Neno VVU ni i virusi au vijidudu vinavyosababisha ugonjwa wa UKIMWI. Neno hili kwa lugha ya Kii ngereza ni HIV yaani “Human Immunodeficiency Virus”. UKIMWI ni kifupi cha maneno matatu ambayo ni Upungufu wa Kinga Mwilini. Kwa Kii ngereza jina la UKIMWI AIDS ambacho kirefu chake ni “Acquired Immune Deficiency Syndrome”. Neno UKIMWI tayari linaonyesha tayari aina ya ugonjwa, i ikii manisha kuwa mwili umepungua uwezo wake wa kinga kwa maradhi mbalimbali mwilini. Dalili za upungufu huu ukianza kujitokeza basi maradhi haya huitwa UKIMWI.

Tofauti kati ya VVU na UKIMWI ni kuwa mtu aliyeambukizwa VVU bado anaweza kuonekana mzima wa afya. Pamoja na kuwa virusi hivyo vitaonenekana katika damu yake, ni kwamba virusi hivyo vitakuwa havijaanza bado kushambulia chembechembe nyeupe za damu. Kwa upande mwingine kinga ya mwili ya mtu anayeumwa UKIMWI i itakuwa tayari i i imepungua. Mwili wake utaanza kuugua magonjwa nyemelezi. Magonjwa nyemelezi hupata nafasi ya kushambulia mwili huu ambao tayari kinga imepungua. Watu wnaoumwa UKIMWI wanaweza kupungua uzito wa mwili, kuharisha au kupata matatizo ya ngozi. Hata hivyo maradhi haya siyo lazima yatokane na kuwa na VVU. Ili kuwa na uhakika, onana na mtaalamu yaani dakatari wako.

Yai mmoja hupevuka siku 14 kabla ya hedhi i i inayofuata. Baada ya yai kukomaa ndani ya kokwa la upande wa kulia au wa kushoto, yai husafirishwa kwenye mrija wa kupitisha mayai mpaka kwenye mfuko wa uzazi.
Yai likijiunga na mbegu ya kiume ndani ya mrija wa kupitisha mayai siku zilezile, linaweza kurutubishwa. Yaani, endapo mwanamke anajamii ana kipindi cha siku chache kabla ya yai kupevuka au siku yai linapopevuka anaweza akapata mimba.
Kwa sababu wasichana wengi hawapati hedhi ya kawaida, yaani mzunguko wa siku 28 katika kila mwezi, ni vigumu sana kwao kufahamu tarehe ya hedhi i i inayofuata. Hivyo ni vigumu kujua lini litakuwepo yai linalongojea kurutubishwa.
Mzunguko wa hedhi kwa msichana unaweza kuathiriwa na mfadhaiko, huzuni, safari au mabadiliko mengine katika maisha ya msichana. Hata kama msichana ana mzunguko wa kawaida wa hedhi hali hiyo inaweza kubadilika ghafla na ukawa sio wa kawaida. Wanawake wengi na hasa wasichana hawawezi kutegemea kuhesabu siku kama njia ya kuzuia mimba, kwa sababu hawawezi kuwa na uhakika i iwapo lipo yai linalongojea kurutubishwa au la. Hakuna siku salama za kuepukana na mimba!

Jinsi ya Kuzungumza na Mwenzi Wako kuhusu Kujikinga na Mimba

Karibu sana marafiki zangu! Leo, nataka kuzungumza nanyi kuhusu jinsi ya kujikinga na mimba na umuhimu wa kuwa na mazungumzo ya wazi na mwenzi wako kuhusu suala hili muhimu. Kama vijana, tunapitia wakati wa kuchangamka na hisia zinazotukabili kuhusu mapenzi na mahusiano. Ni muhimu sana kuwa na mazungumzo haya na mwenzi wako ili kuweka mipaka thabiti na kujikinga na mimba isiyotarajiwa. Hebu tuanze! 💬💑

1. Anza Mazungumzo: Mazungumzo ni ufunguo wa kila uhusiano mzuri. Anza kwa kumwambia mwenzi wako jinsi unavyojali usalama wako na mustakabali wenu pamoja. Tumia maneno ambayo yatamfanya ajisikie huru na kuwa na imani kwako wakati wa mazungumzo. 💬💕

2. Eleza umuhimu wa Kujikinga: Sema kwa uwazi kuwa kujikinga na mimba ni muhimu kwenu wawili. Omba mwenzi wako kushiriki mawazo yake na kujua anajisikiaje juu ya suala hili. 💬🔄

3. Eleza njia za Kujikinga: Ni muhimu kueleza njia tofauti za kujikinga na mimba, kama vile kondomu, kidonge cha uzazi, na uzazi wa mpango. Zungumzia faida na madhara ya kila njia ili mwenzi wako aweze kufanya maamuzi sahihi. 💬🔒

4. Tafuta Maarifa Pamoja: Kwenda kwa mtaalamu wa afya na kupata habari sahihi ni jambo jema. Mwambie mwenzi wako kuwa unaweza kwenda pamoja kwenye kliniki au kwa daktari ili kupata maarifa zaidi kuhusu njia za kujikinga na mimba. 💬👩‍⚕️

5. Onyesha Upendo na Kuthamini: Hakikisha mwenzi wako anajua kuwa unampenda na unathamini uhusiano wenu. Mwambie kuwa kujikinga na mimba ni njia moja ya kuonyesha upendo na kuheshimiana. 💬❤️

6. Jadiliana na Ufanye Maamuzi Pamoja: Sote tunahitaji kuwa sehemu ya maamuzi yanayotuhusu. Jadiliana na mwenzi wako kuhusu njia ya kujikinga na mimba ambayo inafaa kwenu wawili na muafikiane kabla ya kufanya uamuzi. 💬✅

7. Eleza Hatari za Mimba Isiyotarajiwa: Hakikisha mwenzi wako anaelewa hatari za mimba isiyotarajiwa, kama vile kuacha shule, kuharibika kwa ndoto na mipango ya baadaye, na kuwa mzazi kabla ya wakati. Fanya mfano wa kujieleza na kuuliza mwenzi wako maoni yake. 💬🚫🤰

8. Zungumza kuhusu Nia ya Baadaye: Ni muhimu kuwa na mawazo thabiti kuhusu nia ya baadaye. Eleza malengo yako binafsi na jinsi unavyopanga kuyafikia. Swali mwenzi wako kuhusu malengo yake na jinsi anavyofikiri kuhusu maisha ya baadaye. 💬📆

9. Pima Matumizi ya Uzazi wa Mpango: Kama wawili, jaribuni vipi mwenzi wako anatumia njia za kujikinga na mimba na jinsi anavyoheshimu mipaka mlizoweka pamoja. Tafuta njia sahihi ya kujua kama mnafuata maadili yenu na mkae pamoja kujadiliana. 💬📝

10. Kujali Afya ya Mwenzi: Hakikisha mwenzi wako anaelewa kuwa kujikinga na mimba ni muhimu pia kwa afya yake mwenyewe. Mwambie athari za kimwili na kihisia zinazoweza kutokea kwa kuwa na mimba wakati ambapo hawajajiandaa vyema. 💬🏥

11. Zungumza juu ya maadili: Ni muhimu kuwa na mazungumzo kuhusu maadili na maoni yenu kuhusu ngono kabla ya ndoa. Eleza msimamo wako na sikiliza mawazo ya mwenzi wako. 💬⚖️

12. Tambua Vichocheo: Zungumza juu ya vitu ambavyo vinaweza kuchochea hisia za ngono na kusababisha hatari ya mimba isiyotarajiwa. Jenga ufahamu pamoja na mwenzi wako juu ya mambo ambayo yanaweza kuhatarisha uhusiano wenu. 💬🚫🔥

13. Fanya Maamuzi Sahihi: Baada ya mazungumzo na ufahamu wa pamoja, ni wakati wa kufanya maamuzi sahihi. Kwa mfano, ikiwa mwamuzi wako ni kutumia kondomu, hakikisha unapata kondomu zenye ubora na kuzijua jinsi ya kuzitumia ipasavyo. 💬🏆

14. Jifunze Kusema "Hapana": Ni muhimu kujifunza kusema "hapana" wakati ambapo hisia zinaenda nje ya mipaka iliyowekwa. Sema "hapana" wakati unajisikia kushinikizwa kufanya kitu ambacho hauko tayari kukifanya au ambacho kingeweza kusababisha hatari ya mimba isiyotarajiwa. 💬🚫

15. Kuwa na Ujasiri kuwa Mzuri: Mwishowe, kumbuka kuwa kuwa mzuri, kujilinda na kujilinda kwa njia sahihi ni ujasiri. Kuwa na ujasiri kushiriki maadili yako na kufuata njia za kujikinga na mimba itakupa uhuru na amani. 💬💪

Kwa kuhitimisha, ni muhimu kuzungumza na mwenzi wako juu ya kujikinga na mimba na kuheshimu maadili yenu. Kwa kufanya hivyo, mtaweza kujenga uhusiano mzuri na kuwa na mustakabali salama. Kumbuka, kusubiri hadi ndoa na kuwa safi ni njia bora na salama zaidi ya kujikinga na mimba isiyotarajiwa. Je, una maoni gani juu ya suala hili? Je, unashiriki mawazo yako na mwenzi wako? Tungependa kusikia kutoka kwenu! 💬💭

Nakutakia mazungumzo mazuri na mafanikio katika kufikia malengo yako ya kuwa mwaminifu na kujilinda. Endelea kuwa waaminifu kwa maadili yako na kumbuka, upendo na heshima ndio msingi wa uhusiano imara. Asanteni sana kwa kunisikiliza. 💬❤️🔒

Hakuna kipimo rahisi cha kuwezesha kuonyesha kama mama
mjamzito amebeba kinasaba cha ualbino. Lakini uwezekano upo,
kama wazazi watakuwa wamepata mtoto Albino. Uwezekano wa
kujua kama mimba inayofuatia kichanga kitakuwa na ualbino kwa
kutumia kipimo maalamu kinachovuta maji yaliyo kwenye mji wa
mimba na kupima hayo majimaji kuona kama kuna kinasaba cha
Albino. Hata hivyo, vipimo hivi ni vya gharama kubwa na kwa
kiasi kikubwa kwa sasa vinapatikana, katika hospitali kubwa
maalumu za nchi zilizoendelea (Ulaya, Marekani na kadhalika).

Hapana. Hii si kweli kwa sababu maziwa hayawezi kuondoa
uharibifu uliosababishwa na nikotini mdomoni na kwenye
moyo, mapafu au kwenye ubongo. Kunywa maziwa baada ya
kuvuta sigara kunaweza kusaidia kupunguza mchomo tumboni
uliosababishwa na tindikaili.

Nifanyeje Kuzungumza na Mwenzi Wangu kuhusu Matumizi ya Vidonge vya Kuzuia Mimba? 🌸🌍

Karibu kwenye makala hii ambapo tutajadili jinsi ya kuzungumza na mwenzi wako kuhusu matumizi ya vidonge vya kuzuia mimba. Tunaelewa kuwa suala hili linaweza kuwa ngumu na kusababisha wasiwasi, lakini ni muhimu kwa afya ya wote kuhakikisha mnakuwa na mawasiliano mazuri na uelewa kuhusu njia hii ya uzazi wa mpango. Hivyo basi, hebu tuanze!

1️⃣ Kujenga mazingira ya mazungumzo: Ni muhimu kuwa na mazingira ya kirafiki na ya wazi wakati wa kuzungumzia suala hili. Chagua wakati ambao nyote mko huru na hakuna msongo wa mawazo mwingine. Kwa mfano, unaweza kuchagua wakati mnapofurahia chakula cha jioni pamoja au wakati wa mapumziko mazuri.

2️⃣ Kuwa mwaminifu: Mwanzo mzuri wa mazungumzo haya ni kuwa mwaminifu kuhusu hisia na wasiwasi wako kuhusu njia hii ya uzazi wa mpango. Elezea kwa upendo na kwa uwazi umuhimu wake kwako na jinsi unavyotaka kuhakikisha mnakuwa salama kwa pamoja.

3️⃣ Kuwa tayari kusikiliza: Kusikiliza ni sehemu muhimu sana ya mazungumzo haya. Hakikisha unasikiliza kwa makini na kwa upendo mawazo na hisia za mwenzi wako. Jaribu kuelewa wasiwasi wake na wasiwasi wake kuhusu matumizi ya vidonge vya kuzuia mimba.

4️⃣ Elezea faida na madhara: Ongea kuhusu faida na madhara ya matumizi ya vidonge vya kuzuia mimba. Elezea jinsi vidonge hivi vinavyoweza kuwa na umuhimu katika kudhibiti uzazi kwa njia salama. Pia elezea madhara iwezekanavyo ili kujenga uelewa kamili.

5️⃣ Jadili chaguzi zingine: Wakati unazungumza na mwenzi wako, taja chaguzi zingine za uzazi wa mpango. Kuna njia nyingine za uzazi wa mpango ambazo mnaweza kuzingatia kama vile kondomu au njia ya asili kama vile kufuatilia mzunguko wa hedhi.

6️⃣ Panga ratiba: Ni muhimu kupanga ratiba ya kuchukua vidonge hivi kwa wakati unaofaa. Ongea na mwenzi wako juu ya jinsi mnavyoweza kuweka kumbukumbu ili kuwa na uhakika wa kuchukua dozi zako kwa wakati unaofaa.

7️⃣ Tafuta msaada wa kitaalam: Kabla ya kuamua kutumia vidonge vya kuzuia mimba, ni muhimu kushauriana na daktari wako. Pata ushauri wa kitaalam juu ya aina sahihi ya vidonge kulingana na hali yako ya kiafya.

8️⃣ Jua athari zinazowezekana: Hakikisha unaelewa athari zinazowezekana za matumizi ya vidonge vya kuzuia mimba. Kuna athari zinazowezekana kama vile mabadiliko ya mzunguko wa hedhi, maumivu ya kichwa au kuongezeka kwa hisia za kichefuchefu. Jifunze juu ya athari hizi ili uwe tayari kwa hali yoyote inayoweza kutokea.

9️⃣ Kuwa wazi kuhusu mipango ya baadaye: Ni muhimu pia kuzungumza juu ya mipango yenu ya baadaye. Je, mna azma ya kuwa na familia? Kama ndivyo, jinsi matumizi ya vidonge vya kuzuia mimba yanaweza kushirikiana na mipango yenu ya uzazi.

🔟 Kuwa na msimamo: Ni muhimu kuelewa kwamba kila mmoja wenu ana haki ya kutoa maoni yake, lakini pia kuwa na msimamo wako. Ikiwa unaamini kuwa matumizi ya vidonge vya kuzuia mimba ndiyo njia sahihi kwako, jisikie huru kuwasilisha hilo kwa mwenzi wako.

1️⃣1️⃣ Uliza maswali na pata maoni: Hakikisha unasikiliza mawazo na maoni ya mwenzi wako. Uliza maswali kuhusu wasiwasi au mambo ambayo hayajafahamika vizuri. Kwa njia hii, unaweza kuunda mazungumzo ya kina ambapo mnaweza kuelewa vizuri zaidi maoni ya kila mmoja.

1️⃣2️⃣ Kumbusha umuhimu wa kuwa na uhusiano mzuri: Wakati wa mazungumzo haya, kumbuka kwamba umuhimu wa kuwa na uhusiano mzuri na mwenzi wako unazidi matumizi ya vidonge vya kuzuia mimba. Ongea juu ya umuhimu wa kujali mahitaji na hisia za mwenzi wako katika kila hatua ya maisha yenu.

1️⃣3️⃣ Zingatia maadili na tamaduni za Kiafrika: Kama mtu aliyejikita katika maadili na tamaduni za Kiafrika, hakikisha unachukua maadili haya katika mazungumzo yako. Elezea umuhimu wa kujilinda na kuheshimu mwili wako kwa ajili ya ndoa na maisha ya familia.

1️⃣4️⃣ Tafuta njia nyingine za kukaa salama: Wakati mwingine, matumizi ya vidonge vya kuzuia mimba yanaweza kuwa changamoto kwa mwenzi wako. Katika kesi hii, fikiria njia nyingine za kukaa salama kama vile kujizuia kabisa kufanya ngono kabla ya ndoa. Hii ni njia bora ya kujilinda na kuepuka hatari zinazoweza kutokea.

1️⃣5️⃣ Kukumbusha umuhimu wa kubaki safi: Kwa kumalizia, ni muhimu kuelezea umuhimu wa kubaki safi na kujizuia kabisa kufanya ngono kabla ya ndoa. Hii si tu njia salama ya kujilinda na magonjwa ya zinaa, lakini pia inajenga uhusiano imara na mwenzi wako. Kumbuka, kungoja ndoa kunaweza kuwa na baraka kubwa katika maisha yako ya baadaye.

Kwa hiyo, tunakuhimiza uzungumze na mwenzi wako kwa upendo, uelewa na waziwazi kuhusu matumizi ya vidonge vya kuzuia mimba. Kumbuka, mawasiliano ya wazi na maamuzi yanayofanywa kwa pamoja ni muhimu katika kujenga uhusiano imara na kuhakikisha afya na furaha ya wote. Pia, kumbuka umuhimu wa kujilinda na kubaki safi hadi wakati sahihi. Twakutakia mafanikio tele katika mazungumzo yako! 💑💕

Hapana, mbu na wadudu wengine hawawezi i kukuambukiza virusi vya UKIMWI kutokana na mfumo wa mii li yao. Virusi vya UKIMWI haviwezi kuishi kwenye mii li yao, kwa sababu siyo mazingira vinavyoyapenda. Virusi vya UKIMWI vinajilisha na kuzaliana katika chembechembe nyeupe za damu, lakini chembechembe za aina hii hazipo katika mwili wa mbu. Kwa hiyo, virusi vya UKIMWI vinakufa mara baada ya mbu kufyonza damu na aking‘ata mtu mwingine baadaye hakuna hatari ya kuambukizwa.
Thibitisho jingine la ukweli huu ni kwamba sisi sote tungekuwa tumebeba virusi vya UKIMWI kama mbu angelikuwa anaambukiza kwa sababu sisi sote tunaishi katika mazingira yenye mbu na karibu na watu wengine.

Uhusiano mzuri na wazazi ni muhimu sana siyo katika masuala ya uchaguzi wa mchumba tu, bali katika masuala yote ya msingi maishani. Kwa hiyo, hatua ya kwanza ni kujaribu kuelewana nao.
Mara nyingi vijana hufikiri wazazi hawaelewi maisha ya vijana wa kisasa. Mara nyingine hufikiri kwamba mila na desturi zinamzuia kijana kufanya uamuzi ambao unafaa. Pia wengine hufikiri kwamba tofauti ya malengo kati ya vijana na wazazi huleta mgongano.

Hali kama hii ikijitokeza, ni vizuri kuwasiliana na wazazi kwa nia ya kuelewana. Usisahau kwamba wazazi wakati wote wanajaribu kujena maisha bora ya baadaye ya watoto wao. Unapowasiliana na wazazi jaribu kuwaeleza kwa heshima na upole kwa nini hukubaliani na mawazo yao na kwa nini unaona uamuzi wako unafaa. Inawezekana kwa kufanya hivi unaweza kupata ridhaa ya wazazi wako.
Kama hujawahi kuzungumza na wazazi wako kwa karibu, mara nyingi i i inakuwa vigumu kuanzisha mazungumzo. Jaribu kuanza kwa mazungumzo rahisi. Tafuta muda mzuri wa kuanzisha mazungumzo. Usianzishe mazungumzo na wazazi wakati wamechoka au wakati wametingwa na kazi nyingi; hawatakusikiliza. Jaribu kuwa wazi na mkweli, na waonyeshe wazazi wako kwamba unayajali mawazo yao. Kwa kufanya hivyo wazazi wako wanaweza kukuamini na kuafikiana na wewe katika maswali mazito zaidi. Vilevile onyesha kwamba unawaheshimu. Inachukua muda mrefu kufanikisha mawasiliano mazuri na wazazi, lakini ni vema kuyaanzisha mapema kwa ajili ya kufanikisha lengo la mawasiliano mazuri na wazazi.

Kutumia dawa za kulevya kwa kiasi kidogo kunaweza kusilete madhara i ila mpaka tu pale utakapoyazoea. Mara nyingi watu huanza kuhitaji dawa zaidi pale wanapozizoea na kupata madhara. Hii i ii inaweza kusababishia mtu kutawaliwa na dawa za kulevya. Mtumiaji wa dawa za kulevya anaweza kuwa mtegemezi wa dawa hizo bila ya kujijua. Kujaribu dawa za kulevya kunaweza kukawa na madhara kama “utaishia pabaya”. “Kuishia pabaya” ni jambo la kutisha na si la kufurahisha hata kidogo! Hali hiyo inaweza kutokea mara ya kwanza unapoanza kutumia bangi.

Afya ya uzazi inahusiana na mfumo wa uzazi wa mtu, na via
vya uzazi kwa watu. Kwa hali hiyo basi inahusiana na mambo
yote yanayojumuisha uzazi na ujinsia. Ina maana kuwa watu
wana uwezo wa kukidhi mapenzi na usalama katika maisha
yao, kwamba watu wana uwezo wa kuwa na watoto na pia wana
uhuru wa kuamua, kama lini na kwa muda gani wapate watoto.
Yaliyomo humu yanampa haki mwanamume na mwanamke kupewa
habari au kuelekezwa na kufikiwa na njia za uzazi wa mpango
ambazo ni salama, zinazofanya kazi, anazomudu kulipia na njia
zinazokubalika za uzazi wa mpango alizochagua na haki ya kuwa
na huduma za afya zinazofaa ambazo zitawawezesha wanawake
kuwa salama wakati wa ujazito na kujifungua.

Ndiyo, mwanamke anaweza kufikia mshindo wakati wa kujamiiana. Dalili ya mwanamke kufikia mshindo katika kujamiiana ni ile hali ya pekee ya kujisikia vizuri kimwili. Tofauti na mwanaume, anapofikia mshindo mwanamke hakojoi kitu chochote.

Kwa kawaida mwanaume anakojoa manii wakati wa kujamii ana anapofikia mshindo. Kwa sababu dalili hii ni rahisi kuona baadhi ya watu wanadhani kwamba ni wanaume tu wanaofikia mshindo wakati wa kujamii ana. Lakini hii siyo kweli. Mwanamke pia hufikia mshindo, ingawa siyo rahisi kuuona.

Kuoana maana yake ni kuwajibika kwa maisha yako na mke au mume wako. Mara nyingi kuoana kunaambatana na kuzaa watoto. Ni vigumu sana kutambua umri sahihi wa mtu kuoa au kuolewa, kwa sababu watu wanatofautiana katika kuamua ni lini yuko tayari kujitegemea na kuwajibika kumtunza mtu mwingine. Wengine wanakuwa tayari katika umri wa miaka 20 na wengine katika umri mkubwa zaidi.

Kwa vile kuoa au kuolewa mara nyingi kunahusishwa na mtu kuwa mzazi, kuna vipengele vya kiafya vinavyofaa kuzingatia. Kwa mfano siyo vema msichana kuzaa kabla hajafikisha umri wa miaka 18, kwa sababu mwili wake hauko tayari kuzaa mtoto. Nyonga i nakuwa bado ni nyembamba, viungo vya uzazi ni vidogo na havijakomaa kiasi ambacho vinaweza kuharibika wakati wa kuzaa mtoto.
Kwa hiyo basi unashauriwa kusubiri i kuoana mpaka hapo utakapokuwa umejenga msingi i mzuri i wa maisha yako. Kabla hujawa tayari kuoa au kuolewa unaweza kuwa na urafiki na yule aliye mtarajiwa wake ili taratibu muweze kuelewana tabia, yale anayoyapenda na asiyoyapenda na kujenga msingi mzuri wa uhusiano.

Hapana, ukila na mtu mwenyemaambukizi ya Virusi vya UKIMWI huwezi kuambukizwa Virusi vya UKIMWI wala UKIMWI, isipokuwa pale ambapo wote wawili mna vidonda mdomoni na mnachangia kijiko kimoja. Lakini uwezekano huu ni mdogo sana, kiasi tunachoweza kusema kwamba huwezi kuambukizwa Virusi vya UKIMWI na UKIMWI ukila sahani moja na mtu aliyeambukizwa na virusi.
Lakini, kufuatana na kanuni za afya, ni vizuri zaidi kila mtu atumie vifaa vyake na baada ya kuvitumia avioshe kikamilifu.

Tunatofautisha dawa za kulevya katika makundi mawili. Zile zinazokubalika na zile zisizokubalika kisheria. Tanzania, dawa za kulevya zinazokubalika kisheria ni pamoja na tumbaku na pombe, pia dawa zilizothibitishwa kwa maandishi na daktari. Dawa zinazotolewa kwa udhibitisho wa madaktari ni zile dawa za kutibu. Pale zinapotolewa kwa sababu nyingine mbali na matibabu au maelezo ya daktari zinakuwa dawa za kulevya. Miongoni mwa dawa zinazotumika vibaya hapa Tanzania ni valium, asprin na panado. Vimiminika kama petroli pia hutumiwa kama dawa za kulevya. Vitu hivi hutumiwa kwa njia ya kuvuta hewa yake kwa pua au mdomo.
Pia kuna vileo visivyoruhusiwa ambavyo hutengenezwa kienyeji kama vile gongo. Dawa za kulevya ambazo hutumika sana Tanzania ni pamoja na bangi, mirungi, mandrax, heroini na kokaini. Kokaini ambayo hupatikana katika hali ya ungaunga ulio mweupe, hutumiwa kwa njia ya kuvuta kwa pua au kuchanganywa na maji na baadaye kujidunga mwilini kwa kutumia sindano. Heroini pia hupatikana kama unga mweupe. Unaweza kuvuta heroini kama sigara au kuvuta hewa yake kwa ndani na pia kwa kujidunga sindano. Katika hali i i isiyo ya kawaida heroini vilevile inaweza kupatikana katika vipande vidogovidogo vya kahawia vijulikanavyo kama “sukari ya kahawia”.
Njia nyingine ya kuzungumzia dawa za kulevya ni kutokana na madhara yake. Yapo madawa ambayo hupagawisha au yanayozubaisha au kupoozesha kama vile kileo, nikotini, dawa za usingizi, kwa mfano valium na heroini. Dawa hizo zinamfanya mtumiaji kujisikia shwari, lakini pia huhuzunisha. Dawa zinazochamngamsha ni i kama mirungi, kokaini na zile za kuvuta, kwa mfano petroli, zina madhara ya kukufanya uhamasike na kujisikia kuwa na nguvu. Dawa zinazopagawisha zinaleta hisia, sauti, taswira, harufu kwa mtu japokuwa vyote hivyo havipo kweli. Bangi ni mojawapo ya dawa hizi.

Hakuna madhara yoyote ya msingi anayopata mtu asipooga baada ya kujamiiana. Isipokuwa kwa ajili ya kutunza usafi, mnashauriwa kunawa via vya uzazi mara baada ya tendo la kujamii ana.