Siyo watu wote katika jamii wanawachukia au kuwatenga Albino.
Wazazi, ndugu zenu, rafiki zenu wanawapenda na kuwajali. Ni
jambo la kawaida kwa watu wa aina fulani kuwakataa au kuwakwepa
wale ambao wanaonekana tofauti na wao. Kwa mfano, katika jamii
ya watu weupe ni kawaida kuwakwepa au kuwakataa wale wenye
rangi nyeusi na hivyo ndivyo ilivyo pia kwa jamii ya watu weusi
kuwakataa au kuwakwepa watu weupe.
Jamii ya watu weusi huwaogopa, na hivyo huwakwepa Albino
kwa kuwa hawajui kilichotokea mpaka wakawa hivyo. Hali hiyo
inaimarishwa na uvumi potofu unaosambazwa kuwa ukimgusa
Albino unaweza ukageuka rangi ukawa mweupe au ukiwa na mimba
na ukamcheka au ukakutana na Albino, utazaa Albino. Ukweli ni
kwamba uvumi huu ni potofu na ni upuuzi mtupu. Ualbino ni hali
inayorithiwa na si ya kuambukizwa. Hakuna sababu ya kumuogopa
Albino. Mtazamo hasi wa jamii unaweza kubadilishwa endapo watu
watakuwa na ufahamu zaidi kuhusu ualbino na wanapowafahamu
watu wa aina hii vizuri zaidi kwamba ni watu wakarimu na wenye
urafiki. Na wewe unaweza ukachangia katika kuendeleza uelewa
huu kama utashiriki na watu kwa urafiki na kwa uwazi.

Kuna sababu nyingi ambazo zinamfanya kijana kuanza kujamiiana
katika umri mdogo. Baadhi ya sababu hizi ni kama vile:
• Ushindani kati ya vijana wa kuwa na vitu vya anasa kama
vile simu ya mkononi, saa na vitu vya kuchezea. Ama kutaka
mahitaji ya pesa kwa ajili ya kulipa ada ya shule.
• Shinikizo kutoka kwa rika wa kumfanya mtu ajiingize kwenye
kujamiiana. Shinikizo rika unakuwa na nguvu zaidi kwa
kijana Albino kwani yeye tayari anajiona ametengwa na
hivyo kushawishika zaidi katika mambo wanayofanya wengine
ili akubalike na wanarika hao.
• Kwa kuamini kwamba njia halisi ya kuonyesha mapenzi ni kujamiiana
na pia kulazimika kujamiiana hata kama ni kinyume
na matakwa yake kwa mtazamo kuwa haya ndio mapenzi ya
kweli.

Kutoa zawadi kwa mtu kwa kubadilishana ili kujamiiana
ni unyanyasaji mbaya. Iwapo mpokeaji wa zawadi hajakubali
kujamiiana na unamlazimisha, mwanamume au mwanamke
kujamiiana hapo hiyo ni unyanyasaji na unamwonea kwa sababu
jambo hilo la kujamiiana lilikuwa halikubaliki kwa mtu yule.
Hapa Tanzania kosa la namna hii hujulikana kama unyanyasaji/
unyonyaji wa ujinsia10 ambapo mtu hufikiria kutumia fedha,
mali au msaada kwa mtoto au wazazi kwa kusudi la kumpata ili
ajamiiane naye.

Uwe mwangalifu unapopewa zawadi, alama za juu shuleni, au
kuajiriwa kwa ajili ya kubadilishana na ngono. Kila mara uliza na
jaribu kuelewa kwa nini zawadi inatolewa kwako.
Usikubali zawadi yoyote au pesa, kama unafikiri kuwa huyo mtu
anayekupa hongo kama zawadi, anakutegemea wewe kujamiiana
naye kwa kubadilishana na hiyo zawadi aliyokupa. Ni jambo
la majaribu kukubali
zawadi au pesa, hasa pale
unapohitaji, lakini fikiri
hatari itakayokupata kwa
kujamiiana kama vile mimba
usiyoitarajia, magonjwa
yaenezwayo kwa njia ya
kujamiiana hata Virusi na
Ukimwi.

Ndiyo, baada ya muda fulani karibia watu wote wenye maambukizi ya Virusi vya UKIMWI wataanza kuugua UKIMWI. Lakini muda kati ya kuambukizwa na kuanza kuugua UKIMWI unatofautiana. Wengine wanaishi muda mrefu. Kwa wastani watu wazee wazima wanaendelea kuishi miaka kumi kabla ya kupata dalili za awali. Watoto wanaopata virusi kabla ya umri wa miaka mitano kwa wastani wanendelea kuishi mwaka moja hadi mitatu.
Hakuna jibu la ujumla ni miaka mingapi ataishi tena mtu aliyeambukizwa na virusi vya UKIMWI. Idadi ya miaka ya kuishi baada ya kuambukizwa i inategemea vitu vingi, kinga asilia i inayomkinga mtu, hali ya lishe ya mtu, wakati muafaka na usahihi katika kutibu magonjwa nyemelezi na wakati muafaka na usahihi wa kutumia dawa za kupunguza makali ya UKIMWI kwa Kiingereza Anti-Retro-Viral drugs (ARVS )

Kwa nini Ni Lazima Kufanya Ngono na Mtu Mmoja Tu? 😊

Habari za leo vijana wangu! Leo tutaongelea suala muhimu sana katika maisha yetu ya kimapenzi. Kwanini ni lazima kufanya ngono na mtu mmoja tu? 🤔 Ni jambo ambalo linaweza kuonekana gumu kwetu, lakini hebu tuzungumze kwa undani zaidi juu ya umuhimu wa kubaki na mtu mmoja maishani mwetu.

1. Kwanza kabisa, kufanya ngono na mtu mmoja tu kunasaidia kujenga uaminifu katika uhusiano wako. Unapofanya uamuzi wa kujitoa kwa mtu mmoja maishani mwako, unaonesha waziwazi kwamba wewe ni mwaminifu na unaweza kuaminika. Hii inajenga msingi imara katika uhusiano na inawezesha uhusiano huo kukua na kuwa na nguvu zaidi. 😊

2. Pia, kufanya ngono na mtu mmoja tu kunasaidia kujikinga na magonjwa ya zinaa. Kwa kubaki na mtu mmoja, unapunguza hatari ya kuambukizwa magonjwa haya hatari. Njia bora zaidi ya kujilinda ni kuwa na uhusiano wa kipekee na mtu mmoja, ambapo mnaweza kuhakikishana kwamba nyote ni salama. 👩‍❤️‍💋‍👨

3. Kumbuka, kufanya ngono ni zaidi ya kutimiza tamaa za kimwili. Ni kitendo cha kiroho na kinahusisha hisia za upendo na uaminifu. Ukijihusisha kimapenzi na mtu mmoja tu, una nafasi nzuri ya kujenga uhusiano ambao unaheshimu na kuthamini maana ya ngono. Ngono inaweza kuwa kitu kizuri na kikamilifu wakati inafanywa katika mazingira ya uaminifu. ❤️

4. Kufanya ngono na mtu mmoja tu pia kunasaidia kupunguza uwezekano wa kujeruhiwa kihisia. Unapofanya ngono na watu wengi, kunaweza kuwa na hisia za kutoweza kutosheleza kihisia. Lakini ukiwa na mtu mmoja tu, unaweza kujenga uhusiano unaoweza kukidhi mahitaji yenu yote ya kihisia na kimwili. Hii inasaidia kuhifadhi amani na furaha katika uhusiano wako. 😌

5. Kwa kuwa na mtu mmoja tu katika maisha yako, unapata fursa ya kujifunza, kukua na kuendeleza uhusiano wenu pamoja. Hii ni nafasi nzuri ya kujenga historia pamoja, kushirikiana ndoto na malengo ya maisha yenu, na kuishi maisha yenye upeo mkubwa. Mnapokuwa na mtu mmoja tu, mnaweza kushirikiana kwa karibu na kuwa nguzo na msaada kwa kila mmoja. 👫

6. Kumbuka, kufanya ngono na mtu mmoja tu kunakuwezesha kujifunza kuhusu mwenzako vizuri zaidi. Unapojitoa kwa mtu mmoja tu, unapata fursa ya kugundua mambo mengi kuhusu mwenzi wako, kama vile mapendezi yake, tabia zake, na ndoto zake. Hii inawezesha kuwepo kwa uelewa na kujenga uhusiano bora kati yenu. 😍

7. Kuwa na mtu mmoja tu katika maisha yako pia kunaweza kukusaidia kuepuka majuto ya kihisia na kimwili. Unapofanya ngono na watu wengi, kunaweza kuja majuto, kukosa amani ya moyo na kusababisha hisia za hatia. Lakini ukiwa na mtu mmoja tu, unaweza kuepuka majuto haya na kuishi maisha yenye furaha na utulivu. 😊

8. Fikiria juu ya maadili yetu ya Kiafrika, ambayo yanathamini uzuri wa kujenga uhusiano mzuri, wa kina na wa kipekee na mtu mmoja tu. Katika tamaduni zetu, kubaki na mtu mmoja kunaheshimiwa na kuthaminiwa. Tunathamini utulivu wa familia, upendo wa kweli na uaminifu katika uhusiano wetu. Tukizingatia maadili haya, tunaweza kuishi maisha yenye furaha na yenye mafanikio. 🌍

9. Kwa kuwa na mtu mmoja tu katika maisha yako, unapata nafasi ya kuwekeza wakati na juhudi katika kujenga uhusiano imara. Unaweza kufanya mambo mengi pamoja, kama vile kusafiri, kufanya mazoezi, kujifunza pamoja na kufurahia maisha. Hii inawezesha kuimarisha uhusiano wenu na kuwa na furaha ya pamoja. 🌞

10. Pia, kufanya ngono na mtu mmoja tu kunakuwezesha kujifunza kuhusu mwenzi wako vizuri zaidi. Unapojitoa kwa mtu mmoja tu, unapata fursa ya kugundua mambo mengi kuhusu mwenzi wako, kama vile mapendezi yake, tabia zake, na ndoto zake. Hii inawezesha kuwepo kwa uelewa na kujenga uhusiano bora kati yenu. 😍

11. Kwa kubaki na mtu mmoja tu, unaweza kuwa mfano mwema kwa wengine na kusaidia kuhifadhi maadili yetu ya Kiafrika. Unaweza kuwasaidia vijana wengine kuelewa umuhimu wa kujenga uhusiano mzuri na kubaki na mtu mmoja, na hivyo kusaidia kudumisha utamaduni wetu. Je, unaona jinsi unaweza kuwa mwalimu mzuri? 🌟

12. Kwa kuwa na mtu mmoja tu, unaweza kufanya mambo makubwa pamoja. Fikiria juu ya jinsi mnaweza kufanya kazi kwa pamoja kujenga miradi ya maendeleo, kusaidia jamii yetu na kufikia malengo yenu ya kibinafsi. Kwa kuwa na mshirika mmoja wa maisha, hamna kikomo cha mafanikio yenu! 💪

13. Pia, kuna kitu cha kipekee na maalum kuhusu kubaki na mtu mmoja tu katika maisha yako. Unaweza kuwa na mtu ambaye anakupenda kwa dhati, na ambaye unaweza kumtumaini katika kila hali. Hii inakusaidia kuishi maisha yenye furaha na yenye utulivu. Usikose fursa ya kujua jinsi inavyojisikia kuwa na mtu kama huyo! 😊

14. Kumbuka, kufanya ngono na mtu mmoja tu kunasaidia kuweka maana na thamani katika kitendo cha ngono. Unapomfanya mtu kuwa maalum katika maisha yako, unatoa uzito na umuhimu kwa kitendo cha kimwili. Hii inakusaidia kuepuka kuishia kwenye uhusiano wa kihisia tu, na kuifanya ngono kuwa kitu cha kipekee na cha kihemko. 👩‍❤️‍👨

15. Mwisho lakini sio kwa umuhimu, ni muhimu kukumbuka kwamba uhusiano wa kimapenzi sio tu kuhusu ngono. Ni juu ya kujenga uhusiano wa kina na mwenzi wako, kuwa na msh

Pamoja na matatizo ya kuona, ngozi ya Albino ni rahisi sana
kudhurika kwa mionzi ya jua. Hatima yake ikiwa ni uwezekano
mkubwa wa kupata saratani ya ngozi. Hivyo basi, kila Albino
anashauriwa daima kujikinga dhidi ya mionzi ya jua kwa kuvaa
nguo za mikono mirefu, kuvaa kofia pana, kuvaa miwani ya jua na
kwa wale wenye uwezo kujipaka mafuta maalumu yanayosaidia
kukinga ngozi dhidi ya mionzi ya jua.

Jinsi ya Kukabiliana na Hisia za Uoga Kabla ya Kufanya Ngono 🌟

Karibu kwenye makala hii ambayo itakusaidia kukabiliana na hisia za uoga kabla ya kuanza kujihusisha na ngono. Ni jambo la kawaida kwa vijana kuhisi woga na wasiwasi kabla ya kujaribu kitu kipya, na hapa tunakusaidia kupata mbinu za kukabiliana na hisia hizo. Kumbuka, uamuzi wako wa kushiriki ngono unapaswa kuwa wa maana na thabiti, na kuwa na ujasiri ndani yako kunaweza kukusaidia kufanya uamuzi sahihi.

1️⃣ Tambua na elewa hisia zako: Kwanza kabisa, ni muhimu kuelewa ni kwa nini unahisi uoga. Je, ni kwa sababu ya kutokujiamini au hofu ya kuwa na uzoefu mbaya? Kuelewa chanzo cha hisia hizo kunaweza kukusaidia kukabiliana nazo kwa ufanisi zaidi.

2️⃣ Ongea na mtu unaemwamini: Kuzungumza na mtu unaemwamini kuhusu hisia zako kunaweza kukupa faraja na ushauri muhimu. Unaweza kuwa na mshauri wa kiroho, rafiki wa karibu, au hata mzazi. Waulize maswali na uwafahamishe matarajio yako.

3️⃣ Jifunze kuhusu ngono: Elimu ni ufunguo wa kukabiliana na hofu. Jifunze kuhusu afya ya uzazi, njia za kuzuia mimba na magonjwa ya zinaa, na haki yako ya kusema hapana. Kuelewa mambo haya itakusaidia kujiamini zaidi na kupunguza uoga wako.

4️⃣ Soma hadithi na ushuhuda: Kuwasoma watu wengine ambao wamekwisha kupitia hali kama yako kunaweza kukusaidia kujisikia kuwa sio pekee yako. Kuna vitabu, hadithi za mafanikio, na makala mtandaoni ambazo zinaweza kukupa nguvu na ujasiri.

5️⃣ Jifunze kuhusu thamani yako: Kujiamini kabla ya kujihusisha na ngono ni muhimu. Jifunze kuhusu thamani yako na jinsi unavyostahili kuheshimiwa. Kamwe usikubali mtu yeyote akushinikize kufanya kitu ambacho hukupangiwa kufanya au hukujisikia vizuri nacho.

6️⃣ Weka mipaka na uzingatie: Kuweka mipaka sahihi kabla ya kufanya ngono ni muhimu. Jua ni vitu gani unataka na hauruhusu wengine wakuzidishe. Kuwa na ujasiri wa kusema hapana wakati unahisi amani na uhakika kunaweza kukusaidia kujisikia vizuri.

7️⃣ Tumia njia za kuzuia mimba na magonjwa ya zinaa: Kujikinga kutokana na hatari za ngono ni jambo muhimu sana. Jifunze kuhusu njia zinazopatikana za kuzuia mimba na magonjwa ya zinaa na uhakikishe kuwa unatumia njia inayokufaa na salama.

8️⃣ Jiwekee malengo na ndoto: Kuwa na malengo na ndoto katika maisha yako kunaweza kukusaidia kuacha uoga wa kufanya ngono. Fikiria juu ya ndoto zako na jinsi kufikia malengo hayo kunavyoweza kuathiri maisha yako ya baadaye.

9️⃣ Usikimbizwe na shinikizo la kijamii: Katika jamii yetu, kuna shinikizo kubwa la kufanya ngono mapema. Usikubali shinikizo hilo, bali kumbuka thamani yako na uamuzi wako wa kusubiri hadi wakati unaofaa.

🔟 Jifunze kufurahia maisha yako bila ngono: Kukabiliana na hisia za uoga kabla ya kuanza kujihusisha na ngono inaweza kuwa rahisi zaidi ikiwa unajifunza kufurahia maisha yako bila kuhitaji ngono. Jenga uhusiano mzuri na marafiki, fanya mazoezi, jishughulishe na shughuli za kujenga ujuzi, na ufurahie kupata mafanikio katika maeneo mengine ya maisha yako.

1️⃣1️⃣ Kuwa na malengo ya baadaye: Kufikiria kuhusu malengo yako ya baadaye itakusaidia kufanya uamuzi mzuri. Je, unataka kuanza familia, kufanikiwa katika kazi yako, au kufikia ndoto zako? Kutafakari juu ya malengo haya itakusaidia kuwa na ujasiri wa kusubiri hadi wakati unaofaa.

1️⃣2️⃣ Kuwa na uhusiano wa karibu na Mungu: Kuwa na uhusiano mzuri na Mungu kunaweza kukupa amani na baraka katika maamuzi yako ya kujihusisha na ngono. Jiunge na vikundi vya kidini au tembelea makanisa na misikiti ili kujenga uhusiano wako na Mungu.

1️⃣3️⃣ Kujiweka busy: Kujishughulisha na shughuli nyingine za kujenga ujuzi na kupenda maisha kunaweza kukusaidia kupunguza uoga wako wa kufanya ngono. Jaribu kujifunza muziki, michezo, kusoma vitabu, au kuwa na hobby ambayo inakuvutia.

1️⃣4️⃣ Usikubali shinikizo la wenzako: Marafiki na watu wanaokuzunguka wanaweza kuwa na maoni tofauti kuhusu ngono. Usikubali shinikizo la wengine, bali fanya uamuzi wako mwenyewe kulingana na maadili yako na lengo lako la kusubiri hadi ndoa.

1️⃣5️⃣ Kuwa na mtazamo wa kusubiri hadi ndoa: Mwishowe, ni muhimu kuwa na mtazamo wa kusubiri hadi ndoa. Kujenga uhusiano wa kimapenzi ambao ni safi na wenye thamani ni jambo la kipekee na lenye umuhimu mkubwa. Uamuzi wako wa kusubiri hadi ndoa utakulinda kiroho, kiakili na kimwili.

Je, una maoni gani juu ya kujihusisha na ngono kabla ya ndoa? Je, una mbinu nyingine za kukabiliana na hisia za uoga? Tungependa kusikia kutoka kwako na kushiriki uzoefu wako. Kumbuka, kuwa na ujasiri na kujiamini kwako ni ufunguo wa kufanya uamuzi sahihi na kukaa salama. Jitunze na uwe na maisha yenye furaha na yenye mafanikio! 💪🌟

Wataalamu wanashauri kwamba msichana anastahili kuanza kubeba mimba kuanzia umri wa miaka 18 hadi 20. Kabla ya umri huu, mwili wa msichana bado haujakomaa vizuri. Viungo vya uzazi bado ni vidogo na ngozi ni laini. Vilevile mfupa wa nyonga bado mwembamba kiasi cha kumwezesha mtoto kupitia wakati wa kuzaliwa.
Wasichana chini ya miaka 18 wana uwezekano mkubwa zaidi wa kupata matatizo, hasa wakati wa kujifungua. Matatizo hayo ni pamoja na mapigo ya moyo kuwa juu, kuumwa uchungu kwa muda mrefu, kukwama kwa mtoto, kujifungua kwa njia ya operesheni, kujifungua kabla ya wakati na watoto kuzaliwa na uzito mdogo. Mwili huwa na mahitaji makubwa wakati wa ujauzito na kujifungua na mwili wa wasichana wenye umri chini ya miaka 18 huwa haujakomaa vya kutosha kwa kazi ya kubeba mimba.
Mbali ya shida za kiafya, kuna matatizo mengine yatokanayo na kupata mimba mapema. Mara nyingi msichana na mwenzie wanakuwa bado wanasoma shule, msichana hufukuzwa shule na hata hutengwa katika jamii . Vijana mara nyingi hawana mapato ya kumlea na kumtunza mtoto, na mahali pa kuishi huwa hawana. Vilevile mvulana mara nyingi hayuko tayari kuchukua jukumu la kuwa baba. Kwa sababu hizi zote, ni vizuri zaidi mimba zitungwe baada ya msichana kufikia umri wa miaka 18.

Jinsi ya Kujikinga na Maambukizi ya VVU na UKIMWI

Karibu vijana wapendwa! Leo, nataka kuzungumza nanyi kuhusu jambo muhimu sana – jinsi ya kujikinga na maambukizi ya VVU na UKIMWI. Hii ni suala ambalo linahitaji tahadhari yetu sote, na ni wajibu wetu kuhakikisha tunakuwa salama na afya.

1. Kwanza kabisa, elimu ni ufunguo. Jifunze kuhusu VVU na UKIMWI na jinsi ya kujikinga. Unaweza kupata habari kutoka kwa wataalamu wa afya, vitabu vya afya au hata kupitia mtandao. Kujua ni sehemu muhimu ya kupambana na matatizo haya.

2. Tumia kondomu. Kondomu ni kinga bora dhidi ya maambukizi ya VVU na magonjwa mengine ya zinaa. Hakikisha unatumia kondomu kila wakati unapojihusisha na ngono.

3. Kuepuka ngono zembe. Kujihusisha na ngono zembe kunaweza kuwa hatari sana. Ni muhimu kuwa na uhusiano wa kujiamini na mpenzi wako na kuhakikisha kuwa unaelewa historia yake ya kiafya kabla ya kufanya ngono.

4. Epuka kugawana vitu vyenye ncha kali na vingine vyenye hatari. VVU inaweza kuambukizwa pia kupitia damu. Kuhakikisha kuwa hatugawani vitu kama sindano au misumari itasaidia kuepuka maambukizi haya.

5. Hakikisha una huduma ya afya bora. Kufanya uchunguzi wa kawaida na kupima afya yako ni njia moja ya kuwa na uhakika kwamba unaishi bila VVU. Ni vizuri kushauriana na mtoa huduma ya afya kuhusu hatua za ziada za kujikinga.

6. Fanya maamuzi sahihi. Kumbuka, kuwa na ngono bado ni chaguo, na kuchagua kusubiri mpaka ndoa ni njia bora ya kujikinga kabisa na maambukizi ya VVU na UKIMWI. Kujenga uhusiano thabiti na kujali afya yetu ni muhimu sana.

7. Je, unaamini kwamba ni muhimu kusubiri mpaka ndoa kabla ya kujihusisha na ngono? (Amini/Naa)

8. Kwa wale ambao tayari wamefanya ngono, bado kuna njia za kujikinga. Kupima mara kwa mara ni muhimu ili kuhakikisha kuwa haujaambukizwa. Kama tayari una VVU, kuchukua dawa za kupunguza makali ni muhimu sana ili kudhibiti ugonjwa.

9. Kumbuka, uamuzi wetu juu ya ngono ni msingi wa maadili yetu na thamani. Kuwa na ujasiri wa kusema hapana ikiwa hatuko tayari au hatujaridhika. Hakuna mtu anayepaswa kutulazimisha kufanya kitu ambacho hatutaki kufanya.

10. Je, unafikiri ni muhimu kuchagua kusubiri mpaka ndoa kabla ya kujihusisha na ngono? (Fikiria/Usifikirie)

11. Kuwa na mawazo chanya na fikiria juu ya mustakabali wako. Kujilinda na VVU na UKIMWI ni kuwekeza katika afya yako na maisha yako ya baadaye. Ni njia ya kuhakikisha kuwa una furaha na uhuru kutokana na magonjwa haya hatari.

12. Je, unafikiri kujilinda na VVU na UKIMWI ni njia bora ya kujenga mustakabali mzuri? (Ndiyo/Hapana)

13. Kumbuka, uamuzi wetu una nguvu ya kuathiri maisha yetu na watu wengine karibu nasi. Kwa kuwa na maadili na kuchukua hatua sahihi, tunaweza kuwa mfano mzuri kwa wengine na kuleta mabadiliko chanya katika jamii yetu.

14. Je, unahisi kwamba uamuzi wako juu ya ngono una nguvu ya kuathiri maisha yako na watu wengine? (Ndiyo/Sio)

15. Kwa kuhitimisha, ninahimiza kila mmoja wetu kuchukua jukumu la kibinafsi katika kujikinga na maambukizi ya VVU na UKIMWI. Kwa kuelewa njia za kujikinga, kufanya uchaguzi sahihi na kudumisha maadili yetu, tunaweza kuwa salama na kufurahia maisha bila hofu. Kumbuka, kusubiri mpaka ndoa ni njia bora ya kujilinda kabisa. Je, unaamini hivyo? (Ndiyo/Hapana)

Pombe huingia kwenye damu na kuzunguka mwili mzima pamoja
na kwenye ubongo wako. Ina madhara kwa viungo vya mwili
wako na ubongo wako na hivyo huathiri tabia na hisia zako.

Unywaji wa pombe kupita kiasi unaweza kuathiri viungo vingi
kwa mfano, ini ambalo ndilo huathirika zaidi. Ini hilo linafanya
kazi ya kufyonza kilevi katika mwili wako. Kama ukinywa zaidi
utaathiri ini kiasi kwamba halitaweza kufanya kazi kikamilifu au
litashindwa kabisa hatimaye utakufa. Kilevi kingi husababisha
kansa ya ini na tumbo.

Hatari kubwa siku hizi ni kupata na kusambaza virusi vya
UKIMWI. Mlevi mara nyingi huwa mzembe na husahau kinga
muhimu kama vile kutumia kondomu wakati wa kufanya mapenzi.
Anaweza pia kufanya mapenzi na watu ambao hafahamu afya
zao, kama ni wagonjwa au la. Zaidi ya hayo mlevi mara nyingi
huwa dhaifu, hivyo ni rahisi kushambuliwa na magonjwa
mbalimbali pamoja na VVU.

Pombe inaathiri pia uwezo wa kufanya tendo la ndoa. Huwa ni
vigumu kwa uume kusimama. Pia huathiri ubongo hasa sehemu
zile zinazomiliki ufahamu na mihemko.

Kwanza unaweza kujisikia mchangamfu na huru, lakini mara
tu unaanza kujisikia taabu na kushindwa kutembea vizuri.
Utakuwa na matatizo ya kutoona vizuri na matatizo ya kutoa
uamuzi sahihi. Watu huanza kuwa na vijitabia vya ajabu na
vipya baada ya kulewa. Kugombana na watu wengine na kufanya
mambo yasiyokubalika kama vile kujikojolea mbele za watu.
Kama utaendelea kunywa kuna uwezekano mkubwa wa kupata
madhara. Kila dhara huharibu mamilioni ya seli za ubongo wa
binadamu.

Kwanza hutakuwa na kumbukumbu ya nini kimetokea, lakini
unaweza pia kupoteza kabisa kumbukumbu zako. Kama ukinywa
pombe kupita kiasi kwa muda mrefu unaweza kupungukiwa
akili na mwisho kuharibu kabisa akili. Pombe pia ni dawa ya
kulevya kwani huweza kukutawala. Watu waliotawaliwa na
pombe, hutumia pesa nyingi na muda mwingi kwenye pombe,
hali ambayo inaweza kuwa ni mzigo mzito kwa familia na jamii,
na pindi mtu anapotawaliwa, ni vigumu kunywa kidogo au kuacha
kabisa. Kama mtu atajaribu kuacha, hupata matatizo kama
kutetemeka, mapigo ya moyo kuongezeka, kutokwa na jasho
jingi, na kukosa usingizi wakati wa usiku. Hali hiyo husababisha
maumivu na ni hatari kwa watu ambao wametawaliwa na pombe.

Albino ni binadamu kama alivyo binadamu mwingine na ana haki
sawa za kuishi na kufaidi kuwepo kwake hapa duniani kama
ilivyo kwa binadamu wengine. Kuua Albino kwa sababu yoyote
ile ni jambo baya sana ambalo linakemewa na serikali, dini zote,
na kila mwanadamu mwenye akili timamu na maadili ya utu na
watetea haki za binadamu.
Kitendo hiki vilevile kinapingana na haki za binadamu kwa hiyo
wavunjaji wa haki hizi wanashtakiwa kisheria.

Ngozi ya Albino haina jinsi ya kujilinda na mionzi ya jua. Inaungua
sana baada ya kupatwa na jua na ngozi huwasha na kuuma. Ngozi
ya Albino inajitahidi kujilinda na mionzi ya jua lakini ina pigimenti
nyeusi kidogo sana kwa hiyo inatengeneza mabaka meusi1. Kwa
hiyo, mabaka meusi huonyesha kuwa ngozi haijalindwa ipasavyo
dhidi ya jua. Kama Albino atajilinda na jua ngozi yake inakuwa na
mabaka kidogo sana au bila mabaka.

Maana halisi ya neno “bikira” ni mwanamke au mwanaume ambaye hajawahi kabisa kujamii ana. Kujamii ana hapa i ina maana kwamba uume wa mwanaume unaingia katika uke wa mwanamke.

Watu kadhaa wanasema kwamba kuwepo kwa kizinda, ambacho ni ngozi nyembamba laini i i iliyoko kwenye uke i inayokaa kama kiwambo, ndiyo ubikira. Lakini wanawake wengine huzaliwa bila kiwambo au ngozi hii , i inawezekana kwa wengine kuchanika kwa kiwambo hiki i wakati wakifanya mazoezi mazito kama vile kupanda baisikeli, kukwea miti na kadhalika. Pia, i inaweza kutokea wakati wa uchunguzi wa kiafya au tiba i inayohusisha sehemu za ndani sana ukeni. Kiwambo hiki kinatofautiana baina ya msichana na msichana.
Kwa hiyo, kizinda siyo kipimo kizuri kwa ajili ya kumtambua bikira. Njia pekee ya kumtambua bikira ni kufahamu kama mtu hajawahi kujamii ana (yaani bikira) au kama ameshajamii ana (siyo bikira). Wewe si bikira kama umewahi kushiriki ngono na utakuwa umepoteza ubikira na hamna njia ya ubikira kurudi tena, hata ukisubiri muda mrefu. Lakini hii haimaanishi wewe uendelee kufanya ngono ovyo.

Kama umeamua kutojamiiana kabla ya ndoa, huo ni uamuzi mzuri na ni haki yako. Kutojamiiana kabla ya ndoa ni uamuzi wako binafsi kama ambavyo watu wengine walivyo na haki ya kuamua kuhusu maisha yao.

Hakuna haja ya kujisikia vibaya unaposikia vijana wenzako wanapoelezea jinsi wanavyojamiiana na raha wanayoipata. Unayo haki ya kujisifu kwamba mpaka sasa hivi umeweza kuvumilia kutojamiiana.

Kumbuka kwamba vijana wengi wanaozungumzia kujamiiana wanatia chumvi tu. Iwapo marafiki zako watazidi kukunyanyasa, jaribu kuwaeleza kwa nini umeamua kutojamiiana kabla ya ndoa. Wape ufafanuzi kuhusu madhara ya kujamiiana katika umri mdogo. Kama wataendelea basi hatua sahihi za kuchukua ni kutafuta marafiki wengine mtakaoelewana nao vizuri.