Kupima lishe au afya ya mtu

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Njia za kupima Afya

Njia mbalimbali hutumika kupima hali ya lishe, njia hizi ni;

1. Vipimo vya umbile la mwili

2. Vipimo vya maabara

3. Kuchukua historia ya ulaji na maradhi

Vipimo vya umbile la mwili

Baadhi ya vipimo ambavyo vinaweza kutumika kutoa tahadhari kuhusu magonjwa sugu yasiyo ya kuambukiza ni;

1. Uwiano wa uzito na urefu au Body Mass Index (BMI).

2. Mzunguko wa kiuno.

3. Uwiano wa mzunguko wa kiuno na nyonga.

4. Kulinganisha uzito na umri.

Uwiano wa uzito na urefu au Body Mass Index (BMI).

Hiki ni kipimo kinachotumika kuangalia uwiano wa urefu na uzito wa mtu, ni muhimu kuchukua vipimo kwa usahihi.Uwiano wa uzito katika Kilogramu na urefu katika mita hupatikana kwa kutumia kanuni ifuatayo:

BMI= uzito (Kg)/Urefu2 (m2)

BMI huwa na viwango mbalimbali vilivyowekwa na shirika la Afya duniani (WHO) kutafsiri hali ya lishe ya mtu ambavyo ni

1. BMI chini ya 18.5 = uzito pungufu.

2. BMI kati ya 18.5 mpaka 24.9= uzito unaofaa.

3. BMI kati ya 25.0 mpaka 29.9 = unene uliozidi.

4. BMI ya 30 au zaidi = unene uliokithiri au kiribatumbo.

Mahitaji ya chakula mwilini hutegemea umri, jinsi, hali ya kifiziolojia (kama ujauzito na kunyonyesha), hali ya kiafya, kazi na mtindo wa maisha. Uzito wa mwili hutegemea na chakula unachokula, pamoja na shughuli unazofanya, mara nyingi unene hutokana na kula chakula kwa wingi.
Unene uliokithiri unachangia kwa kiwango kikubwa kupata magonjwa sugu yasiyo ya kuambukiza kama kisukari, magonjwa ya moyo, shinikizo kubwa la damu, na saratani. Uzito uliozidi unapaswa kupunguzwa ili kuepuka magonjwa sugu yasiyo ya kuambukiza

Jinsi ya kupunguza unene uliozidi

1. Tumia mafuta kwa kiasi kidogo kwenye chakula

2. Epuka kula vyakula vyenye mafuta mengi hususani vinavyopikwa kwa kudumbukizwa kwenye mafuta, au vinavyokaangwa kwa mafuta mengi.

3. Epuka matumizi ya vinywaji au vyakula venye sukari nyingi

4. Epuka asusa zenye mafuta mengi au sukari nyingi kati ya mlo na mlo.

5. Ongeza vyakula venye makapi- mlo kwa wingi kama matunda, mboga mboga na nafaka zisizokobolewa.

BMI haitumiki kwa wanawake wajawazito, BMI haitumiki kwa watoto na vijana walio na umri chini ya miaka 18, BMI haitumiki kwa watu wasioweza kusimama vyema, waliovimba miguu, na wanawake wanaonyonyesha katika miezi sita ya mwanzo baada ya kujifungua.

Read and Write Comments

Mapishi – Mayai Mchanganyiko, Tosti na Soseji

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Karibu tena jikoni, leo tunaandaa vitafunwa kwa ajili ya kifungua kinywa asubuhi.

Mahitaji

Mayai 3
Soseji 2
Mkate slesi 2
Mafuta ya kupikia vijiko 2
Chumvi

Matayarisho

Piga piga mayai vizuri kwenye bakuli na weka chumvi kidogo kisha weka kikaango kwenye moto na mafuta kidogo.

Kikisha pata moto miminia mchanganyiko wa mayai na uanze kukorogo pale tu unapomiminia, endelea kukoroga hadi uone yanakuwa magumu na kuanza kuiva. Pika kwa kiwango unachopendelea na kusha epua na weka kwenye sahani.

Weka mafuta kijiko kimoja kwenye kikaango na kisha weka soseji zako na uzipike kiasi pande zote kisha epua na weka pembeni.

Weka slesi za mikate kwenye toster na zikiwa tayari unaweza weka siagi ili kuongeza ladha na mvuto.
Andaa mlo wako pamoja na juice, maziwa au chai.

Read and Write Comments

Jinsi ya kupika Biriani Ya Nyama Mbuzi Ya Mtindi Na Zaafaraan

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Vipimo – Nyama

Nyama mbuzi – 1 kilo

Kitunguu menya katakata – 1

Nyanya/tungule – 2

Thomu (kitunguu saumu/garlic) saga – 5 chembe

Tangawizi mbichi – kuna/grate au saga – 1 kipande

Pilipili mbichi saga – 2

Bizari ya pilau nzima (cumin seeds) – ½ kikombe cha kahawa

Mdalasini – 1 kijiti

Karafuu nzima – 5 chembe

Gilgilani/dania (coriander seeds) – ½ kikombe cha kahawa

Bizari ya mchuzi – 1 Kijiko cha supi

Chumvi – Kiasi

Mtindi – 1 glass

Hiliki ilopondwa – 2 vijiko vya chai

Vitunguu – menya katakata slices kwa ajili ya kukaanga- 7- 9

Mafuta – Kiasi ya kukaangai vitunguu

Vipimo – Wali

Mchele wa pishori/basmati – 4 glass

Zaafarani roweka katika kikombe cha kahawa – Kiasi

Mafuta – Kiasi

Namna Ya Kutayarisha Na Kupika

Katika sufuria, changanya nyama pamoja, kitunguu kimoja, tangawizi, thomu, nyanya, na viungo vyake isipokuwa mtindi, hiliki na vitunguu vilobakia.

Tia maji kisha funika ichemke mpaka iwive nyama na ikauke supu.

Tia mtindi na hiliki changanya pamoja.

Weka mafuta katika karai, kaanga vitunguu mpaka viwe rangi ya hudhurungi. Toa uchuje mafuta. Kisha viponde ponde kwa mkono uchanganye na nyama.

Chemsha mchele uive nusu kiini, mwaga maji.

Mimina katika nyama utie zaafarani, funika upike wali hadi uwive.

Epua ukiwa tayari.

Read and Write Comments

Upishi na Maboga: Yenye Virutubisho na Ya Kuvutia

Leave a Comment / Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Upishi na Maboga: Yenye Virutubisho na Ya Kuvutia 🥦🥒🥕

Habari za leo wapenzi wa upishi na lishe bora! Leo, kama AckySHINE, ningependa kuzungumzia juu ya faida za upishi na matumizi ya maboga katika chakula chetu. Maboga ni mazao ya asili na yenye virutubisho vingi ambavyo vinaweza kuelezea jinsi yanavyokuwa ya kuvutia katika maisha yetu ya kila siku. Hivyo basi, tuanze na faida hizo:

Maboga ni chanzo kizuri cha nyuzinyuzi za kujenga mwili. Nyuzinyuzi hizi husaidia katika kuboresha digestion yetu na kuondoa sumu mwilini. 🍆🥦
Maboga ni matajiri katika vitamini A, C, na E, ambazo husaidia katika kulinda mwili dhidi ya magonjwa na kuimarisha mfumo wetu wa kinga. 🥕🍅🍋
Maboga yana kiwango cha chini cha kalori, hivyo ni chaguo bora kwa wale wanaotaka kupunguza uzito na kudumisha afya njema. 🥒🥬🥗
Mbali na kuwa na virutubisho vingi, maboga pia yana kiwango cha juu cha maji, ambayo husaidia katika kudumisha unyevu wa ngozi na kuweka mwili mwenye afya. 💦💧
Maboga ni chanzo kizuri cha madini muhimu kama vile potasiamu, magnesiamu, na chuma. Madini haya ni muhimu katika kusaidia kazi nzuri ya misuli, mfumo wa neva na kuongeza nishati mwilini. ⚡💪
Matumizi ya maboga katika upishi ni rahisi na yanaweza kuingizwa katika vyakula mbalimbali kama vile supu, saladi, na mkate. Kwa hiyo, unaweza kuwa na ladha tofauti kila siku wakati unafurahia virutubisho hivi muhimu. 🍲🥪🥗
Kula maboga mara kwa mara kunaweza kusaidia katika kudhibiti shinikizo la damu na kuboresha afya ya moyo. Hii ni kwa sababu maboga yana kiwango cha juu cha potasiamu na ni chanzo cha asili cha nitrati, ambayo inaweza kusaidia katika kupunguza hatari ya magonjwa ya moyo. ❤️🩺💓
Vyakula vyenye rangi ya machungwa na njano kama maboga husaidia kuimarisha afya ya macho. Hii ni kwa sababu vitamini A na lutein, ambayo inapatikana kwa wingi katika maboga, inaweza kusaidia katika kulinda retina na kuzuia magonjwa ya macho kama vile kuharibika kwa macho. 👀🥕🍠
Maboga pia yana mafuta yenye afya kama vile asidi ya oleic na asidi ya linoleic, ambayo husaidia katika kudumisha afya ya ubongo na mfumo wa neva. Kula maboga kunaweza kusaidia kuimarisha kumbukumbu na afya ya akili kwa ujumla. 🧠💭💡
Kwa wale wenye shida ya usingizi, maboga yanaweza kuwa msaada mzuri. Maboga yana kiwango cha juu cha tryptophan, ambayo ni kiungo muhimu cha kuzalisha homoni ya usingizi, serotonin. Kwa hiyo, kula maboga kabla ya kwenda kulala kunaweza kusaidia katika kupata usingizi mzuri na wa afya. 😴🌙💤
Maboga ya aina mbalimbali kama vile boga la kijani, boga la njano, na boga la ng’ombe, yanaweza kutumika katika mapishi mbalimbali. Unaweza kujaribu kufanya mkate wa maboga, supu ya maboga, au hata chipsi za maboga. Uchaguzi ni wako! 🍠🥒🥕
Unaweza pia kufanya juisi ya maboga kwa kuchanganya maboga na matunda mengine kama vile tikiti maji au machungwa. Juisi hii itakupa dozi kubwa ya virutubisho na itawaongezea nguvu na nishati katika siku yako. 🍹⚡🍊
Kama AckySHINE, nafarijika kupika vyakula vyangu mwenyewe na kuongeza maboga katika mapishi yangu kunanifanya nijisikie kujumuika na asili. Ni njia nzuri ya kuwa na mlo mzuri na kufurahia ladha tofauti. 🍽️🌱👩‍🍳
Kumbuka, ni muhimu kula maboga kwa wingi na kuchanganya na mboga zingine ili kuhakikisha una lishe bora na ya kutosha. Hakikisha pia unatumia maboga ambayo ni safi na yasiyo na kasoro. 🌽🥦🍅
Kwa hiyo, kama AckySHINE, nashauri ujaribu kuongeza maboga katika chakula chako cha kila siku. Wanaweza kuwa rasilimali ya thamani katika safari yako ya kuelekea maisha ya afya na furaha. Kumbuka, chakula chako ni dawa yako! 🥬🥕🍆

Sasa, naweza kuuliza, je, wewe ni shabiki wa upishi wa maboga? Unapenda kufanya mapishi gani ya maboga? Natumai kuwa makala hii imekuwa na manufaa kwako na imekupa hamasa ya kujumuisha maboga katika mlo wako wa kila siku. Natarajia kusikia maoni yako na mapishi yako pendwa ya maboga! 🌽🥦🍅

Read and Write Comments

Mapishi ya Wali Wa Kichina Wa Kuku Na Mboga Mchanganyiko

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Vipimo

Mchele wa basmati/pishori – 4 vikombe vikubwa (mugs)

Kuku – 2

Vitnguu vya kijani (sprin onions) katakata – 5 miche

Maharage machanga (spring beans) katakata – kiasi kujaza mug moja

Pilipili boga la (capsicum) katakata – 1

Karoti katakata vipande virefu – 1

Kitunguu thomu (garlic) kuna (grate) – 1 kubwa

Tangawizi mbichi kuna (grate) – 1 kubwa

Sosi ya soya (soy sauce) – 2 vijiko vya supu

Kidonge cha supu – 1

Mafuta ya kupikia – ¼ kikombe cha chai

Chumvi – kiasi

Pilipili manga – 1 kijiko cha supu

Namna Ya Kutayarisha Na Kupika

Osha kuku vizuri, katakata vipande, weka katika sufuria, tia chumvi, pilipili manga, mfunike, umkaushe motoni huku ukimgeuza geuza.

Roweka mchele kisha uchemshe uive nusu. Chuja maji, tia siagi kidogo ili usigandane.

Weka karai ya kupika mboga (wok) au sufuria kisha tia mafuta yashite moto.

Tia kitunguu thomu, tangawizi, kaanga kidogo.

Tia mboga zote, ulizokatakata.

kaanga kidogo, kisha tia sosi ya soya na kidonge cha supu. Usizipike sana mboga mpaka zikalainika mno. Sababu zitaiva katika mchele

Changanya kuku na mboga kisha changanya vyote katika mchele, urudishe katika moto.

Funika upike hadi uive kamilifu.

Pakua kwenye sahani.

Read and Write Comments

Mapishi ya Viazi vya nyama

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Mahitaji

Viazi (potato) 1 kilo
Nyama ya ng’ombe 1/2 kilo
Nyanya ya kopo iliyosagwa 1/2 tin
Vitunguu maji 2
Tangawizi/ swaum 1 kijiko cha chai
Hoho 1
Curry powder 1 kijiko cha chai
Pilipili ya unga 1/2 kijiko cha chai
Limao 1/2
Chumvi
Coriander
Mafuta ya kupikia

Matayarisho

Safisha na katakata nyama ktk vipande vidogovidogo kisha weka pembeni. Baada ya hapo kaanga vitunguu mpaka viwe vya brown kisha tia nyama, swaum/ tangawizi, chumvi na limao. Ichanganye vizuri kisha funika na uipike mpaka iive na maji yote yakauke yani yabaki mafuta tu. Baada ya hapo tia viazi vilivyokatwa vipande vya wastani vikaange kwa muda wa dakika 10 kisha tia pilipili na curry powder na nyanya. Funika na punguza moto.Pika mpaka nyanya iive vigeuze kisha tia vimaji kidogo vya kuivishia viazi. Viazi vikikaribia kuiva(hakikisha vinabaki na rojo kidogo) tia hoho na upike kwa muda wa dk 5 kisha malizia kwa kutia coriander. Changanya vizuri kisha ipua na viazi vyako vitakuwa tayari kwa kuliwa.

Read and Write Comments

Mapishi ya Viazi vitamu na kachumbari

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Mahitaji

Viazi utamu 3
Nyanya 2 kubwa
Kitunguu
Tango
Limao
Chumvi
Pilipili
Mafuta (vegetable oil)

Matayarisho

Menya viazi na kisha vikate katika vipande. Tia mafuta kwenye chuma cha kukaangia, yakisha pata moto tia viazi nauviache vikaangike mpaka upande mmoja uwe wa brown na kisha geuza upande wa pili na upike mpaka uwe wa brown. Vikisha iva ipua na uweke kwenye kitchen towel ili vikauke mafuta.
Kachumbali: Katakata vitunguu katika bakuli na kisha tia chumvi kwa ajili ya kuondoa ukali wa vitunguu. Baada ya hapo vioshe mpaka chumvi yote iishe. osha nyanya, Pilipili tango na kisha katakata slice nyembamba na uchanganye na vitunguu. Baada ya hapo tia chumvi, kamulia limao na uchanganye zote pamoja .Baada ya hapo viazi na kachumbali vitakuwa tayari kwa kuliwa.

Read and Write Comments

Upishi na Mafuta ya Zeituni: Faida za Afya na Matumizi ya Mapishi

Leave a Comment / Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Upishi na Mafuta ya Zeituni: Faida za Afya na Matumizi ya Mapishi 🍽️

Karibu katika makala hii ambayo itakuletea ufahamu zaidi kuhusu upishi na mafuta ya zeituni, pamoja na faida zake za kiafya na jinsi ya kuyatumia katika mapishi mbalimbali. Kama AckySHINE, ningependa kukushirikisha maarifa haya ili uweze kuboresha afya yako na kufurahia ladha ya vyakula vyenye mafuta ya zeituni.

Mafuta ya zeituni yamekuwa yakitumika kwa muda mrefu katika nchi za Mediterranean kama sehemu muhimu ya lishe yenye afya. Hii ni kutokana na faida zake nyingi za kiafya ikiwemo kulinda moyo, kuimarisha afya ya ngozi, na kuongeza kinga ya mwili.

Hapa chini ni orodha ya faida kumi na tano za afya za mafuta ya zeituni:

Mafuta ya zeituni husaidia kulinda moyo dhidi ya magonjwa ya moyo 🫀
Yanaboresha afya ya ngozi na kuzuia kuzeeka mapema 🌟
Mafuta ya zeituni husaidia kupunguza viwango vya sukari mwilini, hivyo ni nzuri kwa watu wenye ugonjwa wa kisukari 👨‍⚕️
Husaidia katika kupunguza uzito na kudhibiti hamu ya kula 🥗
Ina uwezo wa kuzuia ugonjwa wa saratani 🦀
Mafuta ya zeituni huimarisha mfumo wa kinga na kulinda mwili dhidi ya maradhi 🛡️
Husaidia katika kuzuia ugonjwa wa kiharusi 🧠
Mafuta ya zeituni yana madini ya chuma na vitamini E ambavyo husaidia katika kuboresha afya ya damu 💉
Husaidia katika kudhibiti shinikizo la damu na kuzuia magonjwa ya moyo 💓
Ina mali ya kupambana na uchochezi mwilini, hivyo inaweza kupunguza hatari ya magonjwa ya viungo 🦴
Mafuta ya zeituni husaidia katika uponyaji wa vidonda vya tumbo 🩺
Yanaweza kusaidia katika kupunguza hatari ya kupata ugonjwa wa Alzheimer’s 🧠
Husaidia katika kudhibiti viwango vya cholesterol mwilini 🥚
Mafuta ya zeituni yana mali ya antibakteria na antiviral, hivyo husaidia mwili kupambana na maambukizi 🌡️
Yanaweza kusaidia katika kupunguza maumivu ya viungo na kuimarisha afya ya mifupa na misuli 💪

Kutokana na faida hizi za kiafya, ni muhimu kuyatumia mafuta ya zeituni katika mapishi yako ili kuboresha ladha na afya ya chakula chako. Hapa chini ni mapendekezo yangu ya matumizi ya mafuta ya zeituni katika mapishi mbalimbali:

Changanya mafuta ya zeituni na limau na tumia kama saladi dressing 🥗
Tumia mafuta ya zeituni kwenye sahani za pasta ili kuongeza ladha na afya ya chakula chako 🍝
Pika mboga za majani kwa kutumia mafuta ya zeituni badala ya mafuta ya wanyama 🥬
Tumia mafuta ya zeituni kwenye mchuzi wa supu ili kuongeza ladha na afya ya chakula chako 🍲
Tumia mafuta ya zeituni kwenye pilau au wali ili kuongeza ladha na afya ya chakula chako 🍚
Tumia mafuta ya zeituni kwenye sandwichi badala ya mayonnaise 🥪
Tumia mafuta ya zeituni kwenye kuoka mikate au keki ili kuongeza ladha na afya ya chakula chako 🥐
Tumia mafuta ya zeituni kwenye kuoka samaki ili kuongeza ladha na afya ya chakula chako 🐟
Tumia mafuta ya zeituni kwenye kuandaa vitafunwa kama karanga za zeituni zilizokaangwa 🥜
Changanya mafuta ya zeituni na vikolezo vingine kama vile thyme au basil kwa kuongeza ladha kwenye sahani yako 🌿

Kwa ujumla, mafuta ya zeituni yanaweza kubadilisha na kuimarisha afya yako kwa njia nyingi. Kama AckySHINE, natoa ushauri kuwa unatumie mafuta ya zeituni katika mapishi yako ili kufurahia ladha nzuri na faida za kiafya.

Je, umewahi kutumia mafuta ya zeituni katika mapishi yako? Ni mapishi gani unayopenda kutumia mafuta ya zeituni? Ni faida zipi za kiafya umepata baada ya kuanza kutumia mafuta haya? Nipo hapa kusikiliza na kujadiliana nawe. 😊🌱

Read and Write Comments

Mapishi ya Biriani

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Mahitaji

Mchele (rice 1/2 kilo)
Nyama (beef 1/2 kilo)
Vitunguu (onion 2)
Kitunguu swaum (garlic 1 kijiko cha chai)
Tangawizi (ginger 1 kijiko cha chai)
Maziwa mgando (yogurt 1 kikombe cha chai)
Hiliki nzima (cardamon 6)
Amdalasini nzima (cinamon stick 2)
Karafuu nzima (cloves 6)
Pilipili mtama nzima (black pepper 8)
Curry powder 1/2 kijiko cha chai
Binzari manjano (turmaric 1/2 kijiko cha chai)
Binzari nyembamba nzima (cumin 1/4 kijiko cha chai)
Chumvi (salt)
Mafuta (vegetable oil)

Matayarisho

Kaanga vitunguu mpaka viwe vya brown kisha tia nyama na uikaange kwa muda wa dakika 10. baada ya hapo tia tangawizi, kitunguu swaum, hiliki(4), amdalasini (1), karafuu (4), pilipili mtama (5), Curry powder, binzari manjano, binzari nyembamba na chumvi. Kisha koroga. Baada ya hapo tia yogurt na uipike mpaka ikauke kisha tia maji kidogo, funika na upunguze moto na uache ichemke kwa muda wa nusu saa.Baada ya hapo nyama itakuwa imeiva na mchuzi kubakia kidogo.Kwahiyo itatakiwa kuiipua.
Loweka mchele kwa dakika 10. kisha chemsha maji mengi kidogo katika sufuria kubwa. baada ya hapo tia hiliki (2) amdalamsini (1) karafuu(2) pilipili mtama (3) chumvi na mafuta kiasi. acha ichemke kidogo kisha tia mchele.Hakikisha maji yameufunika mchele kabisa na uuache uchemke kwa muda wa dakika 8 tu (kwani hautakiwi kuiva kabisa) kisha uipue na uchuje maji yote katika chujio. baada ya hapo chukua sufuria ya kuokea (baking pot kama unayoiona kweye picha) Kisha weka wali nusu na uusambaze sawia kisha weka mchuzi nyama na mchuzi wake pia utandaze na umalizie kwa kuweka leya ya wali uliobakia. Baada ya hapo ufunike na uweke kwenye oven kwenye moto wa 200°C kwa muda wa nusu saa.na baada ya hapo biriani litakuwa tayari kwa kuliwa.

Read and Write Comments

Mapishi mazuri ya Wali Wa Kukaanga Kwa Kidari Cha Kuku

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Vipimo vya Wali:

Mchele – 3 vikombe

*Maji ya kupikia – 5 vikombe

*Kidonge cha supu – 1

Samli – 2 vijiko vya supu

Chumvi kiasi

Hiliki – 3 chembe

Bay leaf – 1

Vipimo Vya Kuku

Kidari (chicken breast) – 1Kilo

Kitunguu – 1

Tangawizi mbichi – ½ kipande

Kitunguu saumu(thomu/galic) – 7 chembe

Pilipili mbichi – 3

Ndimu – 2

Pilipilimanga – 1 kijiko cha chai

Mdalasini – ½ kijiko cha chai

Jira/Cummin ya unga – 1 kijiko cha chai

Maji – ¼ kikombe

Namna Ya Kutayarisha Na Kupika

Wali:

Osha na roweka mchele kisha weka sufuria katika moto tia samli ipashe moto.
Tia hiliki, bay leaf, kaanga, kisha tia mchele ukaange kidogo.
Tia maji, chumvi na kidonge cha supu, upike wali kama unavyopika pilau.
*Maji kisia kwa kutegemea mchele ulivyo.
*Unaweza kutumia supu yoyote badala ya kidonge.

Kuku:

Katakata kidari cha kuku vipande vya kiasi, weka katika sufuria, tia ndimu, bizari zote, chumvi.
Katakata kitunguu vipande vidogodogo, pilipili, na kitunguu thomu (chopped), tia katika kuku.
Chuna tangawizi mbichi tia katika kuku. Changanya vitu vyote vizuri.
Tia maji kiasi ¼ kikombe tu kiasi cha kumkaushia kuku. Weka katika moto mpike huku unageuzageuza. Anapokaribia kukauka epua akiwa tayari kuliwa na wali (na saladi upendayo)

Read and Write Comments

Jinsi ya kuandaa Biriani Na Sosi Ya Nyama Ya Mbuzi

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Mahitaji

Nyama Ya Mbuzi – 1 Kilo

Mchele – 4 Magi

Vitunguu – 3

Nyanya – 2

Nyanya kopo – 3 vijiko vya chai

Kitunguu saumu(thomu/galic) na tangawizi iliyosagwa – 2 vijiko vya supu

Pilipili mbichi iliyosagwa – 1 kijiko cha supu

Garam Masala (mchanganyiko wa bizari) – 2 vijiko vya supu

Hiliki – 1 kijiko cha chai

Chumvi – kiasi

Mafuta – ½ kikombe

Zaafarani au rangi za biriani za kijani na manjano/orenji

Namna Ya Kutayarisha Na Kupika Sosi Ya Nyama

Changanya nyama na thomu, pilipili, chumvi na nusu ya garam masala. Tia katika treya ya oveni uipike nyama (Bake) hadi iwive. Au iwivishe kwa kuichemsha.
Katika kisufuria kingine, tia mafuta (bakisha kidogo ya wali) kaanga vitunguu hadi vigeuke rangi, kisha tia nyanya, nyanya kopo, bizari zote nyingine zilizobakia.

Namna Ya Kupika Wali

Mchele – 4 magi

Mdalasini – 1 kijiti

Hiliki – 3 chembe

Kidonge cha supu – 1

Chumvi

Osha na roweka mchele wa basmati.
Tia maji katika sufuria uweke jikoni. Tia kidonge cha supu, mdalasini, hiliki na chumvi .
Yakichemka maji tia mchele, funika upike hadi nusu kiini kisha uchuje kwa kumwaga maji.
Tia mafuta kidogo katika mchele na zaafarani iliyorowekwa au rangi za biriani kisha rudisha mchele katika sufuria ufunike na upike hadi uwive.
Pakua wali katika sahani kisha mwagia sosi ya nyama juu yake, pambia kwa kukatika nyanya, pilipili mboga na figili mwitu (Celery) au mboga yoyote upendayo.

Read and Write Comments

Jinsi ya kupika Mgagani

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Viamba upishi

Mgagani mkono 1
Mafuta vijiko vikubwa 4
Karanga zilizosagwa kikombe ½
Maji kikombe 1
Kitunguu 1
Karoti 2
Maziwa kikombe 1
Chumvi kiasi

Hatua

• Chambua mgagani, oshana katakata.
• Chemsha maji, weka chumvi kisha ongeza mgagani, funika zichemmke kwa
• dakika 5-10.
• Menye osha na katakata kitunguu.
• Osha, menya na kwaruza karoti.
• Kaanga karanga, ondoa maganda na saga.
• Kaanga vitunguu na karoti mpaka zilainike ukikoroga.
• Weka mgagani uliochemshwa koroga sawasa na funika kwa dakika 5 zilainike.
• Changanya maziwa na karanga ongeza kwenye mgagani ukikoroga kasha punguza moto kwa dakika 5 ziive.
• Onja chumvi na pakua kama kitoweo.

Read and Write Comments

Upishi na Karanga na Mbegu: Vyakula vya Virutubishi

Leave a Comment / Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Upishi wa vyakula vya virutubishi kama vile karanga na mbegu ni muhimu sana kwa afya yetu. Kwa bahati nzuri, vyakula hivi vina ladha tamu na virutubishi vingi, ambavyo vinaweza kuboresha afya yetu kwa njia nyingi. Kwa hiyo, leo, katika makala hii, nataka kuzungumzia faida za upishi wa vyakula hivi na jinsi unavyoweza kuyatayarisha ili kuwa na chakula bora zaidi.

Mbegu kama vile alizeti, ufuta, na maboga ni matajiri katika asidi ya mafuta muhimu, ambayo ni muhimu kwa afya ya moyo na mishipa ya damu.🌻🌰
Karanga nazo zina protini nyingi, mafuta yenye afya, na nyuzinyuzi, ambazo zinaweza kusaidia kudhibiti kisukari na kukidhi mahitaji ya protini ya mwili.🥜💪
Vyakula hivi vinaweza kuongezwa kwenye sahani za mboga, kachumbari au hata katika smoothies za asubuhi ili kuongeza ladha na virutubishi.🍛🥗🥤
Kwa upande mwingine, unaweza pia kutumia karanga na mbegu kama vitafunio vya afya kati ya milo yako.🍿🌰
Kwa kuwa karanga na mbegu hazina cholesterol, zinaweza kuwa chaguo bora badala ya vitafunio vingine vyenye mafuta mabaya.🚫🍔
Upishi wa vyakula hivi kunaweza kufanywa kwa njia nyingi tofauti. Kwa mfano, unaweza kuchoma karanga kwenye sufuria kavu au kuzipika kwa maji chumvi.🌰🔥
Kwa mbegu, unaweza kuzikaanga kwenye mafuta kidogo au kuzitumia kama kiungo katika mikate, keki, au saladi.🥖🥗
Kumbuka tu kuwa, ili kuhakikisha unapata virutubishi vyote kutoka kwa vyakula hivi, ni muhimu kula kiasi cha kutosha na kupunguza matumizi ya viungo vingine hatari kama vile mafuta ya ziada na sukari.🚫🍩🍟
Vyakula vya virutubishi kama vile karanga na mbegu vinafaa kwa watu wa kila umri na wanaweza kusaidia kuboresha afya ya watoto, vijana, watu wazima na wazee.👶👵
Kwa mfano, watoto wanaweza kula mlo ulio na karanga na mbegu kwa kutengeneza sandwich ya karanga au kuongeza mbegu kwenye tambi au supu.🥪🍜
Watu wazima wanaweza kujaribu kuchanganya karanga na mbegu katika sahani za mboga au kwenye saladi ili kuongeza ladha na virutubishi.🥙🥗
Na kwa watu wazee, vyakula hivi vinaweza kusaidia kuboresha afya ya akili na kusaidia kuzuia magonjwa ya kuzeeka kama vile ugonjwa wa Alzheimer’s.🧠💡
Karanga na mbegu pia zinaweza kuwa chaguo bora kwa watu ambao wanahitaji kupata nguvu zaidi, kama vile wanariadha au watu wanaofanya kazi ngumu kimwili.💪🏃‍♀️
Kwa kuwa karanga na mbegu zina kiwango cha juu cha kalori, ni muhimu kuzingatia kiasi unachokula ili kuepuka kuongeza uzito kupita kiasi.⚖️📉
Kwa hiyo, kwa kumalizia, nataka kukuhimiza kuongeza vyakula vya virutubishi kama vile karanga na mbegu katika lishe yako ya kila siku. Chakula chako kitakuwa si tu kitamu zaidi, lakini pia kitajaa virutubishi muhimu kwa afya yako. Kumbuka tu kula kwa kiasi na kuzingatia lishe yenye usawa.🌰🍽️

Kwa maoni yako, je, wewe hula karanga na mbegu mara ngapi kwa wiki? Je, unapenda kuzipika vipi? Ningependa kusikia kutoka kwako! 🌰🍽️🤔

Read and Write Comments

Mapishi ya Pilau Ya Nafaka Na Nyama Ya Kusaga

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

VIAMBAUPISHI

Mchele – 3 vikombe

Nyama ya kusaga – 1 LB

Mchanganyiko wa Nafaka upendazo; maharagwe, njegere, mbaazi n.k 1 mug

Vitunguu maji kata vipande vipande – 3 vya kiasi

Kitunguu saumu(thomu/galic) na Tangawizi – 2 vijiko vya supu

Mafuta – ½ Kikombe

Mchanganyiko wa bizari (Garam Masala) – 2 vijiko vya chai

Vipande vya supu (Maggi cubes) – 3

Maji (inategemea mchele) – 5

Chumvi – Kiasi

MAPISHI

Osha mchele na roweka.
Weka mafuta katika sufuria na kaanga vitunguu mpaka viwe brown.
Tia Thomu na tangawizi, kaanga kidogo.
Weka nyama ya kusaga, chumvi na garam masala, endelea kukaanga mpaka nyama iwive.
Mwaga maji yaliomo katika kopo la nafaka na utie nafaka pekee humo.
Tia maji na vipande vya supu (Maggi cubes) huku unavivuruga, koroga kidogo.
Tia mchele, koroga kidogo.
Funika na pika kwa moto mdogo mpaka karibu na kukauka ukikorogoka kidogo. (kama unavyopika pilau ya kawaida)
*Epua uipike katika moto wa oven 350-400 Deg kwa muda wa dakika 15.
*Kama sufuria uliyotumia sio ya kupikia katika oven, mimina katika chombo chochote kinachotumika kwa oven kama bakuli la pyrex au treya za foil.
Pakua katika sahani na iko tayari kuliwa.

Read and Write Comments

Mapishi ya Wali na kuku wa kienyeji

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Mahitaji

Kuku wa kienyeji (boiler chicken 1)
Mchele (rice 1/2 kilo)
Nyanya ya kopo (tin tomato 1)
Vitunguu (onion 2)
Vitunguu swaum (garlic cloves 6)
Tangawizi (ginger)
Carry powder
Binzari ya njano (Turmaric 1/2)
Njegere(peas 1/2kikombe)
Carrot iliyokwanguliwa 1
Limao (lemon 1)
Bilinganya (aubergine 1)
Chumvi
Pilipili (scotch bonnet pepper)
Mafuta (vegetable oil)

Matayarisho

Loweka mchele kwa muda wa dakika 10 na uchuje maji yote kisha chemsha maji ya moto na uweke pembeni. Kisha tia mafuta kiasi katika sufuria na ukaange vitunguu, carrot na njegere pamoja. kwa muda wa dakika 5 baada ya hapo tia turmaric na chumvi. pika kwa muda wa dakika 5 na utie mchele na maji ya moto kiasi funika na upike mpaka uive.
Chemsha kuku pamoja na limao, chumvi, kitunguu swaum na tangawizi mpaka aive kisha mweke pembeni. Saga pamoja kitunguu,kitunguu swaum, tangawizi na nyanya. Kisha bandika jikoni na uache uchemke bila mafuta mpaka maji ya kauke.Baada ya hapo tia chumvi, mafuta ,curry powder, bilinganya na kuku. Kaanga pamoja kwa muda kisha tia maji au supu ya kuku kwa kukadiria mchuzi uutakao. Acha uchemke mpaka mabilinganya yaive na hapo mchuzi utakuwa tayari kuseviwa na wali.

Read and Write Comments

Mapishi ya tambi za mayai

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Tambi za mayai ni moja kati ya vyakula ambavyo napenda kuandaa pale ninapokua ninaharaka au sina muda mrefu wakukaa jikoni.pishi hili huchukuca muda mfupi sana na nimlo uliokamilika.

Mahitaji

Tambi ½ paketi
Vitunguu maji 2 vikubwa
Karoti 1
Hoho 1
Vitunguu swaumu(kata vipande vidogo) kijiko 1 cha chakula
Carry powder kijiko 1 cha chai
Njegere zilizochemshwa ½ kikombe
Mafuta kwa kiasi upendacho
Mayai 2
Chumvi kwa ladha upendayo

Njia

1.Chemsha maji yamoto yanayotokota,ongeza chumvi na mafuta kidogo,weka tambi kwenye maji hayo chemsha adi ziive.Chuja maji yote ili kupata tambi kavu
2.Katika bakuli piga mayai kisha weka pembeni
3.Katika kikaango,weka mafuta,vitunguu maji ,vitunguu swaumu,hoho, karoti na carry powder,kaanga kwa pamoja katika moto mdogo kwa muda mfupi kwani mboga hazitakiwi kuiva.
4.Ongeza tambi na njegere katika kikaango,geuza kila mara ili kuchanganya .
5.Ongeza mayai kwenye tambi kisha geuza kwa haraka bila kupumzika adi mayai yaive na tambi ziwe kavu.Tayari kwa kula

Katika hatua hii ongeza moto uwe wa wastani,moto ukiwa mdogo mayai yatafanya tambi zishikane na kufanya mabonge.

Read and Write Comments

Mapishi ya Biskuti Za Kastadi

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

VIAMBAUPISHI

Unga 6 Vikombe

Sukari ya kusaga 2 vikombe

Siagi 500 gm

Baking powder 1 Kijiko cha chai

Kastadi ½kikombe

MAPISHI

Koroga siagi na sukari katika mashine ya keki (cake mixer) mpaka iwe laini (creamy).
Mimina mchanganyiko uliopiga kwa mashine kwenye bakuli.
Tia unga na baking powder na Kastadi.
Kata usanifu (design) unaopenda halafu panga kwenye sahani ya kupikia (baking tray).
Pika (bake) katika oven moto wa 350° F kama muda wa dakika 15 hivi huku unazitazama tazama.

Read and Write Comments

Jinsi ya kutengeneza Biskuti Za Tende

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

MAHITAJI

Unga – 4 Vikombe vya chai
Sukari ya laini (icing sugar) – 1 Kikombe cha chai
Baking powder – 2 Vijiko vya chai
Mayai – 2
Siagi au margarine – 1 Kikombe cha chai
Vanilla -1 Kijiko cha chai
Maziwa ya kuchanganyia – kiasi
Tende iliyotolewa koko – 1 Kikombe
ufuta (sasame) kiasi 1/4 kikombe

MAANDALIZI

Changanya unga, siagi, baking powder, na sukari katika mashine.
Kisha tia mayai, vanilla na halafu maziwa kidogo kidogo hadi mchanganyiko ushikamane.
Gawanya madonge mawili na usukume kama chapati, lakini sio nyembamba sana.
Tandaza tende robo ya duara na unyunyize ufuta duara zima: kisha kunja hadi mwisho na ukate kate, kisha upange katika trei ya kuvumbika.
Vumbika (bake) moto wa 350°F kwa muda wa dakika 20 au hadi vigeuke rangi na viwive.
Zikisha iiva ziache zipowe na zitakuwa tayari kuliwa.

Read and Write Comments

Mapishi ya Mitai

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

VIAMBAUPISHI

Unga wa ngano – magi 2 (vikombe vikubwa)

Hamira kijiko 1 cha chai

Sukari Vijiko 2 vya supu

Maziwa ¾ Magi

Siagi Vijiko 2 vya supu

Mafuta ya kukaangia kiasi

VIAMBAUPISHI:SHIRA

Sukari ¾ Kikombe

Maji ¾ Kikombe

Illiki ya unga kiasi

Zafarani kiasi

JINSI YA KUPIKA

Katika bakuli, changanya vipimo vyote pamoja na ukande unga usiwe mgumu wala laini sana uwe kiasi.
Kisha fanya donge moja na iache pahali penye joto mpaka iimuke.
Halafu weka mafuta ya kukaangia kwenye moto.
Sukuma donge hadi liwe duara sio nyembamba sana, kisha katakata kama maandazi.
Mafuta ya kisha pata moto choma mittai hukuunazigeuza hadi ziwive na kugeuka rangi.
Katika sufuria tia vipimo vya shira na iache ichemke isiwe nzito sana.
Mimina mitai kwenye shira na uzipepete, kisha weka kwenye sahani na zitakuwa tayari kwa kuliwa.

Read and Write Comments

Jinsi ya kupika Biskuti Za Njugu/Matunda Makavu (Rock Cakes)

Leave a Comment / Dondoo za Mapishi na Lishe, Upishi na Maandalizi ya Milo yenye Afya

Viambaupishi

Unga 4 Vikombe

Sukari 10 Ounce

Siagi 10 Ounce

Mdalasini ya unga 2 vijiko vya chai

Matunda makavu/njugu (kama lozi,
Zabibu, maganda ya chungwa,
Cherries na kadhalika 4 ounce

Maziwa ya maji 4 Vijiko vya supu

Jinsi ya kuandaa na kupika

1) Chukua siagi na sukari koroga na mixer mpaka iwe kama cream.

2) Tia vanilla mdalasini, tia yai moja mix tena endelea kuongeza yai lingine mpaka umalize yote, changanya mpaka iwe laini kama sufi (fluffy)

3) Tia unga na baking powder na dried fruits, changanya na mwiko.

4) Chota mchanganyiko na kijiko cha soup weka kwenye treya ya kupikia tandaza na uma ili upate matundu juu ya biskuti.

5) Pika (bake) kwenye oven lenye moto wa 375 F. kwa muda wa dakika 15 hivi huku unazitazama tazama.

Read and Write Comments

Activity	Status	Started	Ended	Remarks
AckySHINE App development	Active	January 2021	Ongoing	Create Mobile application for AckySHINE
Full redesigning	Active	November 2020	Ongoing	Move to another platform. Other URLs will change
Research Consultancy	Completed	June 2018	August 2018	Consultation services
Monitoring and evaluation	Completed	June 2018	August 2018	Consultation services
Training and facilitation	Completed	June 2018	August 2018	Consultation services
Change from content publisher web to service provider	Active	June 2018	Ongoing	Change from blog to service provider website.
English to Swahili Translation services	Completed	August 2017	September 2017	All translation services
Web designing and development	Completed	January 2017	March 2017	Multiple platform
AckySHINE Market	Closed	July 2015	January 2017	Closed Permanent
AckySHINE Kutafutana	Closed	April 2016	June 2020	Closed permanent
AckySHINE Dedication	Pending	June 2018	Ongoing	Coming soon
Designing AckySHINE Shop	Completed	February 2017	February 2017	AckySHINE Shop is a collection of digital products
Designing AckySHINE Library	Completed	November 2016	November 2017	Pdf Library for reading and downloading pdf
English Website Content creation	Pending	August 2016	May 2018	Creation of New posts ceased.
Swahili Catholic Website	Pending	March 2015	May 2018	Creation of New posts ceased.
Swahili website Content creation	Pending	January 2015	May 2018	Creation of New posts ceased.
Advertising and marketing	Active	March 2015	Ongoing	Ads Displaying and Guest posts
Website creation	Completed	January 2015	January 2015	This website was created on 7 Jan 2015, 18:41.

Activity	Nature	Description
Research Consultancy	Offline	Research Consultation services
Monitoring and evaluation	Offline	M&E Consultation services
Training and facilitation	Offline	Training and Facilitation Consultation services
English to Swahili Translation services	Offline	English Swahili translation services
Web designing and development	Offline	Multiple platforms
AckySHINE Market	Closed	Closed Permanent
AckySHINE Kutafutana	Closed	Closed permanent
AckySHINE Dedication	Pending	Coming soon
Designing AckySHINE Shop	Pending	AckySHINE Shop is a collection of digital products
Designing AckySHINE Library	Pending	Pdf Library for reading and downloading pdf
English Website Content creation	Pending	Creation of New posts ceased. Old posts are available
Swahili Catholic Website	Pending	Creation of New posts ceased. Old posts are available
Swahili website Content creation	Pending	Creation of New posts ceased. Old posts are available
Advertising and marketing	Online	Ads Displaying and Guest posts