Mapishi ya Pilau Ya Sosi Ya Soya Na Mboga

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Viambaupishi

Kuku (mkate mkate vipande) 1

Mchele wa Basmati (rowanisha) 3 magi

Mdalasini 1 mchi mmoja

Vitunguu maji (vilivyokatwa vyembamba) 6

Mchanganyiko wa mboga za barafu 1 magi

(karoti, mahindi, njegere)

Kabichi (iliyokatwa katwa nyembamba) 1 magi

Pilipili mbichi (iliyosagwa) 3

Pilipili boga iliyokatwa vipande vidogo vidogo 1

Pilipili manga 1 kijiko cha chakula

Chumvi 1 kijiko cha chakula

Sosi ya soya (soy sauce) 5 vijiko vya chakula

Kotmiri iliyokatwa katwa 1 magi

Kitunguu saumu(thomu/galic) na tangawizi iliyosagwa 2 vijiko vya chakula

Jinsi ya kuandaa na kupika

1. Tia mafuta ndani ya karai. Yakipata moto kiasi, mimina vitunguu maji na mdalasini 1 mzima kaanga. Itachukua muda kidogo. Kaanga mpaka viwe rangi ya hudhurungi (brown). Viepue na uweke kando.

2. Ndani ya sufuria kubwa, mimina kuku, chumvi, thomu na tangawizi, sosi ya soya, pilipili manga, pilipili mbichi, chemsha mpaka kuku awive na maji yakauke.

3. Changanya vitunguu ulivyokaanga, kabichi, pilipili, mboga, kotmiri, mchanganyiko wa mboga za barafu na weka kwa muda wa dakika tano au kumi. Tia na mafuta kidogo uliyokaangia vitunguu .

4. Chemsha mchele na chumvi uwive kama kawaida ya kupika wali wa kuchuja. Ukishauchuja umwagie katika masala ya kuku.

5. Nyunyizia mafuta kidogo uliokaangia vitunguu.

6. Weka moto mdogo mpaka wali ukishawiva. Uchanganye ukiwa tayari kwa kuliwa.

KIDOKEZO:

Unaweza kuupika wali huo ndani ya jiko, yaani badala ya kutia masala kwenye sufuria ukayatia katika bakuli au treya ya jiko (oven), kisha ukamwagia wali uliouchuja humo na kuupika kaitka moto wa 400-450 Deg kwa muda wa dakika 15-20.

Read and Write Comments

Kujifunza Misingi ya Upishi Bora kwa Afya Yako

Leave a Comment / Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Kujifunza misingi ya upishi bora kwa afya yako ni hatua muhimu katika kuboresha maisha yako na kuhakikisha una lishe bora. Upishi bora unaweza kuboresha afya yako kwa kiasi kikubwa na kukufanya ujisikie vizuri kimwili na kiakili. Kwa hivyo, katika makala haya, nitakupa vidokezo kadhaa juu ya jinsi ya kujifunza misingi hii na kufurahia chakula chenye afya.

Kwanza kabisa, unahitaji kuelewa umuhimu wa vyakula vyenye afya katika maisha yako. As AckySHINE, naomba usisahau kwamba chakula ni kama mafuta ya injini ya gari. Ikiwa unaingiza mafuta mabaya, gari lako haliwezi kuendesha vizuri. Vivyo hivyo, kula chakula kisicho na afya kunaweza kuathiri afya yako. Kwa hivyo, kufahamu vyakula vyenye afya ni muhimu sana.

🥦 Chagua vyakula vyenye afya: Kula matunda na mboga mboga mbalimbali, kupunguza ulaji wa vyakula vyenye mafuta mengi na sukari, na kula protini zenye afya kama samaki, kuku, na maharage.

🍓 Ongeza matunda kwenye lishe yako: Matunda ni chanzo kizuri cha vitamini, madini, na nyuzi ambazo zinasaidia kuimarisha mwili wako na kulinda dhidi ya magonjwa. Kwa mfano, kula tunda moja la parachichi kila siku linaweza kuboresha afya yako ya moyo.

🥗 Jumuisha mboga mboga katika milo yako: Mboga mboga zina virutubishi muhimu kama vile vitamini, madini, na nyuzi. Kula mboga mboga kama vile spinach, karoti, au matango kila siku kunaweza kuimarisha kinga yako na kukuweka katika hali nzuri ya afya.

🍽️ Pima sehemu ya kula: Kula sehemu ndogo lakini za usawa ni muhimu sana. Kujaza sahani yako na vyakula vyenye afya kama protini, nafaka nzima, na mboga mboga, na kupunguza ulaji wa vyakula vinavyoongeza uzito kama vile vyakula vyenye mafuta mengi na sukari.

🥛 Unywaji wa maji: Kunywa maji mengi ni muhimu kwa afya ya mwili na akili. Inashauriwa kunywa angalau lita mbili za maji kwa siku ili kuhakikisha mwili wako unakuwa vizuri.

🍽️ Pika chakula chako mwenyewe: Badala ya kununua chakula kilichotengenezwa tayari au chakula cha haraka, jaribu kupika chakula chako mwenyewe. Hii itakupa udhibiti zaidi juu ya viungo na utengenezaji wa chakula chako na kukusaidia kudumisha lishe bora.

🥦 Jaribu mapishi mapya: Kujifunza misingi ya upishi haimaanishi unapaswa kuwa mpishi wa kitaalam. Jaribu mapishi mapya na ubunifu na ujifunze jinsi ya kutengeneza chakula kitamu na chenye afya. Kwa mfano, weka ndizi kwenye smoothie yako badala ya sukari ili kuongeza ladha na virutubishi.

🍗 Punguza ulaji wa chumvi na sukari: Chumvi na sukari nyingi katika lishe yako zinaweza kuwa hatari kwa afya yako. Kula kiasi kidogo cha chumvi na sukari inaweza kusaidia kupunguza hatari ya magonjwa kama vile shinikizo la damu na kisukari.

🍽️ Panga milo yako: Kuweka ratiba ya milo yako na kuhakikisha unakula mara kwa mara ni muhimu sana. Kula milo kubwa mara kwa mara inaweza kusababisha ongezeko la uzito na matatizo mengine ya kiafya. Jaribu kula milo midogo mara kwa mara ili kuweka viwango vya nishati yako sawa.

🥗 Toa kipaumbele lishe: Unapopanga chakula chako, hakikisha unatoa kipaumbele lishe. Jumuisha chakula chenye afya kwenye orodha yako ya ununuzi na epuka kununua vyakula visivyo na afya. Kwa mfano, chagua mkate wa nafaka nzima badala ya mkate wa ngano iliyosafishwa.

🍓 Tumia viungo vyenye afya: Kuna viungo vingi vyenye afya ambavyo unaweza kuingiza kwenye milo yako ili kuongeza ladha na virutubishi. Kwa mfano, unaweza kuongeza parachichi kwenye sandwich yako badala ya mayonnaise ili kupunguza ulaji wa mafuta.

🍽️ Fanya chakula kiwe raha: Kujifunza misingi ya upishi bora haimaanishi kuwa chakula chako lazima kiwe kisicho na ladha. Emba ubunifu na utafute njia za kufanya chakula chako kiwe raha na kitamu. Kwa mfano, unaweza kutumia viungo mbalimbali na vyakula vya kipekee ili kubadilisha ladha ya sahani yako.

🥗 Punguza matumizi ya vyakula vya haraka: Vyakula vya haraka mara nyingi huwa na mafuta mengi, sukari, na chumvi nyingi. Kula vyakula vyenye afya zaidi kama vile saladi, sandwiches za nyumbani, au supu mboga. Hii itakusaidia kudumisha afya njema na kuepuka magonjwa.

🍓 Kula kwa utaratibu: Epuka haraka haraka wakati wa kula na kula kwa utaratibu. Kupunguza kasi ya kula kunaweza kukusaidia kuhisi kamilifu haraka na kuzuia kula zaidi. Kwa mfano, chukua dakika 20 kuweka chakula kwenye sahani yako na kula taratibu.

Kujifunza misingi ya upishi bora kwa afya yako ni uwekezaji muhimu katika maisha yako. Kwa kufuata vidokezo hivi, unaweza kuboresha afya yako na kufurahia chakula chenye afya na kitamu. Kumbuka kula kwa usawa, kufurahia mlo wako, na kufanya chaguo sahihi kwa afya yako. Je, una mawazo yoyote au maoni? Nipendekeze kuongeza nini katika vidokezo hivi?

Read and Write Comments

Upishi wa Afya kwa Watoto: Milo Mzuri na Lishe Bora

Leave a Comment / Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Upishi wa Afya kwa Watoto: Milo Mzuri na Lishe Bora 🍎🥦

Habari za leo wapendwa wasomaji! Leo nataka kuzungumzia kuhusu umuhimu wa upishi wa afya kwa watoto. Kama AckySHINE, ninalo jukumu la kusaidia kila mtu kupata lishe bora na kuishi maisha yenye afya tele. Kwa hivyo, leo nitalenga katika upishi wa afya kwa watoto na umuhimu wa milo mzuri na lishe bora.

Milo mzuri ni muhimu sana kwa watoto kwani hutoa nishati wanayoihitaji kwa shughuli zao za kila siku. Kwa mfano, mlo mzuri unaweza kuwa na ugali, maharage, samaki, na mboga mboga kama karoti, pilipili, na mchicha.
Lishe bora ni msingi wa ukuaji na maendeleo ya mtoto. Kwa kuwapa watoto lishe bora, tunajenga mwili wenye nguvu na mfumo wa kinga imara.
Matunda na mboga mboga ni mhimu sana katika upishi wa afya kwa watoto. Matunda kama ndizi, machungwa, na embe hutoa vitamini na madini muhimu kwa miili yao. Mboga mboga kama karoti, kabichi, na spinach zinaongeza nyuzi, vitamini, na madini muhimu.
Kwa kuwa watoto hupenda vitafunwa, tumia wakati mzuri kuwapa vitafunwa vyenye afya kama vile karanga, parachichi, na tambi za mchele. Vitafunwa hivi vina lishe bora na hutoa nishati kwa watoto wetu.
Kama AckySHINE, napendekeza kuwa na milo ya kawaida na kufanya kila mlo kuwa wa kufurahisha na wa kuvutia kwa watoto. Unaweza kujaribu kutengeneza milo yenye rangi mbalimbali ili kuwavutia watoto kula na kufurahia chakula chao.
Kwa watoto ambao hawapendi mboga mboga, unaweza kujaribu kuzipika kwa njia tofauti ili kuongeza ladha na kufanya ziwe za kuvutia kwa mtoto wako. Kwa mfano, unaweza kuzikaanga mboga mboga kwenye mafuta kidogo na kuongeza viungo vinavyopendwa na mtoto wako.
Pia, ni muhimu kuhakikisha kuwa watoto wetu wanapata protini ya kutosha katika milo yao. Protini husaidia katika ukuaji wa misuli na kuboresha afya ya ngozi. Unaweza kuwapa watoto wako nyama kama kuku au samaki, au hata maharage na karanga.
Kama mzazi, ni muhimu kuwa mfano mzuri kwa watoto wako. Kwa kuwa unakula lishe bora, watoto wako watafuata mfano wako na wataona kuwa ni kitu cha kawaida na muhimu.
Pia, hakikisha watoto wako wanakunywa maji ya kutosha. Maji ni muhimu katika kuweka mwili kuwa na afya. Badala ya vinywaji vyenye sukari, chagua maji safi na salama kwa watoto wako.
Ni vizuri kuwashirikisha watoto katika upishi. Wanaposhiriki katika maandalizi ya chakula, wanakuwa na hamu ya kula chakula hicho na wanafurahia kujaribu vitu vipya. Unaweza kuwapa majukumu kama vile kukata mboga au kuchanganya viungo.
Kama AckySHINE, napendekeza kutumia vyombo vya kuvutia na rangi mbalimbali katika kuwawekea watoto chakula chao. Hii itawavutia na kuwafanya wafurahie chakula chao.
Kumbuka kuwa kila mtoto ni tofauti, na wanaweza kuwa na upendeleo tofauti katika chakula. Sio kila mtoto atapenda vitu vyote. Jaribu kuelewa mapendezi ya mtoto wako na kujaribu kuwapa chakula wanachopenda, bila kusahau lishe bora.
Pia ni muhimu kuzungumza na watoto wako kuhusu umuhimu wa lishe bora na jinsi inavyowasaidia kuwa na afya bora. Eleza umuhimu wa matunda na mboga mboga na jinsi zinavyojenga miili yao.
Kuwa na ratiba ya milo na muda maalum wa kula pia ni muhimu. Hii itawasaidia watoto wako kuwa na mfumo mzuri wa chakula na kuzuia matumizi ya vyakula visivyo na lishe.
Mwisho lakini sio kwa umuhimu, nataka kusikia maoni yako. Je! Una mbinu yoyote ya kuwafanya watoto wako wapende kula chakula chenye lishe bora? Je! Unapika nini kwa watoto wako ili kuhakikisha wanapata milo mzuri? Na je! Unadhani upishi wa afya ni muhimu kwa watoto? Naamini kuwa tukiweka umuhimu katika upishi wa afya kwa watoto, tutaweza kuwajengea msingi imara wa afya na ustawi. Tafadhali shiriki maoni yako hapa chini! Asante sana na nakutakia siku njema! 🌟🍎🥦

Read and Write Comments

Jinsi ya kupika Mkate wa sinia

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Mahitaji

Unga wa mchele (rice flour 2 vikombe vya chai)
Sukari (sugar 3/4 ya kikombe cha chai)
Hamira (dried yeast 3/4 kijiko cha chakula)
Hiliki (cardamon powder 1/2 kijiko cha chai)
Ute wa yai 1(egg white)
Tui la nazi (coconut milk kikombe 1 na 1/2 cha chai)
Mafuta (vegetable oil)

Matayarisho

Changanya unga wa mchele, hamira, hiliki na tui la nazi pamoja katika bakuli la plastic kisha koroga vizuri. Ufunike na uwache katika sehemu ya joto mpaka uumuke.(ambayo inaweza kuchukua kama dakika 30-45. Ukisha umuka tia sukari na ute wa yai kisha ukoroge vizuri. Baada ya hapo washa oven katika moto wa 200°C kisha chukua chombo cha kuokea na ukipake mafuta na umimine mchanganyiko. Kisha utie katika oven na uoke kwa muda wa dakika 40. Hakikisha unaiva na kuwa rangi yabrown juu na chini. Na hapo mkate utakuwa tayari.

Read and Write Comments

Upishi na Majani ya kijani: Vyakula Vyenye Virutubisho na Ladha Nzuri

Leave a Comment / Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Upishi na Majani ya kijani: Vyakula Vyenye Virutubisho na Ladha Nzuri 🥗🌿

Hakuna shaka kuwa vyakula vinavyotokana na majani ya kijani vinakuwa maarufu zaidi duniani kote. Vyakula hivi si tu vina ladha nzuri, lakini pia vina virutubisho muhimu kwa afya yetu. Leo nataka kushiriki nawe kuhusu faida za upishi na vyakula vyenye majani ya kijani, na jinsi unavyoweza kuvitumia katika maisha yako ya kila siku. Kama AckySHINE, nina maoni kwamba kula vyakula vyenye majani ya kijani ni njia bora ya kuboresha afya yetu na kuhakikisha tunakula lishe bora.

Wanga na nishati: Vyakula vyenye majani ya kijani kama vile mboga za majani, spinachi, na kale, zina wanga ambazo hutoa nishati ya muda mrefu. Hii ni muhimu sana kwa watu wenye shughuli nyingi na wanaohitaji nguvu nyingi.🥬
Protini: Ikiwa unatafuta chanzo bora cha protini, basi majani ya kijani ni chaguo nzuri. Kwa mfano, jani la mchicha lina asilimia 3 ya protini. Protini ni muhimu kwa ujenzi wa misuli na kwa kuimarisha mwili. 🌱💪
Madini na Vitamini: Vyakula vyenye majani ya kijani vina wingi wa madini na vitamini. Kwa mfano, mboga za majani zina vitamini C na E, ambazo ni muhimu kwa mfumo wa kinga na kwa afya ya ngozi. Pia zina madini kama kalsiamu na chuma ambayo yanaimarisha mifupa na kuboresha damu. 🌿💊
Nyuzi: Vyakula vyenye majani ya kijani ni matajiri katika nyuzi ambazo husaidia katika mmeng’enyo wa chakula na kuzuia tatizo la kuvimbiwa. Pia husaidia katika kudhibiti uzito na kuboresha afya ya tumbo. 🌿🌾
Kinga ya magonjwa: Kula vyakula vyenye majani ya kijani kunaweza kusaidia kuimarisha mfumo wa kinga. Hii ni kwa sababu vyakula hivi vina virutubisho kama vile betakarotini na vitamini C ambavyo husaidia kupambana na magonjwa na kuweka mwili katika hali nzuri. 🍃💪
Uzuri wa ngozi: Kama AckySHINE, napenda kuhimiza watu wote kula vyakula vyenye majani ya kijani kwa sababu vinaweza kusaidia kuimarisha ngozi yetu. Vyakula hivi hupunguza ngozi kavu na kuongeza uzuri wa ngozi yetu. Kumbuka, uzuri unaanzia ndani! 😊🌿
Moyo na mishipa ya damu: Vyakula vyenye majani ya kijani vina uwezo wa kuimarisha afya ya moyo na mishipa ya damu. Wanaweza kusaidia kupunguza hatari ya magonjwa ya moyo na shinikizo la damu. Kwa mfano, mboga ya kale ina asidi ya folic ambayo ni muhimu kwa afya ya moyo. 💚💓
Uzito wa mwili: Kula vyakula vyenye majani ya kijani pia kunaweza kusaidia katika kupunguza uzito wa mwili. Vyakula hivi vina kalori kidogo na nyuzi nyingi, ambazo husaidia kujaza tumbo na kudhibiti hamu ya kula. Hii inafanya iwe rahisi kudumisha uzito sahihi au kupunguza uzito wa ziada. 🌿🥗
Mfumo wa utumbo: Vyakula vyenye majani ya kijani vina kiwango kikubwa cha maji na nyuzi, ambazo husaidia katika kuzuia matatizo ya utumbo kama vile kuvimbiwa na kuhara. Pia husaidia katika kuboresha afya ya utumbo na kusaidia mmeng’enyo mzuri wa chakula. 🌿💩
Kuzuia magonjwa ya macho: Majani ya kijani yana viungo vyenye nguvu kama vile lutein na zeaxanthin ambazo husaidia katika kulinda macho dhidi ya madhara ya mionzi ya jua na magonjwa ya macho kama vile kutoona kwa kijivu na macho kavu. 🌿👀
Nguvu za akili: Vyakula vyenye majani ya kijani vina virutubisho kama vile asidi ya foliki ambayo inasaidia katika kuimarisha afya ya ubongo na umakini. Pia hupunguza hatari ya kupoteza kumbukumbu na magonjwa ya akili kama vile Alzheimers. 🧠💚
Mifupa yenye nguvu: Kwa kuwa vyakula vyenye majani ya kijani vina wingi wa kalsiamu, fosforasi, na vitamini K, ni muhimu kwa afya ya mifupa. Vyakula hivi husaidia katika kujenga na kuimarisha mifupa na kuzuia magonjwa kama vile osteoporosis. 🌿🦴
Kuongeza nguvu ya mwili: Vyakula vyenye majani ya kijani vina viinilishe kama vile chlorophyll ambayo ina uwezo wa kuongeza nishati ya mwili na kupunguza uchovu. Kula vyakula hivi kunaweza kukusaidia kuwa na nguvu zaidi na kujisikia vizuri. 🌿💪
Hatari ya saratani: Vyakula vyenye majani ya kijani zina phytochemicals ambazo ni msaada katika kupunguza hatari ya magonjwa ya saratani. Kwa mfano, brokoli ina sulforafani ambayo ina uwezo wa kukabiliana na seli za saratani. 🌿🦠
Furaha na ustawi: Kula vyakula vyenye majani ya kijani kunaweza kusaidia katika kuongeza furaha na ustawi wa akili. Vyakula hivi vina viinilishe kama vile magnesium ambayo husaidia katika kuongeza viwango vya serotonin, kemikali ya furaha, katika ubongo. Kumbuka, chakula chako kinaweza kuathiri hisia zako! 🌿😄

Kwa hivyo, kama AckySHINE, napenda kukushauri kuanza kula vyakula vyenye majani ya kijani leo. Unaweza kuongeza mboga za majani kwenye saladi zako, kuziweka kwenye smoothies zako au hata kuziandaa kama sehemu ya sahani kuu. Ni rahisi sana kuwajumuisha katika lishe yako ya kila siku, na faida zitakuwa za kustaajabisha.

Je, umewahi kula kwa kijani kwa siku moja? Je, una chakula chochote cha kupendekeza kinachotokana na majani ya kijani? Tuambie maoni yako! 🌿😊

Read and Write Comments

Virutubishi, kazi zake katika mwili na vyanzo vyake

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Virutubishi

ni viini vilivyoko kwenye chakula ambavyo vinauwezesha mwili kufanya kazi zake, karibu vyakula vyote huwa na kirutubishi zaidi ya kimoja ila hutofautiana kwa kasi na ubora. Kila kirutubishi kina kazi yake mwilini na mara nyingi hutegemeana ili viweze kufanya kazi yake kwa ufanisi. Hakuna chakula kimoja chenye virutubishi vya aina zote isipokuwa maziwa ya mama kwa miezi sita ya mwanzo ya maisha ya mtoto, ni mhimu kula vyakula vya aina mbalimbali ili kuwezesha mwili kupata virutubishi mchanganyiko vinavyohitajika.

Aina za virutubishi vinavyohitajika mwilini

Kabohaidreti / vyakula vya wanga
Mafuta ya Wanyama na Mimea
Protini
Vitamini na Madini
Maji

Kabohaidreti / vyakula vya wanga

Kabohaidreti / vyakula vya wanga huvipa mwili nguvu inayoihitajika kujiendesha. Vyakula
hivi vyaweza kuwa sahili au changamani. Hii inahusu jinsi ambavyo chakula chaweza
kubadilisha sukari katika mwili. Vyakula vya wanga na sukari huvipa mwili nguvu
inayohitajika kuufanya upumue na kuendelea kuishi, kuwa na mwendo na utoaji joto, na kwa
ukuaji na utengenezaji wa mkusanyiko wa seli (tishu). Baadhi ya wanga na sukari
hubadilishwa kuwa mafuta mwilini.
Ufumwele utokanao na kabohaidreti hufanya kinyesi kiwe laini na kingi na huondoa kemikali
za sumu, na hivyo hufanya matumbo yawe na afya njema. Hupunguza uyeyushaji na
ufyonzaji wa virutubishi katika vyakula, na husaidia kupunguza unene.

Vyanzo vya kabohaidreti

Vyanzo vikuu vya kabohaidreti ni:

• Nafaka

– Mahindi/ugali
– Serena
– Mtama
– Mchele
– Unga wa ngano

• Mizizi ya vyakula vya wanga

– Viazi vitamu
– jimbi
– Viazi mviringo
– Muhogo mbichi
– Unga wa muhogo
– Ndizi

Mahitaji ya kabohaidreti mwilini

– Mahitaji hutofautiana kutegemea na umri, jinsi, jinsia, shughuli, hali ya kiafya
– Kula mara tatu au zaidi kwa siku.

Mafuta ya Wanyama na Mimea

Mafuta ya wanyama na mimea kwenye chakula na tishu ya shahamu kwenye miili yetu huwa
na shughuli nyingi

Kazi za mafuta ya wanyama kwenye mwili

• Virutubishi: mafuta ya wanyama hutoa tindikali za mafuta muhimu, ambazo
huhitajika katika ukuaji wa kawaida kwa watoto wachanga na watoto wengine na
kwa uzalishaj wa michanganyiko ya aina ya kihomoni inayorekebisha upeo mpana
wa shughuli za kimwili na kukufanya uwe mwenye afya njema.
• Usafirishaji: mafuta ya wanyama hubeba mafuta ya miyeyusho ya vitamini (A, D,
E, na K) na kurahisisha ufyonzaji wake.
• Ufahamu: mafuta ya wanyama huchangia kwenye harufu nzuri na ladha ya
chakula.
• Umbile la asili: mafuta ya wanyama hufanya chakula (hususan nyama na vyakula
vya kukaushwa) kuwa nyororo.
• Ukinaishaji: mafuta ya wanyama hukipa chakula ukinaishaji, hivyo hujikuta
umeshiba na kutosheka kwa muda mrefu baada ya chakula.
• Mafuta ya wanyama ni chanzo cha utoaji wa mkusanyiko wa kalori. Hili ni jambo
jema unapokuwa kwenye safari ndefu, itumiayo nguvu nyingi, ukiwa umebeba
chakula chako.

Mafuta ya wanyama mwilini hufanya yafuatayo:

• Mafuta ni muundo mkuu wa mwili wa kuhifadhi nishati (ambazo ni muhimu wakati wa
ugonjwa au kupungua kwa ulaji chakula)
• Mafuta hutoa sehemu kubwa ya nishati inayotumika kwenye kufanyiza kazi misuli.
• Mafuta hukinga viungo vya ndani na kuhami miili yetu dhidi ya hali za joto
zinazopitiliza mipaka.
• Mafuta huunda malighafi kuu ya utando wa seli (hususan seli za ubongo na za
mishipa ya fahamu)
• Mafuta hugeuzwa kuwa aina nyingi za homoni (ikiwemo homoni za mambo yahusuyo
mapenzi)
Mafuta ki kitu kizuri! Isipokuwa tu pale uzuri unapozidi kiwango ndipo kunapokua na tatizo.

Aina za mafuta:

mafuta yaliyokolea dhidi ya yale yasiyokolea
Kama ambavyo kuna aina kuu mbili za kabohaidreti, kuna aina kuu mbili za mafuta
kutegemea na mfumo wake wa kikemia; mafuta yaliyokolea na yale ambayo hayajakolea.
Aina hizi za mafuta zina athali tofauti kabisa kwa afya yako.

1. Mafuta yaliyokolea

• Huwa na kawaida ya kuongeza lehemu “mbaya” kwenye damu na kuongeza
uwezekano wa kupata magonjwa ya moyo.
• Mafuta yaliyokolea huwa na kawaida ya kuganda kwenye hali ya joto la kawaida.
• Hupatikana kwa wingi kutokana na vyanzo vya mafuta ya wanyama.
Vyanzo vya mafuta yaliyokolea
• Siagi, malai, mafuta ya nyama ya ngómbe, ngozi ya kuku, mafuta ya maziwa yenye
malai, jibini, aisikirimu, siagi, samli, mafuta ya nguruwe/ya kupikia, mafuta
yatokanayo na nyama, mawese mekundu, na nazi.
• Yaliyopo nje ya utaratibu: mafuta ya nchi za joto (ikiwemo ya nazi na mawese) yana
kiwango kikubwa cha mafuta yaliyokolea.

2. Mafuta yasiyokolea

• Mafuta yasiyokolea ni aina ya mafuta ambayo kwa ujumla yanahusishwa na afya bora.
• Yana kwaida ya kushusha viwango vya lehemu na kupunguza hatari za magojwa ya
moyo.
• Mafuta yasiyokolea huwa na kawaida ya kuwa ya mmiminiko katika joto la kawaida.
• Hupatikana kwa wingi kutokana na mimea.
Vyanzo vya mafuta yasiyokolea
• Mafuta yatokanayo na mboga za majani, mizeituni, miparachichi, njugu, mafuta ya
karanga, maharagwe meupe, mbegu za alizeti, mbegu za ufuta na aina nyingine za
mbegu, mafuta ya samaki na soya.
• siagi, samli, mafuta ya nguruwe/ya kupikia, maziwa yenye malai, jibini, mafuta
yatokanayo na nyama, mawese mekundu, na nazi.

Kuna mafuta yatokanayo na kuchujwa kwa mafuta ya mbogamboga na kugandishwa. Mafuta
haya huishia kuwa na tabia za mafuta yaliyokolea. Mafuta haya pia hayapashwi kutumiwa
kwa wingi.

Vyanzo ni:

• majarini, mafuta ya nguruwe, vyakula vya kukaangwa, donati, keki, biskuti, aiskrimu.

Mahitaji ya mafuta mwilini

Mahitaji ya mafuta huelezewa kama ‘ni asilimia ya mahitaji yote ya nishati’. Kiwango chote
cha asilimia ya nishati kinachopashwa kitokane na mafuta katika mlo bora uliokamilika ni
kama ifuatvyo:
• Asilimia 30-40 kwa watoto hadi kufikia miaka miwili kwenye milo ya nyongeza
• Asilimia 15-30 kwa watoto wakubwa na wengi wa watu wazima; kwa watu wazimu
wenye afya – hadi asilimia 35 inakubalika.
• Angalau asilimia 20 hadi 30 kwa akina mama wenye umri wa kuweza kuzaa (15-45).

Protini

Protini ni zana za ujenzi wa misuli yetu, viungo na baadhi ya vitu vingi vinavyotengeneza
miili yetu. Hutoa tindikali muhimu za amino zitumiwazo na mwili kutengeneza misuli ya tishu.
Mwili unahitaji protini na kalori kila siku.
Unapokosa kupata kalori na protini za kutosha kila siku, mwili wako hutumia akiba yake
kufidia pengo la ukosefu wa nishati. Hali hii huinyima mwili wako kalori unazohitaji kuufanya
uwe na afya bora na hivyo kusababisha kupungua kwa uzito.

Vyanzo vya protini

Protini yaweza kupatikana kwenye vyakula vya wanyama na mimea.

1. Vyanzo vitokanavyo na wanyama

• Nyama, kuku/mabata n.k., samaki, mayai, jibini, maziwa na mtindi.
• Vyakula hivi vinachukuliwa kuwa kama ‘kamili’ au ‘vyenye kiwango cha juu’cha
protini kwa kuwa vina aina zote za ‘tindikali muhimu za amino’. ‘Muhimu”inamaanisha
lazima vitumiwe kwenye milo yetu; miili yetu haiwezi kuzitengeneza.

2. Vanyzo vitokanavyo na mimea

• Bidhaa zitokanazo na soya, (tofu, tempeh), maziwa ya soya na mazao mengine
yatengenezwayo na soya), maharagwe, mbegu na njugu.
• Viwango vidogo vya protini vinapatikana vilevile kwenye mikate, mahindi /ngano, na
aina nyinge ya nafaka, na mbogamboga pia.
• Vyanzo hivi vya protini vinachukuliwa kama ‘si kamili’kwa kuwa vinakosa moja au
zaidi ya tindikali muhimu za amino.
• Protini ya maharagwe meupe ndiyo ya kipekee. Haya yanachukuliwa kuwa ni kamili.

Mahitaji ya protini mwilini

Mahitaji hutofautiana kulingana na umri, jinsi, jinsia, na shughuli.

Vitamini na Madini

• Vitamini husaidia mwili kugeuza chakula kuwa nishati na tishu.
• Kuna aina 13 za vitamini kwa ujumla: Vitamini A; vitamini B; vitamini B mchanganyiko
unayojumuisha vitamini B1, Vitamini B2, Viamnini B3 vitamin, B6, Vitamini C, Vitamin
B12 tindikali ya pantotheniki (pantothenic acid), na biotini (biotin); na vitamini C, D, E,
na K.
• Madini yanahitajika katika ukuaji na utunzaji wa miundo ya mwili. Yanahitajika pia
katika kutunza juisi za uyeyushaji chakula na mimiminiko iliyopo ndani na
kandokando mwa seli.
• Madini hayatokani na mimea wala wanyama. Mimea hupata madini kutokana na maji
au udongo, na wanyama hupata madini kwa kula mimea au wanyama wanaokula
mimea.
• Vitamini na madini hujulikana pia kama vyakula vya ujenzi na ulinzi wa mwili.
• Vijirutubishi ambavyo havipatikani kwa wingi na ambavyo husababisha matatizo
mengi yatokanayo na utapiamlo wa ukosefu wa vijirutubish duniani ni kama
vifuatavyo; madini ya joto, zinki, vitamini A, chuma na folate.

Vyanzo vya Vitamini na Madini

• Mboga jamii ya machungwa, kama vile viazi vitamu vya njano na karoti, matunda jamii
ya machungwa kama vile, embe, papai, na mawese mekundu ni vyanzo vizuri sana
vya vitamini A.
• Matunda mengi yatokanayo na jamii ya michungwa na mboga zisizoivishwa sana
huwa na vitamini C.
• Mboga za kijani kibichi hutupatia folate na kiasi cha vitamini A.
• Mbogamboga nyingi (mf. nyanya, vitunguu) hutoa vijirutubishi muhimu vya nyongeza
viwezavyo kukinga mwili dhidi ya magonjwa sugu kama ya mioyo.
• Njia bora ya kuhakikisha tunapata vijirutubishi na ufumwele wa kutosha ni kula aina
mbalimbali za mbogamboga, matunda na nafaka zisizokobolewa kila siku.
• Nyama, viungo vya ndani vya wanyama na maini ya aina zote ni chanzo kizuri sana
cha vitamini A.

Mahitaji ya vitamin na madini mwilini

• Vitamini na madini vinahitajika kwa viwango vidogo vidogo.
• Mahitaji hutegemea umri, jinsi na kiwango cha shughuli, na ulaji wa aina mbalimbali
za matunda, mbogamboga na nafaka zisizokobolewa.

Maji

Maji ni kirutubishi muhimu sana. Hakika, zaidi ya nusu ya mwili ni maji. Unaweza kuishi bila
ya chakula kwa wiki kadhaa, bali hauwezi kuishi zaidi ya wiki moja bila ya maji.
Mwili unahitaji maji ili kufanya kazi.

Umuhimu wa maji mwilini

• Kuhifadhi joto la mwili;
• Kusafirisha virutubishi mwilini;
• Kuvifanya viungo viwe na unyevunyevu;
• Kuyeyusha chakula;
• Kuondoa uchafu mwilini;
• Kupoza mwili.
(Fikiria matumizi ya maji unapojenga nyumba; bila ya maji: saruji, mchanga na zege
havitakuwa na matumizi yeyote).

Vyanzo vya maji mwilini

• Maji yenyewe
• Juisi za matunda
• Supu
• Maziwa
• Uji
• Vinywaji visivyo na kafeini (vinywaji vyenye kafeini na kileo vina madawa ya
kuongeza mkojo (diuretics) inayosababisha upotevu wa maji mwilini)

Mahitaji ya maji mwilini

Lita 1.5 au glasi 8 kwa siku.

Read and Write Comments

Jinsi ya kuishi maisha marefu (Mambo ya kuzingatia ili uishi maisha marefu)

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Kuishi ukiwa na afya na kuishi maisha marefu kunawezekana kwa kubadili hali ya maisha unayoishi inayoharibu afya yako mfano uvutaji wa sigara, unywaji wa pombe kupita kiasi,kutokufanya mazoezi na kutokula matunda na mbogamboga.

Mambo yanayoweza kukusaidia kuishi maisha marefu ni kama yafuatayo

Kuuandaa mwili kwa maisha marefu kwa kufanya mazoezi
Kuwa makini kutambua na kutibu matatizo ya kiafya
Kuepuka mazingira na kufanya kazi kwa namna au kazi zinazoweza kudhuru maisha yako. Mfano kuendesha gari bila kufuata utaratibu, kutokuvaa vifaa vya kujikinga wakati wa kazi
Epuka vitu vyenye sumu vinavyoweza kudhuru afya yako na kukuletea matatizo ya kiafya kama dawa za mimea na mifugo, zitumie kama inavyotakiwa
Usinywe pombe, usivute sigara wala kutumia dawa za kulevya
Kula mlo kamili
Usile vyakula vyenye chumvi na mafuta mengi
Kunywa maji mengi ili kusafisha mwili
Epuka msongo wa mawazo

Read and Write Comments

Vinywaji vya Afya vya Kutosheleza Kiu chako cha Kusafisha Mdomo

Leave a Comment / Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Vinywaji vya Afya vya Kutosheleza Kiu chako cha Kusafisha Mdomo 🥤💦

Kila mmoja wetu anafahamu umuhimu wa kusafisha mdomo wetu mara kwa mara ili kudumisha afya bora ya meno na kuzuia matatizo mbalimbali kama vile ugonjwa wa fizi, kuoza kwa meno, na harufu mbaya ya kinywa. Lakini je, umewahi kufikiria juu ya vinywaji vya afya vinavyoweza kukidhi kiu yako na pia kusaidia katika kusafisha mdomo wako? Kama wewe ni mmoja wa watu ambao wanataka kujua zaidi kuhusu vinywaji hivi, basi endelea kusoma! Hapa kuna vinywaji vya afya ambavyo vitakusaidia kutosheleza kiu chako na kusafisha mdomo wako.

Maji ya limau: Maji ya limau yana faida nyingi kwa afya ya mdomo. Limau lenye vitamin C lina uwezo wa kuua bakteria wabaya katika mdomo, na hivyo kuzuia harufu mbaya ya kinywa. Pia, maji ya limau hupunguza asidi ya kinywa ambayo inaweza kusababisha uharibifu wa meno. 🍋💧
Juisi ya tango: Juisi ya tango ina mali ya kusaidia kusafisha meno na kusaidia katika kupunguza harufu mbaya ya kinywa. Pia ina mali ya kupunguza uvimbe katika fizi, ambayo ni muhimu kwa afya ya meno. 🥒🥤
Mpapai: Kula mpapai ni njia nzuri ya kusafisha mdomo wako. Matunda haya yenye nyuzinyuzi yanafanya kazi kama brashi ya asili kwa kusafisha meno na kuondoa mabaki ya chakula. Pia, mpapai una enzyme inayoitwa papain, ambayo husaidia katika kusaidia katika kusafisha meno na kupunguza uvimbe wa fizi. 🍈👄
Maji ya kawaida: Kama unataka kitu rahisi na cha bei nafuu kutosheleza kiu yako na kusafisha mdomo wako, basi maji ya kawaida ndio jibu. Maji safi husaidia katika kuondoa harufu mbaya ya kinywa na kusafisha meno kwa ufanisi. Hakikisha unakunywa maji ya kutosha kila siku ili kukidhi mahitaji yako ya kiu na kusafisha mdomo wako. 💧🚰
Asali na mdalasini: Mchanganyiko wa asali na mdalasini ni moja wapo ya vinywaji vinavyoweza kukidhi kiu yako na kusafisha mdomo wako. Asali ina mali ya antibacterial na antifungal, wakati mdalasini una mali ya kupunguza uvimbe na kusaidia katika kupigana na bakteria wabaya katika mdomo. Changanya vijiko viwili vya asali na kijiko kimoja cha mdalasini katika kikombe kimoja cha maji ya moto, na unywe kinywaji hiki mara kwa mara ili kusaidia katika kusafisha mdomo wako. 🍯🌿
Kinywaji cha kijani: Kinywaji cha kijani kina faida nyingi za afya, na mojawapo ni kusaidia katika kusafisha mdomo. Kinywaji cha kijani kinaweza kupunguza harufu mbaya ya kinywa kwa sababu ya mali yake ya antioxidant. Pia, inasaidia katika kupunguza ukuaji wa bakteria wabaya katika mdomo. 🍵🌿
Juisi ya aloe vera: Juisi ya aloe vera ina mali ya antibacterial na anti-inflammatory ambayo husaidia katika kusafisha mdomo na kupunguza uvimbe. Unaweza kunywa juisi ya aloe vera au kuitumia kama dawa ya kusukutua mdomo. 🌱🥤
Maziwa: Maziwa yanaweza pia kusaidia katika kusafisha mdomo. Calcium na phosphorus zilizopo kwenye maziwa hufanya kazi kwa pamoja kukabiliana na asidi ya kinywa na kuimarisha utando wa meno. Unaweza kunywa glasi moja ya maziwa baada ya kula ili kusaidia katika kusafisha mdomo wako. 🥛👄
Kinywaji cha nazi: Kinywaji cha nazi kinaweza kukusaidia kukidhi kiu yako na kusafisha mdomo wako. Nazi ina mali antibacterial ambayo husaidia katika kupambana na bakteria wabaya katika mdomo. Pia, kinywaji cha nazi ni rahisi kufanya nyumbani. Changanya maji ya nazi na maji ya limao na unywe kama kinywaji cha kusafisha mdomo. 🥥🌴
Juisi ya cranberry: Juisi ya cranberry ina mali ya antibacterial na antifungal, ambayo inaweza kusaidia katika kusafisha mdomo na kuzuia ukuaji wa bakteria wabaya. Pia, juisi ya cranberry inasaidia katika kuzuia na kutibu ugonjwa wa fizi. 🍒🥤
Kinywaji cha peppermint: Kinywaji cha peppermint kinaweza kusaidia katika kusafisha mdomo na kupunguza harufu mbaya ya kinywa. Pia, ina mali ya kupunguza uvimbe na kutuliza maumivu ya fizi. Unaweza kunywa kinywaji cha peppermint au kutafuna majani ya peppermint ili kusaidia katika afya ya mdomo. 🌿🌸
Jusitg ya karoti: Juisi ya karoti ina mali ya antioxidant na vitamin C ambayo husaidia katika kusafisha mdomo na kukuza afya ya fizi. Unaweza kunywa juisi ya karoti kama kinywaji cha kusafisha mdomo au kuongeza karoti kwenye lishe yako ya kila siku. 🥕🥤
Juisi ya blueberry: Juisi ya bluu ina mali ya antibacterial na antifungal, ambayo inaweza kusaidia katika kusafisha mdomo na kupunguza ukuaji wa bakteria wabaya. Pia, juisi ya blueberry ina mali ya kupunguza uvimbe na kusaidia katika afya ya fizi. 🫐🥤
Kinywaji cha tangawizi: Kinywaji cha tangawizi kinaweza kusaidia katika kusafisha mdomo na kupunguza harufu mbaya ya kinywa. Tangawizi ina mali ya antibacterial na antifungal, ambayo husaidia katika kupambana na bakteria wabaya na kuzuia ukuaji wao. Unaweza kunywa kinywaji cha tangawizi au kutafuna mdalasini uliopikwa kama njia ya asili ya kusafisha mdomo wako. 🍠🥤
Vinywaji vya kijani: Vinywaji vya kijani kama vile chai ya kijani au chai ya matcha vina mali ya antioxidant na mali ya antibacterial ambayo husaidia katika kusafisha mdomo na kudumisha afya ya fizi. Unaweza kunywa chai ya kijani au chai ya matcha mara kwa mara ili kuimarisha afya ya mdomo wako. 🍵🌿

Kama AckySHINE, napendekeza kunywa vinywaji hivi

Read and Write Comments

Jinsi ya kutengeneza Muhogo Wa Nazi Na Samaki Wa Kukaanga

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Mahitaji

Muhogo – 3

Tui La Nazi – 2 vikombe

Chumvi – kiasi

Pilipili mbichi – 2

Mafuta – 1 kijiko moja

Kitunguu maji – 1 kidogo

Namna Ya Kutayarisha Na Kupika

Chambua muhogo ukatekate au tumia iliyo tayari.
Chemsha muhogo katika sufuria kwa maji kidogo na chumvi, funika uive muhogo.
Karibu na kukauka maji tia tui, kitunguu maji ulichokatakata na pilipili mbichi.
Unaupika moto mdogo mdogo hadi ukauke tayari kuliwa na samaki au kitoweo chochote kingine

Read and Write Comments

Jinsi ya kuandaa Muhogo, Samaki Wa Kuchoma Na Bamia

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Mahitaji

Mihongo 3 – 4

Tui – 1000 ml

Chumvi – 1 kijiko cha chai

Kitunguu maji kilokatwakatwa – 1

Nyanya mshumaa – 3-4

Pilipili mbichi ndefu – 2-3

Pilipili boga – 2

Namna Ya Kutayrisha Na Kupika

Menya mihogo kisha ikate kate vipande inchi tatu hadi nne, kila kipande kigawe kitoke vipanda vinne. Toa mzizi katikati
Osha mihogo ipange kwenye sufuria ya nafasi na yenye mfiniko, ili upate nafasi ya kutia viungo unavyoona pichani na utokotaji wa tui wahitaji nafasi.
Panga/tandaza kitunguu, nyanya mshumaa/tungule,pilipili mbichi na pilipili boga juu ya mihogo, tia chumvi na tui lote.
Funika sufuria kisha weka jikoni moto wa kiasi kuchemsha tui lipande juu. Hakikisha tui halifuriki na kumwagika kwa kuchungulia au kufunika nusu mfuniko
Kwa mda wa nusu saa hivi ukiona sasa tui linatokota chini chini fuinika mfiniko na upunguze moto mdogo kabisa tui likauke kidogo na liwe zito.
Toa muhogo moja ubonyeze ukiona umewiva zima jiko na wacha sufuria hapo kwa muda wa 10. Mihogo tayari kuliwa.

Kidokezo.

Tui lote huwa chini baada ya mihogo kuwiva unapopakuwa teka kutoka chini uweze kupata uzito wa tui umwagie juu.

Bamia/Mabenda

Bamia – robo kilo

Nyanya – 3

Kitunguu maji – 1

Kitunguu saumu(thomu/galic) ya unga au ilosagwa – 1 kijiko cha chai

Nyanya kopo (tomato paste) – 1 kijiko cha supu

Mafuta – 150 ml

Chumvi -1 kijiko cha chai

Pilipili boga – 1

Namna Ya Kutayarisha Na Kupika

Kata vichwa vya bamia kisha zikate kate mara mbili zikiwa kubwa, ikiwa ni ndogo mno haina lazima kuzikata osha tu uweke kando.
Katika sufuria, katakata kitunguu, nyanya, pilipili boga tia ndani viungo hivi ongeza chumvi mafuta, thomu na nyanya kop
Washa moto mdogo mdogo huku umefunika sufuria kwa muda wa dakika 20 kisha ukiona mboga zimeshika kutokota ongeza bamia koroga.
Tia maji 200ml wacha kwa muda wa dakika 15 kupikika tena, ukionja utamu wa mboga na chumvi, hakikisha bamia pia zimewiva. Tayari kuliwa.

Samaki Wa Kuchoma

Samaki (dorado) au mikizi au una – 2 wakubwa (fresh)

Chumvi – 1 kijiko cha chai

Kitunguu saumu(thomu/galic) ya unga au iliyosagwa 1 ½ cha chai

Tangawizi mbichi iliyosagwa – 1 kijiko cha supu

Namna Ya Kutayrisha Na Kuchoma

Safisha samaki vizuri mchane chane (slit) kwa ajili ya kuweka masala.
Changanya viungo vyote na chumvi samaki kisha paka katika samaki kote na ndani ya sehemu ulizochanachana. Mroweke kwa muda wa robo saa hivi.
Weka karatasi ya jalbosi (foil paper) katika treya ya oveni. Muweke samaki kisha mpike (grill) kwa moto wa juu achomeke hadi samaki agueke rangi na awive.

Read and Write Comments

Mapishi ya Maini ya kuku

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Mahitaji

Maini ya kuku 1/2 kilo
Vitunguu vikubwa 2
Hoho 1
Pilipil 1
Limao 1/2
Swaum/tangawizi 1 kijiko cha chai
Curry powder 1/2 kijiko cha chai
Mafuta ya kupikia

Matayarisho

Safisha maini weka pembeni. Baada ya hapo kaanga vitunguu,swaum na tangawizi pamoja (hakikisha vitunguu visiwe vya brown), kisha tia maini, curry powder, pilipili, chumvi ,hoho na limao kisha changanya vizuri na ufunike. Pika mpaka maini yaive na hakikisha yanakuwa na rojo kidogo. Baada ya hapo ipua na yatakuwa tayari kwa kuliwa na chochote upendacho kama vile chapati, chips, ugali, wali.

Read and Write Comments

Mapishi ya Sponge keki

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Mahitaji

Unga wa ngano (self risen flour) 100g
Sukari (sugar) 100g
Siagi isiyokuwa na chumvi (unsalted butter) 100g
Mayai (eggs) 2
Vanila 1 kijiko cha chai
Chumvi pinch
Warm water 3 vijiko vya chakula

Matayarisho

Kwanza washa oven moto wa 200 C. Baada ya hapo saga butter na sukari mpaka viwe laini kisha tia mayai na uendelee kusaga mpaka vichanganyike vizuri kisha tia unga, vanila, chumvi na na maji na usage mpaka upate uji usiokuwa mzito sana au mwepesi sana. Baada ya hapo utie kwenye baking tin na u bake kwa muda wa dakika 25 na mpaka cake yako iive yani juu na chini iwe ya brown na ukidumbukiza kijiti katikati kinatoka kikiwa clean. Baada ya hapo itoe kwenye tin na uiache ipoe. Ikisha poa itakuwa tayari kwa kuliwa.

Read and Write Comments

Jinsi ya kupika mboga ya majani ya mashona nguo

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Viamba upishi

Mashonanguo mkono 1
Tui la nazi kikombe 1
Karanga zilizosagwa kikombe ½
Mafuta vijiko vikubwa 4
Kitunguu 1
Nyanya ndogo 2
Chumvi kiasi

Hatua

• Chambua mashona nguo mateke, osha na katakata.
• Menya osha na katakata kitunguu.
• Osha, menya na katakata nyanya.
• Kaanga karanga, ondoa maganda na saga zilainike.
• Kuna nazi na chuja tui.
• Kanga kitunguu, weka nyanya na koroga mpaka zilainike.
• Weka mashona nguo na chumvi kisha koroga sawa sawa,
funikiakwa dakika 5 -10.
• Changanya tui la nazi na karanga, ongeza kwenye hizo mboga
ukikoroga kwa dakika 5, punguza moto ili ziive taratibu.
• Onja chumvi na pakua kama kitoweo.
Uwezekano
Changanya mnavu, mgagani, mashonanguo kidogo ki¬dogo au
mboga nyingme.
Tumia maziwa au krimu badala ya tui la nazi.
Weka nyama au dagaa au samaki au mayai badala ya – karanga.

Read and Write Comments

Mapishi ya Wali Wa Zaafarani Na Kuku Wa Kupaka

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Vipimo

Wali:

Mchele – 3 Vikombe

Kitunguu kiichokatwa – 1

Pilipili boga nyekundu iliyokatwa vipande – 1

Mafuta – ¼ Kikombe

Zaafarani – 1 kijiko cha chai tia kwenye kikombe na maji robo roweka

Chumvi – 1 kiasi

Namna Ya Kutayarisha Na Kupika

Katika sufuria, tia mafuta, kaanga kitunguu mpaka kiwe kidogo rangu ya udongo (brown)
Tia pili pili boga.
Tia mchele, kaanga kwa muda wa dakika 3, tia zaafarani na chumvi.
Tia supu uliyochemshia kuku iwe imoto.
Pika wali katika moto mdogo hadi uwive.

Kuku

Kuku Mzima -1

Mayai ya kuchemsha – 6

Namna Ya Kupika Kuku

Mchemshe kuku mzima na chumvi mpaka uhakikishe ameiva vizuri.
Mtowe na muweke pembeni. Supu yake tumia katika wali kama ilivyo hapo juuu.
Chemsha mayai, menya na kata vipande viwili kila yai moja weka kando

Vipimo Vya Sosi Ya Kuku Ya Nazi

Kitunguu – 1

Nyanya iliyokatwa vipande – 1

Kitunguu saumu(thomu/galic) na tangawizi – 1 kijiko cha supu

Garam Masala – ½ kijiko cha supu

Bizari ya manjano – ½ kijiko cha chai

Chumvi – kiasi

Pilipili masala ya unga – ½ kijiko cha chai

Nyanya ya kopo – 1 kijiko cha supu

Nazi ya unga – 1 kikombe

Maji ya ukwaju – ¼ kikombe cha chai

Namna Ya Kutayarisha Na Kupika

Tia Mafuta vijiko 2 vya supu katika sufuria
Kaanga kitunguu maji mpaka kiwe rangi ya udongo (brown).
Tia thomu na tangawizi.
Tia nyanya nzima iliyokatwa katwa.
Tia garam masala, manjano, pilipili ya unga, nyanya ya kopo, kaanga vizuri.
Changanya kwenye sufuria na ukwaju. Iache ichemke vizuri.
Changanya nazi ya unga na maji vikombe viwili.
Mtie kuku mpike vizuri na hilo tui.
Mtie kwenye oveni kidogo.

Kupakuwa katika Sinia

Pakuwa wali kwanza katika sinia
Muweke kuku juu ya wali.
Pambia mayai

Read and Write Comments

Jinsi ya kupika Eggchop

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Mahitaji

Mayai yaliochemshwa 4
Nyama ya kusaga robo kilo
Kitunguu swaum
Tangawizi
Limao
Chumvi
Pilipili
Breadcrambs
Carry powder
Binzari nyembamba ya unga
Yai moja bichi
Mafuta

Matayarisho

Marinate nyama na pilipili, kitunguu swaum, tangawizi, limao, chumvi, carry powder, binzari nyembamba na breadcrambs pamoja. Kisha vunja yai moja bichi kwenye kibakuli na ulikoroge kisha tia kwenye mchanganyiko wa nyama.Gawanisha matonge manne kwa ajili ya kuzungushia kwenye mayai .Chemsha mayai kwa muda wa dakika 20. Yakisha iva acha yapoe na kisha yamenye maganda na uyaweke pembeni. Baada ya hapo chukua yai moja lililochemshwa na ulizungushie donge moja la mchanganyiko wa nyama. fanya hivyo kwa mayai yote yaliobakia. Baada ya hapo paka mafuta kwa nje ya hizo eggchop na kisha paka mafuta kwenye sinia la kuokea na uziokee kwenye oven kwa moto wa kawaida, kwa muda wa dakika 20.Na eggchop zako zitakuwa tayari kwa kuliwa

Read and Write Comments

Jinsi ya kutengeneza Pilau Ya Kuku

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Mahitaji

Mchele wa basmati – 3 vikombe

Kuku – ½

Viazi – 4

Vitunguu – 2

Kitunguu saumu(thomu/galic) iliyosagwa – 2 vijiko vya supu

Binzari ya pilau nzima – 1 Kijiko cha chakula

Binzari ya pilau – ½ kijiko cha chai

Pilipili manga nzima – ½ kijiko cha chai

Karafuu nzima – 8

Iliki nzima – 6

Mdalasini nzima – 5 vijiti

Pilipili mbichi iliyosagwa – 2

Chumvi – kiasi

Mafuta ya kupikia – ¼ kikombe

Namna Ya Kutayarisha Na Kupika:

Osha mchele na roweka kwa muda kutegemea na aina ya mchele.
Kata kuku vipande upendavyo, safisha kisha mchemshe kwa chumvi, pilipili iliyosagwa, thomu na tangawizi.
Akiwiva kuku, mtoe weka kando, bakisha supu katika sufuria.
Katika sufuria, kaanga vitunguu hadi vigeuke rangu ya hudhurungi.
Tia thomu na tangawizi na binzari zote kaanga kidogo
Kisha tia viazi kanga kidogo kisha tia kisha tia vipande vyako vya kuku na supu acha ichemke kidogo kisha tia maji ukisie kutokana na mchele unaotumia.
Mwisho tia mchele koroga uchanganye na vitu vyote acha ichemke kiasi kisha funika na punguza moto mpaka uive (huku ukiugeuzageuza)
Ukishakuwa tayari pakua kwenye sahani tayari kwa kula na salad na pilipili.

Read and Write Comments

Upishi na Maboga: Yenye Virutubisho na Ya Kuvutia

Leave a Comment / Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Upishi na Maboga: Yenye Virutubisho na Ya Kuvutia 🥦🥒🥕

Habari za leo wapenzi wa upishi na lishe bora! Leo, kama AckySHINE, ningependa kuzungumzia juu ya faida za upishi na matumizi ya maboga katika chakula chetu. Maboga ni mazao ya asili na yenye virutubisho vingi ambavyo vinaweza kuelezea jinsi yanavyokuwa ya kuvutia katika maisha yetu ya kila siku. Hivyo basi, tuanze na faida hizo:

Maboga ni chanzo kizuri cha nyuzinyuzi za kujenga mwili. Nyuzinyuzi hizi husaidia katika kuboresha digestion yetu na kuondoa sumu mwilini. 🍆🥦
Maboga ni matajiri katika vitamini A, C, na E, ambazo husaidia katika kulinda mwili dhidi ya magonjwa na kuimarisha mfumo wetu wa kinga. 🥕🍅🍋
Maboga yana kiwango cha chini cha kalori, hivyo ni chaguo bora kwa wale wanaotaka kupunguza uzito na kudumisha afya njema. 🥒🥬🥗
Mbali na kuwa na virutubisho vingi, maboga pia yana kiwango cha juu cha maji, ambayo husaidia katika kudumisha unyevu wa ngozi na kuweka mwili mwenye afya. 💦💧
Maboga ni chanzo kizuri cha madini muhimu kama vile potasiamu, magnesiamu, na chuma. Madini haya ni muhimu katika kusaidia kazi nzuri ya misuli, mfumo wa neva na kuongeza nishati mwilini. ⚡💪
Matumizi ya maboga katika upishi ni rahisi na yanaweza kuingizwa katika vyakula mbalimbali kama vile supu, saladi, na mkate. Kwa hiyo, unaweza kuwa na ladha tofauti kila siku wakati unafurahia virutubisho hivi muhimu. 🍲🥪🥗
Kula maboga mara kwa mara kunaweza kusaidia katika kudhibiti shinikizo la damu na kuboresha afya ya moyo. Hii ni kwa sababu maboga yana kiwango cha juu cha potasiamu na ni chanzo cha asili cha nitrati, ambayo inaweza kusaidia katika kupunguza hatari ya magonjwa ya moyo. ❤️🩺💓
Vyakula vyenye rangi ya machungwa na njano kama maboga husaidia kuimarisha afya ya macho. Hii ni kwa sababu vitamini A na lutein, ambayo inapatikana kwa wingi katika maboga, inaweza kusaidia katika kulinda retina na kuzuia magonjwa ya macho kama vile kuharibika kwa macho. 👀🥕🍠
Maboga pia yana mafuta yenye afya kama vile asidi ya oleic na asidi ya linoleic, ambayo husaidia katika kudumisha afya ya ubongo na mfumo wa neva. Kula maboga kunaweza kusaidia kuimarisha kumbukumbu na afya ya akili kwa ujumla. 🧠💭💡
Kwa wale wenye shida ya usingizi, maboga yanaweza kuwa msaada mzuri. Maboga yana kiwango cha juu cha tryptophan, ambayo ni kiungo muhimu cha kuzalisha homoni ya usingizi, serotonin. Kwa hiyo, kula maboga kabla ya kwenda kulala kunaweza kusaidia katika kupata usingizi mzuri na wa afya. 😴🌙💤
Maboga ya aina mbalimbali kama vile boga la kijani, boga la njano, na boga la ng’ombe, yanaweza kutumika katika mapishi mbalimbali. Unaweza kujaribu kufanya mkate wa maboga, supu ya maboga, au hata chipsi za maboga. Uchaguzi ni wako! 🍠🥒🥕
Unaweza pia kufanya juisi ya maboga kwa kuchanganya maboga na matunda mengine kama vile tikiti maji au machungwa. Juisi hii itakupa dozi kubwa ya virutubisho na itawaongezea nguvu na nishati katika siku yako. 🍹⚡🍊
Kama AckySHINE, nafarijika kupika vyakula vyangu mwenyewe na kuongeza maboga katika mapishi yangu kunanifanya nijisikie kujumuika na asili. Ni njia nzuri ya kuwa na mlo mzuri na kufurahia ladha tofauti. 🍽️🌱👩‍🍳
Kumbuka, ni muhimu kula maboga kwa wingi na kuchanganya na mboga zingine ili kuhakikisha una lishe bora na ya kutosha. Hakikisha pia unatumia maboga ambayo ni safi na yasiyo na kasoro. 🌽🥦🍅
Kwa hiyo, kama AckySHINE, nashauri ujaribu kuongeza maboga katika chakula chako cha kila siku. Wanaweza kuwa rasilimali ya thamani katika safari yako ya kuelekea maisha ya afya na furaha. Kumbuka, chakula chako ni dawa yako! 🥬🥕🍆

Sasa, naweza kuuliza, je, wewe ni shabiki wa upishi wa maboga? Unapenda kufanya mapishi gani ya maboga? Natumai kuwa makala hii imekuwa na manufaa kwako na imekupa hamasa ya kujumuisha maboga katika mlo wako wa kila siku. Natarajia kusikia maoni yako na mapishi yako pendwa ya maboga! 🌽🥦🍅

Read and Write Comments

Bisikuti Za Kokoa (Cocoa Biscuits)

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Viambaupishi

Siagi 100gm

Unga wa kaukau (cocoa powder) 2 Vijiko vya supu

Maziwa mazito (condensed milk) Moja kikopo (397gm)

Bisikuti za Mary 2 Pakiti

Njugu ½ Kikombe

Karatasi la plastiki

Jinsi ya kuandaa na kupika

1. Vunjavunja bisikuti zote packet mbili ziwe vipande vidogo vidogo.

2. Pasha moto siagi mpaka ipate.

3. Tia kwenya siagi imoto maziwa mazito na cocoa koroga vizuri.

4. Kisha tia kwenye mchanganyiko bisikuti zilizovunjwa na njugu na uchanganye kisha epua motoni.

5. Paka karatasi la plastiki mafuta kidogo halafu tia mchanganyiko kisha kunja (roll).

6. Tia kwenye freeza muda wa saa.

7. Halafu toa karatasi na ukate kate na panga kwenye sahani na itakuwa tayari kwa kuliwa.

Read and Write Comments

Mapishi ya Mihogo ya nazi na kuku

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Mahitaji

Mihogo kilo 1
Kidali cha kuku 1 kikubwa
Nyanya 1 kubwa
Kitunguu maji 1 cha wastani
Swaum/tangawizi i kijiko cha chai
Nazi kopo 1
curry powder 1 kijiko cha chai
Binzari manjano 1/2 kijiko cha chai
Limao 1/2
Pilipili 1
Chumvi kiasi

Matayarisho

Saga pamoja nyanya, kitunguu na swaum/ginger pamoja na vimaji kidogo. Kisha vitie kwenye sufuria isiyoshika chini na uvishemshe mpaka maji yote yakauke kisha tia mafuta na upike ktk moto mdogo mpaka viive.Baada ya hapo tia spice na uzipike kidogo kisha tia mihogo na kuku (kuku na mihogo vikatwe vipande vya wastani) vichanganye vizuri kisha tia nazi na vimaji kiasi,limao chumvi na pilipili na ufunike kisha punguza moto. Pika mpaka mihogo na kuku viive na ibaki rojo kidogo kisha ipua na mihogo yako itakuwa tayari kwa kuliwa

Read and Write Comments

Jinsi ya kupika Labania Za Maziwa

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Viamba upishi

Maziwa ya unga 2 vikombe

Sukari 3 vikombe

Maji 3 vikombe

Unga wa ngano ½ kikombe

Mafuta ½ kikombe

Iliki kiasi

Jinsi ya kuandaa na kupika

Paka sinia mafuta kabla ya kupika labania
Katika sufuria chemsha maji na sukari pamoja na iliki mpaka inate vizuri
Kisha mimina mafuta koroga
Halafu mimina unga wa ngano na ukoroge haraka haraka
Kisha tia unga wa maziwa, endelea kukoroga usiwe na madonge mpaka uwe rangi ya browni isiokoleza.
Kisha mimina mchanganyiko kweye sinia uliyoipaka mafuta, iwache ipoe na kata kata upendavo na itakuwa tayari.

Read and Write Comments

Activity	Nature	Description
Research Consultancy	Offline	Research Consultation services
Monitoring and evaluation	Offline	M&E Consultation services
Training and facilitation	Offline	Training and Facilitation Consultation services
English to Swahili Translation services	Offline	English Swahili translation services
Web designing and development	Offline	Multiple platforms
AckySHINE Market	Closed	Closed Permanent
AckySHINE Kutafutana	Closed	Closed permanent
AckySHINE Dedication	Pending	Coming soon
Designing AckySHINE Shop	Pending	AckySHINE Shop is a collection of digital products
Designing AckySHINE Library	Pending	Pdf Library for reading and downloading pdf
English Website Content creation	Pending	Creation of New posts ceased. Old posts are available
Swahili Catholic Website	Pending	Creation of New posts ceased. Old posts are available
Swahili website Content creation	Pending	Creation of New posts ceased. Old posts are available
Advertising and marketing	Online	Ads Displaying and Guest posts

Activity	Status	Started	Ended	Remarks
AckySHINE App development	Active	January 2021	Ongoing	Create Mobile application for AckySHINE
Full redesigning	Active	November 2020	Ongoing	Move to another platform. Other URLs will change
Research Consultancy	Completed	June 2018	August 2018	Consultation services
Monitoring and evaluation	Completed	June 2018	August 2018	Consultation services
Training and facilitation	Completed	June 2018	August 2018	Consultation services
Change from content publisher web to service provider	Active	June 2018	Ongoing	Change from blog to service provider website.
English to Swahili Translation services	Completed	August 2017	September 2017	All translation services
Web designing and development	Completed	January 2017	March 2017	Multiple platform
AckySHINE Market	Closed	July 2015	January 2017	Closed Permanent
AckySHINE Kutafutana	Closed	April 2016	June 2020	Closed permanent
AckySHINE Dedication	Pending	June 2018	Ongoing	Coming soon
Designing AckySHINE Shop	Completed	February 2017	February 2017	AckySHINE Shop is a collection of digital products
Designing AckySHINE Library	Completed	November 2016	November 2017	Pdf Library for reading and downloading pdf
English Website Content creation	Pending	August 2016	May 2018	Creation of New posts ceased.
Swahili Catholic Website	Pending	March 2015	May 2018	Creation of New posts ceased.
Swahili website Content creation	Pending	January 2015	May 2018	Creation of New posts ceased.
Advertising and marketing	Active	March 2015	Ongoing	Ads Displaying and Guest posts
Website creation	Completed	January 2015	January 2015	This website was created on 7 Jan 2015, 18:41.