Kutoa zawadi kwa mtu kwa kubadilishana ili kujamiiana
ni unyanyasaji mbaya. Iwapo mpokeaji wa zawadi hajakubali
kujamiiana na unamlazimisha, mwanamume au mwanamke
kujamiiana hapo hiyo ni unyanyasaji na unamwonea kwa sababu
jambo hilo la kujamiiana lilikuwa halikubaliki kwa mtu yule.
Hapa Tanzania kosa la namna hii hujulikana kama unyanyasaji/
unyonyaji wa ujinsia10 ambapo mtu hufikiria kutumia fedha,
mali au msaada kwa mtoto au wazazi kwa kusudi la kumpata ili
ajamiiane naye.

Uwe mwangalifu unapopewa zawadi, alama za juu shuleni, au
kuajiriwa kwa ajili ya kubadilishana na ngono. Kila mara uliza na
jaribu kuelewa kwa nini zawadi inatolewa kwako.
Usikubali zawadi yoyote au pesa, kama unafikiri kuwa huyo mtu
anayekupa hongo kama zawadi, anakutegemea wewe kujamiiana
naye kwa kubadilishana na hiyo zawadi aliyokupa. Ni jambo
la majaribu kukubali
zawadi au pesa, hasa pale
unapohitaji, lakini fikiri
hatari itakayokupata kwa
kujamiiana kama vile mimba
usiyoitarajia, magonjwa
yaenezwayo kwa njia ya
kujamiiana hata Virusi na
Ukimwi.

Jinsi ya Kujikinga na Mimba Kwa Ufanisi 🌟

Karibu vijana wenzangu! Leo, tutajadili njia za kujikinga na mimba kwa ufanisi. Kama wewe ni kijana mwenye ndoto na malengo makubwa, ni muhimu kuhakikisha kuwa unajikinga na mimba isiyotarajiwa na kuepuka changamoto ambazo zinaweza kuzuia kutimiza ndoto zako. Hivyo basi, endelea kusoma ili kujifunza njia za kujikinga na mimba kwa ufanisi. 😊

1️⃣ Kuongea na Mpenzi Wako: Mazungumzo ni muhimu sana katika uhusiano. Hakikisha unazungumza na mpenzi wako kuhusu umuhimu wa kujikinga na mimba. Kuelewana ni msingi muhimu katika kufikia maamuzi ya pamoja. Je, mko tayari kwa jukumu la kulea mtoto kwa sasa?

2️⃣ Kutumia Kondomu: Kondomu ni njia rahisi na salama ya kujikinga na mimba na magonjwa ya zinaa. Hakikisha unajifunza jinsi ya kutumia kondomu kwa usahihi ili iweze kufanya kazi vizuri. Kumbuka, kondomu ni rafiki yako katika kujikinga na mimba na kuishi maisha yenye afya.

3️⃣ Kutumia Vidonge Vya Kuzuia Mimba: Kuna vidonge vya kuzuia mimba ambavyo wanawake wanaweza kutumia ili kuepuka mimba zisizotarajiwa. Ni muhimu kuonana na daktari wako ili akushauri kuhusu vidonge hivi na kukupa maelekezo sahihi ya matumizi yake.

4️⃣ Kuweka Vifaa Vya Kuzuia Mimba (IUD): IUD ni njia nyingine ya kujikinga na mimba kwa muda mrefu. Ni vifaa vinavyowekwa ndani ya mfuko wa uzazi na huzuia mimba kwa kipindi cha miaka kadhaa. Ni muhimu kutafuta ushauri wa kitaalam kutoka kwa daktari ili kujua kama IUD ni chaguo sahihi kwako.

5️⃣ Kupanga Na Kalenda Ya Hedhi: Kujua mzunguko wako wa hedhi na siku ambazo uko salama zaidi ni muhimu. Kwa kutumia kalenda ya hedhi, unaweza kujua siku ambazo uko katika hatari ya kupata mimba na kuwa makini zaidi katika kujikinga.

6️⃣ Kusoma Na Kujifunza: Elimu ni ufunguo wa mafanikio. Jifunze kuhusu uzazi na njia mbalimbali za kujikinga na mimba. Kusoma vitabu, makala, na kuongea na wataalamu katika sekta ya afya kutakupa maarifa muhimu ambayo yatakusaidia kufanya maamuzi sahihi.

7️⃣ Kuepuka Ushinikizo Wa Rika: Ni muhimu kutambua kuwa uamuzi wa kujikinga na mimba ni uamuzi binafsi. Usiruhusu ushawishi wa marafiki wako au vijana wenzako uathiri uamuzi wako. Ni maisha yako na ndoto zako, hivyo chagua kwa busara.

8️⃣ Kuwa na Malengo Makubwa: Ndoto zako na malengo makubwa ni motisha ya kukupa nguvu ya kujikinga na mimba. Jiwekee malengo ambayo utayatimiza kabla ya kuanza familia. Kwa mfano, jiwekee lengo la kumaliza masomo yako au kuanzisha biashara yako kabla ya kufikiria kuhusu kuwa na mtoto.

9️⃣ Kujiweka Busy: Kujishughulisha na shughuli mbalimbali za maendeleo kama michezo, sanaa, na kujifunza vitu vipya kutakusaidia kuepuka kushawishika na ngono. Kuwa na ratiba yenye shughuli nyingi itakupa fursa ya kukuza vipaji vyako na kuwa na maisha yaliyojaa furaha.

🔟 Kuwa Na Marafiki Watakao Kusaidia: Jumuiya ya marafiki wanaokuhimiza kufanya maamuzi sahihi ni muhimu. Jihusishe na marafiki ambao wana lengo la kufanikiwa katika maisha na ambao wanaunga mkono malengo yako. Kwa kuwa na marafiki kama hawa, utapata motisha ya kujikinga na mimba.

1️⃣1️⃣ Kuwa na Mshauri: Kupata mtu wa kukushauri na kukuelekeza ni muhimu katika safari ya kujikinga na mimba. Mtoto mzima anayeweza kukushauri vizuri ni mzazi wako au mlezi wako. Jihusishe nao na waeleze changamoto unazokutana nazo katika kujikinga na mimba.

1️⃣2️⃣ Kufanya Maamuzi ya Busara: Kujikinga na mimba ni uamuzi mkubwa na una athari kubwa katika maisha yako. Hakikisha unafanya maamuzi ya busara ambayo yatazingatia malengo yako ya baadaye na kukuwezesha kutimiza ndoto zako.

1️⃣3️⃣ Kukumbuka Madhara ya Mimba za Utotoni: Kujikinga na mimba ni njia ya kuepuka madhara ya mimba za utotoni. Mimba za utotoni zinaweza kusababisha matatizo ya kiafya, kukatiza masomo na kukwamisha ndoto za mtoto. Jiulize, je, unataka kuanza familia katika umri mdogo bila kuwa tayari?

1️⃣4️⃣ Kuwa na Ushirikiano na Familia: Familia ni msingi wa maisha yetu. Kuwa na uhusiano mzuri na wazazi wako au walezi wako ni muhimu katika kujikinga na mimba. Wazazi wanaweza kukupa ushauri wa busara na kukupa msaada katika kufikia malengo yako.

1️⃣5️⃣ Kumbuka Thamani ya Uzuri: Mwisho lakini sio kwa umuhimu, kumbuka thamani ya uzuri wa kungoja hadi ndoa kabla ya kujihusisha na ngono. Kuwa na uhusiano wa kimapenzi na mtu ambaye umethibitisha kuwa ni mwenzi wako wa maisha kunakuwezesha kuishi maisha ya amani na furaha. Kujiweka safi hadi siku hiyo itakuwa uamuzi wako bora zaidi.

Natumaini kwamba makala hii imekupa mwanga na msaada katika kujikinga na mimba. Je, una mawazo gani juu ya njia hizi za kujikinga? Je, unayo mbinu nyingine ambazo umetumia na zimekufanyia kazi? Tuambie katika sehemu ya maoni. Kumbuka, uamuzi wako wa kujikinga na mimba ni uamuzi unaostahili pongezi. 🌟

Kumbuka, kuwa na subira na kuishi maisha bila ngono kabla ya ndoa ni uamuzi ambao utakuletea baraka nyingi. Uzuri wa kungoja hadi ndoa ni thamani kubwa ambayo inapaswa kuheshimiwa na kila kijana. Tuwe na matumaini na tujenge ndoto zetu bila kikwazo chochote. Tukutane tena katika makala zijazo! 😊🙌

Njia za uzazi wa mpango zinatofautiana sana na zinaweza kugawanywa katika makundi mengi:

Vizuizi

(hizi huzuia mbegu kulifikia yai): Kuna mpira wa kiume (kondomu ya kiume), yaani mfuko wa mpira uliozibwa upande moja. Unavishwa kwenye uume uliosimama kabla ya kuingia ukeni. Pia kuna mpira wa kike (kondomu ya kike), yaani mpira unaoingizwa ukeni kabla ya kujamiiana.

Vidonge vya kuzuia mimba:

Lazima mwanamke anywe vidonge hivi kila siku hata kama hajamiiani.

Njia nyingine za kuzuia mimba kwa muda mrefu

. Njia hizi hazihitaji maandalizi maalum, ili kuzuia mimba, kabla ya kujamiiana na pia mwanamke hahitaji kukumbuka kufanya chochote kila siku. Kati ya njia hizi ni pamoja na sindano anazopewa mwanamke kila baada ya miezi mitatu. Pili, kuna vipandikizi, yaani vijiti vyembamba vya plastiki vinavyowekwa kwenye sehemu ya juu ya mkono wa mama kwa njia ya upasuaji mdogo. Vijiti vina kichocheo kinachozuia kupevuka kwa yai. Pia, kuna kitanzi ambacho ni kitu kidogo kilichotengenezwa kwa aina maalum ya plastiki. Kwa ufupi kinaitwa IUD. Huwekwa kwa utaalamu ndani ya mfuko wa uzazi. Sindano, vipandikizi na vitanzi lazima viwekwe na mtaalamu mwenye ujuzi kwenye kituo cha afya chenye vifaa vya kutosha. Kwa vile dawa za kuzuia mimba kwa muda mrefu zinaingiliana na mzunguko wa kawaida wa hedhi kwa kiasi, athari zake ni kubwa kuliko kutumia vidonge.

Kwa mwanaume na mwanamke kuna njia ya kudumu ya kufunga kizazi kwa njia ya upasuaji

. Kwa mwanaume mirija inayopitisha mbegu hukatwa na kufungwa, ili kuzuia mbegu zisitoke. Akijamiiana, anaweza kumwaga shahawa, lakini ndani ya shahawa hakuna mbegu. Kama mwanaume amefunga kizazi uume utadinda kama kawaida na kufikia mshindo atamwaga maji ya shahawa ambayo hayatakuwa na mbegu. Kwa mwanamke mirija ya kupitisha mayai hukatwa na kufungwa, ili kuzuia mayai kufika kwenye mfuko wa uzazi. Baada ya upasuaji huu, mama ataendelea na hedhi kama mwanzo, lakini yai halitaweza kukutana na mbegu za kiume tena.

Vilevile kuna njia nyingine mbalimbali ambazo hazina uhusiano na matumizi ya dawa au vizuizi vya mimba. Njia hizi hazina uhakika mkubwa wa kutopata mimba. Mara nyingine mama anatumia ishara mbalimbali, au tarehe kujua lini anaweza kupata mimba, ili kuepuka kujamiiana katika kipindi hicho. Kumwaga mbegu za kiume nje ya uke, au kutegemea kwamba mimba hazishiki wakati wa kunyonyesha ni njia nyingine za asili zinazotumiwa. Kumbuka kwamba njia hizi hutumika sana, lakini si njia salama sana za kuzuia mimba wala kuambukizwa na magonjwa ya zinaa.
Ni muhimu kukumbuka kwamba njia ya uzazi wa mpango inaweza kufaa kwa mtu huyu na isifae kwa mtu mwingine. Kwa hiyo, ni vizuri kila mtu aliyeamua kupanga uzazi apate ushauri kwenye kliniki kuhusu njia inayomfaa zaidi

Ulemavu maana yake ni hitilafu katika mwili au akili inayomwekea
mipaka mtu asiweze kufanikisha shughuli fulani katika maisha
yake. Albino wanatambuliwa kama watu wenye ulemavu Tanzania
hasa kwa ajili ya uwezo wao wa kutokuweza kuona vizuri. Dalili
za kutokuwa na uwezo wa kuona hutofautiana kuanzia wale
ambao hawaoni karibu, wasioweza kuona mbali na wale ambao
wanashindwa kuona vizuri au kuona mawingumawingu.

Kwa vijana mara nyingine siyo rahisi kufahamu afanye nini mara anapopata ashiki (hamu) ya kutaka kujamii ana. Unaweza ukajaribu kujisahaulisha kwa kufanya mambo mengine kama kucheza michezo kujifu-nza, kujisomea, kuwasaidia wazazi kazi za nyumbani au kuungana na vijana wen-zako katika shughuli za vikundi katika jamii . Vijana wengine huoga maji ya baridi kuondoa ashiki.

Kujisikia hamu ya kutaka kujamii ana au uume kudinda haimaanishi kwamba ni lazima ujamii ane. Kujamii ana ni njia mojawapo tu ya kuonyesha mapenzi. Kuna njia nyingine ambazo hutumika, kwa mfano kubusu, kuongea, kushikana mikono, kukumbatiana na kushikanashikana.
Njia nyingine ya kutumia kumaliza hamu ni kupiga punyeto. Kupiga punyeto ni kitendo cha msichana kushikashika na kusugua taratibu kinembe chake mpaka anafikia mshindo au kitendo cha mvulana kusuguasugua uume wake mpaka akojoe manii . Watu wengi wanaopiga punyeto hufanya hivyo wakiwa peke yao. Kupiga punyeto hakuna madhara yoyote ya kiafya wala kiakili.
Kwa vyovyote vile, kama huwezi kabisa kuacha kujamii ana, hakikisha mapenzi yawe salama. Mapenzi salama ni yale yanayofanyika bila wasiwasi wa kupata mimba zisizotarajiwa, magonjwa ya zinaa pamoja na maambukizo ya VVU na UKIMWI. Kwa upande mwingine, mapenzi salama yanaweza kuwa ni vitendo vya kumaliza hamu bila kuhusisha sehemu za siri za mwanamke na mwanaume kukutana. Kwa upande mwingine mapenzi ya uume kuingizwa ukeni yanakuwa pia salama i iwapo tahadhari imechukuliwa kwa maana kwamba kondomu i litumika.

Je, ni lazima kufanya ngono kwa sababu ya marafiki au shinikizo za kisiasa? 🤔

Ndugu vijana, leo tunapenda kuwazungumzia jambo muhimu sana kuhusu ngono na shinikizo tunazoweza kukutana nazo katika maisha yetu. Kuna wakati tunaweza kuona kwamba marafiki zetu wanafanya ngono au tunasikia shinikizo kutoka kwa watu wenye mamlaka, lakini ni muhimu kuelewa kwamba maamuzi kuhusu ngono yanapaswa kuwa binafsi na kulingana na maadili yetu ya Kiafrika ya kukubalika. 💪

1. Kwanza kabisa, tunataka kukuhimiza kujiuliza, "Je, ninafanya hivi kwa sababu ninataka au kwa sababu ya shinikizo la wengine?" Ni muhimu kujua kwamba uamuzi wa kufanya ngono ni uamuzi wako mwenyewe na haupaswi kufanywa kwa sababu tu ya kushawishiwa na wengine.

2. Pia, ni muhimu kuwa na uelewa kamili wa athari za kufanya ngono mapema katika maisha yetu. Kumbuka kwamba ngono ina madhara makubwa ikiwa inafanywa bila kinga au bila kujua mwenzi wako vizuri. Hii ni pamoja na hatari ya kupata magonjwa ya zinaa na mimba zisizotarajiwa. 😷🤰

3. Tafadhali kumbuka kwamba kufanya ngono ni uamuzi mkubwa na ni jambo la watu wazima. Unapotambua kwamba hauko tayari, hakikisha unasimama imara na kujitetea. Usiogope kusema "hapana" ikiwa unajisikia kushinikizwa kufanya kitu ambacho hauko tayari kukifanya. Ujasiri wako utakupa nguvu ya kusimama imara. 💪😎

4. Fikiria juu ya maadili na imani zako. Ni muhimu kuwa na maadili imara na kujua nini kinakubalika kwako na kile ambacho haikubaliki. Je, unakubaliana na maadili ya Kiafrika ambayo yanatukumbusha umuhimu wa kungojea hadi ndoa kabla ya kufanya ngono? Jibu hili linategemea imani yako na maadili yako ya kibinafsi.🌍👪

5. Chochote maamuzi yako kuhusu ngono yatakavyokuwa, hakikisha inakuwa uamuzi ambao utakufanya uhisi furaha na uheshimike. Usifanye kitu ambacho utajuta baadaye. Kumbuka, maisha ni ya muda mfupi na ni muhimu kuishi kulingana na maadili yako binafsi. 💖😊

6. Kwa mfano, fikiria juu ya rafiki yako ambaye anaweza kukushinikiza kufanya ngono kwa sababu yeye anafanya hivyo na anasema ni kitu cha kawaida. Je, ni sahihi kufanya kitu tu kwa sababu rafiki yako anafanya hivyo? Fikiria juu ya maadili yako na kujiuliza kama unakubaliana na uamuzi huo.

7. Vile vile, unaweza kushinikizwa na watu wenye mamlaka, kama vile viongozi wa kisiasa au wazazi wako. Wao wanaweza kukuambia kwamba ni muhimu kufanya ngono ili kuwa na hadhi au kuonyesha ukomavu. Lakini ni muhimu kukumbuka kwamba uamuzi huu ni wako na unapaswa kufanya kulingana na maadili yako binafsi.

8. Kwa mfano, fikiria juu ya kiongozi wa kisiasa ambaye anasisitiza kwamba vijana wanapaswa kufanya ngono ili kuwa na "uzoefu wa kisiasa." Je, ni sahihi kufanya kitu ambacho hauko tayari kukifanya au ambacho kinakwenda kinyume na maadili yako? Fikiria juu ya jinsi uamuzi huu utakavyoathiri maisha yako ya baadaye.

9. Kumbuka kwamba kuchagua kungojea hadi ndoa kabla ya kufanya ngono ni uamuzi wa busara na una faida nyingi. Utakapofanya uamuzi huu, unaweza kujikinga na hatari za ngono zisizo salama na kujenga uhusiano wa kudumu na mwenzi wako.

10. Kwa mfano, kufanya uamuzi wa kusubiri hadi ndoa kabla ya kufanya ngono kunaweza kusaidia kujenga msingi imara wa uaminifu na upendo katika ndoa yako. Ni uwekezaji kwa maisha yako ya baadaye na inaweza kuunda uhusiano wenye furaha na thabiti.

11. Jiulize, je, unataka kutoa zawadi ya thamani ya mwili wako kwa mtu ambaye hajastahili? Kuwa na amani ya akili na furaha ni muhimu sana katika uhusiano, na kungojea hadi ndoa kunaweza kuwa njia ya kuhakikisha kuwa unajitunza na unathaminiwa.

12. Mwili wetu ni hekalu takatifu na unapaswa kuthaminiwa na kuheshimiwa. Kwa kusubiri hadi ndoa kabla ya kufanya ngono, tunathibitisha kwamba tunathamini na kuheshimu hekalu letu na hekalu la mwenzi wetu.

13. Kumbuka kwamba uamuzi wako wa kungojea hadi ndoa kabla ya kufanya ngono unaweza kuwa mtazamo wa kipekee na wa kuvutia. Unaweza kuwa mfano mzuri kwa wengine na kuwahimiza kufikiria maamuzi yao wenyewe.

14. Wewe ni wa kipekee na una thamani kubwa. Usikubali shinikizo la kufanya kitu ambacho hauko tayari kukifanya au ambacho kinaweza kukuletea madhara. Tumia nguvu yako ya uamuzi na tambua kwamba unaweza kusimama imara katika maadili yako na kufanya uchaguzi sahihi.

15. Kwa hitimisho, tunakuhimiza kuchagua kungojea hadi ndoa kabla ya kufanya ngono. Kumbuka, kufanya ngono ni uamuzi mkubwa na unapaswa kuwa tayari kimwili, kihisia na kihisia. Usichukue shinikizo la wengine kama sheria ya maisha yako, bali jiwekee viwango vyako mwenyewe na ujiamini. Kwa kufanya hivyo, utakuwa na furaha, amani na uhusiano wa kudumu. 🙏💕

Je, wewe una maoni gani juu ya suala hili? Je, umewahi kukabiliana na shinikizo la kufanya ngono kwa sababu ya marafiki au shinikizo za kisiasa? Tungependa kusikia kutoka kwako na kujua jinsi unavyoshughulikia shinikizo hili na maamuzi yako ya kibinafsi. Tuandikie maoni yako hapa chini. Asante! 😊👍

Kutoka damu (hedhi) kwa mara ya kwanza kunaitwa kuvunja ungo na hii ni dalili ya mtoto wa kike kuingia utu uzima,0 yaani kuwa mwanamke. Wasichana wanavunja ungo kati ya umri wa miaka 8 na umri wa miaka 18. Lakini, kuvunja ungo haina maana kwamba unahitaji kuanza kujamii ana. Kwa sababu ukijamii ana kuna hatari ya kupata mimba!

Mwanzoni siku za hedhi zinaweza kuwa na mabadiliko sana. Ni baada ya muda ndipo msichana anaanza kwenda mwezini mara moja kila mwezi. Kwa wanawake wengi ni kila baada ya siku 28, hata hivyo, wengine huweza kupata hedhi chini au zaidi ya siku hizo. Idadi ya siku katika mzunguko wa hedhi ni siku 21 hadi 35.Ukitaka kuelewa kabisa maana ya kutoka damu za mwezi, lazima nieleze kuhusu mzunguko wa hedhi. Siku ya kwanza ya damu huhesabiwa kama siku ya kwanza ya mzunguko. Baada ya damu kutoka, yai moja linaanza kukua ndani ya kokwa.

Na vilevile utando ndani ya mfuko wa uzazi huanza kujengeka ili ukaribishe mimba. Kati ya siku 11 au 14 yai hupevuka ndani ya kokwa na halafu husafiri kwenye mirija ya kupitishia mayai hadi kwenye mfuko wa uzazi. Mwanamke anapata mimba kama yai likirutubishwa na mbegu ya kiume ndani ya mirija ya kupitisha mayai, i ina maana, kwamba atakuwa amejamii ana kipindi cha siku chache kabla ya yai kupevuka au siku yai linapopevuka. Kama yai halikurutubishwa, basi hufa na hutangulia kutoka kama ute, pia utando kwenye mfuko wa uzazi na kuta za uzazi hubomoka na kutoka kama damu. Hii ndiyo hedhi yenyewe.

Endapo msichana amejamiiana na mvulana na yai likarutubushwa, hataona hedhi na aelewe kwamba kuna uwezekano kwamba mimba imetungwa.

Mzunguko wa hedhi kwa baadhi ya wasichana hauna mpangilio mwanzoni, hivyo endapo hupati hedhi inayolingana kila mwezi usijali.

Katika hali ya kawaida usipopata hedhi na hukujamiiana na mvulana, basi inawezekana ni mabadiliko tu ya mwili. Hali hii ikiendelea au ukiwa na wasiwasi unashauriwa kumuona mtaalamu wa afya

Baadhi ya dawa za kulevya pamoja na dawa za kutibu, hutumika hospitali kuokoa maisha na kupunguza maumivu. Hii inamaanisha kwamba wataalamu kama madaktari na wauguzi hudhibiti matumizi ya dawa hizi. Kwani watahakikisha kwamba dawa sahihi zinatumika, i takiwavyo na kwa vipimo sahihi.

Ndiyo, hii i ii inawezekana. Lakini ujue kwamba watu wanaotumia dawa za kulevya huwa dhaifu kisaikolojia na kiumbile kwa maana hiyo wanaweza wasiwe katika hali nzuri ya kupata watoto. Hawajali afya zao. Wanakosa hisia na hutumia muda mwingi kushiriki katika matumizi ya dawa za kulevya; pia hutumia fedha nyingi. Haya si mazingira mazuri ya kulea watoto.

Kama umeamua kutovuta sigara wala kunywa pombe ni uamuzi
mzuri sana na wa kiafya. Ni haki yako binafsi kuchukua uamuzi
huu, kama vile watu wengine pia wanavyoruhusiwa kufanya
maamuzi kuhusu maisha yao wenyewe.

Mara nyingine ni vigumu sana, lakini kama umeamua hutaki
kujiunga na kundi la watu wavutao sigara au kunywa pombe ni
muhimu kusema hivyo. Jaribu kuwa wazi na kusema HAPANA.
Jaribu kueleza kwamba unataka kuishi maisha yenye afya bila
kutumia pombe na sigara na uwaeleze rafiki zako ni kwa nini.
Waambie kuwa unajua unachokifanya na kwamba umeridhika
kuwa uvutaji sigara na unywaji pombe unahatarisha afya yako,
unagharimu fedha nyingi na kukuzuia kufikia malengo yako.
Kama umeridhika na kuwathibitishia watu hao, hawatakusumbua
tena. Na kama unatafuta rafiki usisahau: Rafiki ni mtu anayejali,
kulinda na kuthamini maisha ya mwenzake! Kwa hivyo, ni kwa
vipi mtu ambaye anayekushawishi ufanye kitu cha kudhuru
afya yako kwa kusudi na haheshimu maamuzi yako awe rafiki
wa kweli?

Hii ndio hasa sababu kwa nini dawa za kulevya ni hatari! Mara unapozizoea unakuwa na ugumu wa kuendesha maisha yako bila dawa za kulevya. Kwa dawa nyingi za kulevya ubongo huzoea kuwepo kwake kwenye damu na dawa zaidi na zaidi huhitajika i ili kuendeleza hali hiyo. Hii i ii ina maana kadri muda unavyoenda ndivyo unavyoongeza kiasi cha dawa za kulevya unachokihitaji.
Pale utakapojaribu kupunguza kiasi cha matumizi ya dawa za kulevya au kuacha kabisa unaweza kupata hali ya kimaumbile au kiakili i i itokeayo kutokana na kuacha kitu ulichozoea. Hali hii inaweza i isiwe ya kufurahisha, yenye kuumiza na pengine hatari kwa maisha yako. Mara mtu anapozizoea dawa za kulevya haiwi tu tabia bali ugonjwa. Watu wengi wanaotegemea dawa za kulevya hawazitumii kwa kujifurahisha bali kuzuia maumivu yasababishwayo na kuacha kitu ulichozoea. Njia nzuri ya kuzuia hali hii ni rahisi: kuwa jasiri na sema HAPANA. Usijaribu dawa za kulevya.

Hapa Tanzania utoaji wa mimba hauruhusiwi kisheria. Hata hivyo watu wengine wanaamua kutoa mimba kwa sababu mimba zao hazikutarajiwa. Kwa mfano, msichana mdogo ambaye bado anaenda shule, au mama ambaye tayari ana watoto wengi au umri mkubwa sana. Wanawake wengine wanaamua kutoa mimba kwa sababu wamepata mimba kutokana na kulazimishwa kufanya mapenzi au kubakwa, au kwa sababu baba wa mtoto anakataa kuchukua jukumu la kumlea mtoto. Hizi ni baadhi tu ya sababu za kutoa mimba, na kila mwanamke anayeamua kutoa mimba ana sababu zake.
Kwa sababu utoaji mimba hauruhusiwi, huduma za kutoa mimba hazipatikani kwa urahisi na wanawake wengi wanajiamulia kuitoa mimba wenyewe au kwa msaada wa mtu asiyesomea kufanya hivyo. Kama tulivyosema hapo juu, hii ni hatari sana kwa afya ya mwanamke

Kwanza kabisa, watu ni kweli wawe wamedhamiria kuacha.
Hii inataka uamuzi wa wazi na nia imara kwa sababu si rahisi
kuacha.
Pili, mtu anatakiwa kufikiria ni katika mazingira gani huwa
anajisikia kuvuta sigara au kunywa pombe. Hii kwa kawaida ni
pamoja na kundi maalumu la marafiki, katika sherehe, baada ya
kazi ngumu, baada au wakati wa kula. Kwa hiyo, kama wanataka
kuacha kuvuta sigara au kunywa pombe, wanatakiwa kubadili
mtindo wa maisha na kuepuka vishawishi.
Hatua ya kwanza katika kuacha kuvuta sigara au kunywa
pombe, inaweza ikawa ni kujiwekea malengo; kwa mfano, kuacha
kuvuta sigara kwa wiki nzima. Jipongeze kuwa umetimiza lengo
lako. Kama umeshindwa anza tena. Ni watu wachache ambao
wameweza kuacha kabisa katika jaribio la kwanza. Watu
wengine wanapata ugumu kuacha kabisa pombe na sigara.

Matumizi mabaya ya pombe ndiyo yanayosababisha kuenea kwa
VVU au magonjwa mengine yatokanayo na kujamiiana. Tabia
ya ulevi ya kupindukia huwaweka watu katika hatari kubwa ya
kupata na kueneza magonjwa haya.
Pombe husababisha watu kusahau hatari ya kuwa na wapenzi
wengi na pia kufanya mapenzi na watu ambao hawafahamu hali
za afya zao. Husahau kujilinda wao wenyewe na wapenzi wao, kwa
kutumia kondomu na kusahau majukumu yao ya familia.

Watu wanaokunywa pombe kupita kiasi hudhoofisha mfumo wa
kinga mwilini, hivyo basi, virusi huingia miilini mwao kirahisi.
Kumbuka, bado hakuna tiba ya UKIMWI. Njia pekee ya kinga
ni kubadili tabia.