Jaribu kutafuta sababu zinazowafanya rafiki, ndugu na jamaa
zako kuwa na tabia ya kuvuta sigara na kunywa sana pombe.
Jaribu kuwa naye karibu na mshughulishe asipate muda wa
kuvuta na kunywa pombe. Kuwa naye kwa muda mrefu, fanya
naye kazi na mtambulishe kwa rafiki zako ambao hawatumii
sigara wala pombe. Mweleze umuhimu wa yeye kukaa mbali na
vishawishi. Mweleze kwa nini ni vigumu sana kushinda vishawishi
ukiwa katika hali ya ulevi, na unapotoa ushauri huo yakupasa
usiwe mlevi na mvutaji.
Inaweza ikatokea, jamaa unayemshauri kuhusu madhara ya
kunywa pombe na kuvuta sigara, akachukia au ukawa ndio mwisho
wa urafiki wenu. Usijilaumu, ujitahidi kumsaidia kadiri uwezavyo.
Wakati mwingine ni vyema ukavunja urafiki huo kwa usalama
wako na wa rafiki yako. Endapo kama itatokea akaanza kutambua
madhara na matokeo ya uvutaji sigara na unywaji pombe na
hatimaye kuchukua uamuzi wa kuelezea matatizo yake, itampasa
amtafute mtaalamu ili aweze kupata ushauri nasaha.

Zipo sababu nyingi zinazowafanya watu kutumia dawa za kulevya, nazo ni kama zifuatazo:
Watu wengi hutumia dawa wakitumaini kusahau matatizo yanayowakabili, wengine hutumia kama viburudisho na wanataka kujionyesha kwamba ni watu wazima na wenye nguvu. Wengine pia huanza kutumia dawa kiutani na hatimaye hushindwa kujizuia kuzitumia. Wengine hutumia kutokana na msukumo wa rika au kutokana na kushawishiwa na watu wengine kwamba dawa za kulevya huwapa raha. Wengine hutumia kutokana na ukali wa maisha, uchovu pamoja na upweke. Kimsingi, dawa za kulevya hazimpatii mtu ufumbuzi wa matatizo, bali humwongezea matatizo mtumiaji.

Msichana anaweza kupata mimba akijamii ana mara moja tu. Inategemea na mzunguko wa hedhi. Kama ndani ya tumbo la msichana lipo yai pevu ambalo ni tayari kwa kurutubishwa, na siku i ileile msichana anajamii ana na mvulana anaweza kupata mimba. Isitoshe, anaweza kupata mimba hata kama ni mara ya kwanza ya kujamii ana.

Je, Ni Sahihi Kuanza Kujihusisha na Ngono nikiwa na Mpenzi Wangu? 🤔

Jambo zuri kujiuliza! Ni wazi kwamba, kujihusisha na ngono ni suala nyeti sana. Wakati mwingine, vijana huwa na presha ya kuanza kujihusisha na ngono mapema katika uhusiano wao. Hata hivyo, ni muhimu kuzingatia mambo kadhaa kabla ya kufanya uamuzi huo muhimu. Hapa kuna mambo ya kufikiria:

1️⃣ Umri: Je, wewe na mpenzi wako mna umri unaoruhusiwa kisheria kujihusisha na ngono? Sheria nyingi za nchi yetu zinahitaji mtu awe na umri wa miaka 18 au zaidi kuwa na uwezo wa kujihusisha na ngono. Kuheshimu sheria ni jambo muhimu sana.

2️⃣ Uwazi: Je, mpenzi wako anafahamu wazi nia yako ya kuanza kujihusisha na ngono? Uwazi na mawasiliano ya wazi ni muhimu sana katika uhusiano wowote. Jitahidi kuwasiliana na mpenzi wako kuhusu hisia zako na tamaa zako ili muweze kufikia uamuzi sahihi pamoja.

3️⃣ Hali ya Kihisia: Je, unajisikia tayari kihisia kuanza kujihusisha na ngono? Kujihusisha na ngono ni jambo la kihisia na linahitaji maandalizi ya kutosha. Kama bado hujisikii tayari au una wasiwasi, ni vyema kusubiri hadi uwe na uhakika kabisa.

4️⃣ Ulinzi: Je, mna ufahamu wa umuhimu wa kutumia njia za kuzuia mimba na magonjwa ya zinaa? Kujihusisha na ngono bila kinga kunaweza kusababisha madhara makubwa ya afya na maisha. Hakikisha kuwa mnaelewa umuhimu wa kutumia kinga na mnazingatia kanuni za usalama.

5️⃣ Thamani na Maadili: Je, kujihusisha na ngono kabla ya ndoa ni kinyume na thamani na maadili yako? Kila mtu ana thamani na maadili yake, na ni muhimu kusimama kidete katika kuyaheshimu. Kujihusisha na ngono kabla ya ndoa inaweza kuwa kinyume na maadili yako na kusababisha mizozo ya kihisia.

6️⃣ Ndoto na Malengo: Je, kujihusisha na ngono kwa sasa kutaharibu ndoto na malengo yako ya baadaye? Ni vyema kuwa na mwelekeo na malengo katika maisha yako. Kujihusisha na ngono kabla ya wakati inaweza kuathiri uwezo wako wa kufikia malengo yako ya baadaye, kama vile kumaliza masomo au kupata ajira bora.

7️⃣ Uhusiano Imara: Je, uhusiano wako na mpenzi wako ni imara na thabiti? Kujihusisha na ngono kunahitaji msingi imara wa uhusiano. Kama uhusiano wenu bado una changamoto na migogoro, inaweza kuwa vyema kusubiri hadi muwe imara zaidi kabla ya kuanza kujihusisha na ngono.

8️⃣ Kujali hisia za mwenzi wako: Je, una uhakika kuwa mwenzi wako yupo tayari kujihusisha na ngono? Ni muhimu kuheshimu hisia na maoni ya mwenzi wako. Kama mpenzi wako bado hajisikii tayari, ni vyema kusubiri hadi atakapokuwa tayari.

9️⃣ Kufanya maamuzi binafsi: Kumbuka, maamuzi kuhusu kujihusisha na ngono ni ya kibinafsi na hakuna jibu sahihi au la. Ni wewe pekee ndiye unayejua kile kinachokufaa zaidi. Fikiria kwa kina na jipe muda wa kutosha kabla ya kufanya uamuzi.

🔟 Kusaidiana: Je, unajisikia kuwa tayari kujihusisha na ngono ili tu kumridhisha mpenzi wako? Uhusiano mzuri ni kuhusu kusaidiana na kuheshimiana. Hakikisha kwamba maamuzi yako yanaendana na thamani na maadili yako binafsi, badala ya kufanya kila kitu ili tu kumfurahisha mwenzi wako.

1️⃣1️⃣ Kujitambua: Je, unajisikia kuwa tayari kujihusisha na ngono kwa sababu ya shinikizo la rika au tamaduni? Ni muhimu kujitambua na kuheshimu maamuzi yako binafsi. Usifanye kitu ambacho hujisikii kuwa sahihi kwako tu kwa sababu ya shinikizo kutoka nje.

1️⃣2️⃣ Kuelimisha: Je, umepata elimu sahihi kuhusu ngono na afya ya uzazi? Elimu ni ufunguo wa kufanya maamuzi sahihi. Hakikisha kuwa umepata elimu sahihi kuhusu ngono, kinga dhidi ya magonjwa ya zinaa, na uzazi wa mpango ili uweze kufanya maamuzi yenye hekima.

1️⃣3️⃣ Kujali mustakabali wako: Je, unafikiria juu ya mustakabali wako na uwezekano wa kuwa na familia ya kudumu? Kujihusisha na ngono kunaweza kuwa na athari kubwa kwa mustakabali wako, ikiwa ni pamoja na kuzaa mapema au kusababisha mimba isiyotarajiwa. Hakikisha unafikiria juu ya mustakabali wako na uwezekano wa kuwa na familia ya kudumu kabla ya kufanya uamuzi.

1️⃣4️⃣ Kuwa na malengo ya muda mrefu: Je, unapenda kujihusisha na ngono kwa sababu tu ni jambo linalofurahisha kwa sasa? Ni muhimu kuwa na malengo ya muda mrefu katika maisha. Kujihusisha na ngono kunaweza kuwa jambo la muda mfupi na lenye hatari kubwa. Kuwa na malengo ya muda mrefu kunaweza kukusaidia kusimama kidete na kufanya maamuzi sahihi.

1️⃣5️⃣ Kungojea hadi ndoa: Kwa kweli, njia bora kabisa ya kuepuka shida zote zinazoweza kutokea ni kungojea hadi ndoa kabla ya kujihusisha na ngono. Kwa kufanya hivyo, unawapa nafasi wewe na mpenzi wako kujenga msingi imara wa uhusiano wenu, kutambua thamani ya ahadi ya ndoa, na kuweka malengo ya muda mrefu ya maisha yenu.

Kwa uhakika kabisa, ni muhimu kufanya uamuzi sahihi ambao utakuongoza katika maisha yako ya baadaye. Kila mtu ana maoni na maadili tofauti, kwa hivyo ni muhimu kuzingatia mambo yote kabla ya kufanya uamuzi. Kumbuka, njia bora ya kuepuka hatari na shida za kujihusisha na ngono ni kungojea hadi ndoa. Jiwekee malengo na angalia mustakabali wako na uwezekano wa kuwa na familia ya kudumu. Uchaguzi ni wako! Je, una maoni gani juu

Ni kweli kuwa daktari anaweza kufanya vipimo vya kugundua
kama mtoto aliye tumboni ni mwenye ulemavu au la. Baadhi ya
vipimo hivi ni “ultra sound” ambacho kinawezesha kuona picha ya
umbo la mtoto akiwa bado tumboni. Vipimo vingine vinaangalia
damu. Lakini ualbino hauwezi kugundulika kwa vipimo hivi.
Pia baada ya kuzaliwa daktari ana uwezo wa kutambua kama
mtoto ana ulemavu / hitilafu kama vile moyo, kwenye damu
kama vile “sickle cell”. Ualbino unaweza kugundulika mara tu
mtoto anapozaliwa au baada ya wiki chache.

Mafuta yanayowekwa kwenye pakiti ya kondomu ni mafuta maalum na yana kazi ya kuhifadhi kondomu mpaka siku yake ya kutumiwa. Bila mafuta haya kondomu isingekuwa imara, ingekauka na isingekuwa nyumbufu vya kutosha. Vilevile mafuta hayo yanalainisha mpira ili kurahisisha uvaaji na matumizi yake. Kwa watu wengi, mafuta haya hayawaletei matatizo yoyote. Watu wachache sana ambao ngozi yao ni nyepesi kuathirika wanapata matatizo ya kuwasha baada ya kutumia kondomu.

Muwasho huwa sio wa kudumu. Watu wa namna hii wanashauriwa kunawa na sabuni ya kawaida baada ya kujamiiana.
Kuna uvumi kwamba mafuta haya yaliyomo ndani ya pakiti ya kondomu yana virusi vya UKIMWI. Hii siyo kweli, mafuta hayo yanawekwa kwa ajili ya kuhakikisha uimara wa kondomu tu.

Mboni katika macho ya Albino haina pigimenti ya rangi. Kwa
hiyo, ni rahisi macho yao kuathiriwa na mwanga. Kwani mboni
ndiyo inayolinda jicho la ndani lisipatwe na mwanga mkali.
Vilevile kama mboni inavyolinda jicho dhidi ya mionzi ya jua,
inakuwa vigumu kuona kwa usahihi utofauti katika picha. Kwa
hiyo uwezo wa kuona unatiwa mawingu mawingu. Hivyo basi, ni
muhimu sana kukwepa inavyowezekana mionzi ya jua na kulinda
macho kwa kuvaa miwani ya jua.

Albino mara
nyingi hawaoni
vizuri, na hii
i n a t o f a u t i a n a
k w a m m o j a
hadi mwingine.
Inawezekana ni
kutoona mbali,
kutoona karibu au kuona mawingumawingu (ukungu).
Matatizo haya hutofautiana katika Albino. Ukweli ni kuwa
Albino anaweza kushiriki katika michezo mbalimbali, baadhi
wanaweza kuendesha magari na wengi wanaweza kusoma
maandishi ya kawaida.

Uwezekano wa kupata majibu ya uwongo ni mdogo sana, isipokuwa tu kama vipimo vitafanyika kipindi i chini ya miezi mitatu baada ya maambukizi ya Virusi vya UKIMWI na UKIMWI kukupata.

Hata kama vipimo vilivyofanyika ni vya kuaminika, i itabidi uende kupima mara ya pili, kama una wasiwasi na matokeo ya hicho kipimo.

Ukitaka kuelewa jinsi mimba i inavyopatikana, lazima uelewe mzunguko wa hedhi wa mwanamke. Baada ya kuvunja ungo (yaani kupata hedhi kwa mara ya kwanza) msichana hupata hedhi mara moja kila mwezi. Kwa wanawake wengi ni kila baada ya siku 28, hata hivyo wengine huweza kupata hedhi chini au zaidi ya siku hizo.
Siku ya kwanza ya hedhi huhesabiwa kama siku ya kwanza ya mzunguko. Baada ya damu kutoka, yai moja linaanza kukua ndani ya kokwa. Na vilevile utando ndani ya mfuko wa uzazi huanza kujengeka i ili ukaribishe mimba. Kati ya siku 11 au 14 yai hupevuka ndani ya kokwa na halafu husafiri kwenye mrija

wa kupitisha mayai hadi mfuko wa uzazi. Mwanamke anapata mimba kama yai litaungana na mbegu ya kiume ndani ya mrija wa kupitisha mayai. Ina maana kwamba endapo atajamii ana kipindi cha siku chache kabla ya yai kupevuka au siku yai linapopevuka na kutoka kwenye kokwa, linarutubishwa wakati linaelekea kwenye mji wa mimba, na linapofika hapo kwenye mji wa mimba linatulia kwenye utando wa mji wa mimba. Mtoto anahifadhiwa na kukua ndani ya mji wa uzazi mpaka siku ya kuzaliwa. Kama yai halikurutubishwa, basi yai hufa na hutoka pamoja na utando wa mfuko wa uzazi na hutoka nje ya mwili wa mwanamke kama damu ya hedhi. Yaani, mwanamke atapata hedhi kama kawaida na atafahamu kwamba hajashika mimba.

Kuna i imani potofu kwamba wote wenye matatizo ya akili wamekuwa hivyo kutokana na matumizi ya dawa za kulevya. Hii siyo kweli. Lakini dawa za kulevya nyingine huleta ulemavu wa akili. Hizi ni zile zii twazo vichagamsho kama kokaini na mirungi. Pale zitumiwapo kwa viwango vikubwa mtu huchanganyikiwa kwa muda wa siku chache au wiki nzima. Hii hutokea pia kwa bangi.

Mapenzi ya kweli hayabagui dini, kabila wala rangi. Kwa
kawaida, mapenzi ni matokeo ya hisia za mvuto. Kwa maana
hiyo, inawezekana kweli wanaume hawa wamevutiwa na hawa
wanawake enye ualbino. Ni muhimu pia kuwa na uhakika kuwa
anayesema anakupenda, anasema ukweli na zaidi anathamini
penzi lako unalomwonyesha. Pia katika jamii kuna imani kuwa
karibu na Albino kunaongeza bahati ya kutajirika.

Hakuna chanjo dhidi ya maambukizi ya Virusi vya UKIMWI na UKIMWI, Lakini kuna mienendo ya tabia ambayo i itaweza kukusaidia kujikinga na maambukizi ya UKIMWI na UKIMWI. Kutokufanya ngono kabisa ni njia mojawapo ya kujikinga na maambukizi ya UKIMWI na UKIMWI. Kuwa mwaminifu na kuwa na mpenzi i ambaye hajaambukizwa ni njia nyingine ya kujikinga. Lakini hii i ii inahitaji wote muwe katika afya nzuri ( bila maambukizi) wakati mnaanza uhusiano wa kujamii ana kwa mara ya kwanza.
Pia i inashauriwa hima kutafuta matibabu ya magonjwa ya ngono mara pale yatakapojitokeza. Vidonda vinavyosababishwa na magonjwa ya ngono vinasababisha mwingiliano wa maji maji ya ukeni, maji maji ya uumeni na damu wakati wa kujamii ana na kuwezesha Virusi vya UKIMWI kupita kwa urahisi.
Kufuata kanuni za ngono salama ni njia nyingine ya kujikinga ili usiambukizwe na Virusi vya UKIMWI na UKIMWI. Ngono salama kwa upande mwingine ni kitendo cha kukaribiana ambacho hakitahusisha uume kuingia ukeni au njia ya haja kubwa. Pia utumiaji wa kondomu kila wakati ngono i itahusisha kuingizwa kwa umme, ukeni au njia ya haja kubwa ni njia nyingine ya kujikinga

Ndiyo, mwanaume ambaye ana uwezo wa kumwaga mbegu bila shida anaweza kuwa mgumba. Kutokuwa mgumba kuna maana kwamba uume wa mwanaume unaweza kusimama, kwamba mwanaume anaweza kumwaga shahawa na vilevile kwamba zile mbegu ni nzima na zina nguvu za kutosha za kurutubisha yai.

Kwa hiyo, hata kama mwanaume anamwaga shahawa, i inawezekana kwamba hazipo mbegu za kutosha ndani ya shahawa au kwamba mbegu hazina nguvu za kutosha. Mwanaume huyu ni mgumba. Ni daktari tu, anayeweza kumhakikishia mwanaume kuwa au kutokuwa mgumba.

Nchini Tanzania ni 7% ya watu wenye umri kati ya miaka 15-49 wana maambukizi ya Virusi vya UKIMWI. Hii i ii inamaanisha kuwa kati ya watu 100 wa umri huu 7 wao wameambukizwa na Virusi vya UKIMWI.
Kila mkoa una watu walioambukizwa kwa kiwango tofauti, mikoa mingine i ikiwa na kiwango cha juu . Jedwali lilioambatanishwa hapa linaonyesha Mkoa wa Mbeya, Iringa na Dar es Salaam kuathirika zaidi na i idadi kubwa ya watu waliopima na kuonekana kuwa na virusi vya UKIMWI.