Hakuna jibu la ujumla kwa swali hili, kwa sababu tiba ya ugumba inategemea chanzo maalum cha ugumba huo kwa mhusika. Kuna matatizo ya ugumba ambayo yanaweza kutibiwa, lakini mara nyingi ni vigumu au hata haiwezekani kumtibu mwanaume au mwanamke mgumba.
Kwanza kabisa, lazima daktari atafute sababu za ugumba kwa kufanya uchunguzi wa kitaalamu kwa mwanamke na mwanaume. Baada ya uchunguzi daktari anaweza akawashauri kuhusu uwezekano wa kuwatibu. Mara nyingine tiba ni rahisi, lakini matatizo mengine ni mazito na ni vigumu au haiwezekani kuyatibu.

Kufuatia vitendo vibaya vya mauaji ya Albino, vilivyozuka
Tanzania tangu mwaka 2007 hadi sasa, Serikali imechukua
hatua kadhaa kurekebisha hali hiyo. Hatua hizo ni pamoja
na:
• Kuliagiza jeshi la polisi kuwatafyta na kuwakamata wauaji
wa aalbino.
• Kumteua Albino kuwa Mbunge wa Viti Maalumu Wanawake.
• Kutangaza hadharani kuwa mauaji haya siyo utamaduni
• bali ni uhalifu mbaya ambao lazima uchukuliwe hatua za
kisheria.
• Kutaka mikoa yote watangaze majina ya watu wote wanahusika
na mauaji haya.
• Kuliagiza jeshi la polisi kuwatafuta na kuwakamata
wauaji wa Albino.
• Kuanzishwa kamati maalumu ya mahakimu ili kuharakisha
hukumu za wauaji.
• Viongozi wa juu wote wanalaani vitendo hivi katika mikutano
ya hadhara na matukio maalumu kama wakati wa mbio
za Mwenge wa Uhuru mwaka 2009.

Je, Ni Sahihi Kuanza Kujihusisha na Ngono nikiwa na Mpenzi Wangu? 🤔

Jambo zuri kujiuliza! Ni wazi kwamba, kujihusisha na ngono ni suala nyeti sana. Wakati mwingine, vijana huwa na presha ya kuanza kujihusisha na ngono mapema katika uhusiano wao. Hata hivyo, ni muhimu kuzingatia mambo kadhaa kabla ya kufanya uamuzi huo muhimu. Hapa kuna mambo ya kufikiria:

1️⃣ Umri: Je, wewe na mpenzi wako mna umri unaoruhusiwa kisheria kujihusisha na ngono? Sheria nyingi za nchi yetu zinahitaji mtu awe na umri wa miaka 18 au zaidi kuwa na uwezo wa kujihusisha na ngono. Kuheshimu sheria ni jambo muhimu sana.

2️⃣ Uwazi: Je, mpenzi wako anafahamu wazi nia yako ya kuanza kujihusisha na ngono? Uwazi na mawasiliano ya wazi ni muhimu sana katika uhusiano wowote. Jitahidi kuwasiliana na mpenzi wako kuhusu hisia zako na tamaa zako ili muweze kufikia uamuzi sahihi pamoja.

3️⃣ Hali ya Kihisia: Je, unajisikia tayari kihisia kuanza kujihusisha na ngono? Kujihusisha na ngono ni jambo la kihisia na linahitaji maandalizi ya kutosha. Kama bado hujisikii tayari au una wasiwasi, ni vyema kusubiri hadi uwe na uhakika kabisa.

4️⃣ Ulinzi: Je, mna ufahamu wa umuhimu wa kutumia njia za kuzuia mimba na magonjwa ya zinaa? Kujihusisha na ngono bila kinga kunaweza kusababisha madhara makubwa ya afya na maisha. Hakikisha kuwa mnaelewa umuhimu wa kutumia kinga na mnazingatia kanuni za usalama.

5️⃣ Thamani na Maadili: Je, kujihusisha na ngono kabla ya ndoa ni kinyume na thamani na maadili yako? Kila mtu ana thamani na maadili yake, na ni muhimu kusimama kidete katika kuyaheshimu. Kujihusisha na ngono kabla ya ndoa inaweza kuwa kinyume na maadili yako na kusababisha mizozo ya kihisia.

6️⃣ Ndoto na Malengo: Je, kujihusisha na ngono kwa sasa kutaharibu ndoto na malengo yako ya baadaye? Ni vyema kuwa na mwelekeo na malengo katika maisha yako. Kujihusisha na ngono kabla ya wakati inaweza kuathiri uwezo wako wa kufikia malengo yako ya baadaye, kama vile kumaliza masomo au kupata ajira bora.

7️⃣ Uhusiano Imara: Je, uhusiano wako na mpenzi wako ni imara na thabiti? Kujihusisha na ngono kunahitaji msingi imara wa uhusiano. Kama uhusiano wenu bado una changamoto na migogoro, inaweza kuwa vyema kusubiri hadi muwe imara zaidi kabla ya kuanza kujihusisha na ngono.

8️⃣ Kujali hisia za mwenzi wako: Je, una uhakika kuwa mwenzi wako yupo tayari kujihusisha na ngono? Ni muhimu kuheshimu hisia na maoni ya mwenzi wako. Kama mpenzi wako bado hajisikii tayari, ni vyema kusubiri hadi atakapokuwa tayari.

9️⃣ Kufanya maamuzi binafsi: Kumbuka, maamuzi kuhusu kujihusisha na ngono ni ya kibinafsi na hakuna jibu sahihi au la. Ni wewe pekee ndiye unayejua kile kinachokufaa zaidi. Fikiria kwa kina na jipe muda wa kutosha kabla ya kufanya uamuzi.

🔟 Kusaidiana: Je, unajisikia kuwa tayari kujihusisha na ngono ili tu kumridhisha mpenzi wako? Uhusiano mzuri ni kuhusu kusaidiana na kuheshimiana. Hakikisha kwamba maamuzi yako yanaendana na thamani na maadili yako binafsi, badala ya kufanya kila kitu ili tu kumfurahisha mwenzi wako.

1️⃣1️⃣ Kujitambua: Je, unajisikia kuwa tayari kujihusisha na ngono kwa sababu ya shinikizo la rika au tamaduni? Ni muhimu kujitambua na kuheshimu maamuzi yako binafsi. Usifanye kitu ambacho hujisikii kuwa sahihi kwako tu kwa sababu ya shinikizo kutoka nje.

1️⃣2️⃣ Kuelimisha: Je, umepata elimu sahihi kuhusu ngono na afya ya uzazi? Elimu ni ufunguo wa kufanya maamuzi sahihi. Hakikisha kuwa umepata elimu sahihi kuhusu ngono, kinga dhidi ya magonjwa ya zinaa, na uzazi wa mpango ili uweze kufanya maamuzi yenye hekima.

1️⃣3️⃣ Kujali mustakabali wako: Je, unafikiria juu ya mustakabali wako na uwezekano wa kuwa na familia ya kudumu? Kujihusisha na ngono kunaweza kuwa na athari kubwa kwa mustakabali wako, ikiwa ni pamoja na kuzaa mapema au kusababisha mimba isiyotarajiwa. Hakikisha unafikiria juu ya mustakabali wako na uwezekano wa kuwa na familia ya kudumu kabla ya kufanya uamuzi.

1️⃣4️⃣ Kuwa na malengo ya muda mrefu: Je, unapenda kujihusisha na ngono kwa sababu tu ni jambo linalofurahisha kwa sasa? Ni muhimu kuwa na malengo ya muda mrefu katika maisha. Kujihusisha na ngono kunaweza kuwa jambo la muda mfupi na lenye hatari kubwa. Kuwa na malengo ya muda mrefu kunaweza kukusaidia kusimama kidete na kufanya maamuzi sahihi.

1️⃣5️⃣ Kungojea hadi ndoa: Kwa kweli, njia bora kabisa ya kuepuka shida zote zinazoweza kutokea ni kungojea hadi ndoa kabla ya kujihusisha na ngono. Kwa kufanya hivyo, unawapa nafasi wewe na mpenzi wako kujenga msingi imara wa uhusiano wenu, kutambua thamani ya ahadi ya ndoa, na kuweka malengo ya muda mrefu ya maisha yenu.

Kwa uhakika kabisa, ni muhimu kufanya uamuzi sahihi ambao utakuongoza katika maisha yako ya baadaye. Kila mtu ana maoni na maadili tofauti, kwa hivyo ni muhimu kuzingatia mambo yote kabla ya kufanya uamuzi. Kumbuka, njia bora ya kuepuka hatari na shida za kujihusisha na ngono ni kungojea hadi ndoa. Jiwekee malengo na angalia mustakabali wako na uwezekano wa kuwa na familia ya kudumu. Uchaguzi ni wako! Je, una maoni gani juu

Kuishi kwa kushindwa kuona sawasawa ni changamoto ya
msingi waliyonayo Albino, inaathiri elimu yao (hususan katika
usomaji), katika kujumuika (ikiwemo kushiriki katika michezo
na kukubalika na rika lao) na katika uwezo wa kutembea katika
mazingira magumu. Matatizo huanzia pale ambapo udhaifu huu
usipotambuliwa na marekebisho yoyote yasifanywe na familia
au jamii. Kama marekebisho yatafanyika ama kwa kutumia
miwani ya macho, au kuwa na vitabu vyenye maandishi makubwa
au kutumia lensi ya kukuza maandishi au kwa kuwapa nafasi ya
mbele darasani watoto Albino wanaweza kufanya vizuri kama
watoto wengine.

Serikali inatakiwa iamue kuwepo kwa matangazo ya biashara
ya pombe na sigara au la? Serikali ina wakati mgumu katika
kuamua kati ya kulinda afya za watu na shinikizo litokalo
kwa wakulima pamoja na makampuni yanayotengeneza pombe
na sigara. Wenye viwanda na wauzaji wanataka bidhaa hizi
zitangazwe kibiashara kwa sababu wanapata pato kutokana na
kuzalishwa na kuuzwa kwa bidhaa hizi. Serikali yenyewe pia
inapata faida kutokana na kutangazwa kwa tumbaku na pombe
kwa sababu uuzaji wake unaipatia serikali ushuru kupitia kodi.
Nchini Tanzania serikali imeamua kuwa matangazo ya biashara
ya sigara yawe na onyo lisemalo,“Uvutaji wa sigara ni hatari kwa
afya yako”. Hii inawajulisha wavutaji wa sigara kuhusu hatari
za uvutaji wa sigara na kuacha kila mtu ajiamulie mwenyewe.

Katika masuala ya athari za mimba katika umri mdogo ni
kwamba vijana Albino hawana tofauti na vijana wengine . Bado
inashauriwa na kutiliwa mkazo umuhimu wa msichana kutopata
mimba akiwa na umri chini ya miaka 18.

Sababu kubwa ikiwa ni
kuwa mwili wa msichana
ambaye umri wake ni chini
ya miaka 18 haujakomaa
vya kutosha kuweza
kuhimili ujauzito bila
matatizo. Katika umri huu
mdogo, uwezekano mkubwa
wa kupata matatizo
yanayotokana na ujauzito,
hasa wakati wa kujifungua.
Uzoefu umeonyesha
kuwa mara nyingi wakati
wa kujifungua mtoto
anashindwa kutoka na
inabidi mama afanyiwe
upasuaji. Pia katika
umri huu uwezekano ni
mkubwa mtoto kuzaliwa
njiti (hajafikia muda wa
kuzaliwa).
Tatizo jingine linaweza kutokea pale ambapo kichwa cha mtoto
ni kikubwa au mama anakuwa na uchungu wa muda mrefu na
kusababishwa kuchanika kwenye mfumo wa uzazi kwenye njia
ya haja ndogo au hata na njia ya haja kubwa na mama kupata
fistula. Hali hii ikitokea itamfanya mama hatimaye awe anavuja
ama haja ndogo au haja kubwa au vyote viwili kupitia njia ya
ukeni.

Mbali na madhara haya ya kiafya, msichana anaweza kupata
matatizo mengine ya kijamii kama vile kufukuzwa shule,
kusababisha ugomvi ndani ya familia na jamii. Kwa mantiki hii,
ni muhimu kwa vijana kusubiri hadi kufikia miaka 18 wakiwa
tayari kuchukua / kubeba majukumu kama wazazi.

Watu wanaohitaji kupewa uangalizi maalumu wanaweza
kuonekana ni mzigo kwa kuwa wanaweza wakawa wanaomba
kupewa mahitaji au msaada maalumu tofauti na watu wengine
wa kawaida. Wazazi na wanafamilia wengine wanaweza
kuchukizwa na matamshi wanaotoa watu wengine pamoja na
kulazimika kuvumilia utani na matusi. Ndugu wanapaswa kujua
kwa nini ndugu yao Albino ni tofauti na kwa nini anahitaji
uangalizi maalumu.
Familia ndiyo msingi wa kumwezesha mtoto Albino kujitambua
na kukubali hali aliyo nayo. Familia inayoweza kumkubali mtoto
wao Albino inaneemeka na kuwa yenye furaha kwa sababu
mtoto Albino anakuwa kiungo maalumu katika familia, yaani
inaipa familia hali ya kuwa na nguvu yao iliyoungana.

Kwa kawaida, wazazi wote wakiwa Albino watazaa mtoto
Albino. Kwa maana hiyo basi, iwapo watu wawili wanaoishi na
ualbino wataamua kuunda familia itakuwa vizuri wafikirie kwa
makini kama wangependa kuzaa pamoja wakizingatia matatizo
ambayo wamewahi kupitia wao wenyewe kama Albino ndani ya
jamii. Ualbino ni hali ya kurithi na inabidi mtoto Albino abebe
vinasaba kutoka kwa wazazi pande zote ili aweze kuonyesha
ualbino. Hata hivyo, kuna aina zaidi ya moja ya ualbino na
pia aina tofauti za vinasaba, kama wazazi watakuwa na aina
tofauti ya ualbino na aina tofauti katika vinasaba, uwezekano
wa kupata mtoto asiyekuwa na ulemavu wa ngozi unakuwepo.
Lakini matukio kama haya yamejitokeza mara chache sana
ulimwenguni.

Ugumba wa mwanamke ni hali ya mwanamke kushindwa kupata mimba. Kama kwa wanaume kuna mambo mengi yanayoweza kusababisha ugumba wa wanawake.
Ili mwanamke aweze kupata mimba, vitu vingi lazima vitokee. Lazima yai lipevushwe, lazima yai lii ngie kwenye mrija wa kupitisha yai ambapo mimba hutungwa, tena lazima yai lililorutubishwa lifikie kwenye mfuko wa mimba na mwishoni lazima utando ndani ya mfuko wa uzazi uandaliwe. Endapo yoyote kati ya hali hizi hazitafikiwa kwa sababu fulani, mimba haiwezi kutunga. Sababu za kutopevuka yai mara nyingi ni mfadhaiko wa kiakili na kisaikologia na sababu za kuziba mrija wa kupitisha yai mara nyingi ni magonjwa ya zinaa. Wanawake wengine wamepata ugumba kutokana na kujaribu kutoa mimba, matokeo yake wameziharibu kabisa sehemu za ndani za viungo vya uzazi. Bahati mbaya, hali nyingi katika hizi haziwezi kurekebishwa na wanawake wanabaki wagumba wa kudumu.
Kuna mambo mengine yanayosababisha ugumba wa muda. Mambo hayo ni pamoja na ugonjwa, ulevi, matumizi ya dawa za kulevya, lishe duni, mshituko na majonzi. Vingi vya vyanzo hivi vinaweza kutibwa, kwa mfano, kutumia madawa ya kulevya. Mara vikitibiwa, mwanamke ataweza kupata mimba.

Kwa wanawake wenye miaka zaidi ya 35 uwezekano wa kupata matatizo ya kiafya wakati wa ujauzito au wakati wa kujifungua ni mkubwa zaidi kuliko wanawake kati ya miaka 20 na 35.
Matatizo ni mengi zaidi kama mama ameshakuwa na watoto wengi. Baada ya kuzaa mimba tano au zaidi, misuli ya mfuko wa uzazi hulegea. Hivyo hufanya mama kutokwa na damu nyingi, kuwa na uchungu wa muda mrefu na kuchanika kwa mji wa mimba. Matatizo mengine ni mtoto kukaa vibaya tumboni na kuwa na watoto wakubwa. Wanawake wa umri mkubwa ambao wamekuwa na i idadi kubwa ya mimba za karibukaribu (za kufululiza) wanakabiliwa na uwezekano mkubwa wa kufariki wakati wa ujauzito na wakati wa kujifungua.

Kwa vile Albino hana tofauti na watu wengine inopokuja
kwenye suala la idadi ya watoto wa kuzaa jambo la msingi ni
yeye mwanamke au mwanaume Albino kuzaa idadi aliyojipangia
mwenyewe. Akitia maanani uwezo alio nao wa kuwatunza na
kuwapa mahitaji muhimu.

Kwanza kabisa, watu ni kweli wawe wamedhamiria kuacha.
Hii inataka uamuzi wa wazi na nia imara kwa sababu si rahisi
kuacha.
Pili, mtu anatakiwa kufikiria ni katika mazingira gani huwa
anajisikia kuvuta sigara au kunywa pombe. Hii kwa kawaida ni
pamoja na kundi maalumu la marafiki, katika sherehe, baada ya
kazi ngumu, baada au wakati wa kula. Kwa hiyo, kama wanataka
kuacha kuvuta sigara au kunywa pombe, wanatakiwa kubadili
mtindo wa maisha na kuepuka vishawishi.
Hatua ya kwanza katika kuacha kuvuta sigara au kunywa
pombe, inaweza ikawa ni kujiwekea malengo; kwa mfano, kuacha
kuvuta sigara kwa wiki nzima. Jipongeze kuwa umetimiza lengo
lako. Kama umeshindwa anza tena. Ni watu wachache ambao
wameweza kuacha kabisa katika jaribio la kwanza. Watu
wengine wanapata ugumu kuacha kabisa pombe na sigara.

Kwa kawaida i inakubalika kuwa wavulana ndiyo waaanze kuonyesha ishara za kujamiaana na tafiti zimeonyesha kwamba mara nyingi mwanaume anafikia mshindo kabla ya mwanamke. Hii ni ukweli katika sehemu nyingi za dunia.
Baadhi ya wavulana wanatumia vibaya uwezo wao wa kufanya mapenzi. Wanafuatafuata wasichana na kuwatongoza i ili wafanye mapenzi katika umri mdogo. Hata hivyo kujamii ana katika umri mdogo kunaweza kusababisha athari nyingi kama vile mimba isiyotarajiwa au kuambukizwa magonjwa ya zinaa. Kwa hiyo, wavulana wanashauriwa kuwa wavumilivu licha ya mivuto hiyo ya kutaka kujamii ana, kwa sababu kwa njia ya kujamii ana ovyo mnahatarisha maisha yenu ya baadaye. Kuna njia nyingine za kuonyesha mapenzi, kama vile kubusu, kukumbatia, kushikana mikono na hata kupiga punyeto.
Kimaumbile, mara nyingi mwanaume anafikia mshindo haraka zaidi kuliko mwanamke. Lakini, mkihakikisha kwamba mwanamke ni tayari kwa kujamii ana na kama mmechukua muda wa kutosha kujiaanda vizuri, mnaweza kufikia mshindo pamoja. Hivyo kuwaletea raha na starehe wote wawili.

Katika swali hili lazima tutofautishe kati ya kutoa damu na kuwekewa damu. Kutoa damu hakuleti hatari, kama mtaalamu wa afya aliyechoma sindano kwa ajili ya kutoa damu anatumia sindano na vifaa vilivyochemshwa.
Kwa kawaida hakuna matatizo kuongezwa damu, kwa sababu damu i inapimwa kabla ya kumuongeza mgonjwa hospitalini. Iwapo damu i imepimwa na sindano zilizochemshwa zimetumika hakuna ubaya wowote katika kuongezwa damu.

Haki za msingi; hasa zile zinazohusiana na kuthaminiwa na
kuheshimiwa kama binadamu zinawahusu binadamu wote
kuanzia siku unayozaliwa. Mataifa yote Ulimwenguni yameridhia
mikataba ya Kimataifa inayokubaliana na matamko haya ya
haki. Haki hizi ziko dhahiri katika sheria za nchi husika. Haki
muhimu za ujinsia na afya ya uzazi ni hizi:
• Kupata habari juu ya ujinsia na mada zinazohusu afya ya
uzazi.
• Mwanamke au mwanaume kuamua kwa uhuru na kuwajibika,
kama anataka kujamiiana lini na mtu gani.

• Kuamua idadi ya watoto anaotaka kuzaa na hao watoto
wapishane miaka mingapi.
• Kupata huduma za afya ya uzazi.
• Kuamua bila kulazimishwa nani wa kufunga naye ndoa.
• Kulindwa dhidi ya mila zenye madhara kama vile ukeketaji
wa wanawake.
Watu wote wakiwemo wale wanaoishi na ualbino au ulemavu
wa aina yoyote wanalindwa na haki za binadamu. Changamoto
iliyopo ni kwa wale watu wanaoishi na ualbino kutoa sauti katika
kutetea na kuhamasisha jamii juu ya haki zao.