Kutumia dawa za kulevya kwa kiasi kidogo kunaweza kusilete madhara i ila mpaka tu pale utakapoyazoea. Mara nyingi watu huanza kuhitaji dawa zaidi pale wanapozizoea na kupata madhara. Hii i ii inaweza kusababishia mtu kutawaliwa na dawa za kulevya. Mtumiaji wa dawa za kulevya anaweza kuwa mtegemezi wa dawa hizo bila ya kujijua. Kujaribu dawa za kulevya kunaweza kukawa na madhara kama “utaishia pabaya”. “Kuishia pabaya” ni jambo la kutisha na si la kufurahisha hata kidogo! Hali hiyo inaweza kutokea mara ya kwanza unapoanza kutumia bangi.

Mapaja na nyonga ni sehemu ya mwili i i iliyo karibu na viungo vya uzazi vya mwanamke. Kwa sababu ya mvuto wa kijinsia kati ya mwanaume na mwanamke, ambao ni wa asili, mwanaume anapoona kilicho na uhusiano wa karibu na viungo vya uzazi au viungo vyenyewe hupata msisimko.

Mara nyingine hata i inatosha mwanaume kufikiria kuhusu mwanamke au viungo vyake vya uzazi, uume wake ukasimama. Kusimama uume ni kielelezo kimojawapo cha msisimko wa mwili na mchango mkubwa katika msisimko huo ni mawazo.

Kuna magonjwa mengi tofauti ya zinaa, lakini yale ambayo yameenea sana ni kisonono, kaswende, klamdia, kankroidi, utando mweupe , Virusi vya UKIMWI na UKIMWI. Shida kubwa ya magonjwa mengi ya zinaa ni kwamba dalili zake hazionekani kwa urahisi na kama yasipotibiwa kikamilifu yanaweza kuleta madhara makubwa. Maelezo kuhusu magonjwa ya zinaa yaliyoenea sana ni kama yafuatayo:

Kisonono:

Huchukua muda wa siku 1 hadi 14 tangu kuambukizwa mpaka kuonyesha dalili za kuumwa. Kwa wanawake dalili za kisonono ni maumivu chini ya tumbo ambayo yanaweza kuambatana na homa na kutokwa uchafu ukeni. Wapo wanawake wengine ambao hawaoni dalili zozote. Kwa wanaume dalili ni kutokwa na usaha uumeni na kupata maumivu wakati wa kukojoa. Athari yake kwa mwanamke ni kuziba mirija ya kupitisha mayai na mimba kutunga nje ya mfuko wa uzazi, na vilevile ugumba. Kwa mtoto aliye tumboni mwa mama mjamzito kisonono cha mama yake kinaweza kusababisha upofu. Kwa mwanaume athari yake ni kuziba mirija ya kupitisha mkojo.

Kaswende:

Dalili ya kaswende kwa mwanamke ni vidonda sehemu za siri hasa kwenye mashavu ya uke na sehemu ya njia ya haja kubwa, pamoja na sundosundo sehemu ya siri. Kwa mwanaume dalili ni vidonda. Mara nyingi kimoja kwenye kichwa cha uume, kwenye kishina cha uume na kuzunguka njia ya haja kubwa. Pia mwanaume anaweza kupata sundosundo sehemu za siri. Ugonjwa huu husababisha matatizo ya moyo, na kuharibu ubongo na kuzaa watoto walemavu.

Klamdia:

Dalili yake kwa mwanamke mara nyingi siyo rahisi kuonekana. Kwa mwanaume dalili ni kupata maumivu wakati wa kukojoa, na kukojoa mara kwa mara. Athari kwa mwanamke ni kuziba kwa mirija ya kupitisha mayai na mimba kutunga nje ya mfuko wa uzazi. Mimba hizi kuhatarisha maisha ya mama na kuleta ugumba vinaweza kutokea. Kwa mwanaume athari ni kuziba mirija ya kupitisha mbegu na utasa.

Kankroidi:

Dalili yake ni vidonda sehemu za siri vinavyokuwa na maumivu makali, maumivu wakati mkojo unapopita kwenye vidonda na kuvimba tezi sehemu za siri. Tezi huweza kupasuka na kutoa uchafu na maumivu makali.

Utando mweupe:

Dalili kwa mwanamke ni kutokwa na uchafu ukeni (kama maziwa yaliyoganda), kuwashwa na kuwa na michubuko sehemu za siri. Kwa mwanaume ni kuwashwa sehemu za siri na kusikia maumivu wakati wa kukojoa. Athari ni maumivu wakati wa kujamiiana.

Virusi vya UKIMWI:

Katika hatua ya mwanzo baada ya kuambukizwa hakuna dalili maalum. Hatua hii inaweza kuchukua mpaka miaka kumi. Lakini mara mtu anapoanza kuugua UKIMWI dalili zinakuwa nyingi. Pamoja na kupungua kinga ya mwili, kupungua uzito na kuumwa mara kwa mara. Matokeo ya kuugua UKIMWI baada ya muda fulani ni kifo.

Kuna aina nyingi za unyanyasaji wa jinsia na unaweza kutokea
kwa wote wanaume na wanawake. Kwa kawaida unajulikana
kama matumizi ya makusudi ya kutumia nguvu na uwezo na
kutishia au kwa hali halisi kinyume cha mtu au kikundi au
jamii ambapo matokeo yake yanaweza kuleta jeraha au kifo,
kuumia kisaikilojia, kutokukua au kudumaa.7 Chini ya sheria za
Tanzania8 unyanyasaji wa kijinsia ni pamoja na maneno, sauti
ishara au maonyesho ya sehemu za mwili kwa makusudi kinyume
na matakwa ya mtu.
Hakuna mtu anayeruhusiwa kujamiiana nawe bila ya ridhaa yako,
maana hii itakuwa ni ubakaji. Kumlazimisha mtu kujamiiana nawe kwa
kubadilishana na zawadi au kumpa kazi ni unyanyasaji wa kijinsia.
Kadhalika hakuna mtu anayeruhusiwa kushika viungo vya siri vya
uzazi, au kukupiga busu bila ya ridhaa yako. Tendo la ukeketaji ni
aina nyingine ya ukatili wa kijinsia.
Aina nyingine za unyanyasaji wa kijinsia ni pamoja na kumwita
mtu majina, kumlazimisha mtu kuvua nguo mbele za watu au
kumlazimisha mtu kujamiiana na mtu mwingine. Fikiria kwamba
unyanyasaji wa kijinsia ni tendo baya kwa haki za binadamu
na unasababisha maumivu kwa wahusika. Tukumbuke kwamba
uhusiano wa kimapenzi na watu waliokaribu nasi kwa mfano baba,
mama, kaka, dada, babu au bibi ni aina nyingine ya unyanyasaji
wa jinsia. Inajulikana kama kujamiiana kwa maharimu “incest“
na inakatazwa kisheria.

Nani na lini unaoa ni maamuzi yako binafsi wewe mwenyewe,
hata kama rafiki na wazazi wanakushauri juu ya jambo hilo.
Kumlazimisha mtoto kuoa au kuolewa ni kumchukulia mtu uhuru
wa anavyopenda kuishi. Haki ya kuchagua kuoa, ama kuolewa
au kuanzisha familia yako huwa imegeukwa. Haki hii ni sehemu
ya makubaliano ya kimataifa na sehemu ya programu na hatua
ya Umoja wa Mataifa tangu mkutano wa Cairo 1994. Sheria
ya ndoa, Tanzania13 inasisitiza kwamba hakuna ndoa halali,
isipokuwa ipate ridhaa na iwe ya uhuru na hiari kutoka pande
zote za wanaokusudia kuoana. Ndoa yoyote ambapo pande
zimehusika hazikubaliani ndoa hiyo si halali.

Wakati mtoto amelazimishwa kuingia katika maisha ya ndoa bado
hayupo tayari na ndoa hiyo itakuwa inavunja haki za msichana
kama haki ya elimu.14 Msichana ana haki kupata elimu, msichana
ana haki kupata elimu. Haki ya kuoa inakamilika kwa msichana
kuwa na umri sahihi, naye kuwafanya maamuzi/uchaguzi wake
mwenyewe, kuanzisha familia. Kwa hiyo inaingilia kuvunja haki
ya msingi ya mtoto ya kumtoa shule kabla ya kumaliza elimu ya
msingi, ambayo ni shuruti kwa watoto wote, hapa Tanzania.

Ndiyo! Dawa yoyote i itakayotumiwa pasipo mahitaji sahihi au kwa kipimo zaidi ya kinachopendekezwa i inaweza kuwa hatari na pengine husababisa kifo. Mara zote sikiliza kwa makini maelekezo yatolewayo na madaktari au wauzaji wa dawa. Usichanganye dawa na pombe au dawa nyingine kwani kwa hakika kufanya hivyo ni hatari.

Kuna matatizo na magonjwa mengi na ya aina mbalimbali
unayoweza kuyapata kutokana na utuvaji wa sigara. Kiungo
rahisi kuathirika ni mapafu. Baada ya kuvuta huo moshi, kaboni
na tindikali iliyomo kwenye tumbaku huishia kwenye mapafu.
Malimbikizo haya ya kaboni na tindikali husababisha ugumu
katika kupumua na kusabisha usaha kwenye mapafu. Matatizo
haya ya mapafu humfanya mvutaji awe mwepesi kupata
maambukizo mengine.
Hii inaweza ikawa kikohozi sugu na pia inaweza kusababisha
nimonia (kichomi) pamoja na kifua kikuu na sarakani. Nikotini
vilevile ni mbaya kwa tumbo. Husababisha kupoteza hamu ya
kula na maumivu katika sehemu za chini ya tumbo.

Unaweza ukaona kwamba wavutaji wakubwa wa sigara wakawa na
meno meusi au machafu. Hii ni kwa sababu kaboni imejilimbikiza juu
ya meno, na hivyo kubadilika kwa rangi. Watu wanaovuta mara kwa
mara hutoa harufu mbaya mdomoni na hupata matatizo ya ngozi.

Nifanyeje Kukabiliana na Hisia za Kukosa Uaminifu kuhusu Ngono? 🌟

Karibu kwa makala hii ambayo itakusaidia kukabiliana na hisia za kukosa uaminifu kuhusu ngono. Ni muhimu sana kwa vijana kuwa na uelewa wa kina kuhusu jinsi ya kushughulikia hisia hizi ili tuweze kujenga uhusiano mzuri na waaminifu na wapenzi wetu. Hata kama ni jambo gumu, ninaamini kwamba tunaweza kushinda na kujifunza njia za kujibu kwa busara na kwa heshima. Hebu tuanze! 🌈

1️⃣ Jielewe mwenyewe: Kuelewa hisia zako na kujua ni kwa nini unapata wasiwasi kuhusu uaminifu katika uhusiano wako ni hatua muhimu sana. Jiulize maswali kama, "Nini kinanifanya nihisi hivi?" au "Je, haya ni mawazo yanayoendana na maadili yangu?" Kwa kujitambua, utaweza kuelewa vizuri zaidi mahitaji yako, na hata kuzungumza na mpenzi wako kuhusu hilo. 💭

2️⃣ Jenga uhusiano imara: Ni muhimu kuwa na msingi imara wa uaminifu katika uhusiano wako. Jifunze kumwamini mpenzi wako na kuwa na imani ya kwamba atalinda na kuheshimu ahadi alizokufanyia. Lakini pia, hakikisha wewe ni mtu mwaminifu na unatenda kwa ukweli. Uaminifu ni muhimu katika kudumisha uhusiano thabiti. ❤️

3️⃣ Jifunze kuhusu maadili ya Kiafrika: Katika tamaduni zetu za Kiafrika, maadili ya uaminifu na kujizuia kabla ya ndoa ni muhimu sana. Kujifunza kuhusu maadili haya na kuyazingatia ni njia moja ya kukabiliana na hisia za kukosa uaminifu. Kumbuka, maadili yetu yanatupa mwongozo mzuri wa kuishi maisha yenye furaha na yenye mafanikio. 🌍

4️⃣ Eleza hisia zako kwa mpenzi wako: Kuwa wazi kwa mpenzi wako kuhusu jinsi unavyojisikia ni muhimu sana. Hata kama ni jambo gumu, kuzungumza kuhusu wasiwasi wako kunaweza kusaidia kujenga uhusiano wa karibu zaidi na mpenzi wako. Kumbuka, mawasiliano ya wazi na ya kweli ni msingi wa uhusiano thabiti. 🗣️

5️⃣ Jitambulishe na rasilimali zilizopo: Kuna rasilimali nyingi kama vile vitabu, mihadhara, na vikundi vya watu wanaojadili maadili na uhusiano. Jitahidi kutafuta rasilimali hizi ili uweze kujifunza zaidi na kupata mwongozo. Unaweza pia kuuliza wazazi, wazee au marafiki wa karibu ambao wana maadili yanayofanana na wewe. 📚

6️⃣ Jitenge na mazingira ya hatari: Kuwa na marafiki na watu wanaoshirikiana na maadili sawa na wewe ni sehemu muhimu ya kujikumbusha kuwa na uaminifu na kujitenga na mazingira hatari. Kumbuka, watu tunaowazunguka wanaweza kuathiri tabia zetu. Chagua marafiki ambao wana msimamo imara na maadili sahihi. 🤝

7️⃣ Weka mipaka na uheshimu yako na ya mpenzi wako: Kuweka mipaka inamaanisha kuelewa na kuheshimu mahitaji yako na ya mpenzi wako. Kwa mfano, unaweza kukubaliana kuwa hakuna mawasiliano ya kimapenzi na watu wengine nje ya uhusiano wenu. Kwa kufanya hivyo, utajenga msingi mzuri wa uaminifu na kuzidisha imani yenu. 🚫

8️⃣ Jishughulishe na shughuli za kujenga maadili: Kujishughulisha na shughuli ambazo zinaimarisha maadili yako na kuweka akili yako busy ni njia nzuri ya kukabiliana na hisia za kukosa uaminifu. Kujifunza vitu vipya, kushiriki katika huduma za kijamii, au hata kuchangia katika shughuli za kidini ni njia nzuri ya kuweka akili yako katika mambo yanayokuendeleza. 💪

9️⃣ Tafuta ushauri wa kitaalam: Ikiwa unajisikia kwamba hisia za kukosa uaminifu zinakushinda au zinakuletea shida kubwa katika uhusiano wako, usisite kutafuta ushauri wa kitaalam. Wataalamu kama washauri wa uhusiano au madaktari wa akili wanaweza kukusaidia kukabiliana na hisia hizo na kukuongoza kuelekea maisha yenye furaha na mafanikio. 🤝

🌟 Kwa kuhitimisha, ni muhimu kuelewa kwamba kukabiliana na hisia za kukosa uaminifu kuhusu ngono ni mchakato wa kila siku. Lakini pia, ni muhimu kufahamu kuwa uaminifu na kuweka maadili katika uhusiano wetu ni njia bora ya kujenga uhusiano thabiti na wenye furaha. Tafadhali tambua thamani yako na jifunze kujizuia kabla ya ndoa ili uweze kuwa na uhusiano imara na waaminifu. Je, una maoni au tazama gani kuhusu suala hili? Nataka kusikia kutoka kwako! 😊

Mwili wa mwanaume unatengeneza aina mbili za mbegu. Kuna mbegu zinazokua kuwa mtoto wa kiume na kuna mbegu zinazokua kuwa mtoto wa kike. Ile mbegu inayofika kwenye yai kwanza, inarutubisha yai na ni wakati uleule, jinsia ya mtoto i inatokea. Uwezekano wa kumpata mtoto wa kike au wa kiume unafanana, na hii ni kweli katika nchi zote duniani.

Kwa kawaida mtu anapoamua kwenda kupima mara nyingi anakuwa na sababu za kumfanya ahisi kuwa au kutokuwa na maambukizi ya Virusi vya UKIMWI. Kwa hiyo mtu akipata jibu kuwa hana maambukizi ya Virusi vya UKIMWI, i itabidi ajiulize huo wasiwasi ulitokea wapi.
Pale mtu anapojua ni kitu gani kilimfanya aende kupima, ni vyema mtu huyo kukaa mbali / kuacha kurudia hilo jambo au tabia i iliyomweka katika hatari ya kupata maambukizi ya Virusi vya UKIMWI na UKIMWI. Kwa mfano, kama alifanya ngono na mtu zaidi ya mmoja na kwa nyakati zote hakutumia kondomu. Baada ya kupima, mtu huyu anatakiwa aache tabia ya kuwa na wapenzi wengi na pia awe anatumia kondomu kujikinga dhidi ya maambukizi ya Virusi vya UKIMWI na UKIMWI. Ni muhimu kuchukua tahadhari zote i ili kujikinga na maambukizi ya Virusi na UKIMWI na UKIMWI.

Jinsi ya Kuepuka Kupotoshwa kuhusu Ngono na Mitandao ya Kijamii 📱🔞🔒

Karibu vijana wapendwa! Leo tunapenda kuongelea suala muhimu sana kuhusu jinsi ya kuepuka kushawishiwa na mambo ya ngono yanayotokana na matumizi mabaya ya mitandao ya kijamii. Tunaishi katika zama ambazo teknolojia imepiga hatua kubwa na kupenya maisha yetu ya kila siku. Mitandao ya kijamii imekuwa sehemu muhimu ya mawasiliano na ni vigumu kuitenga na maisha yetu ya kila siku. Hata hivyo, tunapaswa kuwa makini na jinsi tunavyotumia mitandao hii ili tusije kupotoshwa na kuathiriwa vibaya. Hapa kuna vidokezo 15 vinavyoweza kukusaidia kuepuka kupotoshwa kuhusu ngono na mitandao ya kijamii.

1️⃣ Tambua mipaka yako ya kibinafsi na heshima yako. Kuwa na ufahamu wa thamani yako na usikubali kushawishiwa na watu wasiotaka kuheshimu maadili yako.

2️⃣ Chagua kwa makini marafiki wako katika mitandao ya kijamii. Jiepushe na watu wenye nia mbaya na wasiotaka kitu kizuri kwako.

3️⃣ Usiwe na haraka kutoa taarifa zako za kibinafsi kwa watu usiowajua vizuri mtandaoni. Hii inaweza kusababisha matatizo ya usalama na unyanyasaji.

4️⃣ Kumbuka kuwa picha au ujumbe unaochapisha mtandaoni unaweza kubaki kwa muda mrefu na kukuletea matatizo ya baadaye. Jiulize kabla ya kuweka ujumbe au picha, je, nitaendelea kuwa na heshima na kujivunia ninapokuwa mtu mzima?

5️⃣ Usiamini kila kitu unachosoma au kuona mtandaoni. Kuna watu wengi wasiotumia mitandao ya kijamii vizuri na wanaweza kukupotosha kwa urahisi.

6️⃣ Epuka kujiingiza katika majadiliano yanayohusu ngono kwenye mitandao ya kijamii. Ni rahisi kutokea mzozo na hata kupotoshwa na maoni ya wengine.

7️⃣ Kumbuka kuwa kila kitu kinachopendwa na wengi mtandaoni hakiwezi kuwa sahihi au cha maana. Tafakari kwa kina kabla ya kufuata mkumbo na kufuata vitu ambavyo havikupatii furaha ya kweli.

8️⃣ Jiwekee mipaka wazi na thabiti kuhusu jinsi unavyotumia mitandao ya kijamii. Kwa mfano, unaweza kuamua kutotangaza uhusiano wako binafsi mtandaoni ili kujilinda na madhara yasiyotarajiwa.

9️⃣ Ni muhimu kuwa na mazungumzo ya wazi na wazazi au walezi wako kuhusu matumizi yako ya mitandao ya kijamii. Pata ushauri na mwongozo kutoka kwa watu wanaokujali.

🔟 Jiunge na vikundi au jamii mtandaoni ambayo inashirikiana na kukuza maadili na kanuni za maisha yenye maana. Kujifunza kutoka kwa watu wengine wanaofanana na wewe ni njia nzuri ya kujenga utambuzi na kujua jinsi ya kuepuka kupotoshwa.

1️⃣1️⃣ Unapopata ujumbe au mualiko wa ngono mtandaoni, ondoa mara moja na usijibu. Kuzingatia na kuacha mawasiliano na watu wasiofaa ni hatua muhimu ya kujilinda.

1️⃣2️⃣ Fikiria kwa uzito jinsi matumizi mabaya ya mitandao ya kijamii yanaweza kuathiri sifa yako ya kibinafsi na uhusiano wako na wengine. Kumbuka, watu wanakujua kwa jinsi unavyoonyesha maisha yako mtandaoni.

1️⃣3️⃣ Kujenga uhusiano wa kweli na watu nje ya mitandao ya kijamii ni muhimu sana. Fanya jitihada za kujenga mazungumzo na mahusiano ya karibu na watu katika jamii yako.

1️⃣4️⃣ Kumbuka kwamba uamuzi wa kujihusisha na ngono ni uamuzi mzito na una athari kubwa maishani. Usiruhusu shinikizo la mitandao ya kijamii au jamii kukuharibia maisha yako.

1️⃣5️⃣ Hatimaye, tunapenda kukuhimiza kuweka kwanza maadili na kujikumbusha kuwa ngono ni kitu muhimu na cha maana ambacho kinapaswa kufanyika ndani ya ndoa tu. Kuwa na subira, kuenenda kwa nidhamu, na kujiheshimu utakuletea furaha na utimilifu wa kweli.

Sasa tungependa kusikia mawazo yako! Je, una vidokezo vingine vya jinsi ya kuepuka kupotoshwa kuhusu ngono na mitandao ya kijamii? Je, umewahi kupata changamoto kwenye mitandao ya kijamii na umefanya nini kukabiliana nazo? Tuandikie maoni yako na uzoefu wako katika sehemu ya maoni hapa chini. Tukumbuke kuwa lengo letu ni kuwa na jamii yenye maadili mema na kuepuka kuathiriwa vibaya na mitandao ya kijamii. Tushirikiane katika safari hii ya kuwa na maisha yenye furaha na ya maana! 💪🌟

1. Je, ualbino unaambukiza? ……….. Hapana
2. Ualbino ni ugonjwa? ………..Hapana
3. Ualbino ni laana? ………..Hapana
4. Ualbino ni kitu cha kawaida? ………..Hapana
5. Ualbino unawapata tu watu weusi?……….. Hapana
6. Watu wanaoishi na ualbino wana macho mekundu?……….. Hapana
7. Albino ni watu wenye imani za ushirikina? ………..Hapana
8. Albino wana nguvu za giza? ………..Hapana
9. Je, Albino hawana akili? ………..Hapana
10. Je, ni kosa la mwanamke anayezaa mtoto Albino? ………..Hapana
11. Je, jamii ibadili mtazamo hasi iliyo nao kuhusu Albino?……….. NDIYO

Siku salama ni siku ambazo hakuna yai ambalo lipo tayari kwa kurutubishwa. Iwapo mwanamke atajamii ana katika siku salama tu, yaani wakati ambapo hakuna yai lililo tayari kurutubishwa, anaweza asipate mimba. Hata hivyo, i inatakiwa ajue kwa uhakika lini yai linakuwa tayari kurutubishwa.
Kwa vile wasichana wengi mzunguko wa siku zao hubadilika kila wakati, ni vigumu kujua kama kuna yai ambalo lipo tayari kwa kurutubishwa. Mzunguko na siku za hedhi za msichana unaweza kuathirika na mfadhaiko, huzuni, maradhi, safari au mabadiliko mengine katika maisha ya msichana. Hata kama msichana atakuwa na mzunguko ambao haubadilikibadiliki anaweza kupata mabadiliko ya ghafla katika kipindi fulani.
Kwa hiyo, kuhesabu siku salama siyo njia salama ya kuepuka kupata mimba. Kwa upande wa wasichana hakuna siku salama kutopata mimba, kwa sababu mzunguko wa siku zao za hedhi unabadilika badilika hata zaidi kuliko ule wa wanawake watu wazima!

Haki za msingi; hasa zile zinazohusiana na kuthaminiwa na
kuheshimiwa kama binadamu zinawahusu binadamu wote
kuanzia siku unayozaliwa. Mataifa yote Ulimwenguni yameridhia
mikataba ya Kimataifa inayokubaliana na matamko haya ya
haki. Haki hizi ziko dhahiri katika sheria za nchi husika. Haki
muhimu za ujinsia na afya ya uzazi ni hizi:
• Kupata habari juu ya ujinsia na mada zinazohusu afya ya
uzazi.
• Mwanamke au mwanaume kuamua kwa uhuru na kuwajibika,
kama anataka kujamiiana lini na mtu gani.

• Kuamua idadi ya watoto anaotaka kuzaa na hao watoto
wapishane miaka mingapi.
• Kupata huduma za afya ya uzazi.
• Kuamua bila kulazimishwa nani wa kufunga naye ndoa.
• Kulindwa dhidi ya mila zenye madhara kama vile ukeketaji
wa wanawake.
Watu wote wakiwemo wale wanaoishi na ualbino au ulemavu
wa aina yoyote wanalindwa na haki za binadamu. Changamoto
iliyopo ni kwa wale watu wanaoishi na ualbino kutoa sauti katika
kutetea na kuhamasisha jamii juu ya haki zao.

Tunatofautisha dawa za kulevya katika makundi mawili. Zile zinazokubalika na zile zisizokubalika kisheria. Tanzania, dawa za kulevya zinazokubalika kisheria ni pamoja na tumbaku na pombe, pia dawa zilizothibitishwa kwa maandishi na daktari. Dawa zinazotolewa kwa udhibitisho wa madaktari ni zile dawa za kutibu. Pale zinapotolewa kwa sababu nyingine mbali na matibabu au maelezo ya daktari zinakuwa dawa za kulevya. Miongoni mwa dawa zinazotumika vibaya hapa Tanzania ni valium, asprin na panado. Vimiminika kama petroli pia hutumiwa kama dawa za kulevya. Vitu hivi hutumiwa kwa njia ya kuvuta hewa yake kwa pua au mdomo.
Pia kuna vileo visivyoruhusiwa ambavyo hutengenezwa kienyeji kama vile gongo. Dawa za kulevya ambazo hutumika sana Tanzania ni pamoja na bangi, mirungi, mandrax, heroini na kokaini. Kokaini ambayo hupatikana katika hali ya ungaunga ulio mweupe, hutumiwa kwa njia ya kuvuta kwa pua au kuchanganywa na maji na baadaye kujidunga mwilini kwa kutumia sindano. Heroini pia hupatikana kama unga mweupe. Unaweza kuvuta heroini kama sigara au kuvuta hewa yake kwa ndani na pia kwa kujidunga sindano. Katika hali i i isiyo ya kawaida heroini vilevile inaweza kupatikana katika vipande vidogovidogo vya kahawia vijulikanavyo kama “sukari ya kahawia”.
Njia nyingine ya kuzungumzia dawa za kulevya ni kutokana na madhara yake. Yapo madawa ambayo hupagawisha au yanayozubaisha au kupoozesha kama vile kileo, nikotini, dawa za usingizi, kwa mfano valium na heroini. Dawa hizo zinamfanya mtumiaji kujisikia shwari, lakini pia huhuzunisha. Dawa zinazochamngamsha ni i kama mirungi, kokaini na zile za kuvuta, kwa mfano petroli, zina madhara ya kukufanya uhamasike na kujisikia kuwa na nguvu. Dawa zinazopagawisha zinaleta hisia, sauti, taswira, harufu kwa mtu japokuwa vyote hivyo havipo kweli. Bangi ni mojawapo ya dawa hizi.