Ukweli ni kwamba hakuna madhara yoyote ya kiafya iwapo utakaa muda mrefu bila ya kujamiiana. Viungo vya uzazi havidhuriki wala sehemu nyingine yoyote katika mwili wako. Mwanamke na mwanaume wakianza kujamiiana baada ya kukaa muda mrefu watapata raha na starehe kama kawaida.

Kuna uvumi potofu kwamba kutofanya mapenzi kunasababisha kuwa na chunusi usoni au sehemu za siri, au hata kuchanganyikiwa kiakili. Siyo kweli kwamba hali hiyo inasababishwa na kutojamiiana bali husababishwa na mambo mengine kabisa.

Elewa kwamba kutojamiiana kabisa hakuna madhara yoyote. Lakini kama tulivyosema awali kujamiiana kunaweza kuleta matatizo mengi kama mimba isiyotarajiwa, magonjwa ya zinaa ikiwa pamoja maambukizi ya virusi vya UKIMWI na UKIMWI wenyewe.

Mapenzi salama ni yale yanayofanyika bila wasiwasi wa kupata mimba zisizotarajiwa, magonjwa ya zinaa pamoja na maambukizi ya Virusi vya UKIMWI na UKIMWI. Mapenzi salama yanaweza kuwa ni pamoja na kumaliza hamu bila ya kujamiiana au kuchukua tahadhari kwa maana ya kutumia kondomu wakati wa kujamiiana.

Kumaliza hamu bila ya kujamiiana ni pamoja na kupiga busu, kukumbatiana, na kupiga punyeto. Vyote hivyo ni vitendo salama kabisa. Kama utajamiiana (kwa maana uume unaingizwa ukeni), ni lazima uhakikishe kuchukua tahadhari muhimu za kinga. Moja ya tahadhari inaweza kuwa wote ni waaminifu kabisa, lakini jambo hili linahitaji nyie wote wawili kuwa waaminifu na kuwa wote muwe mmepima virusi vya UKIMWI na pia msiwe mmefanya ngono hapo kabla (hamkuwa na uhusiano wa kimwili na mtu yeyote kabla. Tahadhari nyingine ni kutumia kondomu. Kondomu inazuia mimba pamoja na magonjwa ya zinaa na uambukizi wa Virusi vya UKIMWI.

Watu wanaohitaji kupewa uangalizi maalumu wanaweza
kuonekana ni mzigo kwa kuwa wanaweza wakawa wanaomba
kupewa mahitaji au msaada maalumu tofauti na watu wengine
wa kawaida. Wazazi na wanafamilia wengine wanaweza
kuchukizwa na matamshi wanaotoa watu wengine pamoja na
kulazimika kuvumilia utani na matusi. Ndugu wanapaswa kujua
kwa nini ndugu yao Albino ni tofauti na kwa nini anahitaji
uangalizi maalumu.
Familia ndiyo msingi wa kumwezesha mtoto Albino kujitambua
na kukubali hali aliyo nayo. Familia inayoweza kumkubali mtoto
wao Albino inaneemeka na kuwa yenye furaha kwa sababu
mtoto Albino anakuwa kiungo maalumu katika familia, yaani
inaipa familia hali ya kuwa na nguvu yao iliyoungana.

Hapana, Virusi vya UKIMWI na UKIMWI hauambukizwi kwa kuvaliana nguo na mgonjwa, kwa sababu vijidudu vya UKIMWI vinakufa baada ya muda mfupi vikiwa hewani. Hata hivyo, kufuatana na kanuni za usafi, ni vizuri zaidi kuvaa nguo zilizofuliwa na kupigwa pasi.

Je, ni lazima kutumia kinga (condom) kila wakati? 🌍

Leo nataka kuzungumzia jambo muhimu sana kwa vijana wote. Tunaishi katika dunia ambayo upendo na mahusiano ni sehemu muhimu ya maisha yetu. Lakini kuna jambo moja ambalo ni lazima tulizingatie na kulinda afya zetu – na hiyo ni kutumia kinga (condom) kila wakati tunaposhiriki tendo la ndoa. Hii ni njia bora na ya kuaminika kabisa ya kujilinda na magonjwa ya zinaa na mimba zisizotarajiwa.

Hapa kuna sababu kubwa 15 kwa nini ni lazima kutumia kinga (condom):

1️⃣ Inakulinda na magonjwa ya zinaa: Kutumia kinga (condom) kunapunguza hatari ya kuambukizwa magonjwa hatari ya zinaa kama vile UKIMWI, kisonono, klamidia, syphilis, na wengine wengi.

2️⃣ Inakuhakikishia usalama: Kutumia kinga (condom) kunakuwezesha kuwa na uhakika kuwa wewe na mwenzi wako mnajilinda na magonjwa bila kuhatarisha afya zenu.

3️⃣ Inakulinda na mimba zisizotarajiwa: Kinga (condom) ni njia bora ya kuzuia mimba zisizotarajiwa wakati hamjakusudia kupata mtoto. Inakuwezesha kudhibiti maisha yako na kuchagua wakati sahihi wa kupata watoto.

4️⃣ Inawasaidia wanawake kuwa na udhibiti: Kinga (condom) inawawezesha wanawake kuwa na udhibiti zaidi juu ya afya zao na maisha yao ya ngono. Wanaweza kujilinda na kujikinga na magonjwa bila kumtegemea mwanaume.

5️⃣ Inaongeza furaha na ujasiri: Kutumia kinga (condom) kunaweza kukupa hisia ya furaha na uhakika, kwa sababu unajua kuwa unajilinda na unafanya uamuzi sahihi kwa afya yako.

6️⃣ Inakuwezesha kuwa na uhusiano bora: Kutumia kinga (condom) kunaweza kuimarisha uhusiano wako na mwenzi wako kwa sababu inaonyesha kuwa unajali afya yake na unataka kulinda afya zenu wote.

7️⃣ Inapunguza wasiwasi na msongo wa mawazo: Kujua kuwa unatumia kinga (condom) kunapunguza wasiwasi wa kushika mimba au kupata maambukizo ya magonjwa ya zinaa. Hii inakupa amani ya akili na inakufanya ufurahie tendo la ndoa bila wasiwasi.

8️⃣ Inakupa nguvu ya kufanya maamuzi sahihi: Kutumia kinga (condom) ni ishara ya kuwa unajali afya yako na unajibu wito wako wa kuwa mtu mzima. Inakupa uwezo wa kufanya maamuzi sahihi na kuwa na udhibiti kamili juu ya mwili wako.

9️⃣ Inakupatia uhuru wa kuchagua: Kutumia kinga (condom) kunakuwezesha kufurahia tendo la ndoa bila hofu ya kubeba majukumu ambayo huenda haukuwa tayari kuyatekeleza. Unaweza kuendelea na ndoto zako na kufikia malengo yako bila kuingiliwa na majukumu ya ghafla.

1️⃣0️⃣ Inazuia mzunguko wa maambukizo ya magonjwa: Kutumia kinga (condom) kunapunguza hatari ya kueneza maambukizo ya magonjwa ya zinaa kwa washirika wengine. Hii inasaidia kulinda jamii nzima na kupunguza madhara ya magonjwa hatari.

1️⃣1️⃣ Inakulinda na hatari zisizotarajiwa: Kutumia kinga (condom) ni njia bora ya kujilinda na hatari zisizotarajiwa kama vile mimba zisizotarajiwa au kuathiriwa na magonjwa ya zinaa. Unaweza kuwa na uhakika kwamba umefanya kila kitu unachoweza kwa ajili ya ulinzi wako.

1️⃣2️⃣ Inakulinda na maamuzi ya haraka: Kutumia kinga (condom) kunaweza kukuokoa kutokana na kufanya maamuzi ya haraka na kujutia baadaye. Unaweza kufurahia tendo la ndoa bila shinikizo au hofu ya madhara yasiyotarajiwa.

1️⃣3️⃣ Inawafanya wapenzi kujadiliana na kuelewana: Kutumia kinga (condom) ni nyenzo muhimu ya mawasiliano na uelewano kati ya wapenzi. Inawahimiza kujadiliana juu ya afya yao na kuzingatia usalama wao wote.

1️⃣4️⃣ Inawapa wapenzi fursa ya kujifunza pamoja: Kutumia kinga (condom) kunaweza kuwa fursa ya kujifunza pamoja na kuboresha uhusiano wa kimapenzi. Wanaweza kujifunza kuhusu mahitaji na tamaa ya kila mmoja na kujenga uaminifu na upendo.

1️⃣5️⃣ Inakuhimiza kungojea hadi wakati sahihi: Kutumia kinga (condom) kunaweza kuwa chachu ya kungojea hadi wakati sahihi wa kuanza maisha ya ngono. Inakuwezesha kujiwekea malengo na kuzingatia thamani zako na maadili yako.

Sasa, ninataka kukupatia nafasi ya kuchangia na kushiriki maoni yako. Je, unaamini kwamba ni muhimu sana kutumia kinga (condom) kila wakati? Ni vipi unavyoshughulikia suala hili katika uhusiano wako? Je, una maoni au maswali yoyote juu ya suala hili? Natumai kuwa umepata mwanga na habari muhimu zinazokusaidia kufanya uamuzi sahihi kwa afya yako. Kumbuka, kujilinda ni muhimu sana, na kungojea hadi wakati sahihi ni chaguo bora kabisa. Tuko pamoja katika safari hii ya maisha na tunaweza kusaidiana.

Jinsi ya Kujilinda na Mimba Bila Kusababisha Madhara ya Kiafya? 😊🌼

Karibu kijana! Leo tutazungumzia jinsi ya kujilinda na mimba bila kusababisha madhara ya kiafya. Ni muhimu sana kwamba tunajali afya yetu wakati tunafanya maamuzi ya kujamiiana. Kwa kuwa tunazingatia maadili na tamaduni zetu za Kiafrika, tutaangazia njia za asili ambazo hazileti madhara ya kiafya. Hebu tuanze! 💪🏾

1. Kuzungumza na mwenzi wako 🗣️: Ni muhimu sana kujadiliana na mwenzi wako kuhusu mipango ya uzazi. Pamoja, mnapaswa kuamua njia gani ya kujilinda mnayopendelea. Hii itawasaidia kuwa na uelewa na kuweka mipango madhubuti.

2. Kujifunza kuhusu kalenda ya hedhi 🗓️: Kuelewa na kufuatilia kalenda ya hedhi itakusaidia kutambua wakati unaowezekana kuwa na uwezekano wa kupata mimba. Ni njia ya asili na salama ya kuepuka kujamiiana siku hizo.

3. Kutumia kondomu kwa usahihi 🌬️: Kondomu ni njia nzuri ya kujikinga na mimba na magonjwa ya zinaa. Hakikisha unajifunza jinsi ya kuvaa kondomu kwa usahihi na kutumia kondomu mpya kila wakati unapojamiiana.

4. Kujifunza kuhusu uzazi wa mpango 🌸: Kuna njia nyingi salama za uzazi wa mpango ambazo hazileti madhara ya kiafya. Tembelea kituo cha afya na uombe ushauri kuhusu chaguo bora kwako.

5. Kutumia kidonge cha uzazi wa mpango 🌞: Kidonge cha uzazi wa mpango ni chaguo maarufu na salama kwa wengi. Unaweza kuongea na daktari wako kuhusu jinsi ya kutumia kidonge hicho kwa usahihi na bila madhara yoyote ya kiafya.

6. Kuepuka kuchelewesha matumizi ya uzazi wa mpango 🕗: Ikiwa unaamua kutumia njia ya uzazi wa mpango, ni muhimu kutumia njia hiyo kwa wakati unaofaa. Kuchelewesha matumizi kunaweza kuongeza hatari ya kupata mimba.

7. Kujifunza kuhusu njia ya kizazi ya kike 🌸: Njia ya kizazi ya kike ni chaguo salama na ya muda mrefu. Ni njia ya asili ambayo haihitaji matumizi ya dawa na inaweza kukusaidia kujilinda kwa muda mrefu dhidi ya mimba.

8. Kuzingatia njia ya kizazi ya kiume 🌞: Njia ya kizazi ya kiume inawezekana kwa wanaume. Ni njia ya asili ambayo inahusisha kujifunza jinsi ya kudhibiti wakati wa kufika kileleni ili kuepuka mimba.

9. Kuepuka kubadilishana vitu vya ndani 🚫🔞: Kubadilishana vitu vya ndani, kama vile taulo za hedhi, ni hatari na inaweza kueneza magonjwa ya zinaa. Hakikisha una vitu vyako binafsi na usivibadilishe na wengine.

10. Kujua kuhusu njia ya kupanga uzazi wa kijadi 🌼: Kuna njia nyingi za kupanga uzazi wa kijadi zilizo salama na zilizopitishwa na tamaduni zetu za Kiafrika. Unaweza kujifunza kuhusu njia hizi kutoka kwa wazee na wakubwa waliokuzunguka.

11. Kujifunza kuhusu njia za asili 🌿: Kuna mimea na mimea ambayo inasemekana kuwa na uwezo wa kuzuia mimba. Ni muhimu kuzungumza na wataalamu wa afya kabla ya kutumia njia hizi ili kuhakikisha kuwa hazileti madhara ya kiafya.

12. Kuwa na elimu ya afya ya uzazi 📚: Kuelewa mchakato wa uzazi na jinsi mwili wako unavyofanya kazi ni muhimu. Elimu ya afya ya uzazi itakusaidia kufanya maamuzi sahihi na kuwa na udhibiti wa mwili wako.

13. Kuwa na msukumo wa kujiweka safi 💦: Kujiweka safi ni muhimu katika kujilinda na madhara ya kiafya. Kuhakikisha unafuata kanuni za usafi, kama kuoga mara kwa mara na kuvaa nguo safi, itakusaidia kuepuka maambukizi yasiyohitajika.

14. Kuchunguza njia za kujilinda wakati wa kujamiiana 🌟: Kuna njia nyingi za kujilinda wakati wa kujamiiana, kama vile kutumia kinga ya meno au kinga nyingine za kujilinda na magonjwa ya zinaa. Kumbuka kuzungumza na mwenzi wako na kuamua njia ambayo inafaa kwenu.

15. Kuongea na wataalamu wa afya 👩‍⚕️: Ikiwa una maswali au wasiwasi wowote kuhusu jinsi ya kujilinda na mimba bila kusababisha madhara ya kiafya, usisite kuongea na wataalamu wa afya. Wao watakuwa na jibu sahihi na ushauri mzuri kulingana na hali yako maalum.

Kwa kuhitimisha, ni muhimu kuwa na uelewa na kujali afya yetu wakati tunafanya maamuzi ya kujamiiana. Kumbuka, wakati bora wa kufurahia ngono ni baada ya ndoa, na kuwa na uhusiano wa kudumu na mwenzi wako. Kwa kufanya hivyo, unajilinda si tu na mimba zisizotarajiwa bali pia unajilinda na hatari za kiafya. Je, ungependa kushiriki mawazo yako au maswali yoyote kuhusu mada hii? Tuko hapa kukusaidia! 💖🤗

Wapo baadhi ya Albino wenye macho ya kuchezacheza na
ambayo hayawezi kulenga pamoja. Hii inaitwa “Nystagmus”.
Albino hawezi kudhibiti hali hii. Wakati jicho moja linalenga
mahali lingine huwa linacheza na hii inafanya kuona sawasawa
kuwa kugumu.

Ubakaji kamwe siyo kosa linalomhusu yeye aliyebakwa; ni kosa
linalomuhusu yeye aliyebaka. Unachovaa hakimpi mtu yoyote
haki ya kukubaka wewe. Wengi wanaobakwa huwa mara nyingi
hawakuvaa nguo fupi wakati wanabakwa. Ni maamuzi yako nini
uvae, ingawaje kama nguo unazovaa zinasababisha wengine
kupata mheko kutokana na mavazi yako, ni muhimu ufahamu
kuwa unaweza ukasababisha matatizo juu yako mwenyewe.
Uvaaji wa nguo ambazo jamii
inayokuzunguka hawaziruhusu
inaweza ikasababisha watu
wakakufedhehesha au kukutishia
ubakaji kila mara. Ubakaji ni
mbaya kwa sababu unasababisha
kuvunja haki za bindamu na
kumwacha mwathiriwa na
maumivu kimwili na kisaikolojia.
Katika hali yoyote mtu hana haki
ya kumbaka mwingine.

Hapana. Hii si kweli kwa sababu maziwa hayawezi kuondoa
uharibifu uliosababishwa na nikotini mdomoni na kwenye
moyo, mapafu au kwenye ubongo. Kunywa maziwa baada ya
kuvuta sigara kunaweza kusaidia kupunguza mchomo tumboni
uliosababishwa na tindikaili.

Kama mpenzi wako hatakuwa na maambukizi ya magonjwa ya zinaa hakuna madhara ya kiafya. kama shahawa i itagusana na mdomo wa msichana. Lakini, wasichana wengi hawapendi kupokea shahawa mdomoni na wanasikia kukerwa kufanya hivyo.

Wapenzi wajadiliane kati yao na kuamua kama tendo la kumwaga mbegu mdomoni wanalipenda au hawalipendi. Huu ni msingi mmojawapo wa kuonyesha kujaliana.

Hata hivyo, kama mwanaume ameambukizwa na magonjwa ya zinaa ni rahisi sana kwa mwanamke kuambukizwa magonjwa hayo wakati anapokea majimaji na shahawa mdomoni. Kwa hiyo, kutumia kondomu katika mtindo huu ni salama zaidi.

Wakati wa makuzi au kipindi cha kubalehe, wavulana hupitia mabadiliko mbalimbali ya kimwili, kihisia, na kiakili. Mabadiliko haya yanaletwa na ongezeko la homoni, haswa testosterone. Hapa chini ni mabadiliko muhimu yanayotokea kwenye miili ya wavulana wakati huu wa kubalehe:

1. Ukuaji wa Viungo vya Uzazi: Testicles (korodani) na uume hukua na kuongezeka kwa ukubwa.
2. Uzalishaji wa Manii: Wavulana huanza kuzalisha manii, na hivyo kuweza kutungisha mimba.
3. Ukuaji wa Nywele: Nywele huanza kuota katika sehemu mbalimbali za mwili kama usoni, kwapani, sehemu za siri, na kifuani.
4. Sauti Ya Kunong’ona: Kuna mabadiliko ya sauti ambapo sauti huanza kubadilika na kuwa nzito.
5. Ukuaji wa Misuli na Mifupa: Kunakuwa na ongezeko la ukuaji wa misuli na mifupa, na mara nyingi wavulana hukua urefu na mapana.
6. Mwili Kujaa: Wavulana hupata ongezeko la uzito na uwezo wa mwili kufanya kazi za nguvu unaimarika.
7. Mabadiliko ya Kihisia na Kiakili: Wavulana hupitia mabadiliko ya kihisia, ikiwemo kuanza kuvutiwa kimapenzi na wenzao, pia huweza kupitia mihemko isiyo thabiti.
8. Chunusi: Kwenye uso na sehemu nyingine, chunusi zinaweza kutokea kutokana na mabadiliko ya homoni.

Ukuaji huu ni sehemu ya kawaida ya kukua na kila mvulana hupitia mabadiliko kwa kasi na namna yake mwenyewe.

Mabadiliko ya kimwili

• Utaongezeka urefu na uzito, mikono na mabega yatakuwa na nguvu zaidi, uume na korodani zitaongezeka ukubwa;
• Ngozi yako i takuwa na mafuta zaidi na unaweza kuota chunusi usoni;
• Kuota nywele sehemu za siri, makwapani na hatimaye usoni na kwenye kifua
• Kubadilika sauti na kuwa nzito; na
• Uume kusimama / kudinda mara kwa mara na utaanza kuota ndoto nyevu

mabadiliko ya kihisia

• Utaanza kuwa na hisia za kutaka kujamii ana, moyo kwenda mbio, na kuwa na msisimko ukimwona msichana unayekuvutia
• Mvutio kwa wasichana utaongezeka na utaanza kujali namna unavyotaka kuonekana; na
• Kuanza kujiamini, kutotaka kulazimishwa kufanya mbaadhi ya vitu na wewe kutaka kuonekana kama mtu mzima anayeweza kufanya maamuzi pekee yake

Mabadiliko haya ni jambo la kawaida kwa mvulana balehe. Kumbuka, kila mvulana anapitia mabadiliko haya katika nyakati tofauti na ukali / nguvu tofauti.

Mafuta yanayowekwa kwenye pakiti ya kondomu ni mafuta maalum na yana kazi ya kuhifadhi kondomu mpaka siku yake ya kutumiwa. Bila mafuta haya kondomu isingekuwa imara, ingekauka na isingekuwa nyumbufu vya kutosha. Vilevile mafuta hayo yanalainisha mpira ili kurahisisha uvaaji na matumizi yake. Kwa watu wengi, mafuta haya hayawaletei matatizo yoyote. Watu wachache sana ambao ngozi yao ni nyepesi kuathirika wanapata matatizo ya kuwasha baada ya kutumia kondomu.

Muwasho huwa sio wa kudumu. Watu wa namna hii wanashauriwa kunawa na sabuni ya kawaida baada ya kujamiiana.
Kuna uvumi kwamba mafuta haya yaliyomo ndani ya pakiti ya kondomu yana virusi vya UKIMWI. Hii siyo kweli, mafuta hayo yanawekwa kwa ajili ya kuhakikisha uimara wa kondomu tu.

Unywaji wa pombe ni sehemu ya utamaduni wa Tanzania na nchi
nyinginezo duniani.

Watu hupendelea kunywa pombe katika
sherehe za kidini, kijamii, nyumbani na vilabuni. Wanakunywa
pombe ili kujiburudisha, lakini pia kuongeza ujasiri, kuondoa
aibu au kusahau matatizo yao kwa kipindi fulani au kwa muda
mfupi.

Vijana wengi, hasa wavulana, hudhani kwamba kunywa
pombe ni ishara ya kujionyesha kuwa wamekuwa watu wazima.
Kimsingi, unywaji pombe kidogo hukubalika kijamii na hauna
madhara, lakini ulevi wa kupindukia ni hatari na huweza
kusababisha vifo na haukubaliki katika jamii zetu kwa sababu
hudhoofisha na kufanya watu kusahau majukumu yao, hupunguza
heshima na afya njema.

Kwa wastani i i inachukua kama muda wa mwaka mmoja kwa mwanamke kuanza kupata ujauzito, wakikutana kimwili mwanaume na mwanamke bila kutumia njia ya kupanga uzazi. Wengine wanachukua muda mwingi zaidi, na wengine muda mfupi zaidi.
Kama baada ya muda wa mwaka mmoja au mwaka moja na nusu, mwanamke hajashika mimba, watu wanaanza kushangaa na kujiuliza chanzo cha hali hii ni kipi. Kwa sababu kuna vyanzo mbalimbali, lazima mwanaume na mwanamke waende kumwona daktari i i ili wakafanyiwe uchunguzi wa kitaalamu. Halafu daktari anaweza kutambua kama tatizo liko kwa mwanamke au mwanaume au kwa wote wawili. Yaani, bila kumwona daktari haiwezekani kuwa na uhakika tatizo liko kwa nani.
Mara chanzo cha tatizo kikijulikana, daktari anaweza kuwashauri mwanamke na mwanaume kuhusu uwezekano wa kuwatibu na kuwasaidia kupata mimba.

Pombe huingia kwenye damu na kuzunguka mwili mzima pamoja
na kwenye ubongo wako. Ina madhara kwa viungo vya mwili
wako na ubongo wako na hivyo huathiri tabia na hisia zako.

Unywaji wa pombe kupita kiasi unaweza kuathiri viungo vingi
kwa mfano, ini ambalo ndilo huathirika zaidi. Ini hilo linafanya
kazi ya kufyonza kilevi katika mwili wako. Kama ukinywa zaidi
utaathiri ini kiasi kwamba halitaweza kufanya kazi kikamilifu au
litashindwa kabisa hatimaye utakufa. Kilevi kingi husababisha
kansa ya ini na tumbo.

Hatari kubwa siku hizi ni kupata na kusambaza virusi vya
UKIMWI. Mlevi mara nyingi huwa mzembe na husahau kinga
muhimu kama vile kutumia kondomu wakati wa kufanya mapenzi.
Anaweza pia kufanya mapenzi na watu ambao hafahamu afya
zao, kama ni wagonjwa au la. Zaidi ya hayo mlevi mara nyingi
huwa dhaifu, hivyo ni rahisi kushambuliwa na magonjwa
mbalimbali pamoja na VVU.

Pombe inaathiri pia uwezo wa kufanya tendo la ndoa. Huwa ni
vigumu kwa uume kusimama. Pia huathiri ubongo hasa sehemu
zile zinazomiliki ufahamu na mihemko.

Kwanza unaweza kujisikia mchangamfu na huru, lakini mara
tu unaanza kujisikia taabu na kushindwa kutembea vizuri.
Utakuwa na matatizo ya kutoona vizuri na matatizo ya kutoa
uamuzi sahihi. Watu huanza kuwa na vijitabia vya ajabu na
vipya baada ya kulewa. Kugombana na watu wengine na kufanya
mambo yasiyokubalika kama vile kujikojolea mbele za watu.
Kama utaendelea kunywa kuna uwezekano mkubwa wa kupata
madhara. Kila dhara huharibu mamilioni ya seli za ubongo wa
binadamu.

Kwanza hutakuwa na kumbukumbu ya nini kimetokea, lakini
unaweza pia kupoteza kabisa kumbukumbu zako. Kama ukinywa
pombe kupita kiasi kwa muda mrefu unaweza kupungukiwa
akili na mwisho kuharibu kabisa akili. Pombe pia ni dawa ya
kulevya kwani huweza kukutawala. Watu waliotawaliwa na
pombe, hutumia pesa nyingi na muda mwingi kwenye pombe,
hali ambayo inaweza kuwa ni mzigo mzito kwa familia na jamii,
na pindi mtu anapotawaliwa, ni vigumu kunywa kidogo au kuacha
kabisa. Kama mtu atajaribu kuacha, hupata matatizo kama
kutetemeka, mapigo ya moyo kuongezeka, kutokwa na jasho
jingi, na kukosa usingizi wakati wa usiku. Hali hiyo husababisha
maumivu na ni hatari kwa watu ambao wametawaliwa na pombe.

Ndoto nyevu ni kitu kinachowatokea vijana wakiwa usingizini. Haiwezekani kuzuiwa kwa sababu uko usingizini, lakini labda ingekuwa vizuri wewe kujiuliza kwa nini unataka kuzuia jambo hili, haswa ukizingatia kwamba ndoto nyevu hazidhuru afya yako kabisa na kwamba ni dalili kuwa sasa unakuwa mtu mzima, yaani mwanaume.