1. Je, ualbino unaambukiza? ……….. Hapana
2. Ualbino ni ugonjwa? ………..Hapana
3. Ualbino ni laana? ………..Hapana
4. Ualbino ni kitu cha kawaida? ………..Hapana
5. Ualbino unawapata tu watu weusi?……….. Hapana
6. Watu wanaoishi na ualbino wana macho mekundu?……….. Hapana
7. Albino ni watu wenye imani za ushirikina? ………..Hapana
8. Albino wana nguvu za giza? ………..Hapana
9. Je, Albino hawana akili? ………..Hapana
10. Je, ni kosa la mwanamke anayezaa mtoto Albino? ………..Hapana
11. Je, jamii ibadili mtazamo hasi iliyo nao kuhusu Albino?……….. NDIYO

Mapaja na nyonga ni sehemu ya mwili i i iliyo karibu na viungo vya uzazi vya mwanamke. Kwa sababu ya mvuto wa kijinsia kati ya mwanaume na mwanamke, ambao ni wa asili, mwanaume anapoona kilicho na uhusiano wa karibu na viungo vya uzazi au viungo vyenyewe hupata msisimko.

Mara nyingine hata i inatosha mwanaume kufikiria kuhusu mwanamke au viungo vyake vya uzazi, uume wake ukasimama. Kusimama uume ni kielelezo kimojawapo cha msisimko wa mwili na mchango mkubwa katika msisimko huo ni mawazo.

Ulemavu maana yake ni hitilafu katika mwili au akili inayomwekea
mipaka mtu asiweze kufanikisha shughuli fulani katika maisha
yake. Albino wanatambuliwa kama watu wenye ulemavu Tanzania
hasa kwa ajili ya uwezo wao wa kutokuweza kuona vizuri. Dalili
za kutokuwa na uwezo wa kuona hutofautiana kuanzia wale
ambao hawaoni karibu, wasioweza kuona mbali na wale ambao
wanashindwa kuona vizuri au kuona mawingumawingu.

Kuna i imani potofu kwamba wote wenye matatizo ya akili wamekuwa hivyo kutokana na matumizi ya dawa za kulevya. Hii siyo kweli. Lakini dawa za kulevya nyingine huleta ulemavu wa akili. Hizi ni zile zii twazo vichagamsho kama kokaini na mirungi. Pale zitumiwapo kwa viwango vikubwa mtu huchanganyikiwa kwa muda wa siku chache au wiki nzima. Hii hutokea pia kwa bangi.

Katika baadhi za jamii viungo vya uzazi vya nje vya msichana,
yaani kisimi au sehemu ya ndani na nje ya mashavu ya uke
yanakatwa na kuondolewa kabisa. Huu ndiyo ukeketaji au
kutahiriwa kwa mwanamke.
Wakati mwingine uekeketaji hufanyika katika umri wa miezi ya
mwanzo ya maisha ya mtoto wa kike. Mara kwa mara kutahiriwa
kwa wanawake hufanyika wakati msichana anapofikia utu uzima
au kuadhimisha na kuvuka kutoka utoto kuingia utu uzima.
Mara nyingine ukeketaji ni sehemu ya unyago na kuadhimia kwa
msichana kujifunza jinsi ya kuwa mtu mzima.
Kuna aina mbalimbali za ukeketaji:
1 Sehemu ya ngozi inayofunika kisimi huwa inaondolewa.
Mara nyingine kisimi au eneo lake hukatwa pia. Watu
wengi huita aina hii sunna.
2 Kisimi pamoja na sehemu za mashavu ya ndani
hutolewa.
3 Sehemu yote au baadhi ya viungo vya nje hutolewa na
uke hufungwa kwa kushona. Hii huacha sehemu ndogo
ya tundu ambapo mkojo na damu ya mwezi (hedhi)
hupita. Aina hii huitwa mfyato (Infibulation).
4 Aina yeyote ya kuchezea kwa lengo la kuharibu
sehemu yoyote ya viungo vya nje kama vile kutia vitu
vyenye madhara kwenye uke, kurefusha mashavu au
kisimi kwa kuvivuta au kutoboatoboa.

Watu wengi katika jamii hawana uelewa unaotosheleza kuhusu
ulemavu wa ngozi na ulemavu wa macho wa Albino.
Hii ndiyo sababu mara nyingi jamii inawatenga ikiamini kuwa
inawalinda ili wasipatwe na madhara ya ziada. Wanaweza
vilevile kuwatenga hata kwa kuwazuia kufanya kazi ambazo
wanazimudu bila sababu za msingi au bila kusikiliza maoni yao.
Watu wanapaswa kuzingatia mapungufu walio nayo Albino na
kuwapa kazi kwa kuzingatia uwezo walionao. Kwa mfano kufanya
kazi katika jua kwa muda mrefu ni jambo lisilofaa au kumtaka
Albino asome kwa muda mrefu inaweza kumshinda. Ni muhimu
pia kwa mtu anayeishi na ualbino kujielewa, kujitambua na

kukubaliana na hali hii kwa kuchagua kazi ambazo zitaendana
na mapungufu hayo au kukabiliana na hali yenyewe.

Kuna sababu kuu mbili i kwa wana ndoa kupata maambukizi i ya Virusi vya UKIMWI na UKIMWI.
Kwanza, i inawezekana kuwa mmoja kati yao alikuwa tayari na maambukizi ya Virusi vya UKIMWI kabla ya siku ya kuoana. Kwani hata mtu aliyeambukizwa na Virusi vya UKIMWI anaweza kuonekana mwenye afya nzuri i na kuwa navyo mwilini siku ya harusi. Hii ni pale ambapo awali alifanya ngono na mtu aliyeambukizwa Virusi i ama alivipata kwa kupitia njia nyingine kwa mfano, njia ya damu i siyo salama..
Kama mtu aliwahi kufanya ngono kabla, njia pekee ya kuhakikisha kuwa hana virusi kabla ya kufunga ndoa ni kwenda kupima damu.
Pili, wanandoa hao wanaweza kuambukizwa baada ya kufunga ndoa, pale ambapo mwenzi mmoja atafanya mapenzi na mtu mwingine. Kama mmoja wao au wote wawili watafanya ngono na mpenzi mwingine (mahusiano nje ya ndoa) wanaweza kupata maambukizi ya Virusi vya UKIMWI.

Maambukizi ya Virusi vya UKIMWI mara nyingi huenea sana kwa njia ya kujamii ana, na hauambukizwi kwa kumhudumia mtu mwenye maambukizi ya Virusi vya UKIMWI au UKIMWI. Hata hivyo ni muhimu kuwa mwangalifu na kuchukua tahadhari ili kuzuia kuambukizwa.
Ukimtibu vidonda vya mtu aliyeambukizwa na Virusi vya UKIMWI, ni vyema kuvaa mipira ya mikononi (glavu ) na daima ni vizuri kufunga kitambaa au plasta mahali penye jeraha. Vifaa vyenye ncha kali vinavyotumiwa na mtu mwenye maambukizi ya virusi vya UKIMWI, kwa mfano nyembe, kutunzwa sehemu ya pekee na visitumiwe na watu wengine.
Hatua hizi ni muhimu na za msingi kwa wahudumu wa watu wenye virusi vya UKIMWI i ili kuzuia yeye au watu wengine wasipate maambukizi ya virusi vya UKIMWI. Kama unamtunza / unamhudumia mtu aliyeambukizwa na Virusi vya UKIMWI na huna uhakika au una wasiwasi na tahadhari za kuchukua, unashauriwa kutafuta msaada kutoka kwa mtoa huduma wa afya i li akupe maelezo zaidi.

Watu ambao wanaonekana tofauti na wengine (ama kwa misingi
ya kabila, rangi, dini, kimo au hata ualbino) wanapata shida
ya kujichanganya katika jamii. Jambo hili linazidi kufanya hali
kuwa ngumu katika kupata nafasi ya kuanza uhusiano. Kwa hiyo,
siyo sahihi kulinganisha hali hii kwa watu wanaoishi na ualbino
kwani hali hii huwatokea watu tofauti.
Albino labda hawajiamini katika kuanzisha uhusiano wa
kimapenzi kutokana na uzoefu wa kunyanyapaliwa na kubaguliwa.
Wao mara nyingi wanakuwa na woga wa kukataliwa na labda
aliye na nia ya kutaka kuwa mwenzi. Awali ya yote ni kwamba
ili upendwe ni lazima wewe ujiamini na kujipenda mwenyewe.
Changamoto walizonazo familia zenye watoto wanaoishi
na ualbino ni hasa katika kuwajengea hali ya kujiamini na
kuwaelimisha kuwa ulemavu walionao ni katika muonekano
(wa ngozi, nywele na macho). Pamoja na kuwa na muonekano
huo, watoto Albino wana uwezo sawa kama watu wengine.

Kadri utakavyojiendeleza kielimu na katika mafunzo ndivyo
itavyokuwa rahisi kwako katika kujitegemea na kumpata
mwenzi wa kuishi naye.

Jinsi ya Kuzungumza na Mwenzi Wako kuhusu Kujikinga na Mimba

Karibu sana marafiki zangu! Leo, nataka kuzungumza nanyi kuhusu jinsi ya kujikinga na mimba na umuhimu wa kuwa na mazungumzo ya wazi na mwenzi wako kuhusu suala hili muhimu. Kama vijana, tunapitia wakati wa kuchangamka na hisia zinazotukabili kuhusu mapenzi na mahusiano. Ni muhimu sana kuwa na mazungumzo haya na mwenzi wako ili kuweka mipaka thabiti na kujikinga na mimba isiyotarajiwa. Hebu tuanze! 💬💑

1. Anza Mazungumzo: Mazungumzo ni ufunguo wa kila uhusiano mzuri. Anza kwa kumwambia mwenzi wako jinsi unavyojali usalama wako na mustakabali wenu pamoja. Tumia maneno ambayo yatamfanya ajisikie huru na kuwa na imani kwako wakati wa mazungumzo. 💬💕

2. Eleza umuhimu wa Kujikinga: Sema kwa uwazi kuwa kujikinga na mimba ni muhimu kwenu wawili. Omba mwenzi wako kushiriki mawazo yake na kujua anajisikiaje juu ya suala hili. 💬🔄

3. Eleza njia za Kujikinga: Ni muhimu kueleza njia tofauti za kujikinga na mimba, kama vile kondomu, kidonge cha uzazi, na uzazi wa mpango. Zungumzia faida na madhara ya kila njia ili mwenzi wako aweze kufanya maamuzi sahihi. 💬🔒

4. Tafuta Maarifa Pamoja: Kwenda kwa mtaalamu wa afya na kupata habari sahihi ni jambo jema. Mwambie mwenzi wako kuwa unaweza kwenda pamoja kwenye kliniki au kwa daktari ili kupata maarifa zaidi kuhusu njia za kujikinga na mimba. 💬👩‍⚕️

5. Onyesha Upendo na Kuthamini: Hakikisha mwenzi wako anajua kuwa unampenda na unathamini uhusiano wenu. Mwambie kuwa kujikinga na mimba ni njia moja ya kuonyesha upendo na kuheshimiana. 💬❤️

6. Jadiliana na Ufanye Maamuzi Pamoja: Sote tunahitaji kuwa sehemu ya maamuzi yanayotuhusu. Jadiliana na mwenzi wako kuhusu njia ya kujikinga na mimba ambayo inafaa kwenu wawili na muafikiane kabla ya kufanya uamuzi. 💬✅

7. Eleza Hatari za Mimba Isiyotarajiwa: Hakikisha mwenzi wako anaelewa hatari za mimba isiyotarajiwa, kama vile kuacha shule, kuharibika kwa ndoto na mipango ya baadaye, na kuwa mzazi kabla ya wakati. Fanya mfano wa kujieleza na kuuliza mwenzi wako maoni yake. 💬🚫🤰

8. Zungumza kuhusu Nia ya Baadaye: Ni muhimu kuwa na mawazo thabiti kuhusu nia ya baadaye. Eleza malengo yako binafsi na jinsi unavyopanga kuyafikia. Swali mwenzi wako kuhusu malengo yake na jinsi anavyofikiri kuhusu maisha ya baadaye. 💬📆

9. Pima Matumizi ya Uzazi wa Mpango: Kama wawili, jaribuni vipi mwenzi wako anatumia njia za kujikinga na mimba na jinsi anavyoheshimu mipaka mlizoweka pamoja. Tafuta njia sahihi ya kujua kama mnafuata maadili yenu na mkae pamoja kujadiliana. 💬📝

10. Kujali Afya ya Mwenzi: Hakikisha mwenzi wako anaelewa kuwa kujikinga na mimba ni muhimu pia kwa afya yake mwenyewe. Mwambie athari za kimwili na kihisia zinazoweza kutokea kwa kuwa na mimba wakati ambapo hawajajiandaa vyema. 💬🏥

11. Zungumza juu ya maadili: Ni muhimu kuwa na mazungumzo kuhusu maadili na maoni yenu kuhusu ngono kabla ya ndoa. Eleza msimamo wako na sikiliza mawazo ya mwenzi wako. 💬⚖️

12. Tambua Vichocheo: Zungumza juu ya vitu ambavyo vinaweza kuchochea hisia za ngono na kusababisha hatari ya mimba isiyotarajiwa. Jenga ufahamu pamoja na mwenzi wako juu ya mambo ambayo yanaweza kuhatarisha uhusiano wenu. 💬🚫🔥

13. Fanya Maamuzi Sahihi: Baada ya mazungumzo na ufahamu wa pamoja, ni wakati wa kufanya maamuzi sahihi. Kwa mfano, ikiwa mwamuzi wako ni kutumia kondomu, hakikisha unapata kondomu zenye ubora na kuzijua jinsi ya kuzitumia ipasavyo. 💬🏆

14. Jifunze Kusema "Hapana": Ni muhimu kujifunza kusema "hapana" wakati ambapo hisia zinaenda nje ya mipaka iliyowekwa. Sema "hapana" wakati unajisikia kushinikizwa kufanya kitu ambacho hauko tayari kukifanya au ambacho kingeweza kusababisha hatari ya mimba isiyotarajiwa. 💬🚫

15. Kuwa na Ujasiri kuwa Mzuri: Mwishowe, kumbuka kuwa kuwa mzuri, kujilinda na kujilinda kwa njia sahihi ni ujasiri. Kuwa na ujasiri kushiriki maadili yako na kufuata njia za kujikinga na mimba itakupa uhuru na amani. 💬💪

Kwa kuhitimisha, ni muhimu kuzungumza na mwenzi wako juu ya kujikinga na mimba na kuheshimu maadili yenu. Kwa kufanya hivyo, mtaweza kujenga uhusiano mzuri na kuwa na mustakabali salama. Kumbuka, kusubiri hadi ndoa na kuwa safi ni njia bora na salama zaidi ya kujikinga na mimba isiyotarajiwa. Je, una maoni gani juu ya suala hili? Je, unashiriki mawazo yako na mwenzi wako? Tungependa kusikia kutoka kwenu! 💬💭

Nakutakia mazungumzo mazuri na mafanikio katika kufikia malengo yako ya kuwa mwaminifu na kujilinda. Endelea kuwa waaminifu kwa maadili yako na kumbuka, upendo na heshima ndio msingi wa uhusiano imara. Asanteni sana kwa kunisikiliza. 💬❤️🔒

Ingawaje, akili zao hazina hitilafu watoto Albino mara nyingi
hawafanyi vizuri shuleni, na huchukuliwa kuwa ni wajinga kwa
sababu hawawezi kusoma vizuri ubaoni. Mara nyingi watoto
Albino hujikuta wameaachwa katika shughuli za nje, ya
madarasa zinazojumuisha wenzao shuleni.
Walimu lazima watambue watoto Albino darasani mwao na
wawe na mikakati maalumu wa kuwawezesha kufuatilia masomo.
Wanafamilia pamoja na walimu shuleni wahakikishe kuwa
Albino hawatengwi katika shughuli za vikundi. Kuwakutanisha
na Albino wenzao au na watu wenye Albino kwenye familia zao
na jamii kwa ujumla itawasaidia zaidi.
Watoto Albino wanajifunza kufidia upungufu walionao wa
kujithamini kwa kuweka jitihada katika masomo na shughuli
nyingine. Wana mwelekeo wa kushinda zaidi katika mambo
wanayojaribu. Watu weusi wengi wanaoishi na ualbino
wamefanikiwa kuwa mafundi wazuri, wanasheria, wakunge
wajasiriamali wataalamu wa kompyuta na hata maprofessa wa
vyuo vikuu.

Virusi hivi vinakaa katika chembechembe nyeupe zilizopo kwenye majimaji ya mwili i wa binadamu hasa kwenye damu, shahawa na maji maji ya ukeni na maziwa ya mama anayenyonyesha. Ndani ya chembechembe nyeupe ndiyo mahali virusi vinakaa na kuendelea kuzaliana. Vikiwa ndani ya chembechembe nyeupe hizi, virusi huendelea kuzaliana hadi kusababisha chembechembe nyeupe hizi kupasuka.

Virusi hivi hupata nafasi ya kuendelea kushambulia chembechembe nyingine nyeupe za damu. Kwa kadri chembechembe nyeupe zilizoshambuliwa zinavyoendelea kupasuka ni kwa kiwango hicho hicho chembechembe nyeupe zinaendelea kuharibiwa na kupungua. Matokeo yake ni kupungua kwa kinga mwilini na mtu kuendelea kudhoofika.

Endapo rafiki au jamaa anaomba msaada wa kuacha kutumia dawa za kulevya unaweza kumsaidia kwa kumpatia nasaha. Jitahidi kumpatia taarifa zote muhimu kuhusu dawa za kulevya. Muhimu zaidi mweleze athari za matumizi ya dawa hizo. Hata wazazi unaweza kuwapatia ushauri endapo watatambua umuhimu wako wa kujali.
Wakati mwingine waathirika wa dawa za kulevya hawako tayari kusikiliza ushauri na msaada wako. Inaweza kutokea muathirika akawa na hasira na hata kuvunja urafiki wenu na hata kufa. Usijilaumu!!! Kwa sababu ulijitahidi kumsaidia kadri ya uwezo wako. Wakati mwingine ni vyema kuvunja urafiki kwa usalama wako na kwa faida ya rafiki yako. Rafiki huyo anaweza kugundua kuwa utumiaji wa dawa za kulevya unamletea mwisho mbaya na hatimaye kuchukua uamuzi wa kueleza matatizo yake.
Kama itatokea rafiki au ndugu yako ambaye ni teja ameathirika sana kiafya usijaribu kumsaidia peke yako. Inaweza kuwa muhimu kumtafutia msaada wa kitaalamu kutoka kwa mtaalamu.

Nani na lini unaoa ni maamuzi yako binafsi wewe mwenyewe,
hata kama rafiki na wazazi wanakushauri juu ya jambo hilo.
Kumlazimisha mtoto kuoa au kuolewa ni kumchukulia mtu uhuru
wa anavyopenda kuishi. Haki ya kuchagua kuoa, ama kuolewa
au kuanzisha familia yako huwa imegeukwa. Haki hii ni sehemu
ya makubaliano ya kimataifa na sehemu ya programu na hatua
ya Umoja wa Mataifa tangu mkutano wa Cairo 1994. Sheria
ya ndoa, Tanzania13 inasisitiza kwamba hakuna ndoa halali,
isipokuwa ipate ridhaa na iwe ya uhuru na hiari kutoka pande
zote za wanaokusudia kuoana. Ndoa yoyote ambapo pande
zimehusika hazikubaliani ndoa hiyo si halali.

Wakati mtoto amelazimishwa kuingia katika maisha ya ndoa bado
hayupo tayari na ndoa hiyo itakuwa inavunja haki za msichana
kama haki ya elimu.14 Msichana ana haki kupata elimu, msichana
ana haki kupata elimu. Haki ya kuoa inakamilika kwa msichana
kuwa na umri sahihi, naye kuwafanya maamuzi/uchaguzi wake
mwenyewe, kuanzisha familia. Kwa hiyo inaingilia kuvunja haki
ya msingi ya mtoto ya kumtoa shule kabla ya kumaliza elimu ya
msingi, ambayo ni shuruti kwa watoto wote, hapa Tanzania.

Albino wana ngozi nyeupe, nywele nyeupe au nyekundu na macho
ya kijivu au ya bluu. Ngozi yao ni nyeupe zaidi kuliko ndugu zao
wa familia moja au watu wa jamii yake
ambao hawana hali ya ualbino. Ngozi hii inaonekana zaidi kuwa
nyeupe katika familia za watu weusi, ingawaje, ualbino
hutokea kwa watu wa kila taifa, rangi, kabila na dini. Albino
wako katika mabara yote ulimwenguni.