Hakuna mtu wa kulaumiwa, lakini i i inabidi kila mtu awajibike. Kila mtu i inambidi afanye lolote lile lililo katika uwezo wake i ili kupunguza dawa za kulevya.
Serikali i i inabidi i i ihakikishe kwamba sheria zilizowekwa zinatekelezwa. Pia i inatakiwa kuwasaidia walio na matatizo ya kimwili na kisaikolojia ya matumizi ya dawa za kulevya kwa kutoa vifaa na huduma za kiafya kwao.
Ni kweli kwamba watu wanaojihusisha na biashara ya dawa za kulevya wanawasababishia watu wengine matatizo. Lakini kusingekuwa na usambazaji wake kama kusingekuwa na wahitaji. Hivyo basi mtumiaji anatakiwa awe na uamuzi wa kujali maisha na afya yake binafsi. Hii ndiyo sababu, watu hasa vijana wanatakiwa kuelimishwa kuhusu athari za dawa za kulevya.

Dalili moja i iliyo wazi zaidi ni kukosa hedhi. Mwanamke akijamii ana na mwanaume bila kutumia kinga yoyote na asipopata hedhi katika muda unaotakiwa, mara nyingi i i ina maana kwamba amepata mimba.

Dalili nyingine ni kuvimba matiti na chuchu kuchomachoma. Baadhi ya wanawake wanaota mavuzi mengi na wengine wengi rangi ya chuchu i inabadilika kuwa nyeusi. Pia, karibu nusu ya wanawake wajawazito huumwa tumbo na wengine hutapika. Wanawake wengi husikia mkojo mara kwa mara na wengine hujisikia wachovu na kuona kizunguzungu, hasa katika miezi mitatu ya mwanzo. Wakati mwingine wanawake hupenda au huchukia baadhi ya vyakula.

Ili mwanamke awe na uhakika kama ni mjamzito au hapana, akapimwe mkojo kwenye kliniki au hospitalini, mara anapokuwa na wasiwasi

Yai mmoja hupevuka siku 14 kabla ya hedhi i i inayofuata. Baada ya yai kukomaa ndani ya kokwa la upande wa kulia au wa kushoto, yai husafirishwa kwenye mrija wa kupitisha mayai mpaka kwenye mfuko wa uzazi.
Yai likijiunga na mbegu ya kiume ndani ya mrija wa kupitisha mayai siku zilezile, linaweza kurutubishwa. Yaani, endapo mwanamke anajamii ana kipindi cha siku chache kabla ya yai kupevuka au siku yai linapopevuka anaweza akapata mimba.
Kwa sababu wasichana wengi hawapati hedhi ya kawaida, yaani mzunguko wa siku 28 katika kila mwezi, ni vigumu sana kwao kufahamu tarehe ya hedhi i i inayofuata. Hivyo ni vigumu kujua lini litakuwepo yai linalongojea kurutubishwa.
Mzunguko wa hedhi kwa msichana unaweza kuathiriwa na mfadhaiko, huzuni, safari au mabadiliko mengine katika maisha ya msichana. Hata kama msichana ana mzunguko wa kawaida wa hedhi hali hiyo inaweza kubadilika ghafla na ukawa sio wa kawaida. Wanawake wengi na hasa wasichana hawawezi kutegemea kuhesabu siku kama njia ya kuzuia mimba, kwa sababu hawawezi kuwa na uhakika i iwapo lipo yai linalongojea kurutubishwa au la. Hakuna siku salama za kuepukana na mimba!

Wakati wa kutumia kondomu ya kiume ni muhimu kufuata hatua zifuatazo. Hakikisha kwamba pakiti inayoihifadhi haijapasuka na kwamba tarehe ya kuisha muda wake haijafika.
Uume ukishadinda, fungua pakiti kwa uangalifu. Minya sehemu ya juu kutoa hewa ndani ya kondomu wakati wa kuvalisha uume, ili kuzuia kupasuka kwa kondomu wakati wa kujamiiana. Visha uume kondomu taratibu mpaka uufunike wote. Ukiwa na uhakika kwamba kondomu imevishwa inavyotakiwa, unaweza kukutana kimwili na mwanamke.
Wakati wa kutoa uume kutoka ukeni, uwe mwangalifu kwamba kondomu bado ipo sehemu inayopaswa kuwa. Baada ya kutoa uume kutoka ukeni, vua kondomu kwa uangalifu uume ukiwa bado umedinda, ili kuepuka shahawa zisimwagikie ukeni. Tupa kondomu iliyotumika kwenye choo cha shimo au uichome. Usitupe kondomu iliyotumika ovyo. Pia usitupe kondomu iliyotumika kwenye vyoo vya kisasa yaani vya kuflashi na maji.
Ukinunua “salama kondomu“ ndani ya pakiti, kuna maelekezo kuhusu matumizi ya kondom. Unapotaka kutumia kondom wakati wa kujamiiana, ni vizuri ukajaribisha kwanza ukiwa peke yako ili kuzoea jinsi ya kuitumia.

Kutoka damu (hedhi) kwa mara ya kwanza kunaitwa kuvunja ungo na hii ni dalili ya mtoto wa kike kuingia utu uzima,0 yaani kuwa mwanamke. Wasichana wanavunja ungo kati ya umri wa miaka 8 na umri wa miaka 18. Lakini, kuvunja ungo haina maana kwamba unahitaji kuanza kujamii ana. Kwa sababu ukijamii ana kuna hatari ya kupata mimba!

Mwanzoni siku za hedhi zinaweza kuwa na mabadiliko sana. Ni baada ya muda ndipo msichana anaanza kwenda mwezini mara moja kila mwezi. Kwa wanawake wengi ni kila baada ya siku 28, hata hivyo, wengine huweza kupata hedhi chini au zaidi ya siku hizo. Idadi ya siku katika mzunguko wa hedhi ni siku 21 hadi 35.Ukitaka kuelewa kabisa maana ya kutoka damu za mwezi, lazima nieleze kuhusu mzunguko wa hedhi. Siku ya kwanza ya damu huhesabiwa kama siku ya kwanza ya mzunguko. Baada ya damu kutoka, yai moja linaanza kukua ndani ya kokwa.

Na vilevile utando ndani ya mfuko wa uzazi huanza kujengeka ili ukaribishe mimba. Kati ya siku 11 au 14 yai hupevuka ndani ya kokwa na halafu husafiri kwenye mirija ya kupitishia mayai hadi kwenye mfuko wa uzazi. Mwanamke anapata mimba kama yai likirutubishwa na mbegu ya kiume ndani ya mirija ya kupitisha mayai, i ina maana, kwamba atakuwa amejamii ana kipindi cha siku chache kabla ya yai kupevuka au siku yai linapopevuka. Kama yai halikurutubishwa, basi hufa na hutangulia kutoka kama ute, pia utando kwenye mfuko wa uzazi na kuta za uzazi hubomoka na kutoka kama damu. Hii ndiyo hedhi yenyewe.

Endapo msichana amejamiiana na mvulana na yai likarutubushwa, hataona hedhi na aelewe kwamba kuna uwezekano kwamba mimba imetungwa.

Mzunguko wa hedhi kwa baadhi ya wasichana hauna mpangilio mwanzoni, hivyo endapo hupati hedhi inayolingana kila mwezi usijali.

Katika hali ya kawaida usipopata hedhi na hukujamiiana na mvulana, basi inawezekana ni mabadiliko tu ya mwili. Hali hii ikiendelea au ukiwa na wasiwasi unashauriwa kumuona mtaalamu wa afya

Je, ni vipi naweza kupata msaada au elimu kuhusu ngono? 🤔📚

Wewe kama kijana mzuri na mwenye maadili mema, ni muhimu kuelewa na kupata elimu sahihi kuhusu ngono. Kuwa na ufahamu mzuri kuhusu masuala haya kutakusaidia kufanya maamuzi sahihi na kuwa na maisha yenye afya na furaha. Hapa kuna njia mbalimbali ambazo unaweza kutumia kupata msaada au elimu kuhusu ngono.👇

1️⃣ Tembelea vituo vya afya: Vituo vya afya ni mahali pazuri pa kuanzia katika kutafuta msaada na elimu kuhusu masuala ya ngono. Huko utaweza kukutana na wataalamu wa afya waliohitimu ambao watakusaidia kuelewa mabadiliko ya mwili wako na masuala ya afya ya uzazi. Pia, utapata taarifa kuhusu njia za kujikinga na magonjwa ya zinaa na mimba zisizotarajiwa.🏥💊

2️⃣ Waulize wazazi au walezi wako: Wazazi au walezi wako ni rasilimali muhimu sana katika kupata msaada na elimu kuhusu ngono. Ingawa inaweza kuwa jambo gumu kuzungumzia, jaribu kuwa na mazungumzo ya wazi na wao. Waulize maswali yako na wasiwasi wako kuhusu ngono, na utapata mwongozo na ushauri unaofaa kutoka kwao.👨‍👩‍👧‍👦💬

3️⃣ Tumia vyanzo vya habari na elimu mtandaoni: Leo hii, mtandao umejaa vyanzo vingi vya elimu kuhusu ngono. Hapa unaweza kutafuta makala, video au blogu za wataalamu wa afya ambazo zitakusaidia kupata taarifa sahihi. Hakikisha unatumia vyanzo vinavyoaminika ili kuepuka kupata taarifa potofu.🌐📖

4️⃣ Jiunge na vikundi au mashirika ya vijana: Kuna vikundi na mashirika mengi ambayo yanawapa vijana msaada na elimu kuhusu masuala ya ngono. Jiunge na vikundi kama hivyo katika jamii yako au shuleni kwako, na utaweza kushiriki katika mijadala na mafunzo yanayokupa ufahamu sahihi. Pia, utaweza kugundua kuwa wewe si pekee yako na utaweza kushirikiana na vijana wengine katika kusaidiana.👥🗣️

5️⃣ Soma vitabu na machapisho ya elimu ya ngono: Kuna vitabu vingi na machapisho ya elimu ya ngono ambayo yanaweza kukusaidia kuelewa na kupata msaada kuhusu masuala haya. Vitabu kama "Miili Yetu, Vyombo Vyetu" na "Ngono Salama" ni mifano ya vitabu ambavyo vinajibu maswali mengi ambayo vijana hupata kuhusu ngono.📚📖

Ni muhimu kukumbuka kuwa elimu ya ngono haina lengo la kuchochea ngono kabla ya ndoa, bali inalenga kukuwezesha kufanya maamuzi sahihi na kuwa na maisha yenye afya. Kwa mfano, unaweza kujifunza jinsi ya kujikinga na magonjwa ya zinaa kwa kutumia mipira ya kondomu au kuchukua hatua za kuzuia mimba zisizotarajiwa kama vile kutumia njia za kisasa za uzazi wa mpango.💪🩺

Kwa kumalizia, ni jambo la busara na la maadili kuwa na elimu sahihi kuhusu ngono ili kufanya maamuzi sahihi katika maisha yako. Usione aibu kuuliza maswali na kutafuta msaada. Kumbuka pia kuwa ni muhimu kujenga uhusiano mzuri na waaminifu na mwenzi wako na kuweka thamani katika ndoa na familia.💑💒

Je, una maoni gani kuhusu elimu ya ngono? Je, umewahi kutafuta msaada au elimu kuhusu ngono? Tungependa kusikia kutoka kwako!🗣️💭

Kondomu ya kike inafahamika kwa jina la „care“ na “Lady Peteta”. Hapa Tanzania hazipatikani sehemu zote na bei yake ni kubwa kidogo.
Kondomu ya kike huingizwa ukeni kabla ya kujamiiana. Kama unatumia kondomu ya kike, chana kwa uangalifu pembezoni mwa pakiti. Kondomu ina pete mbili za plastiki na uwazi upande wa juu. Pete moja imelegea ni ndogo na iko kwa ndani, upande usio na uwazi. Pete ya pili ni kubwa zaidi, imeshikiliwa na iko upande wa tundu. Shikilia kondomu upande uliozibwa na minya pete ya ndani kwa dole gumba na kidole cha pili na cha kati. Mara nyingine inaweza ikakuponyoka, (kuteleza) lakini endelea kujaribu hadi umeiminya vizuri. Tafuta mkao mzuri na ingiza kondomu ya kike. Huku bado unaminya kwa vidole vyako iongoze kondomu ndani ya uke wako. Ukiiachia pete ya ndani itashikilia kondomu ndani ya uke. Sasa ingiza kidole chako kwenye kondomu, sukuma pete mpaka inapogota kwenye mlango wa uzazi.
Kondomu ya kike inaweza kuvaliwa saa kadhaa kabla ya kufanya ngono na pia inaweza kuvuliwa baada ya muda wa kufanyika ngono kupita. Ili kuhakikisha kuwa uume umeingia sehemu husika, msaidie mwenzi wako kuongoza uume kuingia kwenye uke ili usipenye pembeni.
Baada ya kujamiiana, vua kondomu kwa uangalifu. Tupa kondomu iliyotumika kwenye choo cha shimo au uichome. Usitupe kondomu iliyotumika ovyo.
Kama ilivyo kwa kondomu ya kiume, kondomu ya kike itatumika kwa mafanikio zaidi pale ambapo wahusikia wanakuwa na makubaliano na maelewano juu ya matumizi yake.

Jinsi ya Kujikinga na Maambukizi ya Kisonono na Kaswende 🌟

Karibu sana kwenye makala hii muhimu inayolenga kukusaidia wewe kijana mwenye thamani kuwa salama na maambukizi ya kisonono na kaswende. Ni muhimu sana kuelewa kuwa afya yako ni utajiri mkubwa, na kujilinda dhidi ya magonjwa haya ya zinaa ni hatua muhimu katika kuhakikisha unafurahia maisha yenye afya na furaha. Hivyo basi, hebu tujifunze pamoja jinsi ya kujikinga kwa njia salama. 💪

1️⃣ Tambua hatari:
Kuelewa hatari na mbinu za kuambukizwa ni muhimu. Kusikiliza na kujifunza kutoka kwa wataalamu ni hatua ya kwanza ya kujikinga. Jiulize maswali kama: Je, nina mwenzi mwaminifu? Je, naweza kumpatia mwenzi wangu uhakika kamili wa afya yangu? Jibu maswali haya kwa ukweli na tafakari hatari zinazoweza kutokea.

2️⃣ Kutumia kondomu:
Matumizi sahihi ya kondomu ni njia ya ufanisi ya kujikinga na maambukizi ya kisonono na kaswende. Hakikisha unatumia kondomu kila unaposhiriki ngono na usahau kuhusu aibu. Kumbuka, afya yako ndio muhimu zaidi. 🌈

3️⃣ Kuepuka uhusiano wa ngono usio salama:
Kuwa na mwenzi mwaminifu na kuepuka uhusiano wa ngono usio salama ni jambo muhimu sana. Kusimamia uhusiano wako vizuri na kuhakikisha kuwa mnapimwa afya mara kwa mara ni njia nzuri ya kujikinga na magonjwa haya hatari. Ni vyema kujadiliana na mwenzi wako kuhusu usalama wa afya zenu.

4️⃣ Kupima afya mara kwa mara:
Kama tulivyosema hapo awali, kujua hali yako ya afya ni muhimu sana. Hakikisha unapima afya yako mara kwa mara kwa kufanya vipimo vya kisonono na kaswende. Kwa kufanya hivyo, utaweza kuchukua hatua za haraka ikiwa utaambukizwa na hata kuepuka kueneza maambukizi kwa wengine. 🩺

5️⃣ Elimu:
Elimu ni ufunguo wa kujikinga na magonjwa haya hatari. Jiunge na vikundi vya vijana ambavyo vinatoa elimu ya kujikinga na magonjwa ya zinaa. Pia, soma vitabu, tembelea tovuti na jifunze mengi kuhusu afya yako. Kupata elimu sahihi kunaweza kukusaidia kufanya maamuzi sahihi na kujilinda. 📚

6️⃣ Kuwa na uhusiano mzuri na daktari:
Kuwa na daktari wako wa kuaminika na kumwona mara kwa mara ni muhimu sana. Daktari wako atakusaidia kuelewa afya yako vizuri na kukupatia miongozo sahihi ya jinsi ya kujikinga na kuzuia maambukizi ya magonjwa haya hatari. Pia, wakati mwingine unaweza kuwa na maswali ambayo unahitaji majibu kutoka kwa daktari wako. 🩺

7️⃣ Kuwa na mwenzi mwaminifu:
Kuwa na mwenzi mwaminifu ni muhimu katika kujilinda na magonjwa ya zinaa. Kuhakikisha kuwa mwenzi wako anaaminika ni hatua kubwa ya kujikinga na maambukizi haya hatari. Ikiwa una shaka yoyote kuhusu uaminifu wa mwenzi wako, ni vyema kufanya vipimo vya afya pamoja. Kumbuka, kuwa mwaminifu kwa mwenzi wako pia ni muhimu sana. ❤️

8️⃣ Tumia dawa za kinga:
Kwa wale ambao wapo katika hatari kubwa ya maambukizi kama vile wanaojihusisha na ngono zembe, dawa za kinga kama vile PrEP zinaweza kutumika kama njia ya kujikinga. Hata hivyo, ni muhimu kutafuta maelekezo sahihi kutoka kwa wataalamu wa afya kabla ya kuanza kutumia dawa hizi. 🌈

9️⃣ Kufuata maadili ya Kiafrika:
Tunaheshimu maadili ya Kiafrika ambayo yanasisitiza kuwa usafi na nidhamu katika ngono ni jambo muhimu. Kujiepusha na ngono kabla ya ndoa ni njia nzuri ya kujikinga na maambukizi ya kisonono na kaswende. Kuwa na uhusiano wa kudumu na mwenzi mwaminifu na kuwa na maisha ya kujistiri ni maadili ambayo yanaweza kuwalinda vijana wetu na hatari hizi. 🌍

🧐 Je, unafikiri ni muhimu kujua hali yako ya afya mara kwa mara?
🙌 Je, unatumia kondomu vizuri na kwa ukawaida?
🤔 Je, unaelewa hatari za ngono zembe na vichocheo vya maambukizi ya magonjwa ya zinaa?
🌟 Je, una mpango wa kuwa na uhusiano mwaminifu na mwenzi wako?

Kumbuka, umuhimu wa kuwa salama na afya yako hauna kikomo. Kufuata hatua hizi za kujikinga kutakusaidia kuwa na maisha yenye furaha na yenye afya. Tunaamini kuwa unaweza kufanya maamuzi sahihi na kujilinda. Tuendelee kushirikiana na kuelimisha vijana wetu kuhusu umuhimu wa kujikinga na magonjwa haya hatari. Kwa pamoja, tunaweza kusonga mbele na kuwa jamii yenye afya na furaha! 💪💙

Ndiyo, lakini ni mwanzo tu na kwa muda mfupi; hii ni kwa
sababu mwanzoni nikotini iliyomo katika sigara inasababisha
damu kumiminika kwa wingi kupita kwenye ubongo wako. Hivyo,
husababisha msisimko na kukufanya ujisikie raha. Nikotini
pia inasababisha misuli mwilini kujichua na hivyo kukufanya
ujisikie mchangamfu.

Baada ya muda utajisikia kinyume na ulivyojisikia mwanzoni.
Kama utavuta zaidi na zaidi damu na oksijeni kidogo vitatiririka
mwilini na kwenye ubongo. Hii itakufanya ujisikie mchovu na
mwenye huzuni.

Kwa bahati mbaya baadhi ya matangazo ya biashara au
marafiki watakushawishi kwamba, uvutaji wa sigara ni safi, poa
na hukufanya kujisikia mkubwa. Lakini hawaongelei madhara
mabaya kiafya yatokanayo na uvutaji wa sigara na ugumu wa
kuacha uvutaji huo pale utakapoizoea.

Nikotini mara nyingi
huitwa kianzisho. Hii inamaanisha kwamba wakati mwingine
vijana wanaanza kuvuta sigara na kisha kuhamia kwenye
utumiaji wa dawa za kulevya. Hata hivyo uvutaji ni gharama.

Tunasema ngono kutumia njia ya haja kubwa pale ambapo uume uliodinda unaingizwa kwenye njia ya haja kubwa (mkunduni).

Tatizo kubwa la kujamii ana sehemu ya haja kubwa, ni kwamba kuna uwezekano wa kueneza magonjwa ya zinaa pamoja na maambukizi ya VVU na UKIMWI zaidi kuliko kutumia njia ya kawaida ya uke. Kujamii ana sehemu ya haja kubwa ni hatari kwa sababu hakuna yale majimaji kama ukeni na ngozi ni laini sana. Kwa hiyo michubuko i inaweza kutokea kwa urahisi. Michubuko hii i ii inasababisha maumivu na pia i inarahisisha kuambukizana magonjwa ya zinaa.
Kama bado umeamua kujamii ana kwa kutumia njia ya haja kubwa pamoja na usumbufu wote tulioutaja hapo juu, unashauriwa kutumia kondomu i li kuzuia uambukizaji wa magonjwa.

Wakati mwingine kuwa na muonekano tofauti na watu wengine
huvuta udadisi. Na hasa tukikumbuka kwamba uvumi uliopo
unasema kuwa Albino wako tofauti katika kujamiiana jambo
ambalo linaimarisha udadisi huu. Kwa maana hiyo basi, chukua
muda wa kutafakari. Kama vile tunavyofanya katika urafiki
mwingine ni lazima uchukue muda, ujaribu kujenga mazingira
ya kusikilizana na kuelewana. Mnaweza kufanya shughuli nyingi
pamoja na baada ya muda utaweza kugundua kama urafiki wenu
ni wa kweli kwa maana anakupenda wewe kama ulivyo na siyo
kwa kitu kingine. Baada ya hapo ndipo unaweza kuingia katika
uhusiano wa karibu bila kuogopa kuachwa.