Ndiyo hatari kuu ya matumizi ya dawa za kulevya ambayo
unayazoea na kufikiri huwezi kufanya lolote bila ya kutumia.

Kwa upande wa sigara unaweza kuzoea hali yake ya kukutuliza na
hali ya kutamani kila unapojisikia. Kwa wengi hamu hiyo hutokea
baada ya kazi nzito, pamoja na pombe, au baada kula. Kwa hiyo,
kama unataka kuacha uvutaji wa sigara inabidi ubadili tabia na
kuepuka vishawishi na pia kupambana na nafsi na matamanio
yako. Hii ni hatua kubwa inayohitaji msimamo mkali.
Utakapoanza kupunguza matumizi ya sigara au kuacha kabisa
utajisikia mpweke au mkiwa. Hali hii inaweza ikawa mbaya na
kuumiza. Mara nyingi utajihisi kujawa na wasiwasi, utakosa
usikivu, utajisikia kusinzia ingawa utakosa usingizi usiku,
mapigo ya moyo hushuka na pia shinikizo. Hamu ya kula na
uzito kuongezeka iwapo utendaji wako wa kazi hupungua.
Ukishatawaliwa na sigara basi kuvuta kwako si tabia bali ni
ugonjwa. Watu wengi wanaotegemea nikotini hawavuti kwa
starehe inayoletwa na starehe ya uvutaji, bali kuepuka maumivu
yanayosababishwa na kuacha sigara.

Ndiyo, baada ya muda fulani karibia watu wote wenye maambukizi ya Virusi vya UKIMWI wataanza kuugua UKIMWI. Lakini muda kati ya kuambukizwa na kuanza kuugua UKIMWI unatofautiana. Wengine wanaishi muda mrefu. Kwa wastani watu wazee wazima wanaendelea kuishi miaka kumi kabla ya kupata dalili za awali. Watoto wanaopata virusi kabla ya umri wa miaka mitano kwa wastani wanendelea kuishi mwaka moja hadi mitatu.
Hakuna jibu la ujumla ni miaka mingapi ataishi tena mtu aliyeambukizwa na virusi vya UKIMWI. Idadi ya miaka ya kuishi baada ya kuambukizwa i inategemea vitu vingi, kinga asilia i inayomkinga mtu, hali ya lishe ya mtu, wakati muafaka na usahihi katika kutibu magonjwa nyemelezi na wakati muafaka na usahihi wa kutumia dawa za kupunguza makali ya UKIMWI kwa Kiingereza Anti-Retro-Viral drugs (ARVS )

Kuna sababu kuu mbili i kwa wana ndoa kupata maambukizi i ya Virusi vya UKIMWI na UKIMWI.
Kwanza, i inawezekana kuwa mmoja kati yao alikuwa tayari na maambukizi ya Virusi vya UKIMWI kabla ya siku ya kuoana. Kwani hata mtu aliyeambukizwa na Virusi vya UKIMWI anaweza kuonekana mwenye afya nzuri i na kuwa navyo mwilini siku ya harusi. Hii ni pale ambapo awali alifanya ngono na mtu aliyeambukizwa Virusi i ama alivipata kwa kupitia njia nyingine kwa mfano, njia ya damu i siyo salama..
Kama mtu aliwahi kufanya ngono kabla, njia pekee ya kuhakikisha kuwa hana virusi kabla ya kufunga ndoa ni kwenda kupima damu.
Pili, wanandoa hao wanaweza kuambukizwa baada ya kufunga ndoa, pale ambapo mwenzi mmoja atafanya mapenzi na mtu mwingine. Kama mmoja wao au wote wawili watafanya ngono na mpenzi mwingine (mahusiano nje ya ndoa) wanaweza kupata maambukizi ya Virusi vya UKIMWI.

Ndiyo, unaweza kuambukizwa ukitumia nyembe kali au sindano kwa kuchangia pamoja na mtu mwenye virusi i vya UKIMWI. Matumizi ya vyombo vyenye makali, kama sindano, visu au nyembe yana hatari. Kama baada ya kutumika damu husalia katika vyombo hivi, na endapo vitatumika bila kutakaswa au kuchemshwa, matumizi yake yanaweza kusababisha maambukizi ya magonjwa mbalimbali, pamoja na UKIMWI.
Kwa hiyo ni muhimu sana kutochangia vifaa vyenye makali na watu wengine au lazima kuvitakasa na kuchemsha kila baada ya kuvitumia.

Uwezekano wa kuambukizwa virusi vya UKIMWI kwa kunyonyana ndimi ni mdogo sana. Kwa kubadilishana mate wakati wa kubusiana tu, haiwezekani maambukizi ya virusi vya UKIMWI kutokea. Lakini kama mmoja kati ya wapenzi ana vidonda / michubuko mdomoni, uwezekano wa kuambukizana huongezeka.

Iwapo mtu amelazimishwa
kuingia katika hali ya ndoa
(kuoa/kuolewa) na msichana/
mvulana ambaye hampendi,
hatua ya kwanza ni kukataa
ndoa hiyo na kuonyesha wazi
wazi. Jadiliana suala hili na
wazazi wako. Waeleze kwa
heshima kwa nini hukubaliani
na ndoa hiyo.

Kwa kawaida wazazi wanape-nda mambo mema kwa watoto wao.
Kwa hiyo kuwepo na uhusiano mzuri kati ya wazazi na watoto
kunaweza kukapangilia mambo yakaenda vizuri.
Iwapo jaribio la kuzungumza na wazazi wako halikufaulu,
unaweza ukazungumza na mtu mwingine unayemwamini ambaye
atakubali kuzungumza na wazazi wako. Kumbuka kwamba iwapo
bado unalazimishwa kufunga ndoa, unaweza kutoa taarifa polisi
kwa kuwa sheria ya Tanzania hairuhusu kulazimisha ndoa.

Lengo kuu la kujamiiana ni kutafuta watoto. Lakini si sababu pekee. Sababu hizo ni pamoja na;

1. kupata starehe,
2. kujiburudisha,
3. kupoteza mawazo,
4. kujenga na kudumisha uhusiano na hisia za kupendana,
5. kuhitajiana,

Hata hivyo ni muhimu sana kuzingatia uzazi wa mpango. Ili kuleta raha katika tendo la kujamiiana na kuzuia mimba isiyotakiwa na kuzaa mtoto ambaye mtashindwa kumlea ni lazima kutumia uzazi wa mpango.

Tumia njia za kupanga uzazi kama hamtaki kupata mimba! Au kwa usalama zaidi tumia kondomu ambayo ni kinga ya mimba na maambukizi mengine yanayosababishwa na ngono.

Siyo haki kwa mtoa huduma wa afya kukataa kumtibu.
Kama kijana, una haki sawa ya kutibiwa kama vile mtu yoyote.
Iwapo mtoa huduma anakataa kukutibu wewe, jaribu kuzungumza
naye kuhusu jambo hilo na umuulize sababu za kukataa kukutibu.
Iwapo yeye anashikilia uamuzi wa kutokutibu basi amua ama
unatafuta mhudumu mwingine au zungumza na mkubwa wake
kuhusu tatizo lako. Ni jambo la maana kuzungumza na rafiki
yako au mwone mtu unayemwamini akusaidie kutatua tatizo
lako.

Vituo vingi vya Umma na vya binafsi vya huduma za afya
vinajitahidi kutoa huduma rafiki kwa vijana. Tafuta kituo cha
karibu au shirika linalotoa huduma za afya ya uzazi. Kumbuka,
haki ya afya ambayo pia inabeba haki ya huduma ya afya ya
uzazi, Kimataifa inatambuliwa kupitia ICESCR4 na pia imetiwa
saini na kuridhiwa hapa Tanzania. Hivyo usisite kuulizia huduma
kama hii.

Ujana ni kipindi cha mabadiliko kutoka utotoni kuelekea utu uzima, wakati wa kipindi hiki kijana hupata mabadiliko ya kimwili, kiakili na kimtazamo. Mwili na akili hupevuka. Ni kipindi muhimu cha kuweka msingi wa maisha ya baadaye. Vijana wanakatazwa kujamiiana kwa sababu matatizo mengi yanaweza kutokea kutokana na tendo hilo.

Kwanza kabisa kwa kujihusisha na kitendo cha kujamiiana vijana wanapoteza nguvu na muda ambao wangeweza kutumia kwa shughuli za maendeleo. Kwa mfano, kusoma, kufanya kazi, kushiriki katika shughuli za vikundi katika jamii au kucheza michezo.
Pili, matatizo ya mimba katika umri mdogo ni mengi. Mojawapo ni msichana kufukuzwa shule, au hata jamii kumtenga. Matatizo mengine ni ya kiafya kutokana na mwili wa msichana bado kuwa haujakomaa vyema.
Tatu, vijana wanakuwa bado hawajajiandaa kwa uzazi au kujitegemea. Sababu nyingine ya kuwakataza vijana kujamiiana ni ile ya hatari ya kuambukizana magonjwa ya zinaa ikiwa ni pamoja na Virusi vya UKIMWI. Magonjwa haya ni mabaya sana yanaweza kusababisha maumivu makali, ugumba au hata kifo.
Unapofikiria sababu zote hizo utaona kwamba kujamiiana katika umri mdogo kunaweza kuleta madhara mengi kwa afya yako na malengo yako maishani. Hivyo basi unapokatazwa kujamiiana ni kwa sababu ya matatizo haya. Hata hivyo, kama kwa vyovyote huwezi kuacha kujamiiana, hakikisha kwamba unajikinga wewe na mpenzi wako kwa kutumia kondomu.

Jinsi ya Kukabiliana na Hisia za Uoga Kabla ya Kufanya Ngono 🌟

Karibu kwenye makala hii ambayo itakusaidia kukabiliana na hisia za uoga kabla ya kuanza kujihusisha na ngono. Ni jambo la kawaida kwa vijana kuhisi woga na wasiwasi kabla ya kujaribu kitu kipya, na hapa tunakusaidia kupata mbinu za kukabiliana na hisia hizo. Kumbuka, uamuzi wako wa kushiriki ngono unapaswa kuwa wa maana na thabiti, na kuwa na ujasiri ndani yako kunaweza kukusaidia kufanya uamuzi sahihi.

1️⃣ Tambua na elewa hisia zako: Kwanza kabisa, ni muhimu kuelewa ni kwa nini unahisi uoga. Je, ni kwa sababu ya kutokujiamini au hofu ya kuwa na uzoefu mbaya? Kuelewa chanzo cha hisia hizo kunaweza kukusaidia kukabiliana nazo kwa ufanisi zaidi.

2️⃣ Ongea na mtu unaemwamini: Kuzungumza na mtu unaemwamini kuhusu hisia zako kunaweza kukupa faraja na ushauri muhimu. Unaweza kuwa na mshauri wa kiroho, rafiki wa karibu, au hata mzazi. Waulize maswali na uwafahamishe matarajio yako.

3️⃣ Jifunze kuhusu ngono: Elimu ni ufunguo wa kukabiliana na hofu. Jifunze kuhusu afya ya uzazi, njia za kuzuia mimba na magonjwa ya zinaa, na haki yako ya kusema hapana. Kuelewa mambo haya itakusaidia kujiamini zaidi na kupunguza uoga wako.

4️⃣ Soma hadithi na ushuhuda: Kuwasoma watu wengine ambao wamekwisha kupitia hali kama yako kunaweza kukusaidia kujisikia kuwa sio pekee yako. Kuna vitabu, hadithi za mafanikio, na makala mtandaoni ambazo zinaweza kukupa nguvu na ujasiri.

5️⃣ Jifunze kuhusu thamani yako: Kujiamini kabla ya kujihusisha na ngono ni muhimu. Jifunze kuhusu thamani yako na jinsi unavyostahili kuheshimiwa. Kamwe usikubali mtu yeyote akushinikize kufanya kitu ambacho hukupangiwa kufanya au hukujisikia vizuri nacho.

6️⃣ Weka mipaka na uzingatie: Kuweka mipaka sahihi kabla ya kufanya ngono ni muhimu. Jua ni vitu gani unataka na hauruhusu wengine wakuzidishe. Kuwa na ujasiri wa kusema hapana wakati unahisi amani na uhakika kunaweza kukusaidia kujisikia vizuri.

7️⃣ Tumia njia za kuzuia mimba na magonjwa ya zinaa: Kujikinga kutokana na hatari za ngono ni jambo muhimu sana. Jifunze kuhusu njia zinazopatikana za kuzuia mimba na magonjwa ya zinaa na uhakikishe kuwa unatumia njia inayokufaa na salama.

8️⃣ Jiwekee malengo na ndoto: Kuwa na malengo na ndoto katika maisha yako kunaweza kukusaidia kuacha uoga wa kufanya ngono. Fikiria juu ya ndoto zako na jinsi kufikia malengo hayo kunavyoweza kuathiri maisha yako ya baadaye.

9️⃣ Usikimbizwe na shinikizo la kijamii: Katika jamii yetu, kuna shinikizo kubwa la kufanya ngono mapema. Usikubali shinikizo hilo, bali kumbuka thamani yako na uamuzi wako wa kusubiri hadi wakati unaofaa.

🔟 Jifunze kufurahia maisha yako bila ngono: Kukabiliana na hisia za uoga kabla ya kuanza kujihusisha na ngono inaweza kuwa rahisi zaidi ikiwa unajifunza kufurahia maisha yako bila kuhitaji ngono. Jenga uhusiano mzuri na marafiki, fanya mazoezi, jishughulishe na shughuli za kujenga ujuzi, na ufurahie kupata mafanikio katika maeneo mengine ya maisha yako.

1️⃣1️⃣ Kuwa na malengo ya baadaye: Kufikiria kuhusu malengo yako ya baadaye itakusaidia kufanya uamuzi mzuri. Je, unataka kuanza familia, kufanikiwa katika kazi yako, au kufikia ndoto zako? Kutafakari juu ya malengo haya itakusaidia kuwa na ujasiri wa kusubiri hadi wakati unaofaa.

1️⃣2️⃣ Kuwa na uhusiano wa karibu na Mungu: Kuwa na uhusiano mzuri na Mungu kunaweza kukupa amani na baraka katika maamuzi yako ya kujihusisha na ngono. Jiunge na vikundi vya kidini au tembelea makanisa na misikiti ili kujenga uhusiano wako na Mungu.

1️⃣3️⃣ Kujiweka busy: Kujishughulisha na shughuli nyingine za kujenga ujuzi na kupenda maisha kunaweza kukusaidia kupunguza uoga wako wa kufanya ngono. Jaribu kujifunza muziki, michezo, kusoma vitabu, au kuwa na hobby ambayo inakuvutia.

1️⃣4️⃣ Usikubali shinikizo la wenzako: Marafiki na watu wanaokuzunguka wanaweza kuwa na maoni tofauti kuhusu ngono. Usikubali shinikizo la wengine, bali fanya uamuzi wako mwenyewe kulingana na maadili yako na lengo lako la kusubiri hadi ndoa.

1️⃣5️⃣ Kuwa na mtazamo wa kusubiri hadi ndoa: Mwishowe, ni muhimu kuwa na mtazamo wa kusubiri hadi ndoa. Kujenga uhusiano wa kimapenzi ambao ni safi na wenye thamani ni jambo la kipekee na lenye umuhimu mkubwa. Uamuzi wako wa kusubiri hadi ndoa utakulinda kiroho, kiakili na kimwili.

Je, una maoni gani juu ya kujihusisha na ngono kabla ya ndoa? Je, una mbinu nyingine za kukabiliana na hisia za uoga? Tungependa kusikia kutoka kwako na kushiriki uzoefu wako. Kumbuka, kuwa na ujasiri na kujiamini kwako ni ufunguo wa kufanya uamuzi sahihi na kukaa salama. Jitunze na uwe na maisha yenye furaha na yenye mafanikio! 💪🌟

Hapana. Hii si kweli kwa sababu maziwa hayawezi kuondoa
uharibifu uliosababishwa na nikotini mdomoni na kwenye
moyo, mapafu au kwenye ubongo. Kunywa maziwa baada ya
kuvuta sigara kunaweza kusaidia kupunguza mchomo tumboni
uliosababishwa na tindikaili.

Kutoka damu (hedhi) kwa mara ya kwanza kunaitwa kuvunja ungo na hii ni dalili ya mtoto wa kike kuingia utu uzima,0 yaani kuwa mwanamke. Wasichana wanavunja ungo kati ya umri wa miaka 8 na umri wa miaka 18. Lakini, kuvunja ungo haina maana kwamba unahitaji kuanza kujamii ana. Kwa sababu ukijamii ana kuna hatari ya kupata mimba!

Mwanzoni siku za hedhi zinaweza kuwa na mabadiliko sana. Ni baada ya muda ndipo msichana anaanza kwenda mwezini mara moja kila mwezi. Kwa wanawake wengi ni kila baada ya siku 28, hata hivyo, wengine huweza kupata hedhi chini au zaidi ya siku hizo. Idadi ya siku katika mzunguko wa hedhi ni siku 21 hadi 35.Ukitaka kuelewa kabisa maana ya kutoka damu za mwezi, lazima nieleze kuhusu mzunguko wa hedhi. Siku ya kwanza ya damu huhesabiwa kama siku ya kwanza ya mzunguko. Baada ya damu kutoka, yai moja linaanza kukua ndani ya kokwa.

Na vilevile utando ndani ya mfuko wa uzazi huanza kujengeka ili ukaribishe mimba. Kati ya siku 11 au 14 yai hupevuka ndani ya kokwa na halafu husafiri kwenye mirija ya kupitishia mayai hadi kwenye mfuko wa uzazi. Mwanamke anapata mimba kama yai likirutubishwa na mbegu ya kiume ndani ya mirija ya kupitisha mayai, i ina maana, kwamba atakuwa amejamii ana kipindi cha siku chache kabla ya yai kupevuka au siku yai linapopevuka. Kama yai halikurutubishwa, basi hufa na hutangulia kutoka kama ute, pia utando kwenye mfuko wa uzazi na kuta za uzazi hubomoka na kutoka kama damu. Hii ndiyo hedhi yenyewe.

Endapo msichana amejamiiana na mvulana na yai likarutubushwa, hataona hedhi na aelewe kwamba kuna uwezekano kwamba mimba imetungwa.

Mzunguko wa hedhi kwa baadhi ya wasichana hauna mpangilio mwanzoni, hivyo endapo hupati hedhi inayolingana kila mwezi usijali.

Katika hali ya kawaida usipopata hedhi na hukujamiiana na mvulana, basi inawezekana ni mabadiliko tu ya mwili. Hali hii ikiendelea au ukiwa na wasiwasi unashauriwa kumuona mtaalamu wa afya

Jinsi ya Kujikinga na Maambukizi ya Kisonono na Kaswende 🌟

Karibu sana kwenye makala hii muhimu inayolenga kukusaidia wewe kijana mwenye thamani kuwa salama na maambukizi ya kisonono na kaswende. Ni muhimu sana kuelewa kuwa afya yako ni utajiri mkubwa, na kujilinda dhidi ya magonjwa haya ya zinaa ni hatua muhimu katika kuhakikisha unafurahia maisha yenye afya na furaha. Hivyo basi, hebu tujifunze pamoja jinsi ya kujikinga kwa njia salama. 💪

1️⃣ Tambua hatari:
Kuelewa hatari na mbinu za kuambukizwa ni muhimu. Kusikiliza na kujifunza kutoka kwa wataalamu ni hatua ya kwanza ya kujikinga. Jiulize maswali kama: Je, nina mwenzi mwaminifu? Je, naweza kumpatia mwenzi wangu uhakika kamili wa afya yangu? Jibu maswali haya kwa ukweli na tafakari hatari zinazoweza kutokea.

2️⃣ Kutumia kondomu:
Matumizi sahihi ya kondomu ni njia ya ufanisi ya kujikinga na maambukizi ya kisonono na kaswende. Hakikisha unatumia kondomu kila unaposhiriki ngono na usahau kuhusu aibu. Kumbuka, afya yako ndio muhimu zaidi. 🌈

3️⃣ Kuepuka uhusiano wa ngono usio salama:
Kuwa na mwenzi mwaminifu na kuepuka uhusiano wa ngono usio salama ni jambo muhimu sana. Kusimamia uhusiano wako vizuri na kuhakikisha kuwa mnapimwa afya mara kwa mara ni njia nzuri ya kujikinga na magonjwa haya hatari. Ni vyema kujadiliana na mwenzi wako kuhusu usalama wa afya zenu.

4️⃣ Kupima afya mara kwa mara:
Kama tulivyosema hapo awali, kujua hali yako ya afya ni muhimu sana. Hakikisha unapima afya yako mara kwa mara kwa kufanya vipimo vya kisonono na kaswende. Kwa kufanya hivyo, utaweza kuchukua hatua za haraka ikiwa utaambukizwa na hata kuepuka kueneza maambukizi kwa wengine. 🩺

5️⃣ Elimu:
Elimu ni ufunguo wa kujikinga na magonjwa haya hatari. Jiunge na vikundi vya vijana ambavyo vinatoa elimu ya kujikinga na magonjwa ya zinaa. Pia, soma vitabu, tembelea tovuti na jifunze mengi kuhusu afya yako. Kupata elimu sahihi kunaweza kukusaidia kufanya maamuzi sahihi na kujilinda. 📚

6️⃣ Kuwa na uhusiano mzuri na daktari:
Kuwa na daktari wako wa kuaminika na kumwona mara kwa mara ni muhimu sana. Daktari wako atakusaidia kuelewa afya yako vizuri na kukupatia miongozo sahihi ya jinsi ya kujikinga na kuzuia maambukizi ya magonjwa haya hatari. Pia, wakati mwingine unaweza kuwa na maswali ambayo unahitaji majibu kutoka kwa daktari wako. 🩺

7️⃣ Kuwa na mwenzi mwaminifu:
Kuwa na mwenzi mwaminifu ni muhimu katika kujilinda na magonjwa ya zinaa. Kuhakikisha kuwa mwenzi wako anaaminika ni hatua kubwa ya kujikinga na maambukizi haya hatari. Ikiwa una shaka yoyote kuhusu uaminifu wa mwenzi wako, ni vyema kufanya vipimo vya afya pamoja. Kumbuka, kuwa mwaminifu kwa mwenzi wako pia ni muhimu sana. ❤️

8️⃣ Tumia dawa za kinga:
Kwa wale ambao wapo katika hatari kubwa ya maambukizi kama vile wanaojihusisha na ngono zembe, dawa za kinga kama vile PrEP zinaweza kutumika kama njia ya kujikinga. Hata hivyo, ni muhimu kutafuta maelekezo sahihi kutoka kwa wataalamu wa afya kabla ya kuanza kutumia dawa hizi. 🌈

9️⃣ Kufuata maadili ya Kiafrika:
Tunaheshimu maadili ya Kiafrika ambayo yanasisitiza kuwa usafi na nidhamu katika ngono ni jambo muhimu. Kujiepusha na ngono kabla ya ndoa ni njia nzuri ya kujikinga na maambukizi ya kisonono na kaswende. Kuwa na uhusiano wa kudumu na mwenzi mwaminifu na kuwa na maisha ya kujistiri ni maadili ambayo yanaweza kuwalinda vijana wetu na hatari hizi. 🌍

🧐 Je, unafikiri ni muhimu kujua hali yako ya afya mara kwa mara?
🙌 Je, unatumia kondomu vizuri na kwa ukawaida?
🤔 Je, unaelewa hatari za ngono zembe na vichocheo vya maambukizi ya magonjwa ya zinaa?
🌟 Je, una mpango wa kuwa na uhusiano mwaminifu na mwenzi wako?

Kumbuka, umuhimu wa kuwa salama na afya yako hauna kikomo. Kufuata hatua hizi za kujikinga kutakusaidia kuwa na maisha yenye furaha na yenye afya. Tunaamini kuwa unaweza kufanya maamuzi sahihi na kujilinda. Tuendelee kushirikiana na kuelimisha vijana wetu kuhusu umuhimu wa kujikinga na magonjwa haya hatari. Kwa pamoja, tunaweza kusonga mbele na kuwa jamii yenye afya na furaha! 💪💙