Kujamiiana ni uamuzi wa mtu binafsi. Ni uamuzi wako na hakuna
mtu yeyote mwenye haki ya kukuamulia. Lakini unapoamua
kujamiiana hakikisha kwamba ni maamuzi uliojulishwa na kwamba
unaelewa matokeo ya kujamiiana. Usisahau kuchukua hadhari
muhimu. kumbuka kutumia kondomu kujikinga wewe na mwenzi
wako kutokana na mimba usizotarajia na magonjwa kama vile
Virusi vya UKIMWI. Madhari mwili wako unaendelea kukua,
kujamiiana bila ya kondomu ni hatari zaidi kuliko mtu mzima,
kwa sababu maambukizo mengine haswa kwa vijana yanaweza
kukuletea matatizo kama vile ugumba baadaye katika maisha.
Pia jiulize mwenyewe kwa uangalifu kama kweli unataka
kujamiiana. Ni muhimu pia kujadiliana na mwenzi wako na kuwa
na hakika kama wote wawili mnataka kujamiiana. Usijamiiane
kwa sababu tu unafikiria kwamba watu wengine wanajamiiana
au unajitosa kwa kuwa unashawishiwa na marafiki au watu
wazima.

Je, Ni Lazima Kuwa na Ngono ili Kuwa na Mahusiano ya Karibu? 🤔

Karibu vijana! Leo tutazungumza kuhusu swali muhimu sana – je, ni lazima kuwa na ngono ili kuwa na mahusiano ya karibu? 😊 Ni muhimu sana kuzungumzia suala hili kwa sababu uamuzi wowote wa kufanya ngono una matokeo ya kudumu katika maisha yetu. Kama mtu mzima wa Kiafrika na thamani njema za Kiafrika, ningependa kutoa ushauri wangu kwa vijana wetu wapendwa. Hivyo, naomba ujisikie huru kushiriki maoni yako na maswali yako yoyote.

1️⃣ Kuwa na mahusiano ya karibu sio tu kuhusu ngono. Mahusiano ya karibu yanahusu uaminifu, kuheshimiana, kusaidiana, na kujali mwenza wako. Ni juu ya kuunda uhusiano wa kihemko, kiroho, na kijamii.

2️⃣ Mahusiano ya karibu yanaweza kuwa na nguvu na yenye furaha bila ya kujihusisha na ngono. Kuna njia nyingi za kufurahia uhusiano wako na mpenzi wako bila kuhusisha ngono. Kupika pamoja, kutazama filamu, kusafiri pamoja, na kushiriki maslahi ya pamoja ni mifano tu ya njia mbadala za kujenga uhusiano wa karibu.

3️⃣ Kujihusisha na ngono kabla ya wakati unaofaa kunaweza kusababisha majuto na hata madhara ya kiafya. Kwa mfano, hatari ya kupata magonjwa ya zinaa huongezeka na kusababisha matatizo ya uzazi hapo baadaye. Ni muhimu kuhakikisha unalinda afya yako na ya mwenza wako.

4️⃣ Kungojea hadi ndoa kabla ya kujihusisha na ngono kunaweza kuimarisha uhusiano wako. Kusubiri kunajenga msingi imara wa uaminifu na kujali mwenza wako. Inawafanya kuwa na uhakika kuwa mnaelekea kwenye uhusiano wa kudumu na wa thamani.

5️⃣ Kujifunza kuhusu mwenza wako bila ya kujihusisha na ngono kunaweza kuwa safari ya kuvutia na yenye furaha. Unaweza kugundua mambo mapya kuhusu mwenza wako, kupitia mazungumzo, kushirikishana ndoto, na kuwa wazi kuhusu matarajio yenu ya baadaye.

6️⃣ Kujihusisha na ngono kunaweza kuharibu uhusiano wako ikiwa hamko tayari kwa majukumu ya kiroho na kiuchumi ambayo yanakuja na ngono. Kwa hiyo, ni muhimu kujiuliza maswali kama vile, je, ninafanya hivyo kwa sababu napenda mwenza wangu au kwa sababu ya shinikizo la kijamii?

7️⃣ Kusubiri hadi ndoa ni uamuzi mzito, lakini wenye tija sana. Kuamua kusubiri kunamaanisha kuwa tayari kuweka thamani yako mwenyewe na ya mwenza wako mbele ya tamaa za mwili. Ni uamuzi unaoonyesha kujitambua na kujiamini.

8️⃣ Kwa kujiweka safi hadi ndoa, unaweza kujenga uhusiano wa karibu bila mawazo ya kuhukumu au kujuta. Utakuwa na amani ya akili, furaha, na hakika ya kuwa wewe na mwenza wako mnaelekea kwenye hatua inayofuata ya maisha yenu.

9️⃣ Ni muhimu pia kusikiliza sauti ya moyo wako na kufanya uamuzi unaofaa kwako. Hakuna mtu mwingine anayeweza kuchukua uamuzi huu kwa niaba yako. Jifunze kujisikiliza na kuamua kwa busara.

🔟 Tunaelewa kwamba vijana wengi wana shinikizo la kijamii na utamaduni unaochochea ngono kabla ya wakati unaofaa, lakini ni muhimu kuamini katika thamani yako na kuwa mwaminifu kwa mwenza wako. Kumbuka, wewe ni zaidi ya tamaa za mwili.

Wewe unafikiriaje? Je, unaamini kwamba ni lazima kuwa na ngono ili kuwa na mahusiano ya karibu? Je, una mifano mingine ya jinsi ya kuwa na mahusiano ya karibu bila ya kujihusisha na ngono?

Nawatakia vijana wote furaha, upendo, na ujasiri katika kufuata njia sahihi kuelekea uhusiano wa karibu. Kumbuka, uamuzi wako wa kusubiri ni baraka na ni uwekezaji katika uhusiano wako wa siku zijazo. Tuvumiliane, tuheshimiane, na tujitunze wenyewe na wapendwa wetu. ❤️

Hapana. Ualbino ni hali
inayoweza kutokea kwa
wanadamu na wanyama wa
kundi la mamalia. Tembo
weupe wa India hujulikana
sana na walithaminiwa
sana katika mahakama ya
Mfalme au chui, twiga na
simba weupe ambao sasa
wanafurahiwa sana kwenye
bustani za wanyama na
mbuga za wanyama pori.

Ni kweli kwamba kupata hedhi ni dalili ya mwili wa msichana kuwa tayari kwa kubeba mimba, lakini kupata hedhi hakuna maana kwamba msichana yupo tayari kwa kuanza kujamii ana au kubeba mimba. Uke wa mwanamke ambaye ni mtu mzima ni madhubuti na unavutika, lakini uke wa msichana ni mwembamba na hauwezi kutanuka sana. Hivyo uke wa msichana unaweza kuchanika vibaya wakati wa kujifungua. Vilevile nyonga ya msichana huwa bado nyembamba sana kuweza kumpitisha mtoto wakati wa kujifungua.
Kwa kuongezea, kupata mtoto siyo suala tu la mwili kuwa tayari kubeba mimba na kujifungua. Inamaanisha pia kuwa tayari kuwa na mwenzio wa kushirikiana naye katika malezi ya mtoto, kuwa na kipato cha kutosha cha kutunza familia na kuwa na nyumba ya kuishi. Kwa vyovyote vile kubeba mimba mapema kunamkosesha msichana kuendelea na masomo na hivyo kumyima nafasi nyingi nzuri za mafanikio.
Hivyo kupata hedhi kila mwezi ni dalili tu ya kuelekea kwenye utu uzima. Haimaanishi kwamba mwili wake umekua vya kutosha kuweza kujifungua mtoto na haimaanishi kwamba amepanga maisha yake kikamilifu kuwa mzazi.

Balehe ni kipindi cha mpito kati ya utoto na utu uzima, ambapo watoto wa kike na wa kiume wanapitia mabadiliko mbalimbali ya kimwili, kiakili, na kihisia. Kwa wasichana, mabadiliko haya yanaweza kujumuisha yafuatayo:

1. Ukuaji wa Viungo vya Uzazi: Ovari zinaanza kutengeneza mayai na homoni za kike kama estrogen na progesterone, ambazo husababisha mabadiliko mengine.
2. Hedhi (Menstruation): Wasichana wanaanza kupata hedhi, ambayo ni kumwagika kwa utando wa kizazi kila mwezi, isipokuwa kipindi cha ujauzito.
3. Ukuaji wa Matiti: Huanza kama vimbe vidogo chini ya chuchu na baadaye kukua zaidi.
4. Ongezeko la Urefu na Uzito: Kuna spurt ya ukuaji ambapo wasichana hukua haraka kwa urefu na kuongezeka uzito.
5. Mabadiliko ya Mwili: Mafuta ya mwili huongezeka hasa kwenye hips, makalio, na matiti, kusababisha umbo la mwili kubadilika na kuwa la kike zaidi.
6. Nywele za Mwili: Uotaji wa nywele katika sehemu za siri, kwapani, na nyakati nyingine kwenye mikono, miguu na uso.
7. Mabadiliko ya Ngozi: Ngozi inaweza kuwa yenye mafuta zaidi na kusababisha chunusi.
8. Mabadiliko ya Hisia na Tabia: Hisia zinaweza kubadilika haraka kutokana na mabadiliko ya homoni na mihadhara mingine ya kisaikolojia ya kipindi hiki.

Hizi ni baadhi tu ya mabadiliko yanayotokea wakati wa balehe kwa wasichana. Ni muhimu kuzungumza na watoto kuhusu mabadiliko haya na kuhakikisha wanapata usaidizi na taarifa sahihi kadri wanavyokua.

Kuna mabadiliko mengi ya kimwili ambayo yanatokea kwa msichana wakati anaingia utu uzima. Baadhi ya mabadiliko hayo ni kama yafuatayo:

Mabadiliko ya mwili

1. Kuongezeka urefu na kupanuka mwili haswa nyonga na matiti kuanza kukua;
2. Ngozi yako i taanza kuwa na mafuta mengi, unaweza pia kuota chunusi usoni;
3. Kuota nywele sehemu za siri (mavuzi) na makwapani; na
4. Kupata damu ya hedhi (kuvunja ungo).

Mabadiliko ya hisia

1. Kuanza kuwa na muhemko wa kutaka kujamii ana na wakati mwingine mwili wako unaweza kusisimka ukimwona mvulana anayekuvutia;
2. Mihemuko ya kupenda wanaume huongezeka na wewe kupenda kujipamba i li kuwa na mwonekano wa kupendeza; na
3. Kuanza kujiamini, kutotaka kulazimishwa kufanya baadhi ya vitu na wewe kutaka kuonekana kama mtu mzima anayeweza kufanya maamuzi pekee yake.

Mabadiliko haya ni jambo la kawaida kwa msichana balehe. Kumbuka, kila msichana anapitia mabadiliko haya katika nyakati tofauti na ukali / nguvu tofauti.

Je, Ni Vipi Kujilinda na Maambukizi ya Kisonono na Kaswende? 😊

Karibu, vijana wapendwa! Leo tunazungumzia jambo muhimu sana kuhusu afya yako ya kingono. Ni kweli kuwa ujana ni wakati wa kujifunza na kufurahia maisha, lakini pia ni wakati wa kuwa macho na kujilinda dhidi ya magonjwa ya zinaa kama vile kisonono na kaswende. Haya ni magonjwa hatari ambayo yanaweza kuathiri maisha yako kwa kiasi kikubwa. Hivyo, hebu tuangalie jinsi gani tunaweza kujilinda, kwa sababu afya yako ni muhimu! 💪

1. Kwanza kabisa, ni muhimu kuelewa kuwa nidhamu ni muhimu sana katika maisha yetu. Nidhamu inamaanisha kufanya maamuzi sahihi na kuweka mipaka katika mahusiano yetu ya kingono. Je, unaona kuna ulazima wa kuwa na uhusiano wa kingono kabla ya ndoa? 🤔

2. Kutumia kinga wakati wa kufanya mapenzi ni kitu cha msingi sana. Kwa mfano, kutumia kondomu wakati wa kujamiiana ni njia bora ya kujikinga na maambukizi ya kisonono na kaswende. Hakikisha unajua jinsi ya kutumia kondomu ipasavyo. Je, umeshawahi kujifunza jinsi ya kuivaa kondomu? 😊

3. Pia, ni muhimu kufanya vipimo vya mara kwa mara ili kubaini kama una maambukizi yoyote. Vipimo hivi ni rahisi na salama, na vinaweza kukuokoa kutokana na madhara makubwa yatokanayo na magonjwa haya. Je, umeshawahi kwenda kliniki kupima afya yako ya kingono? 🏥

4. Kuwa mwaminifu katika mahusiano yako ni kitu cha muhimu sana. Ni muhimu kuzungumza waziwazi na mwenzi wako kuhusu hali yako ya afya, na kuhakikisha mnafanya maamuzi sahihi pamoja. Je, unafikiri ni muhimu kuzungumza na mwenzi wako kuhusu afya ya kingono? 🗣️

5. Kujiepusha na ngono isiyo salama ni njia nyingine muhimu ya kujilinda na maambukizi ya kisonono na kaswende. Unapofanya ngono isiyo salama, unaweka maisha yako katika hatari kubwa. Je, umewahi kujiingiza katika tabia hii hatari? 🚫

6. Kusafisha sehemu za siri kwa usahihi ni muhimu pia. Hakikisha unatumia maji safi na sabuni laini wakati wa kuoga. Hii itasaidia kuondoa vimelea vyote hatari na kuzuia maambukizi. Je, unajua jinsi ya kusafisha sehemu zako za siri vizuri? 🚿

7. Kuwa mwangalifu na viungo vya mwili wako ni jambo jingine la muhimu sana. Epuka kugawana vitu kama vile nguo za ndani, taulo, na vifaa vingine vya kujisitiri. Je, umewahi kugawana kitu kingine na mtu mwingine ambacho kingeweza kusababisha maambukizi? 🙅

8. Kuchagua marafiki kwa umakini ni jambo muhimu pia. Marafiki wanaweza kuwa na ushawishi mkubwa katika maisha yetu, hivyo ni muhimu kuwa na marafiki wanaofuata maadili na mwenendo mzuri. Je, unafikiri marafiki wanaweza kuathiri maisha yako ya kingono? 🤔

9. Elimisha wenzako! Kuwa mwangalifu na uwe na moyo wa kujali kwa wenzako. Unapojua habari za kujikinga na magonjwa ya zinaa, ni muhimu kushiriki maarifa hayo na wengine. Je, ungependa kuwaelimisha wenzako kuhusu njia za kujilinda? 🤗

10. Kumbuka, kujilinda na maambukizi ya kisonono na kaswende siyo tu kwa ajili yako mwenyewe, bali pia kwa ajili ya wapendwa wako. Unapojilinda, unawalinda wengine pia. Je, ungependa kuwajali wapendwa wako kwa kuwa mfano mzuri wa kujilinda? ❤️

11. Kukumbuka thamani ya ngono ni muhimu. Ngono ni kitu kizuri na kipekee ambacho kinapaswa kufanywa katika mazingira ya amani na upendo. Je, unafikiri ngono inapaswa kufanywa tu katika ndoa? 🌸

12. Kuwa na ndoto na malengo katika maisha yako ni kitu cha maana sana. Kujenga mustakabali mzuri kwa maisha yako kunaweza kukuweka mbali na hatari zinazoweza kujitokeza. Je, una ndoto gani kwa ajili ya maisha yako ya baadaye? ✨

13. Kujiweka busy na shughuli za kimaendeleo ni njia nyingine nzuri ya kujilinda. Unapokuwa na shughuli nzuri za kufanya, utakuwa na muda mdogo kwa mambo hatari kama vile ngono isiyosimamiwa. Je, una shughuli za kimaendeleo unazopenda kufanya? 😊

14. Kukumbuka thamani ya familia na malezi ni jambo jingine la muhimu sana. Familia inatoa mwongozo na msaada katika maisha yetu, na malezi mema huimarisha maadili yetu. Je, unathamini familia na malezi yako? 🏡

15. Mwisho lakini sio kwa umuhimu, kumbuka kuwa hakuna kitu kinachoweza kulinganishwa na kujilinda kabisa kwa kujiepusha na ngono kabla ya ndoa. Kuwa safi na bado mtakatifu hadi siku ya ndoa yako. Ndio njia bora ya kujikinga na magonjwa ya zinaa na kuweka msingi imara kwa maisha yako ya baadaye. Je, ungependa kujihifadhi hadi ndoa yako? 💍

Kwa hivyo, vijana wapendwa, wakati wa kuwa na ujasiri na kuishi maisha yenye afya na furaha ni sasa. Kujilinda na maambukizi ya kisonono na kaswende ni jambo muhimu sana, na inategemea maamuzi yako. Je, una nini cha kufikiri juu ya njia hizi za kujilinda? Je, una maoni mengine au maswali? Tungependa kusikia kutoka kwako! 😊🌟

Ili mwanamke aweze kushika mimba, i inabidi yai lililopevuka likutane na mbegu za kiume. Yai pevu linapokosa mbegu hufa na kwa vile utando kwenye tumbo la uzazi ulishajiandaa kupokea yai lililorutubishwa hubomoka. Kwa pamoja, yai na utando hutoka kama damu kupitia ukeni na i le damu huitwa hedhi.
Hedhi ni dalili, kwamba yai halikurutubishwa na hivyo limeshakufa na kutoka. Kwa kawaida, wakati huo halitakuwepo yai jingine lililopevuka kuweza kurutubishwa na kwa hiyo uwezekano wa kupata mimba hautakuwepo. Lakini, mara chache kuna hitilafu katika mzunguko wa hedhi na yai jingine linakuwepo tayari kwa kurutubishwa, hata ukiwa kwenye hedhi. Kwa hiyo uwezekano wa kupata mimba wakati wa hedhi upo, hata kama ni mdogo.

Jeshi la polisi limeanza mikakati maalumu kuchunguza masuala
yote yanayohusu vitendo hivyo, kuwakama tawahusika wote
na kuwafikisha mbele ya vyombo vya sheria. Pia jeshi la Polisi
limeunda kikosi maalumu kwa ajili ya kushughulikia kwa haraka
kesi za Albino.

Mwili wa mwanaume unatengeneza aina mbili za mbegu. Kuna mbegu zinazokua kuwa mtoto wa kiume na kuna mbegu zinazokua kuwa mtoto wa kike. Ile mbegu inayofika kwenye yai kwanza, inarutubisha yai na ni wakati uleule, jinsia ya mtoto i inatokea. Uwezekano wa kumpata mtoto wa kike au wa kiume unafanana, na hii ni kweli katika nchi zote duniani.

Kitu muhimu ni kwamba, kweli uwe umedhamiria kuacha. Hatua ya kwanza ni kujiuliza kwa nini unatumia dawa za kulevya. Pale utakapojua ni nini ulikuwa unahitaji katika dawa za kulevya ni rahisi kutimiza malengo hayo kwa njia za kiafya zaidi. Jaribu kupunguza taratibu kiasi na muda wa kutumia dawa za kulevya. Pia tumia vitamini na madini kuimarisha afya yako. Jitenge na watumiaji wengine wa dawa za kulevya na sehemu ulizokuwa ukienda kupata dawa za kulevya. Kama hutofanikiwa katika hatua ya kwanza usikate tamaa! Watu hushindwa kuacha katika jaribio la kwanza! Jaribu tena!

Kuacha dawa za kulevya ni sawasawa na kupata nafuu ya ugonjwa, ni rahisi zaidi kufanikiwa kama utapata ushirikiano zaidi kutoka kwa marafiki au wanafamilia. Unaweza vilevile kuomba ushauri kutoka kwa watoa nasaha au madaktari. Msaada wa kitabibu ni muhimu kwa wale waliozoea kutumia hiroini na pombe, kwani mara nyingi hupata madhara yatishiayo maisha pale wanapojaribu kuacha dawa za kulevya.
Ni vigumu kusema utachukua muda gani kuacha kutumia dawa za kulevya, kwa sababu i natofautiana kati ya mtu na mtu.

Watu wanaweza kuvumisha uongo wowote ili kupotosha
ukweli na kufanya mambo yao maovu wanayoyapenda. Wapo
wanaosema kuwa unaweza kupona UKIMWI kwa kujamiiana na
bikira, mtu mlemavu au Albino, hizi ni imani potofu na hazina
msingi wowote.

Imani hii kuwa kwa kujamiiana na Albino mtu anaweza kupona
VVU / UKIMWI siyo kweli kabisa. Mpaka sasa hakuna tiba
ya UKIMWI ingawa kuna maendeleo makubwa yanayotokana
na dawa za kufubaza VVU (Anti-retrovirals kwa kifupi ARVs).
ARVs zimesaidia watu wengi wanaoishi na VVU kuishi maisha
bora kiafya lakini ARVs haziponyi UKIMWI. Mtu akisha athirika
na VVU ataendelea kuwa na maambukizo kwa maisha yake yote
na hakuna uponyaji wowote unapatikana kwa kujamiiana na
Albino.
Imani hizi potofu pia zinaathiri makundi mengine katika jamii
yetu, kwa mfano; kujamiiana na bikira kunaweza kuponya
UKIMWI, hii imepelekea kuongezeka kwa vitendo vya ubakaji
wa watoto. Ni muhimu kwa vijana Albino kufahamu ukweli
kuhusu VVU/UKIMWI na pia mila hizi potofu ili waweze
kujikinga.

Ni kweli kwamba wakati wa kujamii ana na kutunga mimba ni mbegu moja tu ya kiume i inayopenya kwenye yai. Mbegu zilizosalia hufa na kutoka kwa kupitia ukeni kwa sababu hazina kazi tena. Inashauriwa kwamba watu wanapomaliza kujamii ana, wasafishe vizuri sehemu zao za uzazi.

Hakuna jibu la ujumla kwa swali hili, kwa sababu tiba ya ugumba inategemea chanzo maalum cha ugumba huo kwa mhusika. Kuna matatizo ya ugumba ambayo yanaweza kutibiwa, lakini mara nyingi ni vigumu au hata haiwezekani kumtibu mwanaume au mwanamke mgumba.
Kwanza kabisa, lazima daktari atafute sababu za ugumba kwa kufanya uchunguzi wa kitaalamu kwa mwanamke na mwanaume. Baada ya uchunguzi daktari anaweza akawashauri kuhusu uwezekano wa kuwatibu. Mara nyingine tiba ni rahisi, lakini matatizo mengine ni mazito na ni vigumu au haiwezekani kuyatibu.

Kuna baadhi ya vidokezo ambavyo vinaweza kukusaidia:
1. Usikae faragha na mwenzi wako kabla hujawa tayari na kumwamini. Ongozana na marafiki wengine hasa mwanzoni mwa urafiki wenu. Msitoke tu nyie wawili hadi hapo utakapojisikia kuwa umemjua kiasi cha kumwelewa na kumwamini. Pia jiepushe kukaa sehemu za faragha naye.

2. Kama utatoka naye, hakikisha kuwa kuna mtu anayejua mnakokwenda na ni muda gani unakusudia kurudi nyumbani. Ikiwezekana kuwa na namba ya simu ya mmoja kati ya rafiki zako. Hii itakusaidia kama ikijitokeza hali ya kutaka msaada.
3. Usikubali yeye alipe gharama zote. Ni vizuri kugawa gharama hizo kati yenu. Kama mtakwenda kwenye tamasha au kupata kinywaji hakikisha kulipia nusu ya hizo gharama. Ukifanya hivyo utamzuia mwenzio mawazo ya kukufikiria “kuwa anakudai ngono“ kama malipo ya pesa yake aliyotumia.
4. Ni vizuri kutafakari na kuweka kichwani kabla ya kwenda naye popote juu ya nini unachotaka na kile usichotaka kitokee.
5. Onyesha wazi kuwa unaposema “hapana“ unamaanisha “hapana“ usimpe nafasi ya kuchukulia hiyo “hapana“ kuwa ndiyo.
6. Amini hisia zako. Kama unaona unalazimishwa usisite kueleza maoni yako / unavyojisikia. Ikibidi ondoka sehemu hiyo.

Ndiyo, baada ya muda fulani karibia watu wote wenye maambukizi ya Virusi vya UKIMWI wataanza kuugua UKIMWI. Lakini muda kati ya kuambukizwa na kuanza kuugua UKIMWI unatofautiana. Wengine wanaishi muda mrefu. Kwa wastani watu wazee wazima wanaendelea kuishi miaka kumi kabla ya kupata dalili za awali. Watoto wanaopata virusi kabla ya umri wa miaka mitano kwa wastani wanendelea kuishi mwaka moja hadi mitatu.
Hakuna jibu la ujumla ni miaka mingapi ataishi tena mtu aliyeambukizwa na virusi vya UKIMWI. Idadi ya miaka ya kuishi baada ya kuambukizwa i inategemea vitu vingi, kinga asilia i inayomkinga mtu, hali ya lishe ya mtu, wakati muafaka na usahihi katika kutibu magonjwa nyemelezi na wakati muafaka na usahihi wa kutumia dawa za kupunguza makali ya UKIMWI kwa Kiingereza Anti-Retro-Viral drugs (ARVS )

Kuna i imani potofu kwamba wote wenye matatizo ya akili wamekuwa hivyo kutokana na matumizi ya dawa za kulevya. Hii siyo kweli. Lakini dawa za kulevya nyingine huleta ulemavu wa akili. Hizi ni zile zii twazo vichagamsho kama kokaini na mirungi. Pale zitumiwapo kwa viwango vikubwa mtu huchanganyikiwa kwa muda wa siku chache au wiki nzima. Hii hutokea pia kwa bangi.