Kifungu cha 14 cha Katiba ya Tanzania kinaeleza kwa ufasaha
kuwa: “Kila mtu ana haki ya kuishi na kulindwa utu wake katika
jamii kwa misingi ya sheria.” Hata Rais Kikwete katika hotuba
zake kwa Taifa za kila mwezi amewahi kukemea mauaji haya
mwaka 2008 kwa kusema; “ mauaji haya ni aibu na fedheha
kubwa kwa jamii yetu” pia “ukatili usio na sababu” na akaendelea
kusema, “ni lazima yakomeshwe mara moja.”
Serikali ya Tanzania kwa kushirikiana na taasisi na asasi za
kijamii wanaendelea kutoa mafunzo, taarifa na mazingira
yatakayowawezesha Albino kuishi maisha bora na yenye
mafanikio katika jamii.

Sababu mojawapo ni kuwa bangi hulimwa hapa nchini na
hivyo hupatikana kwa urahisi. Bangi huuzwa kwa bei
nafuu kuliko dawa nyingine za kulevya. Vilevile, vijana
wengi huwaona wakubwa wao wakitumia na hii huwafanya waone kuvuta bangi ni kitu halali.

Sababu nyingine ni i i imani potofu kwamba ukivuta bangi unaweza kuwa jasiri wa kufanya kazi na kusoma sana. Lakini yote haya ni uzushi na si kweli kwani watu husahau madhara ya muda mrefu yasababishwayo na uvutaji bangi.
Sababu nyingine i inayowafanya Watanzania watumie bangi ni utegemezi wa kisaikolojia, kwani baada ya kuvuta bangi kwa muda, mtu huanza kujisikia hawezi i kuhimili msukumo wa kawaida wa maisha na kuishi bila bangi. Kwa maana hiyo muathirika huendelea na uvutaji bangi.

Si kweli. Mpaka sasa wanasayansi hawajathibitisha kwamba
mtu anayekunywa pombe kidogo ndiye anayeishi kwa muda
mrefu. Kwa ujumla, watu wanaoishi katika hali ya usafi, afya
njema na maisha yenye furaha ndio wanaoishi kwa muda
mrefu kuliko wale ambao hawajijali kimwili na kiakili. Kimsingi,
kunywa pombe ni kutojijali. Unywaji wa pombe kwa kiasi hauna
madhara, lakini inakupasa kuwa macho katika unywaji huo ili
usizidishe kupita kiasi.

Inakadiriwa huchukua miezi mitatu tangu kuambukizwa na VVU hadi i virusi hivyo vionekane kwenye damu. Itakuwa kazi bure kukimbilia kwenda kupima VVU mara tu baada ya kufanya ngono isiyo salama. Inabidi kusubiri miezi mitatu kabla ya kwenda kwenye Ushauri Nasihi na Upimaji wa Hiari.

Ugumba wa mwanamke ni hali ya mwanamke kushindwa kupata mimba. Kama kwa wanaume kuna mambo mengi yanayoweza kusababisha ugumba wa wanawake.
Ili mwanamke aweze kupata mimba, vitu vingi lazima vitokee. Lazima yai lipevushwe, lazima yai lii ngie kwenye mrija wa kupitisha yai ambapo mimba hutungwa, tena lazima yai lililorutubishwa lifikie kwenye mfuko wa mimba na mwishoni lazima utando ndani ya mfuko wa uzazi uandaliwe. Endapo yoyote kati ya hali hizi hazitafikiwa kwa sababu fulani, mimba haiwezi kutunga. Sababu za kutopevuka yai mara nyingi ni mfadhaiko wa kiakili na kisaikologia na sababu za kuziba mrija wa kupitisha yai mara nyingi ni magonjwa ya zinaa. Wanawake wengine wamepata ugumba kutokana na kujaribu kutoa mimba, matokeo yake wameziharibu kabisa sehemu za ndani za viungo vya uzazi. Bahati mbaya, hali nyingi katika hizi haziwezi kurekebishwa na wanawake wanabaki wagumba wa kudumu.
Kuna mambo mengine yanayosababisha ugumba wa muda. Mambo hayo ni pamoja na ugonjwa, ulevi, matumizi ya dawa za kulevya, lishe duni, mshituko na majonzi. Vingi vya vyanzo hivi vinaweza kutibwa, kwa mfano, kutumia madawa ya kulevya. Mara vikitibiwa, mwanamke ataweza kupata mimba.

Nani na lini unaoa ni maamuzi yako binafsi wewe mwenyewe,
hata kama rafiki na wazazi wanakushauri juu ya jambo hilo.
Kumlazimisha mtoto kuoa au kuolewa ni kumchukulia mtu uhuru
wa anavyopenda kuishi. Haki ya kuchagua kuoa, ama kuolewa
au kuanzisha familia yako huwa imegeukwa. Haki hii ni sehemu
ya makubaliano ya kimataifa na sehemu ya programu na hatua
ya Umoja wa Mataifa tangu mkutano wa Cairo 1994. Sheria
ya ndoa, Tanzania13 inasisitiza kwamba hakuna ndoa halali,
isipokuwa ipate ridhaa na iwe ya uhuru na hiari kutoka pande
zote za wanaokusudia kuoana. Ndoa yoyote ambapo pande
zimehusika hazikubaliani ndoa hiyo si halali.

Wakati mtoto amelazimishwa kuingia katika maisha ya ndoa bado
hayupo tayari na ndoa hiyo itakuwa inavunja haki za msichana
kama haki ya elimu.14 Msichana ana haki kupata elimu, msichana
ana haki kupata elimu. Haki ya kuoa inakamilika kwa msichana
kuwa na umri sahihi, naye kuwafanya maamuzi/uchaguzi wake
mwenyewe, kuanzisha familia. Kwa hiyo inaingilia kuvunja haki
ya msingi ya mtoto ya kumtoa shule kabla ya kumaliza elimu ya
msingi, ambayo ni shuruti kwa watoto wote, hapa Tanzania.

Ukweli ni kwamba hakuna madhara yoyote ya kiafya ukikaa muda mrefu bila kujamii ana. Hakuna madhara yatakayokutokea kwenye sehemu zako za siri au katika sehemu nyingine ya mwili wako. Mwanaume au mwanamke akianza kujamii ana baada ya kukaa muda mrefu, atapata raha na starehe.

Watu wengine wanasema kwamba kutofanya mapenzi kunasababisha kuwa na chunusi usoni au sehemu za siri, au hata kuchanganyikiwa kiakili. Siyo kweli kwamba hali hizi zinasababishwa kwa kutojamii ana, vyanzo vya hali hizi ni tofauti.
Uwe na uhakika kwamba kutojamii ana ni salama kabisa kwako na huwezi kupata madhara yoyote. Lakini kama tulivyosema awali, kujamii ana kunaweza kukaleta matatizo mengi kama mimba i isiyotarajiwa, magonjwa ya zinaa pamoja na maambukizo ya VVU na UKIMWI.

Hapana, mbu na wadudu wengine hawawezi i kukuambukiza virusi vya UKIMWI kutokana na mfumo wa mii li yao. Virusi vya UKIMWI haviwezi kuishi kwenye mii li yao, kwa sababu siyo mazingira vinavyoyapenda. Virusi vya UKIMWI vinajilisha na kuzaliana katika chembechembe nyeupe za damu, lakini chembechembe za aina hii hazipo katika mwili wa mbu. Kwa hiyo, virusi vya UKIMWI vinakufa mara baada ya mbu kufyonza damu na aking‘ata mtu mwingine baadaye hakuna hatari ya kuambukizwa.
Thibitisho jingine la ukweli huu ni kwamba sisi sote tungekuwa tumebeba virusi vya UKIMWI kama mbu angelikuwa anaambukiza kwa sababu sisi sote tunaishi katika mazingira yenye mbu na karibu na watu wengine.

Hapana. Ualbino ni hali
inayoweza kutokea kwa
wanadamu na wanyama wa
kundi la mamalia. Tembo
weupe wa India hujulikana
sana na walithaminiwa
sana katika mahakama ya
Mfalme au chui, twiga na
simba weupe ambao sasa
wanafurahiwa sana kwenye
bustani za wanyama na
mbuga za wanyama pori.

Ujana ni kipindi cha mabadiliko kutoka utotoni kuelekea utu uzima, wakati wa kipindi hiki kijana hupata mabadiliko ya kimwili, kiakili na kimtazamo. Mwili na akili hupevuka. Ni kipindi muhimu cha kuweka msingi wa maisha ya baadaye. Vijana wanakatazwa kujamiiana kwa sababu matatizo mengi yanaweza kutokea kutokana na tendo hilo.

Kwanza kabisa kwa kujihusisha na kitendo cha kujamiiana vijana wanapoteza nguvu na muda ambao wangeweza kutumia kwa shughuli za maendeleo. Kwa mfano, kusoma, kufanya kazi, kushiriki katika shughuli za vikundi katika jamii au kucheza michezo.
Pili, matatizo ya mimba katika umri mdogo ni mengi. Mojawapo ni msichana kufukuzwa shule, au hata jamii kumtenga. Matatizo mengine ni ya kiafya kutokana na mwili wa msichana bado kuwa haujakomaa vyema.
Tatu, vijana wanakuwa bado hawajajiandaa kwa uzazi au kujitegemea. Sababu nyingine ya kuwakataza vijana kujamiiana ni ile ya hatari ya kuambukizana magonjwa ya zinaa ikiwa ni pamoja na Virusi vya UKIMWI. Magonjwa haya ni mabaya sana yanaweza kusababisha maumivu makali, ugumba au hata kifo.
Unapofikiria sababu zote hizo utaona kwamba kujamiiana katika umri mdogo kunaweza kuleta madhara mengi kwa afya yako na malengo yako maishani. Hivyo basi unapokatazwa kujamiiana ni kwa sababu ya matatizo haya. Hata hivyo, kama kwa vyovyote huwezi kuacha kujamiiana, hakikisha kwamba unajikinga wewe na mpenzi wako kwa kutumia kondomu.

Vituo vyenye utaalamu na katika hospitali i au Taasisis kama vile Shirika la Amref au CCBRT wana uwezo wa kutoa ushauri nasaha na vipimo vya kuaminika. Ushauri nasaha unakusaidia wewe kuelewa kipimo hicho ni cha nini, ni majibu gani yanayoweza kupatikana au kutopatikana. Upimaji huu hufanywa kwa siri, ni wewe tu pekee yako unaweza kupewa majibu. Katika miji mingi, vituo vya ANGAZA vipo na pia vituo hivi hutoa huduma rafiki kwa vijana.
Huduma za upimaji hazipatikani kwa urahisi sehemu za vijijini kwa sababu vyombo vinavyotumika katika upimaji ni vya gharama kubwa na vinahitaji umeme na uangalizi mkubwa. Mpaka sasa huduma hizi zinapatikana katika hospitali na kwa baadhi ya mashirika yanayojishughulisha na maambukizi ya Virusi vya UKIMWI na UKIMWI.
Jambo nzuri ni wewe kuuliza habari zaidi katika kituo cha afya kilicho karibu nawe.

Katika miezi sita ya mwanzo baada ya kujifungua, mwanamke anayenyonyesha mtoto anapata kinga ya mimba kwa asilimia kubwa. Lakini i i inabidi mama anyonyeshe mtoto kwa kipindi kirefu (muda wote mtoto awe ananyonya maziwa ya mama tu na anyonye kila anapohitaji) na vilevile mama awe hajaanza kupata hedhi yake. Kama mama ameanza kupata hedhi yake au kama anampa mtoto chakula kingine, anaweza kupata mimba tena. Kwa hivyo, anashauriwa kutumia njia za kupanga uzazi i i ili kuzuia mimba za mfululizo.

Mapaja na nyonga ni sehemu ya mwili i i iliyo karibu na viungo vya uzazi vya mwanamke. Kwa sababu ya mvuto wa kijinsia kati ya mwanaume na mwanamke, ambao ni wa asili, mwanaume anapoona kilicho na uhusiano wa karibu na viungo vya uzazi au viungo vyenyewe hupata msisimko.

Mara nyingine hata i inatosha mwanaume kufikiria kuhusu mwanamke au viungo vyake vya uzazi, uume wake ukasimama. Kusimama uume ni kielelezo kimojawapo cha msisimko wa mwili na mchango mkubwa katika msisimko huo ni mawazo.

Jinsi ya Kukabiliana na Hisia za Aibu Kuhusu Ngono 🌟

Karibu vijana wenzangu! Leo, tutajadili jinsi ya kukabiliana na hisia za aibu kuhusu ngono. Ni muhimu kuelewa kwamba tunapitia hatua hii ya maisha yetu ambapo tunavutiwa kimapenzi na wengine. Katika jamii yetu, kuna tabia nzuri na za heshima ambazo tunapaswa kuzingatia. Hapa kuna vidokezo 15 vinavyotusaidia kukabiliana na hisia hizi za aibu ili tuweze kuishi maisha ya furaha na kujiamini. 🙌

1. Kuelewa na kuheshimu maadili yetu: Tunapaswa kuzingatia maadili yetu ya Kiafrika yanayotutaka tuishi maisha ya kiheshima na kujiepusha na ngono kabla ya ndoa. Maadili yetu yanatupa mwongozo mzuri na yanatupatia nguvu ya kukataa hisia za aibu.

2. Kujielewa: Jifunze kuhusu mwili wako na jinsi unavyofanya kazi. Kwa kuelewa ukuaji wa miili yetu na jinsi hisia za mapenzi zinavyoibuka, tutakuwa na uwezo wa kujielewa na kujikubali. Hakuna kitu cha kuona aibu kuhusu mabadiliko ya mwili wako. Kumbuka, ni sehemu ya ukuaji wako. 🌺

3. Mazungumzo na wazazi au walezi: Wazazi wetu ni rasilimali muhimu katika kuelewa na kukabiliana na hisia hizi za aibu. Mazungumzo na wazazi wetu yanaweza kutusaidia kupata mwongozo na kuelewa jinsi ya kushughulikia hisia hizi kwa njia nzuri.

4. Kuwa na marafiki wa kuaminika: Marafiki wanaweza kuwa msaada mkubwa katika kukabiliana na hisia za aibu. Kuwa na marafiki ambao wana maadili sawa na wewe na wanaelewa umuhimu wa kungojea ndoa kabla ya kujihusisha kimapenzi, watakuwa nguzo yako katika kipindi hiki.

5. Kujifunza kutathmini na kufanya maamuzi sahihi: Kujifunza kufanya maamuzi sahihi ni muhimu katika kukabiliana na hisia za aibu. Tathmini hatari na faida za kushiriki ngono kabla ya ndoa. Kumbuka, kungojea ndoa kunakuweka salama kimwili na kisaikolojia. 💪

6. Kupata maarifa sahihi kuhusu ngono: Elimu ni ufunguo wa mafanikio katika maisha yetu yote, na hii ni pamoja na elimu ya ngono. Kupata maarifa sahihi kuhusu ngono kutoka kwa vyanzo vya kuaminika na watu wazima wenye ujuzi, kutatusaidia kuelewa hisia na mabadiliko ambayo yanatokea mwilini mwetu.

7. Kuepuka vitu vinavyozua hisia za ngono: Kuepuka vitu kama vile kuangalia picha au video za ngono, kutazama sinema zenye maudhui ya ngono, au kusoma vitabu visivyoendana na maadili yetu, kunaweza kusaidia kudhibiti hisia zetu na kuzuia aibu ambayo inaweza kujitokeza.

8. Kuweka malengo na kujenga ndoto za baadaye: Kuweka malengo na kujenga ndoto za baadaye kunaweza kutusaidia kusonga mbele na kusahau hisia za aibu kwa muda. Kuwa na malengo na ndoto kama vile kufanikiwa kielimu, kupata kazi bora au kuchangia katika jamii, kutatufanya tuwe na lengo maishani na kuzingatia malengo hayo kuliko hisia za aibu.

9. Kujipenda na kujithamini: Kujipenda na kujithamini ni muhimu katika maisha yetu yote. Kujiona kama mtu wa thamani na kuwa na heshima kwa mwili wako itakusaidia kujikubali na kuzingatia maadili yako. Unastahili heshima na upendo, na kujithamini kutakusaidia kujisikia vizuri kuhusu uamuzi wako wa kungojea ndoa. 💖

10. Kudumisha afya ya akili na mwili: Kuwa na afya nzuri ya akili na mwili ni muhimu katika kukabiliana na hisia za aibu. Kujihusisha na shughuli za kimwili, kama vile michezo au mazoezi, na kudumisha afya ya akili kwa kufanya mambo unayopenda na kuzingatia furaha yako, kunaweza kukusaidia kusahau hisia za aibu.

11. Kuzungumza na wataalamu wa afya ya akili: Wakati mwingine, hisia za aibu zinaweza kuwa ngumu kushughulika nazo peke yako. Kuzungumza na mtaalamu wa afya ya akili, kama vile mshauri au mtaalamu wa saikolojia, kunaweza kukusaidia kupata mwongozo na msaada wa kushughulikia hisia hizi kwa njia sahihi.

12. Kujihusisha na shughuli za kujenga na kukufanya ujisikie vizuri: Kujihusisha na shughuli za kujenga na kukufanya ujisikie vizuri, kama vile kujitolea kwenye shirika la kujitolea au kufanya hobby unayopenda, kunaweza kukusaidia kusahau hisia za aibu kwa muda na kujikita katika mambo mazuri.

13. Kuwa na muda wa kujitafakari: Kuwa na wakati wa kujitafakari kunaweza kukusaidia kuzingatia thamani na maadili yako. Fikiria kuhusu maisha yako ya baadaye na jinsi kungojea ndoa kunaweza kukusaidia kufikia malengo yako. Kujitafakari kunaweza pia kukusaidia kuimarisha uhusiano wako na Mungu na kusali kwa ajili ya nguvu na mwongozo.

14. Kujiwekea mipaka na kuwa na malengo: Kujiwekea mipaka na kuwa na malengo ni muhimu katika kushughulikia hisia za aibu. Kuwa na malengo ya ngono ya kusubiri ndoa na kujitengea mipaka binafsi, kama vile kuepuka mazingira yanayoweza kukuletea majaribu, kunaweza kukusaidia kudumisha maadili yako na kujiamini zaidi.

15. Kuwa na ujasiri wa kusema "hapana": Hatimaye, kuwa na ujasiri wa kusema "hapana" ni jambo muhimu katika kukabiliana na hisia za aibu. Jifunze kusema hapana kwa shinikizo la kufanya ngono kabla ya ndoa na kujisikia vizuri kuhusu uamuzi wako. Kumbuka, ujasiri wako una thamani kubwa sana. 🙅‍♀️

Kwa njia hii, tunaweza kuishi kwa furaha na kujiamini bila kuhisi aibu kuhusu ngono. Kumbuka, kungojea ndoa ni uamuzi bora ambao unalinda afya yetu na mustakabali wetu. Je, unafikiriaje juu ya vidokezo hivi? Je, una maoni au vidokezo vingine? Nichekee sehemu ya maoni hapa chini. Tuweze kusaidiana, tukue pamoja na kujenga maisha yaliyojaa furaha na utulivu. Amani na baraka! 🌟✨