwathiriwa.