Kitu muhimu ni kwamba, kweli uwe umedhamiria kuacha. Hatua ya kwanza ni kujiuliza kwa nini unatumia dawa za kulevya. Pale utakapojua ni nini ulikuwa unahitaji katika dawa za kulevya ni rahisi kutimiza malengo hayo kwa njia za kiafya zaidi. Jaribu kupunguza taratibu kiasi na muda wa kutumia dawa za kulevya. Pia tumia vitamini na madini kuimarisha afya yako. Jitenge na watumiaji wengine wa dawa za kulevya na sehemu ulizokuwa ukienda kupata dawa za kulevya. Kama hutofanikiwa katika hatua ya kwanza usikate tamaa! Watu hushindwa kuacha katika jaribio la kwanza! Jaribu tena!

Kuacha dawa za kulevya ni sawasawa na kupata nafuu ya ugonjwa, ni rahisi zaidi kufanikiwa kama utapata ushirikiano zaidi kutoka kwa marafiki au wanafamilia. Unaweza vilevile kuomba ushauri kutoka kwa watoa nasaha au madaktari. Msaada wa kitabibu ni muhimu kwa wale waliozoea kutumia hiroini na pombe, kwani mara nyingi hupata madhara yatishiayo maisha pale wanapojaribu kuacha dawa za kulevya.
Ni vigumu kusema utachukua muda gani kuacha kutumia dawa za kulevya, kwa sababu i natofautiana kati ya mtu na mtu.

Ngozi ya Albino haina jinsi ya kujilinda na mionzi ya jua. Inaungua
sana baada ya kupatwa na jua na ngozi huwasha na kuuma. Ngozi
ya Albino inajitahidi kujilinda na mionzi ya jua lakini ina pigimenti
nyeusi kidogo sana kwa hiyo inatengeneza mabaka meusi1. Kwa
hiyo, mabaka meusi huonyesha kuwa ngozi haijalindwa ipasavyo
dhidi ya jua. Kama Albino atajilinda na jua ngozi yake inakuwa na
mabaka kidogo sana au bila mabaka.

Katika swali hili lazima tutofautishe kati ya kutoa damu na kuwekewa damu. Kutoa damu hakuleti hatari, kama mtaalamu wa afya aliyechoma sindano kwa ajili ya kutoa damu anatumia sindano na vifaa vilivyochemshwa.
Kwa kawaida hakuna matatizo kuongezwa damu, kwa sababu damu i inapimwa kabla ya kumuongeza mgonjwa hospitalini. Iwapo damu i imepimwa na sindano zilizochemshwa zimetumika hakuna ubaya wowote katika kuongezwa damu.

Moja kati ya vitu vinavyotisha kuhusu dawa za kulevya ni kwamba zinaathiri watu kwa njia mbalimbali na huwezi ukasema kwa uhakika jinsi zitakavyokuathiri. Madhara ya dawa za kulevya yanategemea aina, kiwango na jinsi zitakavyotumika. Vilevile inategemea na umri, afya ya mwili na ukomavu wa akili, na pia mazoea ya matumizi ya dawa hizo.
Madhara ya muda hutokea mara tu baada ya dawa za kulevya kutumika, wakati madhara ya muda mrefu huonekana baada ya muda kupita, na mara nyingi husababisha uharibifu wa kudumu kwenye mapafu na ubongo.

Kwa mfano, bangi, husababisha kuongezeka kwa mapigo ya moyo, matatizo ya kumbukumbu ya muda mfupi, pamoja na umakini, kujifunza, kufikiri na kutatua matatizo. Pia inaweza ikasababisha kasoro kwenye utaratibu wa viungo vya mwili. Mara kwa mara wavuta bangi huwa na macho mekundu. Na vijana wengine hupata mihemuko mbalimbali kama uoga na hofu baada ya matumizi ya bangi.
Dawa za kulevya za vichangamsho, kama mirungi na kokaini, inasemekana kuwa huwafanya watumiaji kuwa macho, kujiona wana nguvu na kujiamini. Vichangamsho vikitumika kwa wingi, humfanya mtumaji kujihisi kuwa na wasiwasi au hofu. Matumizi mabaya ya dawa za kulevya kwa muda mrefu huweza kusababisha matatizo ya akili au hata kifo i iwapo yatatumika kwa kiwango cha juu.
Dawa za kulevya zinazokufanya upooze kama heroini au dawa nyingine zinazoagizwa na daktari, husababisha kujisikia umetulia, una amani na furaha. Ukizidisha vipimo husababisha usingizi, upungufu wa umakini na uwezo wa kuona, kizunguzungu, kutapika na kutokwa jasho. Vilevile kipimo kingi kinaweza kusababisha usingizi wa muda mrefu, kuzimia na hata kifo.

Pombe za kienyeji kama gongo ni hatari kwa afya na zinaweza kusababisha upofu na hata kifo.
Matumizi ya dawa za kulevya hupunguza uwezo wa vijana kuhimili na kutatua matatizo yao ya kijamii na kiakili. Hii husababisha vijana kuwa wepesi kujihusisha na ujambazi na mambo ya ngono na ugomvi, mabadiliko hayo ya tabia husababisha ugomvi katika familia na kuvunjika kwa urafiki. Matumizi ya dawa za kulevya ndiyo sababu kubwa ya ajali za barabarani, kujiua na maambukizo mbalimbali.

Nifanyeje Kujielewa na Kuelewa Thamani yangu katika Mahusiano ya Ngono? 🌟

Asante kwa kuja hapa kwa ushauri! Ni muhimu sana kujielewa na kuelewa thamani yako katika mahusiano ya ngono. Mahusiano haya yanaweza kuwa ngumu na kuchanganya, lakini ninakuhakikishia kuwa unaweza kuwa na udhibiti na kuishi kulingana na maadili yako ya Kiafrika. Hebu tuangalie njia 15 za kujielewa na kuelewa thamani yako katika mahusiano ya ngono.🌼

1️⃣ Tambua Umuhimu wako: Jua kuwa wewe ni mtu muhimu na una thamani kubwa katika mahusiano yoyote. Jifunze kujithamini na kufikiria juu ya jinsi unataka kuwa na mtu ambaye atakuthamini vile vile.

2️⃣ Jua Maadili yako: Elewa maadili yako na msimamo wako kuhusu mahusiano ya ngono. Je, unataka kusubiri hadi ndoa au unafikiria ni sawa kufanya ngono kabla ya ndoa? Hii ni maamuzi yako kuchukua.

3️⃣ Tafakari juu ya Matarajio yako: Jiulize ni aina gani ya uhusiano unataka kuwa nao na ni nini unatarajia kutoka kwa mwenzi wako. Je, unataka uhusiano mzuri, thabiti na wa kudumu au unapendelea ngono kama sehemu ya uhusiano wa kawaida tu?

4️⃣ Jifunze kusimamia hisia zako: Kuelewa na kujielewa ni muhimu katika kusimamia hisia zako za kimapenzi. Kuwa na ufahamu wa jinsi unavyojisikia na jinsi hisia hizo zinaweza kuathiri uhusiano wako.

5️⃣ Jenga Uhusiano wa Karibu na Mwenzi wako: Kuwa na mawasiliano mazuri na mwenzi wako ni muhimu katika kuelewa mahitaji yako na kuheshimiana. Zungumza waziwazi juu ya matarajio yako, hofu zako na hisia zako.

6️⃣ Elewa Umuhimu wa Uaminifu: Katika mahusiano ya ngono, uaminifu ni msingi muhimu. Tambua kuwa uaminifu ni muhimu katika kujenga uhusiano thabiti na kuwa na imani kati yako na mwenzi wako.

7️⃣ Jifunze Kusema "Hapana": Hakikisha unajifunza kusema "hapana" wakati unahisi kutokuwa tayari kwa ngono au unahisi kuna mipaka yako iliyovunjwa. Kuwa na ujasiri katika kujilinda na kuheshimu thamani yako.

8️⃣ Tambua Hatari za Ngono Zisizo Salama: Elewa hatari za kufanya ngono isiyo salama na jinsi inavyoweza kuathiri maisha yako. Kumbuka, afya yako ni muhimu na unapaswa kujilinda.

9️⃣ Jenga Uhusiano wa Kusaidiana: Katika mahusiano ya ngono, ni muhimu kuwa na uhusiano wa kusaidiana na mwenzi wako. Jifunze kusikiliza na kuwasaidia wote wawili kufikia furaha na kuridhika katika uhusiano wenu.

🔟 Kuwa na Muda wa Kujitafakari: Jenga mazoea ya kujitafakari na kujielewa. Fikiria juu ya thamani yako, malengo yako na nini unataka kufikia katika maisha yako. Hii itakusaidia kuwa na mwelekeo katika mahusiano yako.

1️⃣1️⃣ Tafuta Ushauri wa Wazee: Kumbuka kuwa kuna wazee na wazee wenye hekima ambao wanaweza kukusaidia katika kuelewa thamani yako katika mahusiano ya ngono. Wasikilize na uwe tayari kujifunza kutoka kwao.

1️⃣2️⃣ Jifunze kutoka kwa Mifano Mzuri: Tafuta mifano mzuri katika jamii yako ambayo inaonyesha jinsi ya kujielewa na kuheshimu thamani yako katika mahusiano ya ngono. Jiunge na vikundi vya vijana na fanya mazungumzo juu ya maadili haya.

1️⃣3️⃣ Kumbuka Nguvu ya Kusubiri: Kusubiri hadi ndoa ni uamuzi mzuri ambao unaweza kuchukua. Kumbuka kuwa kuwa na uhusiano wa kimapenzi baada ya ndoa kunaweza kuwa na umuhimu na uzoefu wa kipekee.

1️⃣4️⃣ Jiandae kwa Mabadiliko: Kuelewa thamani yako katika mahusiano ya ngono inaweza kusababisha mabadiliko katika maisha yako. Kuwa tayari kwa mabadiliko ya kihemko, kijamii na kimwili na uzingatie yote kwa mtazamo mzuri.

1️⃣5️⃣ Jiulize: Je, ngono kabla ya ndoa kweli ni jambo linalofaa kwako? Je, unaweza kuwa na furaha na kuridhika bila kufanya ngono kabla ya ndoa? Jibu maswali haya kwa uaminifu na jiulize ni nini kinachokufanya ujisikie mwenye thamani na furaha zaidi.

Jinsi ya kujielewa na kuelewa thamani yako katika mahusiano ya ngono ni safari ya kipekee ambayo inahitaji ujasiri na uamuzi. Ninakuhimiza uzingatie maadili yako ya Kiafrika na kumbuka kuwa wewe ni wa thamani sana. Kwa kujielewa na kuelewa thamani yako, utakuwa na uwezo wa kujenga uhusiano mzuri, wenye furaha na salama. Kumbuka, ni muhimu kuwa na subira na kungoja hadi ndoa ili kuhifadhi usafi wako. Je, una maoni gani juu ya hili? Je, unafikiria ni muhimu kujielewa na kuelewa thamani yako katika mahusiano ya ngono? Tuambie! 🌟

Kujikinga na Maambukizi ya UKIMWI: Njia za Kuepuka Hatari

1. Jambo zuri ni kuwa na elimu ya kutosha kuhusu UKIMWI – Unafahamu ni nini UKIMWI? 🤔 Ni nini dalili zake? 🤒 Ni nini njia zake za maambukizi? 👥 Elimu ni ufunguo wa kujikinga na hatari hii!

2. Njia bora ya kuzuia maambukizi ya UKIMWI ni kuepuka ngono kabla ya ndoa – Ndoa ni sehemu ya maisha ya baadaye na inapaswa kuzingatiwa kwa uzito. 🎉 Badala ya kuingia kwenye uhusiano wa kimapenzi, jiulize, je, ni bora kungojea hadi ndoa? 💍

3. Kuwa na uhusiano mmoja wa kimapenzi – Kujihusisha na washirika wengi wa kimapenzi huongeza hatari ya maambukizi ya UKIMWI. Jitahidi kuwa na uhusiano wa kudumu, waaminifu na mwaminio. 🔒

4. Tumia kondomu vizuri – Kondomu ni sehemu muhimu ya kukinga maambukizi ya UKIMWI na magonjwa mengine ya ngono. Fanya mazoezi ya jinsi ya kuvaa na kutumia kondomu ipasavyo. 👫🚧

5. Epuka matumizi ya dawa za kulevya – Dawa za kulevya zinaweza kupunguza akili na kufanya maamuzi mabaya, ikiwa ni pamoja na kujihusisha katika ngono zembe bila kinga. Kumbuka, afya ni utajiri! 💪💊

6. Epuka kushiriki ngono kwa pesa – Kujiuza kwa ajili ya ngono inaweza kupelekea hatari kubwa ya maambukizi ya UKIMWI. Thamini mwili wako na uheshimu maisha yako, ngono siyo biashara! 💰❌

7. Jitahidi kufanyiwa vipimo vya UKIMWI – Vipimo vya UKIMWI ni njia nzuri ya kujua hali yako ya afya na kujikinga dhidi ya maambukizi zaidi. Pima mara kwa mara na ushauriane na wataalamu wa afya. 🩺✅

8. Tafuta msaada na ushauri – Ikiwa una wasiwasi au unaishi katika mazingira hatari, tafuta msaada kutoka kwa watu wenye ujuzi na wataalamu wa afya. Watakuongoza na kukupa mbinu za kukabiliana na hatari. 🤝🧑‍⚕️

9. Jiepushe na vitendo visivyoruhusiwa kijamii – Kutenda vitendo vya ngono visivyoruhusiwa kijamii, kama vile ubakaji na ngono ya kulazimishwa, inaongeza hatari ya maambukizi ya UKIMWI. Heshimu wengine na heshimu mwili wako! 🚫🙅‍♀️

10. Elewa kuwa matendo yako yanaweza kuathiri watu wengine – Kumbuka kwamba maamuzi yako kuhusu ngono yanaweza kuathiri maisha ya wengine. Kuwa mwangalifu na kuwajibika kwa vitendo vyako. 🤲

11. Jenga uwezo wa kusema hapana – Kujifunza kusema hapana wakati unakabiliwa na shinikizo la kushiriki ngono isiyo salama ni muhimu. Kuwa na ujasiri na thabiti katika maamuzi yako ya kibinafsi. 🙅‍♂️❌

12. Fahamu vichocheo vya hatari – Jua ni mambo gani yanayoweza kukufanya uwe katika hatari ya kushiriki ngono isiyo salama. Epuka mazingira na watu ambao wanaweza kukushawishi kufanya maamuzi mabaya. 🚷

13. Jifunze kujithamini – Kuwa na uhakika wa thamani yako na kujiamini. Unapoamini thamani yako, utakuwa na nguvu ya kusema hapana kwa vitu visivyo salama na hatari ya maambukizi ya UKIMWI itapungua. 💪💖

14. Shughulika na masuala ya kijamii yanayosababisha hatari – Kuchangia katika kazi za jamii, kama vile elimu juu ya UKIMWI, inaweza kupunguza hatari ya maambukizi kwa wengine na kuwajengea ufahamu. 🌍📢

15. Kumbuka, kujikinga na maambukizi ya UKIMWI ni jukumu lako mwenyewe! Kujitunza na kufuata njia za kuepuka hatari ni njia bora ya kujilinda na kulinda wengine. Sote tunaweza kufanya tofauti! 💪🌟

Kwa hiyo, je, una maoni gani juu ya njia hizi za kuepuka hatari za maambukizi ya UKIMWI? Je, kuna njia nyingine unazozifahamu? Tuambie, tunapenda kusikia kutoka kwako! 🗣️💭 Na kumbuka, kujikinga na maambukizi ya UKIMWI ni baraka kubwa na wajibu wetu wote. Tuzidi kuwa na elimu na tuwe mfano kwa vijana wengine kwa kudumisha maadili yetu ya Kiafrika. Tuwe salama! 💚🤗

Ndiyo, utaweza kuvipata virusi vya UKIMWI. Uwezekano wa kuambukizwa hautegemei umri wa mpenzi wako, lakini unategemea afya yake! Kama huyu msichana au mvulana tayari ameshapata virusi vya UKIMWI na unajamii ana naye utaweza kuambukizwa.
Mara nyingi huwezi kufahamu kama mtu ana virusi vya UKIMWI au hapana, kwa sababu katika hatua ya mwanzo baada ya kuambukizwa hakuna dalili zozote za kuugua.
Vilevile ni tabia mbaya sana kushawishi wasichana au wavulana wadogo kujamii ana. Kwa usalama na faida ya wote, mnashauriwa kuacha mapenzi na wasichana au wavulana wadogo.

Uvutaji wa aina zote una madhara. Kama utavuta sigara na
kuvuta moshi kwa kutumia mdomo hadi kwenye mapafu yako
utapata madhara moja kwa moja kwenye viungo vyako.
Kama nitasimama karibu na mvutaji na kuvuta moshi, kuna
madhara ambayo siyo ya moja kwa moja. Kwa upande mwingine
kama jirani wa mvutaji unaweza kuvuta sumu nyingi itokanayo
na tumbaku kwa sababu hakuna kitu cha kuichuja. Sigara za
viwandani zina kishungi ambacho huchuja tindikali mbalimbali
zenye sumu, kama vile kaboni na asidi ya magamba ya miti,
ambazo zina madhara kwa mapafu.

Je, mimba hupatikanaje?

Ukitaka kuelewa jinsi mimba i inavyopatikana, lazima uelewe mzunguko wa hedhi wa mwanamke. Baada ya kuvunja ungo (yaani kupata hedhi kwa mara ya kwanza) msichana hupata hedhi mara moja kila mwezi. Kwa wanawake wengi ni kila baada ya siku 28, hata hivyo wengine huweza kupata hedhi chini au zaidi ya siku hizo.
Siku ya kwanza ya hedhi huhesabiwa kama siku ya kwanza ya mzunguko. Baada ya damu kutoka, yai moja linaanza kukua ndani ya kokwa. Na vilevile utando ndani ya mfuko wa uzazi huanza kujengeka i ili ukaribishe mimba. Kati ya siku 11 au 14 yai hupevuka ndani ya kokwa na halafu husafiri kwenye mrija wa kupitisha mayai hadi mfuko wa uzazi. Mwanamke anapata mimba kama yai litaungana na mbegu ya kiume ndani ya mrija wa kupitisha mayai. Ina maana kwamba endapo atajamii ana kipindi cha siku chache kabla ya yai kupevuka au siku yai linapopevuka na kutoka kwenye kokwa, linarutubishwa wakati linaelekea kwenye mji wa mimba, na linapofika hapo kwenye mji wa mimba linatulia kwenye utando wa mji wa mimba. Mtoto anahifadhiwa na kukua ndani ya mji wa uzazi mpaka siku ya kuzaliwa. Kama yai halikurutubishwa, basi yai hufa na hutoka pamoja na utando wa mfuko wa uzazi na hutoka nje ya mwili wa mwanamke kama damu ya hedhi. Yaani, mwanamke atapata hedhi kama kawaida na atafahamu kwamba hajashika mimba.

Ni siku gani katika mzunguko wa hedhi yai linapoweza kurutubishwa?

Yai mmoja hupevuka siku 14 kabla ya hedhi i i inayofuata. Baada ya yai kukomaa ndani ya kokwa la upande wa kulia au wa kushoto, yai husafirishwa kwenye mrija wa kupitisha mayai mpaka kwenye mfuko wa uzazi.
Yai likijiunga na mbegu ya kiume ndani ya mrija wa kupitisha mayai siku zilezile, linaweza kurutubishwa. Yaani, endapo mwanamke anajamii ana kipindi cha siku chache kabla ya yai kupevuka au siku yai linapopevuka anaweza akapata mimba.
Kwa sababu wasichana wengi hawapati hedhi ya kawaida, yaani mzunguko wa siku 28 katika kila mwezi, ni vigumu sana kwao kufahamu tarehe ya hedhi i i inayofuata. Hivyo ni vigumu kujua lini litakuwepo yai linalongojea kurutubishwa.
Mzunguko wa hedhi kwa msichana unaweza kuathiriwa na mfadhaiko, huzuni, safari au mabadiliko mengine katika maisha ya msichana. Hata kama msichana ana mzunguko wa kawaida wa hedhi hali hiyo inaweza kubadilika ghafla na ukawa sio wa kawaida. Wanawake wengi na hasa wasichana hawawezi kutegemea kuhesabu siku kama njia ya kuzuia mimba, kwa sababu hawawezi kuwa na uhakika i iwapo lipo yai linalongojea kurutubishwa au la. Hakuna siku salama za kuepukana na mimba!

Ninaweza kupata mimba wakati nipo kwenye hedhi?

Ili mwanamke aweze kushika mimba, i inabidi yai lililopevuka likutane na mbegu za kiume. Yai pevu linapokosa mbegu hufa na kwa vile utando kwenye tumbo la uzazi ulishajiandaa kupokea yai lililorutubishwa hubomoka. Kwa pamoja, yai na utando hutoka kama damu kupitia ukeni na i le damu huitwa hedhi.
Hedhi ni dalili, kwamba yai halikurutubishwa na hivyo limeshakufa na kutoka. Kwa kawaida, wakati huo halitakuwepo yai jingine lililopevuka kuweza kurutubishwa na kwa hiyo uwezekano wa kupata mimba hautakuwepo. Lakini, mara chache kuna hitilafu katika mzunguko wa hedhi na yai jingine linakuwepo tayari kwa kurutubishwa, hata ukiwa kwenye hedhi. Kwa hiyo uwezekano wa kupata mimba wakati wa hedhi upo, hata kama ni mdogo.

Je, inawezekana msichana akapata mimba kabla ya kuvunja ungo?

Ndiyo, msichana anaweza kupata mimba kabla ya kuvunja ungo, yaani kabla ya kuona hedhi kwa mara ya kwanza. Kwa uhakika utajiuliza kwa nini.
Kabla ya kuona hedhi, yai ndani ya kokwa linapevuka na kusafiri kutoka kwenye kokwa mpaka tumbo la uzazi. Hedhi yenyewe ni dalili kwamba lile yai pevu halikurutubishwa na kwa hiyo linatoka pamoja na utando wa tumbo la uzazi kupitia ukeni.
Kuna maana kwamba hata kama msichana hajavunja ungo, i inawezekana kwamba ndani ya tumbo lake yai limeshaanza kupevuka. Lile yai linaweza kurutubishwa na msichana anaweza kupata mimba, hata kama hajaona hedhi yake kwa mara ya kwanza.

Je, msichana akijamiiana mara moja tu anaweza akapata mimba?

Ndiyo, msichana anaweza kupata mimba akijamii ana mara moja tu. Inategemea na mzunguko wa hedhi. Kama ndani ya tumbo la msichana lipo yai pevu ambalo ni tayari kwa kurutubishwa, na siku i ileile msichana anajamii ana na mvulana anaweza kupata mimba. Isitoshe, anaweza kupata mimba hata kama ni mara ya kwanza ya kujamii ana

Katika baadhi za jamii viungo vya uzazi vya nje vya msichana,
yaani kisimi au sehemu ya ndani na nje ya mashavu ya uke
yanakatwa na kuondolewa kabisa. Huu ndiyo ukeketaji au
kutahiriwa kwa mwanamke.
Wakati mwingine uekeketaji hufanyika katika umri wa miezi ya
mwanzo ya maisha ya mtoto wa kike. Mara kwa mara kutahiriwa
kwa wanawake hufanyika wakati msichana anapofikia utu uzima
au kuadhimisha na kuvuka kutoka utoto kuingia utu uzima.
Mara nyingine ukeketaji ni sehemu ya unyago na kuadhimia kwa
msichana kujifunza jinsi ya kuwa mtu mzima.
Kuna aina mbalimbali za ukeketaji:
1 Sehemu ya ngozi inayofunika kisimi huwa inaondolewa.
Mara nyingine kisimi au eneo lake hukatwa pia. Watu
wengi huita aina hii sunna.
2 Kisimi pamoja na sehemu za mashavu ya ndani
hutolewa.
3 Sehemu yote au baadhi ya viungo vya nje hutolewa na
uke hufungwa kwa kushona. Hii huacha sehemu ndogo
ya tundu ambapo mkojo na damu ya mwezi (hedhi)
hupita. Aina hii huitwa mfyato (Infibulation).
4 Aina yeyote ya kuchezea kwa lengo la kuharibu
sehemu yoyote ya viungo vya nje kama vile kutia vitu
vyenye madhara kwenye uke, kurefusha mashavu au
kisimi kwa kuvivuta au kutoboatoboa.

Kama kijana akinusa au kuvuta petroli kupitia puani au mdomoni, petroli hiyo huingia kwenye mapafu na sehemu zote mwilini.
Madhara ya unusaji au uvutaji petroli ni sawa kabisa na pombe. Baada ya kunusa/kuvuta petroli mtuamiaji hujisikia kizunguzungu na kulewa. Wengine huhisi kama kwamba wanaota na kujisikia furaha. Lakini wengine hujisikia kuumwa na kusinzia.
Unusaji/uvutaji wa petroli ni hatari sana na hata huweza kusababisha vifo kwani petroli humfanya mtu apoteze fahamu, huharibu mapafu na wengine hufa kwenye ajali. Hii hutokana na kushindwa kutoa uamuzi ufaao wanapokabiliwa na hali zinazoweza kusababisha ajali, hasa barabarani.
Matumizi ya muda mrefu ya petroli huweza kumsababishia madhara mtumiaji kama kutokwa na damu puani, kupoteza hamu ya kula, kuwa dhaifu, kupata matatizo ya mtindio wa ubongo, kupatwa na magonjwa ya figo, moyo, mapafu na kuharibika maini.

Ndiyo, Kama nikotini, pombe huweza kukufanya mwenye busara
iwapo utakunywa, na ujiwekee kiwango maalumu cha kuinywa.
Mtu aliyetawaliwa na pombe anapotaka kuacha kunywa atakuwa
na dalili za upweke kama kutetemeka na wasiwasi.

Iwapo mtu amelazimishwa
kuingia katika hali ya ndoa
(kuoa/kuolewa) na msichana/
mvulana ambaye hampendi,
hatua ya kwanza ni kukataa
ndoa hiyo na kuonyesha wazi
wazi. Jadiliana suala hili na
wazazi wako. Waeleze kwa
heshima kwa nini hukubaliani
na ndoa hiyo.

Kwa kawaida wazazi wanape-nda mambo mema kwa watoto wao.
Kwa hiyo kuwepo na uhusiano mzuri kati ya wazazi na watoto
kunaweza kukapangilia mambo yakaenda vizuri.
Iwapo jaribio la kuzungumza na wazazi wako halikufaulu,
unaweza ukazungumza na mtu mwingine unayemwamini ambaye
atakubali kuzungumza na wazazi wako. Kumbuka kwamba iwapo
bado unalazimishwa kufunga ndoa, unaweza kutoa taarifa polisi
kwa kuwa sheria ya Tanzania hairuhusu kulazimisha ndoa.

Katika miezi sita ya mwanzo baada ya kujifungua, mwanamke anayenyonyesha mtoto anapata kinga ya mimba kwa asilimia kubwa. Lakini i i inabidi mama anyonyeshe mtoto kwa kipindi kirefu (muda wote mtoto awe ananyonya maziwa ya mama tu na anyonye kila anapohitaji) na vilevile mama awe hajaanza kupata hedhi yake. Kama mama ameanza kupata hedhi yake au kama anampa mtoto chakula kingine, anaweza kupata mimba tena. Kwa hivyo, anashauriwa kutumia njia za kupanga uzazi i i ili kuzuia mimba za mfululizo.