Jinsi ya Kukabiliana na Hisia za Hatia Baada ya Kufanya Ngono

Karibu vijana wapendwa! Leo, nataka kutafakari juu ya jambo ambalo linaweza kutokea katika maisha yetu ya mapenzi. Sote tunajua kwamba ngono ni sehemu ya asili ya maisha, lakini mara nyingi tunaweza kuhisi hisia za hatia baada ya tukio hilo. Lakini usihofu, nitakupa vidokezo vikuu vya jinsi ya kukabiliana na hisia hizo za hatia ili uweze kuendelea mbele na maisha yako kwa furaha na utulivu.

1. Fikiria kwa kina kuhusu maamuzi yako 🤔
   Kabla ya kufanya ngono, ni muhimu kufikiria kwa kina juu ya maamuzi yako. Jiulize maswali kama, "Je, nina uhakika na hatua hii?" au "Ni nini ninataka kufikia kwa kufanya hivi?" Kwa kufanya hivyo, utaweza kuepuka hisia za hatia baadaye.

2. Jifunze kuhusu afya ya ngono 📚
   Elimu ni ufunguo wa kila kitu! Jiwekee muda wa kujifunza kuhusu afya ya ngono, kujilinda dhidi ya magonjwa ya zinaa, na athari za kihisia zinazoweza kutokea baada ya ngono. Hii itakusaidia kufanya maamuzi sahihi na kuondoa hisia za hatia.

3. Zungumza na mshirika wako wa karibu 😊💬
   Ikiwa unahisi hisia za hatia baada ya kufanya ngono, ni muhimu kuzungumza na mshirika wako wa karibu. Wasiliana kwa uwazi na wazi juu ya hisia zako na wasiwasi wako. Wanaweza kukupa faraja na msaada wa kihisia.

4. Tafakari juu ya thamani yako na malengo yako 💪💭
   Kumbuka, wewe ni mtu muhimu sana na una thamani kubwa. Tafakari juu ya malengo yako ya maisha na jinsi ngono inavyoathiri kufikia malengo hayo. Kuwa na malengo yaliyowekwa wazi maishani kwako kunaweza kukusaidia kukabiliana na hisia za hatia na kuongeza utulivu wa kihisia.

5. Ongea na mtaalamu 💁‍♀️📞
   Ikiwa hisia za hatia zinakaa ndani yako kwa muda mrefu na zinakufanya ujisikie vibaya, ni vizuri kuongea na mtaalamu. Wanaweza kukupa ushauri wa kitaalam na kukusaidia kupata njia nzuri ya kukabiliana na hisia hizo.

6. Jipongeze kwa maamuzi mazuri 🎉👏
   Ikiwa umefanya maamuzi ya kujilinda kabla ya ngono, jipongeze! Kumbuka kuwa umefanya kitu kizuri na unastahili pongezi. Jisifu kwa kuwa mwaminifu kwa malengo yako na kwa kuonyesha heshima kwa mwili wako.

7. Jifunze kutoka kwenye makosa yako ya zamani 📝✍️
   Tunapofanya makosa, ni fursa ya kujifunza na kukua. Ikiwa umefanya ngono na sasa unajihisi na hisia za hatia, fikiria kwa kina juu ya jinsi unaweza kuepuka kufanya makosa hayo tena. Tumia uzoefu wako wa zamani kama somo la thamani kwa maisha yako ya baadaye.

8. Andika hisia zako 📝🗒️
   Andika jinsi unahisi baada ya kufanya ngono. Kuelezea hisia zako kwenye karatasi kunaweza kukusaidia kuzitambua na kuzishughulikia kwa ufanisi zaidi. Jaribu kuelezea hisia hizo kwa maneno na ufanye mazoezi ya kutathmini jinsi unavyoweza kuboresha maamuzi yako ya baadaye.

9. Elewa umuhimu wa ngono kwenye ndoa 🙏❤️
   Kuwa na ufahamu wa umuhimu wa ngono kwenye ndoa. Kujitayarisha kwa muunganiko huo wa kipekee na mwenzi wako ni njia bora ya kuhisi furaha bila hisia za hatia baadaye. Uhusiano wa kimapenzi unaofanywa ndani ya ndoa ni muhimu sana na unaleta thamani katika maisha ya wanandoa.

10. Jenga uhusiano wa kujengwa juu ya upendo na kuheshimiana 💑❤️
    Ili kujiepusha na hisia za hatia baada ya ngono, ni muhimu kujenga uhusiano wa kujengwa juu ya upendo na kuheshimiana. Kuwa na mpenzi ambaye anaelewa na kuheshimu maadili yako na wewe mwenyewe ni muhimu sana katika kuepuka hisia za hatia.

11. Tafuta msaada wa kiroho 🙏⛪️
    Ikiwa unaamini katika imani ya kidini, tafuta msaada wa kiroho. Viongozi wa kidini wanaweza kutoa mwongozo na faraja wakati wa hisia za hatia. Kujenga uhusiano wa karibu na Mungu kunaweza kukusaidia kupata utulivu wa kihisia na kuamini kuwa unaweza kusonga mbele bila hisia za hatia.

12. Jiunge na vikundi vya kusaidia 🤝👥
    Kuna vikundi vingi vya kusaidia vijana ambao wanapitia hisia za hatia baada ya ngono. Jiunge na vikundi hivyo na uweze kushiriki uzoefu wako na wengine. Kujua kwamba wewe si pekee yako katika hisia hizi kunaweza kuleta faraja na kusaidia kujenga mtandao mzuri wa usaidizi.

13. Jitunze wewe mwenyewe 🌸💆‍♀️
    Wakati wa kukabiliana na hisia za hatia, ni muhimu kujitunza wewe mwenyewe. Jifanyie mambo unayopenda kama vile kutembea kwenye mazingira ya asili, kusoma vitabu, kusikiliza muziki, au kufanya mazoezi. Kujenga hali nzuri ya kihisia kunaweza kukusaidia kupunguza hisia za hatia na kuwa na maisha yenye furaha.

14. Tafuta njia mbadala za kujitosheleza kihisia 🥰💕
    Kujipenda na kujitosheleza kihisia ni muhimu sana. Tafuta njia mbadala za kujitosheleza kihisia, kama vile kujifunza kupenda na kuthamini mwili wako, kujaribu michezo mpya au kupata shauku katika kazi yako au shughuli zingine za kujitolea. Kujijengea furaha ya ndani kunaweza kukusaidia kuepuka hisia za hatia.

15. Kumbuka umuhimu wa kusubiri hadi ndoa 🙌👰💍
    Hatimaye, ningependa kukuhimiza kumbuka umuhimu wa kusubiri hadi ndoa kabla ya kufanya ngono. Kwa kujitolea kubaki safi na kuweka thamani ya kipekee kwa ndoa yako ya baadaye, unaweza kuepuka hisia za hatia na kuwa na uhusiano wenye msingi imara. Amini katika thamani yako na ujue kuwa unastahili upendo na heshima ya kweli.

Ndugu zangu, nina matumaini kuwa vidokezo hivi vit

Inawezekana kwa msichana mdogo kuwa na uhusiano wa kimapenzi na mwanaume mwenye umri mkubwa. Hata hivyo uzoefu umeonyesha kwamba uhusiano kama huo mara nyingi unakuwa mgumu. Kwanza kabisa ni suala la upevu wa akili na uwiano wa jinsi ya kufurahia maisha.

Kwa mfano, vijana ambao hawajapishana sana umri (miaka ishirini na zaidi) wanaweza kuongea, kujadiliana na kuelimishana kuhusu mambo yao. Lakini inapotokea umri umepishana sana, mvuto wao wa maisha unakuwa tofauti vilevile. Kwa kuongezea, mzunguko wao wa watu wa rika utakuwa wa umri tofauti na watakuwa na mambo machache sana ambayo yatawafurahisha wote wawili kwa pamoja. Mara nyingi, hili linaweza kuleta mtafaruku kati ya msichana na mume wake na kusababisha kuwa na uhusiano wa juujuu.

Pili, kuna shaka kidogo kuhusu kulea watoto. Kumlea mtoto mpaka afikie umri mkubwa wa kuweza kujitegemea na kufanya maamuzi yake mwenyewe, kunahitaji nguvu nyingi. Sasa iwapo mume naye amezeeka na anahitaji kutunzwa itamuwia vigumu sana mwanamke kutekeleza majukumu yote mawili kwa ufanisi, ili kuhakikisha kuwepo kwa maendeleo mazuri ya familia.

Kwa kuongezea mwanaume mzee anaweza kupungua nguvu na hamu ya kutaka kujamiiana wakati msichana hamu yake iko juu. Hili linaweza kuleta ugomvi mkubwa kati yao.

Pia ni muhimu kukumbuka kuwa wanaume wenye umri mkubwa tayari watakuwa wamekuwa na wapenzi wengi kabla yako. Kwa hiyo ni muhimu kwako kumtaka aende kupima virusi vya UKIMWI kabla ya kuanza uhusiano wa kimwili.

Unapofikiria uhusiano na mwanaume mwenye umri unaozidi umri wako sana, fikiria hoja zilizoandikwa hapo juu na angalia hali yako. Mara nyingi ni rahisi kudumisha uhusiano, ukiolewa na mtu ambaye mnalingana umri.

Nifanyeje Kukabiliana na Hisia za Kubaguliwa Kuhusiana na Ngono? 🌟

Habari rafiki! Leo tutajadili jambo muhimu sana kuhusu hisia za kubaguliwa kuhusiana na ngono. Najua huu ni mada nyeti, lakini ni muhimu kuzungumzia ili tuweze kukusaidia kukabiliana na hisia hizi na kuishi maisha yenye furaha na amani. Hivyo, hebu tuanze! 😊

1. Tambua thamani yako ya kipekee. Jua kwamba wewe ni wa thamani na una talanta zako na sifa nzuri. Usikubali hisia za kubaguliwa kukupunguzie thamani yako.

2. Jifunze kuwa na uhakika wa kujiamini. Jiamini na kuthamini nafsi yako. Ukijiamini, itakuwa ngumu sana kwa watu kubagua au kukuumiza kwa maneno yao.

3. Tafuta msaada wa watu wanaokuthamini. Jenga uhusiano na marafiki ambao wanakujali na kukuheshimu. Hawa ndio watu watakaoendelea kukusaidia kukabiliana na hisia za kubaguliwa.

4. Elewa kwamba hisia za kubaguliwa si wewe pekee unazokabiliana nazo. Kila mtu anaweza kukumbana na hisia hizi kwa njia tofauti. Kwa mfano, rafiki yako anaweza kukubaliwa na wengine kwa sura yake tu, lakini wewe unathaminiwa sana kwa uwezo wako wa kusoma na kuandika.

5. Tafakari kuhusu nguvu zako na mafanikio yako. Fikiria mara kwa mara juu ya mafanikio yako na mambo uliyoweza kufanya. Hii itakusaidia kujenga hisia za kujiamini na kukabiliana na hisia za kubaguliwa.

6. Jiwekee malengo na fanya kazi kwa bidii kuyafikia. Kuwa na malengo na kufanya kazi kuelekea kuyafikia kutakusaidia kuweka nguvu zako kwenye vitu vinavyokufanya ujisikie vizuri.

7. Ongea na watu wazima unaowaamini kuhusu hisia zako. Wazazi, walezi au wakubwa wa familia wanaweza kuwa msaada mkubwa. Wao wanaweza kukuelekeza na kukupa ushauri wa thamani.

8. Jiunge na shughuli au klabu ambayo inakufurahisha. Kwa kufanya hivyo, utaweza kukutana na watu wengine ambao wanashiriki maslahi na vipaji kama vyako. Hii itakusaidia kujenga jamii ya watu wanaokuthamini.

9. Jifunze kujieleza kwa njia nzuri. Kuelezea hisia zako kwa njia ya heshima na upendo inaweza kusaidia kuondoa hisia za kubaguliwa. Kumbuka, sisi sote tunastahili kuheshimiwa na kupendwa.

10. Zingatia afya yako. Kula vizuri, lala vya kutosha na fanya mazoezi. Kuwa na afya njema kutakupa nguvu na uwezo wa kukabiliana na hisia za kubaguliwa.

11. Jitambulishe na dini yako, imani na maadili ya Kiafrika. Dini na maadili ya Kiafrika yanaweza kukupa mwongozo na nguvu ya kujiamini na kukabiliana na hisia za kubaguliwa.

12. Tenga muda wa kujifunza na kufanya vitu unavyopenda. Kujenga ujuzi na kufanya vitu unavyopenda kutakupa furaha na kujiamini. Kwa mfano, unaweza kujifunza kupika, kucheza muziki, au kujiunga na klabu ya vitabu.

13. Jifunze kuwa na mtazamo chanya na kutafuta furaha katika mambo ya kila siku. Kukumbuka kufurahia vitu vidogo katika maisha kunaweza kukusaidia kukabiliana na hisia za kubaguliwa.

14. Jiunge na vikundi au mashirika yanayoshughulikia masuala ya kijamii. Kujitolea kwenye jamii yako kutakupa fursa ya kujenga uhusiano na watu wengine na kujisikia kuwa na mchango.

15. Muhimu zaidi, kumbuka kwamba ngono ni jambo takatifu ambalo linafaa tu katika ndoa. Kujiweka safi na kuwa na uhusiano wa kimapenzi baada ya ndoa ni njia bora ya kuishi maisha yenye furaha na amani.

Natumai vidokezo hivi vitakusaidia kukabiliana na hisia za kubaguliwa kuhusiana na ngono. Je, una maoni au maswali yoyote? Tungependa kusikia kutoka kwako! Tuandikie katika sehemu ya maoni hapa chini. Kumbuka, unastahili upendo na kuthaminiwa! 🌸🌈

Ndiyo, i inawezekana kwamba mwanamke anayepata hedhi yake kila mwezi akawa mgumba. Na vilevile i inawezekana kwamba mwanamke asiyepata hedhi kila mwezi siyo mgumba.
Ni kweli kwamba kuna uhusiano fulani kati ya hedhi na uwezo wa kupata mimba. Kupata hedhi kila mwezi i i inamaanisha kuwa mwanamke anao uwezi wa kutengeneza yai kila mwezi. Hata hivyo, siyo rahisi kuwa na uhakika i iwapo mirija ya kupitisha yai inaweza kulipitisha yai hilo kutoka kwenye kokwa hadi kwenye tumbo la uzazi. Kwa hiyo hata mwanamke ambaye anapata hedhi kila mwezi anaweza kuwa mgumba.
Ili mwanamke awe na uhakika kama ni mgumba au la, ni vyema akamwone daktari kwa ajili ya uchunguzi.

Unywaji wa pombe ni sehemu ya utamaduni wa Tanzania na nchi
nyinginezo duniani.

Watu hupendelea kunywa pombe katika
sherehe za kidini, kijamii, nyumbani na vilabuni. Wanakunywa
pombe ili kujiburudisha, lakini pia kuongeza ujasiri, kuondoa
aibu au kusahau matatizo yao kwa kipindi fulani au kwa muda
mfupi.

Vijana wengi, hasa wavulana, hudhani kwamba kunywa
pombe ni ishara ya kujionyesha kuwa wamekuwa watu wazima.
Kimsingi, unywaji pombe kidogo hukubalika kijamii na hauna
madhara, lakini ulevi wa kupindukia ni hatari na huweza
kusababisha vifo na haukubaliki katika jamii zetu kwa sababu
hudhoofisha na kufanya watu kusahau majukumu yao, hupunguza
heshima na afya njema.

Wataalamu wanashauri kwamba msichana anastahili kuanza kubeba mimba kuanzia umri wa miaka 18 hadi 20. Kabla ya umri huu, mwili wa msichana bado haujakomaa vizuri. Viungo vya uzazi bado ni vidogo na ngozi ni laini. Vilevile mfupa wa nyonga bado mwembamba kiasi cha kumwezesha mtoto kupitia wakati wa kuzaliwa.
Wasichana chini ya miaka 18 wana uwezekano mkubwa zaidi wa kupata matatizo, hasa wakati wa kujifungua. Matatizo hayo ni pamoja na mapigo ya moyo kuwa juu, kuumwa uchungu kwa muda mrefu, kukwama kwa mtoto, kujifungua kwa njia ya operesheni, kujifungua kabla ya wakati na watoto kuzaliwa na uzito mdogo. Mwili huwa na mahitaji makubwa wakati wa ujauzito na kujifungua na mwili wa wasichana wenye umri chini ya miaka 18 huwa haujakomaa vya kutosha kwa kazi ya kubeba mimba.
Mbali ya shida za kiafya, kuna matatizo mengine yatokanayo na kupata mimba mapema. Mara nyingi msichana na mwenzie wanakuwa bado wanasoma shule, msichana hufukuzwa shule na hata hutengwa katika jamii . Vijana mara nyingi hawana mapato ya kumlea na kumtunza mtoto, na mahali pa kuishi huwa hawana. Vilevile mvulana mara nyingi hayuko tayari kuchukua jukumu la kuwa baba. Kwa sababu hizi zote, ni vizuri zaidi mimba zitungwe baada ya msichana kufikia umri wa miaka 18.

Kutoa zawadi kwa mtu kwa kubadilishana ili kujamiiana
ni unyanyasaji mbaya. Iwapo mpokeaji wa zawadi hajakubali
kujamiiana na unamlazimisha, mwanamume au mwanamke
kujamiiana hapo hiyo ni unyanyasaji na unamwonea kwa sababu
jambo hilo la kujamiiana lilikuwa halikubaliki kwa mtu yule.
Hapa Tanzania kosa la namna hii hujulikana kama unyanyasaji/
unyonyaji wa ujinsia10 ambapo mtu hufikiria kutumia fedha,
mali au msaada kwa mtoto au wazazi kwa kusudi la kumpata ili
ajamiiane naye.

Uwe mwangalifu unapopewa zawadi, alama za juu shuleni, au
kuajiriwa kwa ajili ya kubadilishana na ngono. Kila mara uliza na
jaribu kuelewa kwa nini zawadi inatolewa kwako.
Usikubali zawadi yoyote au pesa, kama unafikiri kuwa huyo mtu
anayekupa hongo kama zawadi, anakutegemea wewe kujamiiana
naye kwa kubadilishana na hiyo zawadi aliyokupa. Ni jambo
la majaribu kukubali
zawadi au pesa, hasa pale
unapohitaji, lakini fikiri
hatari itakayokupata kwa
kujamiiana kama vile mimba
usiyoitarajia, magonjwa
yaenezwayo kwa njia ya
kujamiiana hata Virusi na
Ukimwi.

Je, Ni Vipi naweza Kuepuka Kufanya Ngono Kwa Sababu ya Kubembelezwa? 😊

Karibu vijana wapendwa! Leo tutaongea kuhusu jinsi ya kuepuka kufanya ngono kwa sababu ya kubembelezwa. Ni jambo muhimu sana katika maisha yetu ya ujana kutambua thamani yetu na kujilinda dhidi ya shinikizo la kufanya ngono kabla ya ndoa. Hivyo basi, hebu tuanze!

1️⃣ Kujiamini: Kwanza kabisa, ni muhimu kuwa na imani thabiti katika thamani yako binafsi. Jua kuwa wewe ni mtu mwenye thamani na hakuna haja ya kuthibitisha hilo kwa kufanya ngono. Jiamini na ujue kuwa unaweza kufanya maamuzi sahihi kwa ajili ya maisha yako.

2️⃣ Kuelimisha: Jifunze kuhusu athari za ngono kabla ya ndoa. Elewa hatari ya kupata magonjwa ya zinaa, mimba zisizotarajiwa, na athari za kihemko. Kwa kujua, utaweza kufanya maamuzi sahihi kwa ajili ya afya yako na mustakabali wako.

3️⃣ Kujiweka mipaka: Weka mipaka yako wazi na uwajulishe wenzako. Ni muhimu kufanya maamuzi na kuweka mipaka ya kutosha ili kulinda ndoto yako ya kuwa safi hadi ndoa. Usiruhusu wengine kukushinikiza kufanya kitu ambacho hujisikii tayari kukifanya.

4️⃣ Kujiheshimu: Thamini mwili wako na kujali afya yako. Kumbuka, wewe ni chombo cha thamani na unastahili kupendwa na kuheshimiwa. Kwa kujiheshimu, utaweza kuepuka shinikizo la kufanya ngono kwa sababu ya kubembelezwa.

5️⃣ Kupanga mustakabali wako: Jiwekee malengo na ndoto za maisha ambazo unataka kutimiza kabla ya kuingia katika uhusiano wa kingono. Kwa kuwa na malengo na ndoto, utakuwa na kusudi la maisha ambalo litakusaidia kuepuka kufanya ngono kwa sababu ya kubembelezwa.

6️⃣ Kuwa na marafiki sahihi: Jihadhari na kampuni ya marafiki ambao wanazingatia maadili na kanuni zinazofanana na zako. Marafiki wazuri wanaweza kukusaidia kuepuka shinikizo la kufanya ngono kwa sababu ya kubembelezwa na badala yake watasisitiza umuhimu wa kusubiri hadi ndoa.

7️⃣ Kuwa busy: Jiwekee ratiba ya shughuli mbalimbali ambazo zitakuzuia kukaa na wakati wa kutosha wa kufikiria juu ya ngono. Kuwa na shughuli nyingi za kujishughulisha itakusaidia kuepuka kufanya ngono kwa sababu ya kubembelezwa.

8️⃣ Kuongea na wazazi au walezi wako: Wazazi na walezi wako ni nguzo muhimu katika maisha yako. Waeleze wasiwasi wako na wasikilize ushauri wao. Mara nyingi, wanaweza kukupa mwongozo na nguvu ya kufanya maamuzi yaliyo sahihi.

9️⃣ Kujipenda: Kumbuka, upendo wa kweli hauhitaji ngono. Jifunze kukubali na kujipenda kwa njia ya kweli, na ufanye kazi kuelekea utimilifu wa maisha yako kabla ya kuingia katika uhusiano wa kingono.

🔟 Kuzingatia mafanikio ya baadaye: Fikiria juu ya mafanikio na ndoto zako za kazi na familia. Kwa kujitokeza kuelekea malengo yako, utagundua kuwa kufanya ngono kabla ya ndoa kunaweza kuleta changamoto kubwa katika kutimiza ndoto hizo.

1️⃣1️⃣ Kuwa na uhakika wa ndoa: Mawasiliano sahihi na mwenzi wako wa siku zijazo ni muhimu. Hakikisha unaelewana katika suala la kusubiri hadi ndoa. Kuwa na uhakika wa nia zenu na malengo ya pamoja, na kuweka mipaka kwa ajili ya uhusiano wenu.

1️⃣2️⃣ Kujichunguza: Jiulize maswali muhimu kuhusu kwa nini unataka kufanya ngono. Je, ni kwa sababu unataka kumridhisha mwenzi wako, au ni kwa sababu unahisi shinikizo la kufanya hivyo? Kwa kujitafakari, utaweza kuelewa ni nini hasa kinachoongoza uamuzi wako.

1️⃣3️⃣ Kujifunza kutoka kwa wengine: Soma hadithi za watu ambao walijihusisha katika ngono kabla ya ndoa na wanao athari zake. Kwa kusoma na kujifunza kutoka kwa wengine, utapata mwongozo na motisha ya kuepuka kufanya ngono kwa sababu ya kubembelezwa.

1️⃣4️⃣ Kujitunza mwenyewe: Fanya mazoezi, kula vizuri, na pata usingizi wa kutosha. Kwa kujitunza mwenyewe, utakuwa na afya njema na nguvu za kutosha kusimama imara dhidi ya shinikizo la kufanya ngono kwa sababu ya kubembelezwa.

1️⃣5️⃣ Kuomba: Mwombe Mungu akupe nguvu na hekima ya kuepuka kufanya ngono kabla ya ndoa. Mungu ni rafiki wa karibu ambaye anataka mema yako na atakusaidia katika safari yako ya kusalia safi hadi ndoa.

Kwa kuhitimisha, vijana wapendwa, ni muhimu sana kuepuka kufanya ngono kabla ya ndoa. Kumbuka, maisha yetu ni safari ya kujitambua na kujiendeleza, na kusubiri hadi ndoa ni njia bora ya kujenga msingi imara kwa ajili ya maisha ya baadaye. Je, wewe una maoni gani juu ya suala hili? Je, una changamoto gani katika kuepuka kufanya ngono kwa sababu ya kubembelezwa? Tungependa kusikia kutoka kwako! 😊

Ndiyo hatari kuu ya matumizi ya dawa za kulevya ambayo
unayazoea na kufikiri huwezi kufanya lolote bila ya kutumia.

Kwa upande wa sigara unaweza kuzoea hali yake ya kukutuliza na
hali ya kutamani kila unapojisikia. Kwa wengi hamu hiyo hutokea
baada ya kazi nzito, pamoja na pombe, au baada kula. Kwa hiyo,
kama unataka kuacha uvutaji wa sigara inabidi ubadili tabia na
kuepuka vishawishi na pia kupambana na nafsi na matamanio
yako. Hii ni hatua kubwa inayohitaji msimamo mkali.
Utakapoanza kupunguza matumizi ya sigara au kuacha kabisa
utajisikia mpweke au mkiwa. Hali hii inaweza ikawa mbaya na
kuumiza. Mara nyingi utajihisi kujawa na wasiwasi, utakosa
usikivu, utajisikia kusinzia ingawa utakosa usingizi usiku,
mapigo ya moyo hushuka na pia shinikizo. Hamu ya kula na
uzito kuongezeka iwapo utendaji wako wa kazi hupungua.
Ukishatawaliwa na sigara basi kuvuta kwako si tabia bali ni
ugonjwa. Watu wengi wanaotegemea nikotini hawavuti kwa
starehe inayoletwa na starehe ya uvutaji, bali kuepuka maumivu
yanayosababishwa na kuacha sigara.

Ubakaji ni tendo la kutumia nguvu katika ngono ambapo mbakaji anatumia nguvu kuonyesha ubabe wake. Ubakaji ni kosa la jinai i na huadhibiwa kisheria.
Kama mtu hayuko tayari kufanya ngono na analazimishwa kukubali kufanya hivyo hii , i inahesabiwa kama ubakaji, hata kama anayekulazimisha ni rafiki, ndugu, jirani, mume au mtu usiyefahamiana naye.

Watu wanokunywa kupitia kiasi huathiri jamii kwa njia
mbalimbali. Madhara mengine hutokea kwa kuwa wanafanya
vitu ambavyo wasingevifanya iwapo wasingekuwa wamelewa.

Watu wakilewa, huweza kuwa na hasira, wagomvi hivyo basi
huwadhuru wengi kiakili na kimwili. Isitoshe, ajali nyingi za
kazini na barabarani hutokea watu wakiwa wamelewa. Mara
nyingi watu wasiokuwa na hatia na vilema hupoteza maisha yao
kutokana na ajali zinazohusiana na ulevi.

Watu wanaokunywa
pombe kupita kiasi hupunguza uangalifu na hivyo basi kuchangia
katika kuenea kwa VVU kwenye jamii. Watu wanaokunywa pombe
wanaweza pia kufanya ujambazi katika jamii. Pia wanaokunywa
kupita kiasi si wafanyakazi wa kutegemewa kwani hutumia
muda mwingi nje ya sehemu zao za kazi.

Watu waliozoea kunywa pombe nyingi hupoteza pesa zao nyingi
kununua pombe na muda wao mwingi kufikiria jinsi ya kupata
pesa za kunywea pombe.

Kutokana na gharama za kununua
pombe familia zao hukosa pesa za vitu muhimu kama kodi ya
nyumba, ada na sare za shule na chakula.

Vijana wanaokunywa pombe huanza kuiba pesa nyumbani kwao
ili kununulia pombe. Matumizi mabaya ya pombe mara nyingi
husababisha matatizo au kuvunjika kwa familia, au urafiki.

Vilevile husababisha matokeo mabaya shuleni au kuacha kabisa
shule, hali ambayo inaweza kusababisha kukosa nafasi za kazi,
kujitegemea wewe mwenyewe na kusaidia famila yako na jamii.

Uvutaji wa aina zote una madhara. Kama utavuta sigara na
kuvuta moshi kwa kutumia mdomo hadi kwenye mapafu yako
utapata madhara moja kwa moja kwenye viungo vyako.
Kama nitasimama karibu na mvutaji na kuvuta moshi, kuna
madhara ambayo siyo ya moja kwa moja. Kwa upande mwingine
kama jirani wa mvutaji unaweza kuvuta sumu nyingi itokanayo
na tumbaku kwa sababu hakuna kitu cha kuichuja. Sigara za
viwandani zina kishungi ambacho huchuja tindikali mbalimbali
zenye sumu, kama vile kaboni na asidi ya magamba ya miti,
ambazo zina madhara kwa mapafu.

Haki za binadamu ni haki zinazohusiana na mambo ya msingi na
asili ya uhuru na heshima ya ubinadamu ambapo watu wote wamepewa
haki ya kupata heshima kama
binadamu. Mara mtu azaliwapo
mume au mke hupata
haki hizi. Haki hizi
zinatambuliwa kimataifa
na zina usawa kwa watu
wote. Nchi mbalimbali
zimetia saini na kuidhinisha
haki hizi za kimataifa
na kufanya ni sehemu
ya sheria zao
pamoja na kuweka sera
zinazolinda haki hizi.

Haki za uzazi zina misingi yake katika haki za binadamu na pia
zinahusiana na haki za mtu mmojammoja.

Kupata habari juu ya ujinsia na mada zinazohusu afya
ya uzazi.

Mwanamke au mwanaume kuamua kwa uhuru na
kuwajibika, kama unataka kujamiaana lini na nani.
Uhuru wa maamuzi.

Kuamua kwa hiari na kuwajibika juu ya idadi na muda wa
kupishana katika kupata watoto.

Kupata huduma za afya ya uzazi kwa urahisi.

Haki za kufanya maamuzi kuhusu afya ya uzazi, kwa
uhuru, bila kunyanyaswa, kulazimishwa, bila kutumia
nguvu pamoja na maamuzi nani wa kufunga naye ndoa.

Kujilinda kutokana na mila zenye madhara kama vile
ukeketaji wa wanawake.

Haki hizi zimerekebishwa tangu mkutano uliofanyika Cairo mwaka
19941.