Nifanyeje Kukabiliana na Hisia za Kutotaka Kufanya Ngono? 😊

Leo, ningependa kuzungumza na vijana wenzangu kuhusu jinsi ya kukabiliana na hisia za kutotaka kufanya ngono. Ninaelewa jinsi hisia hizi zinaweza kuwa ngumu na kusababisha changamoto katika maisha yetu ya kila siku. Lakini usijali, nipo hapa kukupa ushauri wa kihisia na kimaadili ili kukusaidia kudumisha utakatifu na kujiepusha na maamuzi ambayo unaweza kujutia baadaye.

Hapa kuna mambo 15 unayoweza kuzingatia ili kukabiliana na hisia hizi: 🌟

1. Jua thamani yako: Fahamu kuwa wewe ni mtu muhimu na una thamani kubwa. Kujiheshimu mwenyewe ni muhimu na utakusaidia kuelewa kuwa ngono ni kitu cha maana na kinachostahili kushiriki katika uhusiano wa kudumu.

2. Elewa mipaka yako: Weka mipaka ya kimaadili ambayo unataka kufuata. Jua ni nini unayotaka na usitake katika uhusiano wako. Kujua mipaka yako itakusaidia kuamua ni lini na jinsi gani unataka kushiriki ngono.

3. Jenga uhusiano wa kina: Tafuta uhusiano wa kina na mwenzi wako. Kuwe na mawasiliano mazuri na kuelewana kwa kina kunaweza kusaidia kupunguza hisia za kutaka kufanya ngono. Kuwa marafiki wazuri kabla ya kuwa wapenzi itasaidia kuimarisha uhusiano wenu.

4. Shughulika na hisia nyingine: Jaribu kuzingatia mambo mengine muhimu maishani mwako. Kushiriki katika michezo, sanaa, na shughuli za kujitolea kunaweza kusaidia kukupa furaha na kukusaidia kusahau hisia za kutotaka kufanya ngono.

5. Jifunze kujisikia vizuri katika ngozi yako: Jiheshimu mwenyewe kwa kujifunza kukubali na kuthamini mwili wako. Jua kuwa uzuri wa kweli unatoka ndani na sio tu nje.

6. Ongea na wazazi au walezi wako: Wazazi au walezi wako ni chanzo kizuri cha ushauri na msaada. Waeleze hisia zako na wasiwasi, na waulize maswali yoyote ambayo unaweza kuwa nayo. Wanataka tuwe salama na wenye furaha.

7. Tumia muda wako vizuri: Jenga urafiki na watu wanaokusaidia kuwa na mabadiliko chanya katika maisha yako. Tumia muda na watu ambao wanakuunga mkono katika maamuzi yako ya kimaadili.

8. Jenga ndoto: Jitambulishe na ndoto zako na malengo yako ya baadaye. Jua kuwa kufanya ngono kabla ya ndoa inaweza kuwa na athari kwenye ndoto zako. Kuwa na lengo la kubaki safi hadi ndoa litakusaidia kuepuka kujuta baadaye.

9. Elewa maana ya kungojea: Kusubiri hadi ndoa ni uamuzi mzuri na una thamani kubwa. Itakusaidia kujenga uhusiano mzuri wa kiroho na mwenzi wako na kudumisha thamani ya mahusiano yenu.

10. Kubali msaada wa kisaikolojia: Ikiwa unapambana na hisia hizi na unahisi kuwa unahitaji msaada zaidi, hakuna aibu kutafuta msaada wa kisaikolojia. Wataalamu wa afya ya akili wanaweza kukusaidia kuelewa vizuri hisia zako na kukupa mbinu za kukabiliana nazo.

11. Jifunze kutoka kwa watu wengine: Wasikilize watu wengine ambao wamechagua kungojea hadi ndoa kabla ya kushiriki ngono. Sikiliza hadithi zao na jinsi uamuzi huu ulivyowasaidia katika maisha yao. Unaweza kupata mwongozo na faraja kutoka kwao.

12. Weka malengo ya muda mfupi na mrefu: Kuweka malengo itakusaidia kuwa na lengo la kufuata. Endapo utakuwa na malengo ya muda mfupi na mrefu, utakuwa na kitu cha kuwaweka akilini wakati hisia za kutotaka kufanya ngono zinapoibuka.

13. Tafuta marafiki wa kweli: Marafiki wa kweli watakusaidia kuwa imara katika kusimamia maadili yako. Kuwa na marafiki ambao wanaamini katika kungojea hadi ndoa kunaweza kuwa chanzo cha motisha na msaada wakati unahitaji.

14. Jenga mtandao wa msaada: Tafuta vikundi vya vijana au mashirika ambayo yanashughulikia masuala ya kimaadili na kujitolea kuwasaidia vijana kudumisha maadili yao. Kuwa sehemu ya mtandao wa msaada kunaweza kukupa nguvu na kujiamini.

15. Kuwa na imani: Kuwa na imani katika uwezo wako wa kufanya maamuzi sahihi na kudumisha utakatifu. Kuamini katika maadili ya Kiafrika ambayo yanaheshimu na kulinda utu wako utakusaidia kukabiliana na hisia za kutotaka kufanya ngono.

Kwa kuhitimisha, ningependa kukuambia kuwa unaweza kukabiliana na hisia hizi za kutotaka kufanya ngono. Kujitambua, kuweka mipaka, kujenga uhusiano wa kina, na kutafuta msaada ni njia nzuri ya kuanza. Kumbuka, kubaki safi hadi ndoa ni uamuzi unaostahili na utakusaidia kudumisha thamani yako na kufikia ndoto zako. Je, una maoni gani juu ya hili? Je, unaelewa changamoto hizi na unawezaje kukabiliana nazo? Nipo hapa kukusikiliza na kujadiliana nawe. Tuungane pamoja katika kudumisha maadili yetu na kufikia mafanikio yetu ya kimaisha. 😊

Wengi wa waathirika wa dawa za kulevya hukataa matatizo yao. Hudanganya kwa sababu hawataki kukubali matatizo yao pia hutoa maelezo kujitetea au kulaumu wengine. Mara nyingi huanza kudanganya au kusaliti marafiki na ndugu pale wanapohitaji fedha kwa ajili ya kununulia dawa za kulevya.

Iwapo mtu amelazimishwa
kuingia katika hali ya ndoa
(kuoa/kuolewa) na msichana/
mvulana ambaye hampendi,
hatua ya kwanza ni kukataa
ndoa hiyo na kuonyesha wazi
wazi. Jadiliana suala hili na
wazazi wako. Waeleze kwa
heshima kwa nini hukubaliani
na ndoa hiyo.

Kwa kawaida wazazi wanape-nda mambo mema kwa watoto wao.
Kwa hiyo kuwepo na uhusiano mzuri kati ya wazazi na watoto
kunaweza kukapangilia mambo yakaenda vizuri.
Iwapo jaribio la kuzungumza na wazazi wako halikufaulu,
unaweza ukazungumza na mtu mwingine unayemwamini ambaye
atakubali kuzungumza na wazazi wako. Kumbuka kwamba iwapo
bado unalazimishwa kufunga ndoa, unaweza kutoa taarifa polisi
kwa kuwa sheria ya Tanzania hairuhusu kulazimisha ndoa.

Nifanyeje Kukabiliana na Hisia za Wivu Kuhusu Masuala ya Ngono? 🌟

Karibu kijana! Leo tutajadili jinsi ya kukabiliana na hisia za wivu linapokuja suala la ngono. Ni jambo ambalo linaweza kuwa changamoto hasa katika maisha ya vijana, lakini usijali, nipo hapa kukupa ushauri wa kitaalamu na kukusaidia kufikia amani na furaha kamili. Hebu tuanze! 😊

1. Tambua chanzo cha wivu wako: Ni muhimu kuelewa ni nini hasa kinachochochea hisia hizo za wivu. Je, ni kwa sababu ya mapenzi yako kwa mtu huyo au labda imani yako katika uaminifu? Kukubali na kutambua chanzo cha wivu wako ni hatua muhimu ya kwanza kuelekea kumaliza hisia hizo.

2. Fanya mazungumzo ya wazi na mwenzi wako: Mazungumzo ni ufunguo wa kila uhusiano mzuri. Hakikisha unazungumza wazi na mwenzi wako kuhusu hisia zako za wivu. Elezea kwa upendo na kwa uwazi jinsi unavyohisi na pia sikiliza hisia na mawazo ya mwenzi wako. Mazungumzo yatakusaidia kuondoa hisia za wivu na kujenga uaminifu mzuri katika uhusiano wako. 💑

3. Tafakari kuhusu uhusiano wenu: Jiulize ikiwa kuna sababu halali ya kuwa na wasiwasi. Je, mwenzi wako amekuonyesha dalili za kutokuwa mwaminifu au kuna ushahidi wa kutoweka kwa uaminifu? Ikiwa hakuna sababu ya msingi, basi inaweza kuwa ni wakati wa kuacha hisia za wivu na kuwa na imani thabiti katika uhusiano wenu. 🌈

4. Jiwekee mipaka: Kuweka mipaka ni muhimu katika uhusiano. Tambua na elezea mipaka yako kuhusu ngono na uwazi hata kabla ya kuingia katika uhusiano. Hii itakusaidia kuwa na amani akilini kwamba mwenzi wako anafuata kanuni na maadili yako. Wivu unaweza kupungua sana unapojua na kuamini kuwa mwenzi wako anafuata mipaka ambayo umeweka pamoja. 🚧

5. Kuwa na imani katika uhusiano: Imani ni msingi wa uhusiano wowote wa kimapenzi. Kuwa na imani katika mwenzi wako na katika uhusiano wenu ni muhimu. Kumbuka kwamba uaminifu ni jambo linalojengwa kwa muda na matendo. Kujenga imani inahitaji muda na bidii kutoka pande zote mbili. Kwa kufanya hivyo, hisia za wivu zitapungua na utakuwa na uhusiano thabiti na wenye amani. 🤝

6. Jiamini na ujipende: Ni muhimu kuwa na imani na kujiamini wewe mwenyewe. Jikubali na jipende kwa jinsi ulivyo na kumbuka kwamba thamani yako haitegemei vitendo vya kimapenzi. Kukubali na kujipenda kutakusaidia kuondokana na hisia za wivu na kuona thamani yako halisi.🌺

7. Jifunze kudhibiti hisia zako: Kudhibiti hisia zako ni muhimu katika kujenga na kuendeleza uhusiano mzuri. Jihadhari na hisia za wivu zinapojitokeza na jaribu kutafakari kwa utulivu kabla ya kuchukua hatua au kutoa maamuzi. Kujifunza kudhibiti hisia zako kutakusaidia kuwa na mawazo yenye tija na kudumisha uhusiano wa amani. 🌊

8. Jishughulishe na shughuli zinazokupenda: Kujishughulisha na shughuli zinazokupendeza kunaweza kusaidia kupunguza hisia za wivu. Kuwa na hobby au kujitolea katika shughuli za kujenga ni njia nzuri ya kuweka akili yako na hisia zako kwenye mambo mengine muhimu. Kwa kufanya hivyo, utapata furaha na kujiamini zaidi. ✨

9. Kuwa na marafiki wazuri na wenye kuunga mkono: Kuwa na marafiki wazuri ambao wanakupenda na kukusaidia ni jambo muhimu katika maisha. Marafiki wazuri watatuunga mkono na kutusaidia kuvuka hisia za wivu. Pata marafiki ambao wana maadili kama yako na ambao watasukuma kufanya mema na kuwa na uhusiano thabiti. 💕

10. Kuwa na malengo: Kuweka malengo na kujikita kwenye ndoto zako kunaweza kukusaidia kutokuwa na hisia za wivu. Kuzingatia malengo yako na kufanya kazi kwa bidii kufikia ndoto zako kutakusaidia kuweka akili yako na hisia zako kwenye mambo mazuri na kujenga maisha bora. 🌟

11. Usikimbilie maamuzi ya haraka: Katika wakati wa hisia za wivu, ni muhimu kutokukimbilia maamuzi ya haraka. Jifunze kuchukua muda wa kutuliza akili yako na kuchambua hali kwa umakini kabla ya kufanya uamuzi wowote mkubwa. Kumbuka, hisia zinaweza kubadilika na kufikiri kwa utulivu itakusaidia kuchukua maamuzi sahihi. 🧘‍♀️

12. Jifunze kujitunza: Kujitunza ni muhimu katika kulinda afya yako yote, ikiwa ni pamoja na afya ya akili. Kula vizuri, lala vya kutosha, na fanya mazoezi ili kuweka akili yako na mwili katika hali bora. Kujitunza kunaweza kukusaidia kuwa na nguvu na kujiamini zaidi katika kukabiliana na hisia za wivu. 🌿

13. Kumbuka maadili yako: Maadili ni sehemu muhimu ya utambulisho wako. Kumbuka maadili yako na yale uliyofundishwa na wazazi wako na jumuiya yako. Kuishi kulingana na maadili yako kutakusaidia kuwa na amani ya akili na kuondoa hisia za wivu. Kumbuka, kusubiri hadi ndoa ni jambo lenye thamani kubwa na linalostahili pongezi. 🎉

14. Tafuta ushauri wa kitaalamu: Ikiwa hisia za wivu zinaendelea kuwa ngumu kudhibiti au zinaathiri sana maisha yako ya kila siku, hakuna aibu kuomba msaada wa kitaalamu. Wataalamu wa afya ya akili wako tayari kukusaidia kupitia changamoto hizi na kukupa mbinu za kukabiliana nazo. Usione aibu kuwatafuta na kuitumia teknolojia ya leo kwa faida yako. 💪

15. Kuwa na subira na ujikumbushe umuhimu wa kusubiri hadi ndoa: Kukabiliana na hisia za wivu ni safari ya muda mrefu, lakini ni ya thamani. Kuwa na subira na jikumbushe umuhimu wa kusubiri hadi ndoa. Kukaa na kufanya uamuzi wa kuwa safi kabla ya ndoa ni zawadi ambayo utajivunia maisha yako yote. Kumbuka, thamani

Balehe ni kipindi cha mpito kati ya utoto na utu uzima, ambapo watoto wa kike na wa kiume wanapitia mabadiliko mbalimbali ya kimwili, kiakili, na kihisia. Kwa wasichana, mabadiliko haya yanaweza kujumuisha yafuatayo:

1. Ukuaji wa Viungo vya Uzazi: Ovari zinaanza kutengeneza mayai na homoni za kike kama estrogen na progesterone, ambazo husababisha mabadiliko mengine.
2. Hedhi (Menstruation): Wasichana wanaanza kupata hedhi, ambayo ni kumwagika kwa utando wa kizazi kila mwezi, isipokuwa kipindi cha ujauzito.
3. Ukuaji wa Matiti: Huanza kama vimbe vidogo chini ya chuchu na baadaye kukua zaidi.
4. Ongezeko la Urefu na Uzito: Kuna spurt ya ukuaji ambapo wasichana hukua haraka kwa urefu na kuongezeka uzito.
5. Mabadiliko ya Mwili: Mafuta ya mwili huongezeka hasa kwenye hips, makalio, na matiti, kusababisha umbo la mwili kubadilika na kuwa la kike zaidi.
6. Nywele za Mwili: Uotaji wa nywele katika sehemu za siri, kwapani, na nyakati nyingine kwenye mikono, miguu na uso.
7. Mabadiliko ya Ngozi: Ngozi inaweza kuwa yenye mafuta zaidi na kusababisha chunusi.
8. Mabadiliko ya Hisia na Tabia: Hisia zinaweza kubadilika haraka kutokana na mabadiliko ya homoni na mihadhara mingine ya kisaikolojia ya kipindi hiki.

Hizi ni baadhi tu ya mabadiliko yanayotokea wakati wa balehe kwa wasichana. Ni muhimu kuzungumza na watoto kuhusu mabadiliko haya na kuhakikisha wanapata usaidizi na taarifa sahihi kadri wanavyokua.

Kuna mabadiliko mengi ya kimwili ambayo yanatokea kwa msichana wakati anaingia utu uzima. Baadhi ya mabadiliko hayo ni kama yafuatayo:

Mabadiliko ya mwili

1. Kuongezeka urefu na kupanuka mwili haswa nyonga na matiti kuanza kukua;
2. Ngozi yako i taanza kuwa na mafuta mengi, unaweza pia kuota chunusi usoni;
3. Kuota nywele sehemu za siri (mavuzi) na makwapani; na
4. Kupata damu ya hedhi (kuvunja ungo).

Mabadiliko ya hisia

1. Kuanza kuwa na muhemko wa kutaka kujamii ana na wakati mwingine mwili wako unaweza kusisimka ukimwona mvulana anayekuvutia;
2. Mihemuko ya kupenda wanaume huongezeka na wewe kupenda kujipamba i li kuwa na mwonekano wa kupendeza; na
3. Kuanza kujiamini, kutotaka kulazimishwa kufanya baadhi ya vitu na wewe kutaka kuonekana kama mtu mzima anayeweza kufanya maamuzi pekee yake.

Mabadiliko haya ni jambo la kawaida kwa msichana balehe. Kumbuka, kila msichana anapitia mabadiliko haya katika nyakati tofauti na ukali / nguvu tofauti.

Sababu kuu ya ugumba unayoweza kujisababishia ni kupata magonjwa ya zinaa. Unaweza kuepuka kuwa mgumba kwa njia ya kuzuia kuambukizwa magonjwa ya zinaa. Magonjwa ya zinaa unaweza kuyazuia kwa njia ya kutojamii ana au kwa njia ya kutumia kondomu kila unapojamii ana. Kuna sababu nyingine za ugumba, nyingine unaweza kuzisababisha na nyingine ni za kimaumbile yako tangu ulipozaliwa.

Athari za pombe kwa mtu anayeishi na ualbino ni sawa na zile
zinazowapata watu wengine.
Mtu akiwa katika hali ya ulevi anaweza kuzembea katika
kufanya uamuzi sahihi kwa mfano kuhatarisha maisha yake
kwa kuendesha baiskeli yake kimchoromchoro, kujamiiana
bila kuvaa kondomu na kadhalika. Mbali na hayo, watu wenye
matatizo ya kunywa pombe husahau kujiweka katika hali nzuri
kwa maana hawajali kula chakula. Tabia hii inamuweka katika
hatari ya kuandamwa na maradhi.
Pombe zinaweza pia kuingiliana na maisha/uhusiano wa kimwili.
Mwanzo kabisa pombe inaweza kukusisimua na kukufanya
mchangamfu (kutoona aibu), lakini kadiri unavyoendelea
kunywa unaanza kusinzia na kwa upande wa wanaume wengine,
uume kukosa nguvu. Unaweza kushawishika kutoa aibu uliyo
nayo kwa kunywa pombe lakini mara nyingi hii haileti mvuto
kutoka kwa wenzi wako.

Kunywa pombe pia kunaleta uharibifu wa kudumu kwenye ubongo
ambao unamfanya mtu kupata matatizo ya kumbukumbu.
Pombe imewekwa kwenye kundi la vilevi tegemezi. Mwili
ukishazoea pombe, ni rahisi sana watu kutumia pesa zote
kwa ajili ya pombe na kusahau kufanya mambo mengine
yatakayomletea maendeleo katika maisha yake.

Serikali i i inatambua kukua kwa tatizo la dawa za kulevya nchini, kwani dawa za kulevya nyingi zinazotumika zinapitishwa na kuingizwa kwa magendo nchini. Kutokana na hali hii serikali imepitisha sheria kuhusu tuhuma za dawa za kulevya yaani Sheria ya Kuzuia Matumizi ya Dawa za Kulevya ya mwaka 1995.

Sheria hii i ii inatoa maelekezo ya kumshughulikia mtuhumiwa wa dawa za kulevya na hutoa adhabu kali kwa waliopatikana na hatia. Katika kusaidia vita dhidi ya dawa za kulevya, Serikali ya Tanzania iliunda tume ya wataalamu mwaka 1996 iitwayo Tume ya Taifa ya Kuzuia na Kuratibu Dawa za Kulevya ili kuendeleza vita hivyo.
Tume hii inawasaidia polisi, polisi wa mipakani na forodha ambao wanazuia uinizaji na usambazaji wa dawa za kulevya kupitia mipakani na kuharibu mashamba ya bangi na mirungi. Wakala hawa kwa sasa wanafanya kazi bega kwa bega na nchi jirani i i ili kuzuia uingizaji wa dawa za kulevya kupitia mipakani. Vilevile inaandaa wataalamu kwa kutumia ASIZE mbalimbali ambazo kazi zao ni kuelimisha jamii kuhusu athari na hatari ya dawa za kulevya na kuwasaidia waathirika.
Tume hii ya wataalamu vilevile inafikiria kuhusu kampeni za kitaifa zinazolenga kuelimisha kuhusu athari za dawa za kulevya. Lakini kazi ya tume hii ni ngumu kutekelezwa kwani vita dhidi ya dawa za kulevya ni jukumu la kila mtu na sio serikali peke yake. Inahitaji msaada kutoka kwa kila mtu na jamii kwa ujumla.

Kuishi kwa kushindwa kuona sawasawa ni changamoto ya
msingi waliyonayo Albino, inaathiri elimu yao (hususan katika
usomaji), katika kujumuika (ikiwemo kushiriki katika michezo
na kukubalika na rika lao) na katika uwezo wa kutembea katika
mazingira magumu. Matatizo huanzia pale ambapo udhaifu huu
usipotambuliwa na marekebisho yoyote yasifanywe na familia
au jamii. Kama marekebisho yatafanyika ama kwa kutumia
miwani ya macho, au kuwa na vitabu vyenye maandishi makubwa
au kutumia lensi ya kukuza maandishi au kwa kuwapa nafasi ya
mbele darasani watoto Albino wanaweza kufanya vizuri kama
watoto wengine.

Wakati wa makuzi au kipindi cha kubalehe, wavulana hupitia mabadiliko mbalimbali ya kimwili, kihisia, na kiakili. Mabadiliko haya yanaletwa na ongezeko la homoni, haswa testosterone. Hapa chini ni mabadiliko muhimu yanayotokea kwenye miili ya wavulana wakati huu wa kubalehe:

1. Ukuaji wa Viungo vya Uzazi: Testicles (korodani) na uume hukua na kuongezeka kwa ukubwa.
2. Uzalishaji wa Manii: Wavulana huanza kuzalisha manii, na hivyo kuweza kutungisha mimba.
3. Ukuaji wa Nywele: Nywele huanza kuota katika sehemu mbalimbali za mwili kama usoni, kwapani, sehemu za siri, na kifuani.
4. Sauti Ya Kunong’ona: Kuna mabadiliko ya sauti ambapo sauti huanza kubadilika na kuwa nzito.
5. Ukuaji wa Misuli na Mifupa: Kunakuwa na ongezeko la ukuaji wa misuli na mifupa, na mara nyingi wavulana hukua urefu na mapana.
6. Mwili Kujaa: Wavulana hupata ongezeko la uzito na uwezo wa mwili kufanya kazi za nguvu unaimarika.
7. Mabadiliko ya Kihisia na Kiakili: Wavulana hupitia mabadiliko ya kihisia, ikiwemo kuanza kuvutiwa kimapenzi na wenzao, pia huweza kupitia mihemko isiyo thabiti.
8. Chunusi: Kwenye uso na sehemu nyingine, chunusi zinaweza kutokea kutokana na mabadiliko ya homoni.

Ukuaji huu ni sehemu ya kawaida ya kukua na kila mvulana hupitia mabadiliko kwa kasi na namna yake mwenyewe.

Mabadiliko ya kimwili

• Utaongezeka urefu na uzito, mikono na mabega yatakuwa na nguvu zaidi, uume na korodani zitaongezeka ukubwa;
• Ngozi yako i takuwa na mafuta zaidi na unaweza kuota chunusi usoni;
• Kuota nywele sehemu za siri, makwapani na hatimaye usoni na kwenye kifua
• Kubadilika sauti na kuwa nzito; na
• Uume kusimama / kudinda mara kwa mara na utaanza kuota ndoto nyevu

mabadiliko ya kihisia

• Utaanza kuwa na hisia za kutaka kujamii ana, moyo kwenda mbio, na kuwa na msisimko ukimwona msichana unayekuvutia
• Mvutio kwa wasichana utaongezeka na utaanza kujali namna unavyotaka kuonekana; na
• Kuanza kujiamini, kutotaka kulazimishwa kufanya mbaadhi ya vitu na wewe kutaka kuonekana kama mtu mzima anayeweza kufanya maamuzi pekee yake

Mabadiliko haya ni jambo la kawaida kwa mvulana balehe. Kumbuka, kila mvulana anapitia mabadiliko haya katika nyakati tofauti na ukali / nguvu tofauti.

Ndiyo, magonjwa ya zinaa yanaweza kuenea, hata ukitoa uume kabla ya kumwaga mbegu. Mwenye magonjwa ya zinaa mara nyingi ana michubuko midogo au vidonda sehemu za siri na wadudu wabaya wanaweza kutoka na kuingia mwilini kwa urahisi. Hivyo, maambukizi ya magonjwa ya zinaa yanaweza kutokea hata kabla ya kumwaga mbegu.

Wakati mwingine ni vigumu kusema hapana ukiwa na
maana ya hapana. Jaribu kuwa mpole na usiwe mgomvi.
Jaribu kueleza sababu zako kwa upole na uwaeleze rafiki zako kile unachokijua na nini unachofanya. Hivyo utapata heshima kutoka kwa wanarika wenzako na rafiki zako. Kama vijana wenzako watakushawishi utumie dawa za kulevya wakati wewe hutaki, wanaweza kuwa marafiki wabaya. Kumbuka kwamba rafiki ni mtu ambaye anajali, analinda na kuthamini maisha ya rafiki yake. Kwa maana hiyo, kwa nini mtu anayekushawishi kwa makusudi kufanya kitu chenye madhara kwa afya yako awe rafiki wa kweli?!

Kwanza kabisa, watu ni kweli wawe wamedhamiria kuacha.
Hii inataka uamuzi wa wazi na nia imara kwa sababu si rahisi
kuacha.
Pili, mtu anatakiwa kufikiria ni katika mazingira gani huwa
anajisikia kuvuta sigara au kunywa pombe. Hii kwa kawaida ni
pamoja na kundi maalumu la marafiki, katika sherehe, baada ya
kazi ngumu, baada au wakati wa kula. Kwa hiyo, kama wanataka
kuacha kuvuta sigara au kunywa pombe, wanatakiwa kubadili
mtindo wa maisha na kuepuka vishawishi.
Hatua ya kwanza katika kuacha kuvuta sigara au kunywa
pombe, inaweza ikawa ni kujiwekea malengo; kwa mfano, kuacha
kuvuta sigara kwa wiki nzima. Jipongeze kuwa umetimiza lengo
lako. Kama umeshindwa anza tena. Ni watu wachache ambao
wameweza kuacha kabisa katika jaribio la kwanza. Watu
wengine wanapata ugumu kuacha kabisa pombe na sigara.