Serikali inatakiwa iamue kuwepo kwa matangazo ya biashara
ya pombe na sigara au la? Serikali ina wakati mgumu katika
kuamua kati ya kulinda afya za watu na shinikizo litokalo
kwa wakulima pamoja na makampuni yanayotengeneza pombe
na sigara. Wenye viwanda na wauzaji wanataka bidhaa hizi
zitangazwe kibiashara kwa sababu wanapata pato kutokana na
kuzalishwa na kuuzwa kwa bidhaa hizi. Serikali yenyewe pia
inapata faida kutokana na kutangazwa kwa tumbaku na pombe
kwa sababu uuzaji wake unaipatia serikali ushuru kupitia kodi.
Nchini Tanzania serikali imeamua kuwa matangazo ya biashara
ya sigara yawe na onyo lisemalo,“Uvutaji wa sigara ni hatari kwa
afya yako”. Hii inawajulisha wavutaji wa sigara kuhusu hatari
za uvutaji wa sigara na kuacha kila mtu ajiamulie mwenyewe.

Hapana, huwezi ukarithi uvutaji wa bangi. Lakini mara nyingi watoto huiga tabia za wazazi wao. Wakiwaona wazazi au babu zao wakitumia bangi, wao hufikiri ni halali na wanaweza wakaanza kuvuta bangi pia.

Kuna aina nyingi za unyanyasaji wa jinsia na unaweza kutokea
kwa wote wanaume na wanawake. Kwa kawaida unajulikana
kama matumizi ya makusudi ya kutumia nguvu na uwezo na
kutishia au kwa hali halisi kinyume cha mtu au kikundi au
jamii ambapo matokeo yake yanaweza kuleta jeraha au kifo,
kuumia kisaikilojia, kutokukua au kudumaa.7 Chini ya sheria za
Tanzania8 unyanyasaji wa kijinsia ni pamoja na maneno, sauti
ishara au maonyesho ya sehemu za mwili kwa makusudi kinyume
na matakwa ya mtu.
Hakuna mtu anayeruhusiwa kujamiiana nawe bila ya ridhaa yako,
maana hii itakuwa ni ubakaji. Kumlazimisha mtu kujamiiana nawe kwa
kubadilishana na zawadi au kumpa kazi ni unyanyasaji wa kijinsia.
Kadhalika hakuna mtu anayeruhusiwa kushika viungo vya siri vya
uzazi, au kukupiga busu bila ya ridhaa yako. Tendo la ukeketaji ni
aina nyingine ya ukatili wa kijinsia.
Aina nyingine za unyanyasaji wa kijinsia ni pamoja na kumwita
mtu majina, kumlazimisha mtu kuvua nguo mbele za watu au
kumlazimisha mtu kujamiiana na mtu mwingine. Fikiria kwamba
unyanyasaji wa kijinsia ni tendo baya kwa haki za binadamu
na unasababisha maumivu kwa wahusika. Tukumbuke kwamba
uhusiano wa kimapenzi na watu waliokaribu nasi kwa mfano baba,
mama, kaka, dada, babu au bibi ni aina nyingine ya unyanyasaji
wa jinsia. Inajulikana kama kujamiiana kwa maharimu “incest“
na inakatazwa kisheria.

Je, Ni Vipi naweza kuacha Kufanya Ngono Baada ya Kuanza?

Jambo la kwanza kabisa, napenda kukupa pongezi kwa kuanza kufikiria juu ya uamuzi muhimu katika maisha yako ya kufanya ngono. Ni hatua nzuri sana kuwa na ujasiri wa kujiuliza jinsi ya kuacha kufanya ngono baada ya kuanza. Kwa kuwa mimi ni mzee na ninathamini maadili ya Kiafrika, ningependa kukushauri kwa moyo wangu wote. Hapa kuna vidokezo 15 vyenye nguvu na vya kipekee kukuwezesha kufikia lengo lako la kuacha kufanya ngono baada ya kuanza.

1. Angalia malengo yako: Fikiria kwa kina juu ya malengo yako ya maisha na jinsi kufanya ngono bila mpango unavyoweza kuathiri uwezo wako wa kufikia malengo hayo. Jiulize, je, unataka kuwa na uhusiano thabiti na mwenzi wako au kujiweka katika hatari ya kupata magonjwa ya zinaa?

2. Tambua thamani yako: Jua kwamba wewe ni mtu muhimu na una thamani kubwa. Kufanya ngono bila mpango kunaweza kuathiri heshima yako na kuacha madhara ya kihisia.

3. Tafuta msaada: Usisite kuwasiliana na watu wazima wenye uzoefu ambao wana maadili sawa na wewe. Waulize kwa ushauri na usaidizi wanaoweza kukusaidia kujiimarisha.

4. Jielewe: Elewa umuhimu na athari ya kujiheshimu na kujiweka salama. Jifunze juu ya madhara ya ngono bila mpango na uwe na ufahamu wa hatari za magonjwa ya zinaa na ujauzito usiohitajika.

5. Ongea na mwenzi wako: Ikiwa una mpenzi, ni muhimu kuzungumza waziwazi kuhusu uamuzi wako wa kuacha kufanya ngono baada ya kuanza. Muweke wazi na mweke mipaka ya kiheshima ambayo mnaweza kuifanya kazi pamoja.

6. Jifunze kujisimamia: Jifunze namna ya kusimamia hisia zako na tamaa za kimwili. Jifunze kujizuia na kufanya uamuzi sahihi hata katika wakati wa majaribu.

7. Tafuta rafiki mzuri: Chagua marafiki ambao wanashiriki maadili sawa na wewe. Wale ambao watakusaidia kusimama imara katika uamuzi wako wa kuacha kufanya ngono baada ya kuanza.

8. Jaribu michezo mingine: Badala ya kuzingatia ngono, jaribu kujihusisha katika shughuli zingine za kujenga, kama kusoma, kupika, mazoezi au kupiga muziki. Kufanya hivyo kutakusaidia kuelekeza nishati yako kwa mambo mengine ya kujenga.

9. Jipe motisha: Jiwekee malengo madogo na kujipeleka mwenyewe kwa mafanikio. Kila wakati unapofikia lengo dogo, jipe zawadi inayokufanya kujihisi vizuri na yenye thamani. Hii itakusaidia kujenga nguvu na kujipa moyo wa kuendelea kuacha kufanya ngono baada ya kuanza.

10. Jifunze kujipenda: Jifunze kupenda na kukubali nani wewe ni. Jua kuwa thamani yako haitokani na kufanya ngono, bali kutoka kwa jinsi unavyojishughulisha na wengine na jinsi unavyojiheshimu.

11. Tafakari juu ya maisha yako ya baadaye: Fikiria juu ya maisha yako ya baadaye na jinsi kufanya ngono bila mpango kunavyoweza kuathiri ndoto zako za kazi, familia, na ustawi wa jumla. Jiulize ikiwa unataka kujiingiza kwenye hatari inayoweza kudumu maisha yako yote.

12. Jifunze juu ya mipaka yako: Tambua na jifunze kuheshimu mipaka yako mwenyewe. Jua kile unachokubali na kisichokubalika kwa ajili yako na usiingie katika uhusiano ambao hautakuwa na heshima kwa mipaka yako.

13. Tafuta msaada wa kidini: Ikiwa una dini, tumia mwongozo wako wa kidini kuelewa kwa kina maana ya uhusiano wa ngono na jinsi unavyoweza kuhifadhi nguvu zako kwa ajili ya ndoa.

14. Tafuta njia mbadala za kujieleza: Kuna njia nyingine nyingi za kujieleza katika uhusiano wako na mpenzi wako bila kufanya ngono. Jifunze kugusa, kuhusu na kuonyeshana mapenzi kwa njia nyinginezo, kama vile kusema maneno ya upendo, kubembeleza au kufanya vitendo vya kujali.

15. Kuwa na muda wa kufikiri: Kumbuka, uamuzi wa kuacha kufanya ngono baada ya kuanza ni wa kibinafsi na muhimu. Hivyo, chukua muda wako wa kufikiri juu ya uamuzi huu na usiruhusu shinikizo za rika au tamaduni zikusukume katika kuamua kufanya ngono bila mpango. Penda na jiheshimu mwenyewe vya kutosha kuwa na subira na kusubiri hadi wakati sahihi, ambao ni ndoa.

Kwa hiyo, kwa kuwa umefika mwisho wa makala hii, ningependa kujua mawazo yako juu ya maudhui haya. Je, ungependa kujaribu vidokezo hivi? Je, una ushauri mwingine kwa vijana wengine ambao wanataka kuacha kufanya ngono baada ya kuanza? Tafadhali, nipe maoni yako na tuhubiri mazungumzo haya muhimu ya maadili ya Kiafrika.+

Kuna magonjwa mengi tofauti ya zinaa, lakini yale ambayo yameenea sana ni kisonono, kaswende, klamdia, kankroidi, utando mweupe , Virusi vya UKIMWI na UKIMWI. Shida kubwa ya magonjwa mengi ya zinaa ni kwamba dalili zake hazionekani kwa urahisi na kama yasipotibiwa kikamilifu yanaweza kuleta madhara makubwa. Maelezo kuhusu magonjwa ya zinaa yaliyoenea sana ni kama yafuatayo:

Kisonono:

Huchukua muda wa siku 1 hadi 14 tangu kuambukizwa mpaka kuonyesha dalili za kuumwa. Kwa wanawake dalili za kisonono ni maumivu chini ya tumbo ambayo yanaweza kuambatana na homa na kutokwa uchafu ukeni. Wapo wanawake wengine ambao hawaoni dalili zozote. Kwa wanaume dalili ni kutokwa na usaha uumeni na kupata maumivu wakati wa kukojoa. Athari yake kwa mwanamke ni kuziba mirija ya kupitisha mayai na mimba kutunga nje ya mfuko wa uzazi, na vilevile ugumba. Kwa mtoto aliye tumboni mwa mama mjamzito kisonono cha mama yake kinaweza kusababisha upofu. Kwa mwanaume athari yake ni kuziba mirija ya kupitisha mkojo.

Kaswende:

Dalili ya kaswende kwa mwanamke ni vidonda sehemu za siri hasa kwenye mashavu ya uke na sehemu ya njia ya haja kubwa, pamoja na sundosundo sehemu ya siri. Kwa mwanaume dalili ni vidonda. Mara nyingi kimoja kwenye kichwa cha uume, kwenye kishina cha uume na kuzunguka njia ya haja kubwa. Pia mwanaume anaweza kupata sundosundo sehemu za siri. Ugonjwa huu husababisha matatizo ya moyo, na kuharibu ubongo na kuzaa watoto walemavu.

Klamdia:

Dalili yake kwa mwanamke mara nyingi siyo rahisi kuonekana. Kwa mwanaume dalili ni kupata maumivu wakati wa kukojoa, na kukojoa mara kwa mara. Athari kwa mwanamke ni kuziba kwa mirija ya kupitisha mayai na mimba kutunga nje ya mfuko wa uzazi. Mimba hizi kuhatarisha maisha ya mama na kuleta ugumba vinaweza kutokea. Kwa mwanaume athari ni kuziba mirija ya kupitisha mbegu na utasa.

Kankroidi:

Dalili yake ni vidonda sehemu za siri vinavyokuwa na maumivu makali, maumivu wakati mkojo unapopita kwenye vidonda na kuvimba tezi sehemu za siri. Tezi huweza kupasuka na kutoa uchafu na maumivu makali.

Utando mweupe:

Dalili kwa mwanamke ni kutokwa na uchafu ukeni (kama maziwa yaliyoganda), kuwashwa na kuwa na michubuko sehemu za siri. Kwa mwanaume ni kuwashwa sehemu za siri na kusikia maumivu wakati wa kukojoa. Athari ni maumivu wakati wa kujamiiana.

Virusi vya UKIMWI:

Katika hatua ya mwanzo baada ya kuambukizwa hakuna dalili maalum. Hatua hii inaweza kuchukua mpaka miaka kumi. Lakini mara mtu anapoanza kuugua UKIMWI dalili zinakuwa nyingi. Pamoja na kupungua kinga ya mwili, kupungua uzito na kuumwa mara kwa mara. Matokeo ya kuugua UKIMWI baada ya muda fulani ni kifo.

Je, ni sahihi kufanya mapenzi na mpenzi wangu wa shule? 🤔

Habari vyote vijana! Leo tutaangazia suala muhimu sana katika maisha yetu ya mapenzi. Kupenda na kuhisi hisia za kimahaba ni sehemu ya maumbile yetu kama binadamu, lakini ni muhimu tuzingatie maadili yetu ya Kiafrika. Kama mzazi na mpenda maendeleo yenu, ningependa kuwashauri kuhusu umuhimu wa kusubiri hadi ndoa kabla ya kufanya mapenzi. Hapa kuna mambo 15 ya kuzingatia: 😊

1. Kujilinda 😷: Kujilinda ni suala la msingi kabisa katika mahusiano ya kimapenzi. Hakikisha unatumia kinga ya kondomu ili kujikinga na magonjwa ya zinaa na mimba isiyotarajiwa.

2. Kuelewana kikamilifu 💑: Ni muhimu kujuana vizuri na mpenzi wako kabla ya kufikiria kuhusu kuanza kufanya mapenzi. Kuwa na mawasiliano ya wazi na kuelewana kikamilifu kunaweza kujenga msingi imara katika mahusiano yenu.

3. Kujiheshimu na kuheshimiana 🤝: Heshima ni moja ya nguzo muhimu katika uhusiano. Heshimiana na mpenzi wako na usijisahau katika mchakato mzima wa kufanya mapenzi.

4. Kufikiria madhara ya kisaikolojia 💔: Kufanya mapenzi kwenye umri mdogo kunaweza kuathiri maendeleo ya kisaikolojia. Ni muhimu kuhakikisha una umri unaofaa kabla ya kuingia kwenye uhusiano wa kimapenzi.

5. Kujifunza kujidhibiti 🧘‍♂️: Kujifunza kujidhibiti hisia za kimahaba ni muhimu sana. Usiruhusu hisia zikushinde na kukupeleka kwenye hatari ya kufanya maamuzi mabaya.

6. Kuzingatia masomo 📚: Shule ni sehemu muhimu sana ya maisha yako ya sasa na ya baadaye. Hakikisha unazingatia masomo yako na kuweka mapenzi kando kwa muda.

7. Kujenga urafiki wa kweli 🤝: Kabla ya kufanya mapenzi na mpenzi wako wa shule, ni muhimu kuwa na urafiki wa kweli. Kujenga msingi imara wa urafiki kunaweza kusaidia kuimarisha mahusiano yenu.

8. Kuheshimu ndoto na malengo ya mwenzi wako 🌟: Kila mtu ana ndoto na malengo yake maishani. Hakikisha unaheshimu ndoto na malengo ya mpenzi wako na kuwa mwongozo katika kufikia malengo hayo.

9. Kutambua thamani yako binafsi 💪: Kujiamini na kuthamini thamani yako binafsi ni muhimu. Usiruhusu mtu yeyote kukupeleka kwenye hali ya kufanya mapenzi bila ridhaa yako.

10. Kuepuka shinikizo la rika 🙅‍♀️: Kuwa na ujasiri wa kusema hapo unapohisi hauko tayari kufanya mapenzi. Epuka shinikizo la rika na simama imara katika maamuzi yako.

11. Kutumia muda vizuri pamoja 🔆: Kufurahia muda pamoja na mpenzi wako bila kufikiria sana kuhusu kufanya mapenzi kunaweza kuimarisha uhusiano wenu.

12. Kuzingatia maadili ya jamii yetu 🌍: Maadili ya Kiafrika yanatutaka tuheshimu ndoa na kusubiri hadi ndoa kabla ya kufanya mapenzi. Kuzingatia maadili haya kunaweza kusaidia kuimarisha jamii yetu.

13. Kushirikiana katika shughuli za maendeleo 🌱: Badala ya kufikiria kufanya mapenzi tu, fikiria pia kujihusisha katika shughuli za maendeleo kama vile kujitolea, kusoma vitabu au kufanya mazoezi pamoja.

14. Kuwa na maelewano na wazazi 🙏: Mazungumzo na maelewano na wazazi ni muhimu sana. Wasiliana nao kuhusu hisia zako na waweze kukushauri vizuri kuhusu mapenzi na maisha kwa ujumla.

15. Kujali afya yako ya akili na mwili 🌟: Afya ya akili na mwili ni muhimu sana katika maisha yetu. Hakikisha unalinda afya yako kwa kufanya maamuzi sahihi na kujali ustawi wako.

Ni matumaini yangu kuwa ushauri huu utakuwa na mchango mkubwa katika maamuzi ya mahusiano yako ya kimapenzi na mpenzi wako wa shule. Jifunze kujiheshimu, kujilinda na kusubiri hadi ndoa. Kumbuka, mapenzi ya kweli huja na wakati wake, na kusubiri kunaweza kuleta furaha ya kudumu. 😊

Je, una maoni gani kuhusu suala hili? Je, ungependa kushiriki mawazo yako? Nipo hapa kusikiliza na kujadiliana nawe. Tuendelee kujenga jamii bora kwa kuzingatia maadili yetu ya Kiafrika. Asante kwa kusoma na tuwe mfano kwa vijana wengine! 💪

Watu wengi katika jamii hawana uelewa unaotosheleza kuhusu
ulemavu wa ngozi na ulemavu wa macho wa Albino.
Hii ndiyo sababu mara nyingi jamii inawatenga ikiamini kuwa
inawalinda ili wasipatwe na madhara ya ziada. Wanaweza
vilevile kuwatenga hata kwa kuwazuia kufanya kazi ambazo
wanazimudu bila sababu za msingi au bila kusikiliza maoni yao.
Watu wanapaswa kuzingatia mapungufu walio nayo Albino na
kuwapa kazi kwa kuzingatia uwezo walionao. Kwa mfano kufanya
kazi katika jua kwa muda mrefu ni jambo lisilofaa au kumtaka
Albino asome kwa muda mrefu inaweza kumshinda. Ni muhimu
pia kwa mtu anayeishi na ualbino kujielewa, kujitambua na

kukubaliana na hali hii kwa kuchagua kazi ambazo zitaendana
na mapungufu hayo au kukabiliana na hali yenyewe.

Hapana. Ualbino ni hali
inayoweza kutokea kwa
wanadamu na wanyama wa
kundi la mamalia. Tembo
weupe wa India hujulikana
sana na walithaminiwa
sana katika mahakama ya
Mfalme au chui, twiga na
simba weupe ambao sasa
wanafurahiwa sana kwenye
bustani za wanyama na
mbuga za wanyama pori.

Ugumba wa mwanamke ni hali ya mwanamke kushindwa kupata mimba. Kama kwa wanaume kuna mambo mengi yanayoweza kusababisha ugumba wa wanawake.
Ili mwanamke aweze kupata mimba, vitu vingi lazima vitokee. Lazima yai lipevushwe, lazima yai lii ngie kwenye mrija wa kupitisha yai ambapo mimba hutungwa, tena lazima yai lililorutubishwa lifikie kwenye mfuko wa mimba na mwishoni lazima utando ndani ya mfuko wa uzazi uandaliwe. Endapo yoyote kati ya hali hizi hazitafikiwa kwa sababu fulani, mimba haiwezi kutunga. Sababu za kutopevuka yai mara nyingi ni mfadhaiko wa kiakili na kisaikologia na sababu za kuziba mrija wa kupitisha yai mara nyingi ni magonjwa ya zinaa. Wanawake wengine wamepata ugumba kutokana na kujaribu kutoa mimba, matokeo yake wameziharibu kabisa sehemu za ndani za viungo vya uzazi. Bahati mbaya, hali nyingi katika hizi haziwezi kurekebishwa na wanawake wanabaki wagumba wa kudumu.
Kuna mambo mengine yanayosababisha ugumba wa muda. Mambo hayo ni pamoja na ugonjwa, ulevi, matumizi ya dawa za kulevya, lishe duni, mshituko na majonzi. Vingi vya vyanzo hivi vinaweza kutibwa, kwa mfano, kutumia madawa ya kulevya. Mara vikitibiwa, mwanamke ataweza kupata mimba.

Hakuna mwenye kosa, kwa sababu jinsia ya mtoto i inategemea na bahati na hamna uwezekano wa kupanga kuzaa aina fulani ya mtoto. Tulivyoona juu ni mwanaume ndiye aliye na aina mbili za mbegu. Aina moja husababisha kutokea mtoto wa kike na aina nyingine mtoto wa kiume. Mwanaume hana uwezo wa kuhakikisha achangie aina ya mbegu gani. Kwa hiyo, hata kama ni mwanaume anayeyakinisha jinsia ya mtoto, hana kosa, kwa sababu hana uwezo wa kuamua achangie mbegu ya aina gani.

Hakuna mtu wa kulaumiwa, lakini i i inabidi kila mtu awajibike. Kila mtu i inambidi afanye lolote lile lililo katika uwezo wake i ili kupunguza dawa za kulevya.
Serikali i i inabidi i i ihakikishe kwamba sheria zilizowekwa zinatekelezwa. Pia i inatakiwa kuwasaidia walio na matatizo ya kimwili na kisaikolojia ya matumizi ya dawa za kulevya kwa kutoa vifaa na huduma za kiafya kwao.
Ni kweli kwamba watu wanaojihusisha na biashara ya dawa za kulevya wanawasababishia watu wengine matatizo. Lakini kusingekuwa na usambazaji wake kama kusingekuwa na wahitaji. Hivyo basi mtumiaji anatakiwa awe na uamuzi wa kujali maisha na afya yake binafsi. Hii ndiyo sababu, watu hasa vijana wanatakiwa kuelimishwa kuhusu athari za dawa za kulevya.

Kwa kawaida, wazazi wote wakiwa Albino watazaa mtoto
Albino. Kwa maana hiyo basi, iwapo watu wawili wanaoishi na
ualbino wataamua kuunda familia itakuwa vizuri wafikirie kwa
makini kama wangependa kuzaa pamoja wakizingatia matatizo
ambayo wamewahi kupitia wao wenyewe kama Albino ndani ya
jamii. Ualbino ni hali ya kurithi na inabidi mtoto Albino abebe
vinasaba kutoka kwa wazazi pande zote ili aweze kuonyesha
ualbino. Hata hivyo, kuna aina zaidi ya moja ya ualbino na
pia aina tofauti za vinasaba, kama wazazi watakuwa na aina
tofauti ya ualbino na aina tofauti katika vinasaba, uwezekano
wa kupata mtoto asiyekuwa na ulemavu wa ngozi unakuwepo.
Lakini matukio kama haya yamejitokeza mara chache sana
ulimwenguni.

Lengo kuu la kujamiiana ni kutafuta watoto. Lakini si sababu pekee. Sababu hizo ni pamoja na;

1. kupata starehe,
2. kujiburudisha,
3. kupoteza mawazo,
4. kujenga na kudumisha uhusiano na hisia za kupendana,
5. kuhitajiana,

Hata hivyo ni muhimu sana kuzingatia uzazi wa mpango. Ili kuleta raha katika tendo la kujamiiana na kuzuia mimba isiyotakiwa na kuzaa mtoto ambaye mtashindwa kumlea ni lazima kutumia uzazi wa mpango.

Tumia njia za kupanga uzazi kama hamtaki kupata mimba! Au kwa usalama zaidi tumia kondomu ambayo ni kinga ya mimba na maambukizi mengine yanayosababishwa na ngono.

Hapana. Hii si kweli kwa sababu maziwa hayawezi kuondoa
uharibifu uliosababishwa na nikotini mdomoni na kwenye
moyo, mapafu au kwenye ubongo. Kunywa maziwa baada ya
kuvuta sigara kunaweza kusaidia kupunguza mchomo tumboni
uliosababishwa na tindikaili.