Neno VVU ni i virusi au vijidudu vinavyosababisha ugonjwa wa UKIMWI. Neno hili kwa lugha ya Kii ngereza ni HIV yaani “Human Immunodeficiency Virus”. UKIMWI ni kifupi cha maneno matatu ambayo ni Upungufu wa Kinga Mwilini. Kwa Kii ngereza jina la UKIMWI AIDS ambacho kirefu chake ni “Acquired Immune Deficiency Syndrome”. Neno UKIMWI tayari linaonyesha tayari aina ya ugonjwa, i ikii manisha kuwa mwili umepungua uwezo wake wa kinga kwa maradhi mbalimbali mwilini. Dalili za upungufu huu ukianza kujitokeza basi maradhi haya huitwa UKIMWI.

Tofauti kati ya VVU na UKIMWI ni kuwa mtu aliyeambukizwa VVU bado anaweza kuonekana mzima wa afya. Pamoja na kuwa virusi hivyo vitaonenekana katika damu yake, ni kwamba virusi hivyo vitakuwa havijaanza bado kushambulia chembechembe nyeupe za damu. Kwa upande mwingine kinga ya mwili ya mtu anayeumwa UKIMWI i itakuwa tayari i i imepungua. Mwili wake utaanza kuugua magonjwa nyemelezi. Magonjwa nyemelezi hupata nafasi ya kushambulia mwili huu ambao tayari kinga imepungua. Watu wnaoumwa UKIMWI wanaweza kupungua uzito wa mwili, kuharisha au kupata matatizo ya ngozi. Hata hivyo maradhi haya siyo lazima yatokane na kuwa na VVU. Ili kuwa na uhakika, onana na mtaalamu yaani dakatari wako.

Kuna madhara mengi ambayo hutokana na uvutaji sigara.
Madhara mengi yanampata mvutaji kwani moshi unaingia
kwenye mapafu na kuendelea kuleta madhara mengine sehemu
nyingine za mwili.

Unaweza pia kupata madhara kwa kukaa karibu na mtu
anayevuta (hii inaitwa mvutaji baki). Uvutaji unafanya mwili
wako kunyonya sumu ijulikanayo kama nikotini. Nikotini ndio
chanzo kikubwa cha matatizo yatokanayo na uvutaji.
Uvutaji sigara unahusishwa na magonjwa mengi. Kiungo cha
mwili kinachoathirika kwanza ni mapafu. Uvutaji husababisha
kukohoakohoa, vichomi na kulipuka kwa kifua kikuu (TB) na
hatimaye saratani ya mapafu. Uvutaji pia unaathiri ngozi.
Ngozi ya mvutaji inakuwa nyepesi kwani inaathiri mishipa ya
damu iliyopo karibu chini ya ngozi. Hali hii inaifanya ngozi
kushindwa kujitengeneza upya (regenerate). Kwa vile Albino
tayari wana matatizo ya ngozi ni vizuri kama hawatavuta na
kwa wale wanaovuta basi waache kuvuta.

Hakuna mwenye kosa, kwa sababu jinsia ya mtoto i inategemea na bahati na hamna uwezekano wa kupanga kuzaa aina fulani ya mtoto. Tulivyoona juu ni mwanaume ndiye aliye na aina mbili za mbegu. Aina moja husababisha kutokea mtoto wa kike na aina nyingine mtoto wa kiume. Mwanaume hana uwezo wa kuhakikisha achangie aina ya mbegu gani. Kwa hiyo, hata kama ni mwanaume anayeyakinisha jinsia ya mtoto, hana kosa, kwa sababu hana uwezo wa kuamua achangie mbegu ya aina gani.

Albino wana ngozi nyeupe, nywele nyeupe au nyekundu na macho
ya kijivu au ya bluu. Ngozi yao ni nyeupe zaidi kuliko ndugu zao
wa familia moja au watu wa jamii yake
ambao hawana hali ya ualbino. Ngozi hii inaonekana zaidi kuwa
nyeupe katika familia za watu weusi, ingawaje, ualbino
hutokea kwa watu wa kila taifa, rangi, kabila na dini. Albino
wako katika mabara yote ulimwenguni.

Jinsi ya Kujifunza Kujiheshimu na Kuheshimu Wengine kuhusu Ngono 😊🌍

Karibu sana kijana! Leo tutazungumzia jambo muhimu sana kuhusu heshima na ngono. Kama mtu mwenye maadili mema na mwenye kujali tamaduni za Kiafrika, ni muhimu sana kuwa na uwezo wa kuonyesha heshima kwa nafsi yako na kwa wengine linapokuja suala la ngono. Heshima ni msingi muhimu katika maisha yetu na inatupatia msingi imara wa kuwa na uhusiano mzuri na wengine. Hebu tuanze! 😊

1. Tafakari juu ya maadili yako: Kuanza safari hii ya kujifunza kujiheshimu na kuheshimu wengine, ni muhimu kwanza kuangalia ndani yako na kufikiria juu ya maadili yako. Jiulize ni nini maana ya ngono kwako na jinsi unavyotaka kuilinda na kuiheshimu.

2. Elewa mipaka yako: Ni muhimu kujua na kuelewa mipaka yako mwenyewe linapokuja suala la ngono. Jua ni nini unataka na usitake, na usisite kuweka mipaka hiyo wazi kwa wengine.

3. Jifunze kuheshimu wengine: Heshima ni muhimu sana katika uhusiano wowote wa kimapenzi. Kuonyesha heshima kwa mwenzako ni kumheshimu kama binadamu na kumthamini. Heshimu maamuzi na mipaka ya mwenzi wako na usiwahi kumshinikiza kufanya kitu ambacho amekwisha kuelezea kuwa hapendi.

4. Elewa umuhimu wa maisha ya ndoa: Kama mtu mwenye maadili mema, ni muhimu kuelewa umuhimu wa maisha ya ndoa. Ndoa ni taasisi takatifu inayoweka mazingira mazuri ya kujifunza, kuelewana na kustawisha upendo na heshima. Kwa hiyo, ni vyema kusubiri mpaka ndoa kabla ya kuingia kwenye uhusiano wa kingono.

5. Jua athari za ngono kabla ya ndoa: Ngono kabla ya ndoa inaweza kuwa na athari mbaya, ikiwa ni pamoja na hatari ya kupata magonjwa ya zinaa, mimba zisizotarajiwa, na hata kuharibu uhusiano wa kimapenzi. Kwa hiyo, ni muhimu kuwa na uwezo wa kuona mbali na kutambua kuwa kujizuia kunaweza kusaidia kuepuka matatizo haya.

6. Fuata ushauri mzuri: Katika safari ya kujifunza kujiheshimu na kuheshimu wengine kuhusu ngono, ni muhimu kupata ushauri mzuri kutoka kwa watu wazima walio na uzoefu. Wanaweza kukupa mwongozo mzuri na kukusaidia kufanya maamuzi sahihi. Usiogope kuuliza maswali na kushiriki wasiwasi wako.

7. Jifunze kuhusu afya ya uzazi: Kujali afya ya uzazi ni sehemu muhimu ya kujiheshimu na kuheshimu wengine. Jifunze juu ya jinsi ya kujilinda na magonjwa ya zinaa, matumizi sahihi ya njia za uzazi wa mpango, na jinsi ya kuhakikisha usalama wako na usalama wa mwenzi wako.

8. Tambua thamani yako: Kujiheshimu ni kuona thamani yako kama mtu na kujua kuwa unastahili kupendwa na kuheshimiwa. Usikubali kuwepo kwa mwingine katika maisha yako kukupunguzie thamani yako au kukufanya uhisi kuwa unahitaji kufanya kitu fulani ili kuwa na thamani. Kumbuka, wewe ni wa pekee na thamani yako haitegemei vitendo vya kingono.

9. Kuwa na malengo na ndoto: Kuwa na malengo na ndoto katika maisha yako kunaweza kukusaidia kujenga heshima yako na kujiheshimu. Jua ni nini unataka kufikia na fanya kazi kwa bidii ili kufikia malengo hayo. Kwa kufanya hivyo, utakuwa na mtazamo mzuri na thabiti kuelekea maisha yako.

10. Jihadhari na shinikizo la kijamii: Katika jamii yetu, shinikizo la kijamii linaweza kuwa kubwa sana linapokuja suala la ngono. Usiache shinikizo hili likushawishi kuacha maadili yako na kugeukia tabia ambazo hazina thamani. Jiamini na thamini maadili yako.

11. Jitunze kiafya: Kujiheshimu ni pamoja na kujitunza kiafya. Kula vizuri, fanya mazoezi, na linda mwili wako. Kwa kufanya hivyo, utakuwa na afya njema na utajiamini zaidi.

12. Jifunze kutambua upendo wa kweli: Ngono haimaanishi upendo. Kuna tofauti kati ya upendo wa kweli na ngono. Jifunze kutambua ishara za upendo wa kweli, kama vile kujali, kuheshimiana, na kutegemeana. Kumbuka, ngono ni sehemu tu ya uhusiano na haiwezi kubadilisha upendo wa kweli.

13. Elewa thamani ya kusubiri: Kusubiri mpaka ndoa kunaweza kuwa jambo gumu, lakini ina thamani kubwa. Kusubiri kunaweza kukupa fursa ya kujijua vyema, kujenga uhusiano mzuri na mwenzi wako, na kuwa na msingi imara katika ndoa yako ya baadaye.

14. Jifunze kutoka kwa wengine: Ni muhimu kusikiliza hadithi za wengine na kujifunza kutokana na uzoefu wao. Sikiliza watu walio na uzoefu na wale waliofanya maamuzi sahihi. Kumbuka, kila mtu ana hadithi yake na unaweza kujifunza kutokana nao.

15. Kuwa chanya na ujisikie fahari: Mwisho lakini sio kwa umuhimu, kuwa chanya na ujisikie fahari kwa kujiheshimu na kuheshimu wengine kuhusu ngono. Kumbuka kuwa kujiheshimu ni uamuzi mzuri na unakuweka katika njia sahihi ya kufikia malengo yako na kuwa mtu bora. Jisikie fahari kwa maadili yako na uwe na matumaini kwa siku zijazo.

Kijana, ninaamini unaweza kujifunza kujiheshimu na kuheshimu wengine kuhusu ngono. Kumbuka, njia bora ya kujilinda na kuepuka matatizo ni kusubiri mpaka ndoa. Kuwa na malengo, jiamini, na weka maadili yako juu. Je, una maoni gani kuhusu maadili na ngono? Je, una changamoto zozote? Tafadhali shiriki nasi na tuweze kujifunza pamoja. Asante kwa kusoma, na endelea kuenzi maadili yetu na kujitunza! 😊🌍

Wanaume mara nyingi huambukizwa sehemu za mrija wa mkojo. Katika sehemu hizi ni rahisi kusikia mwasho au maumivu zaidi kuliko kwenye via vya uzazi vya ndani vya mwanamke. Hasa wakati wa kukojoa, chumvichumvi iliyo kwenye mkojo inagusa vidonda ndani ya mrija. Hivyo, ni rahisi zaidi kwa mwanaume kujua kuwa ameambukizwa.
Vilevile mwanaume akiambukizwa na magonjwa haya, sehemu ya mbele ya njia ya mkojo inashambuliwa na huanza kutoa usaha mzito. Lakini uke wa mwanamke hutoa kemikali ambazo hufanya wadudu kutoweza kushambulia kwa haraka, na dalili hazionekani kwa urahisi. Bahati mbaya, kemikali hizi hazizuii kuingia kwa ugonjwa, lakini dalili huchelewa kuonekana.
Usisahau kwamba kama mwanaume anajitambua kuwa na dalili za kuumwa magonjwa ya zinaa, mpenzi wake pia anatakiwa kwenda kliniki ili apate uchunguzi na tiba.

Kuna baadhi ya vidokezo ambavyo vinaweza kukusaidia:
1. Usikae faragha na mwenzi wako kabla hujawa tayari na kumwamini. Ongozana na marafiki wengine hasa mwanzoni mwa urafiki wenu. Msitoke tu nyie wawili hadi hapo utakapojisikia kuwa umemjua kiasi cha kumwelewa na kumwamini. Pia jiepushe kukaa sehemu za faragha naye.

2. Kama utatoka naye, hakikisha kuwa kuna mtu anayejua mnakokwenda na ni muda gani unakusudia kurudi nyumbani. Ikiwezekana kuwa na namba ya simu ya mmoja kati ya rafiki zako. Hii itakusaidia kama ikijitokeza hali ya kutaka msaada.
3. Usikubali yeye alipe gharama zote. Ni vizuri kugawa gharama hizo kati yenu. Kama mtakwenda kwenye tamasha au kupata kinywaji hakikisha kulipia nusu ya hizo gharama. Ukifanya hivyo utamzuia mwenzio mawazo ya kukufikiria “kuwa anakudai ngono“ kama malipo ya pesa yake aliyotumia.
4. Ni vizuri kutafakari na kuweka kichwani kabla ya kwenda naye popote juu ya nini unachotaka na kile usichotaka kitokee.
5. Onyesha wazi kuwa unaposema “hapana“ unamaanisha “hapana“ usimpe nafasi ya kuchukulia hiyo “hapana“ kuwa ndiyo.
6. Amini hisia zako. Kama unaona unalazimishwa usisite kueleza maoni yako / unavyojisikia. Ikibidi ondoka sehemu hiyo.

Kama kijana akinusa au kuvuta petroli kupitia puani au mdomoni, petroli hiyo huingia kwenye mapafu na sehemu zote mwilini.
Madhara ya unusaji au uvutaji petroli ni sawa kabisa na pombe. Baada ya kunusa/kuvuta petroli mtuamiaji hujisikia kizunguzungu na kulewa. Wengine huhisi kama kwamba wanaota na kujisikia furaha. Lakini wengine hujisikia kuumwa na kusinzia.
Unusaji/uvutaji wa petroli ni hatari sana na hata huweza kusababisha vifo kwani petroli humfanya mtu apoteze fahamu, huharibu mapafu na wengine hufa kwenye ajali. Hii hutokana na kushindwa kutoa uamuzi ufaao wanapokabiliwa na hali zinazoweza kusababisha ajali, hasa barabarani.
Matumizi ya muda mrefu ya petroli huweza kumsababishia madhara mtumiaji kama kutokwa na damu puani, kupoteza hamu ya kula, kuwa dhaifu, kupata matatizo ya mtindio wa ubongo, kupatwa na magonjwa ya figo, moyo, mapafu na kuharibika maini.

Je, mimba hupatikanaje?

Ukitaka kuelewa jinsi mimba i inavyopatikana, lazima uelewe mzunguko wa hedhi wa mwanamke. Baada ya kuvunja ungo (yaani kupata hedhi kwa mara ya kwanza) msichana hupata hedhi mara moja kila mwezi. Kwa wanawake wengi ni kila baada ya siku 28, hata hivyo wengine huweza kupata hedhi chini au zaidi ya siku hizo.
Siku ya kwanza ya hedhi huhesabiwa kama siku ya kwanza ya mzunguko. Baada ya damu kutoka, yai moja linaanza kukua ndani ya kokwa. Na vilevile utando ndani ya mfuko wa uzazi huanza kujengeka i ili ukaribishe mimba. Kati ya siku 11 au 14 yai hupevuka ndani ya kokwa na halafu husafiri kwenye mrija wa kupitisha mayai hadi mfuko wa uzazi. Mwanamke anapata mimba kama yai litaungana na mbegu ya kiume ndani ya mrija wa kupitisha mayai. Ina maana kwamba endapo atajamii ana kipindi cha siku chache kabla ya yai kupevuka au siku yai linapopevuka na kutoka kwenye kokwa, linarutubishwa wakati linaelekea kwenye mji wa mimba, na linapofika hapo kwenye mji wa mimba linatulia kwenye utando wa mji wa mimba. Mtoto anahifadhiwa na kukua ndani ya mji wa uzazi mpaka siku ya kuzaliwa. Kama yai halikurutubishwa, basi yai hufa na hutoka pamoja na utando wa mfuko wa uzazi na hutoka nje ya mwili wa mwanamke kama damu ya hedhi. Yaani, mwanamke atapata hedhi kama kawaida na atafahamu kwamba hajashika mimba.

Ni siku gani katika mzunguko wa hedhi yai linapoweza kurutubishwa?

Yai mmoja hupevuka siku 14 kabla ya hedhi i i inayofuata. Baada ya yai kukomaa ndani ya kokwa la upande wa kulia au wa kushoto, yai husafirishwa kwenye mrija wa kupitisha mayai mpaka kwenye mfuko wa uzazi.
Yai likijiunga na mbegu ya kiume ndani ya mrija wa kupitisha mayai siku zilezile, linaweza kurutubishwa. Yaani, endapo mwanamke anajamii ana kipindi cha siku chache kabla ya yai kupevuka au siku yai linapopevuka anaweza akapata mimba.
Kwa sababu wasichana wengi hawapati hedhi ya kawaida, yaani mzunguko wa siku 28 katika kila mwezi, ni vigumu sana kwao kufahamu tarehe ya hedhi i i inayofuata. Hivyo ni vigumu kujua lini litakuwepo yai linalongojea kurutubishwa.
Mzunguko wa hedhi kwa msichana unaweza kuathiriwa na mfadhaiko, huzuni, safari au mabadiliko mengine katika maisha ya msichana. Hata kama msichana ana mzunguko wa kawaida wa hedhi hali hiyo inaweza kubadilika ghafla na ukawa sio wa kawaida. Wanawake wengi na hasa wasichana hawawezi kutegemea kuhesabu siku kama njia ya kuzuia mimba, kwa sababu hawawezi kuwa na uhakika i iwapo lipo yai linalongojea kurutubishwa au la. Hakuna siku salama za kuepukana na mimba!

Ninaweza kupata mimba wakati nipo kwenye hedhi?

Ili mwanamke aweze kushika mimba, i inabidi yai lililopevuka likutane na mbegu za kiume. Yai pevu linapokosa mbegu hufa na kwa vile utando kwenye tumbo la uzazi ulishajiandaa kupokea yai lililorutubishwa hubomoka. Kwa pamoja, yai na utando hutoka kama damu kupitia ukeni na i le damu huitwa hedhi.
Hedhi ni dalili, kwamba yai halikurutubishwa na hivyo limeshakufa na kutoka. Kwa kawaida, wakati huo halitakuwepo yai jingine lililopevuka kuweza kurutubishwa na kwa hiyo uwezekano wa kupata mimba hautakuwepo. Lakini, mara chache kuna hitilafu katika mzunguko wa hedhi na yai jingine linakuwepo tayari kwa kurutubishwa, hata ukiwa kwenye hedhi. Kwa hiyo uwezekano wa kupata mimba wakati wa hedhi upo, hata kama ni mdogo.

Je, inawezekana msichana akapata mimba kabla ya kuvunja ungo?

Ndiyo, msichana anaweza kupata mimba kabla ya kuvunja ungo, yaani kabla ya kuona hedhi kwa mara ya kwanza. Kwa uhakika utajiuliza kwa nini.
Kabla ya kuona hedhi, yai ndani ya kokwa linapevuka na kusafiri kutoka kwenye kokwa mpaka tumbo la uzazi. Hedhi yenyewe ni dalili kwamba lile yai pevu halikurutubishwa na kwa hiyo linatoka pamoja na utando wa tumbo la uzazi kupitia ukeni.
Kuna maana kwamba hata kama msichana hajavunja ungo, i inawezekana kwamba ndani ya tumbo lake yai limeshaanza kupevuka. Lile yai linaweza kurutubishwa na msichana anaweza kupata mimba, hata kama hajaona hedhi yake kwa mara ya kwanza.

Je, msichana akijamiiana mara moja tu anaweza akapata mimba?

Ndiyo, msichana anaweza kupata mimba akijamii ana mara moja tu. Inategemea na mzunguko wa hedhi. Kama ndani ya tumbo la msichana lipo yai pevu ambalo ni tayari kwa kurutubishwa, na siku i ileile msichana anajamii ana na mvulana anaweza kupata mimba. Isitoshe, anaweza kupata mimba hata kama ni mara ya kwanza ya kujamii ana

Katika mazingira fulani, baba anapomuona mtoto ana ngozi
nyeupe anakataa ya kwamba mtoto si wake akimlaumu mama wa
mtoto kuwa amekuwa na mahusiano ya ngono na mzungu. Huu
ni upuuzi kwa sababu kila mtu anajua kuwa watoto waliozaliwa
kutoka familia za watu weusi na wazungu siyo Albino kwa mfano
Rais wa Marekani Obama ni mtoto wa mama mzungu na baba
mweusi.

Dhana hii potofu ni matokeo ya uelewa mdogo na kutoaminiana.
Watu watakapokuwa na ufahamu na uelewa kuhusu ualbino
watapunguza kuwa na hisia kama alivyofanya huyu mzazi
aliyetajwa hapa juu.