Ishara ya Msalaba
Hii ina maana Niko tayari kulifahamu Neno la Mungu Kwa Akili yangu, Nitalitangaza kishujaa kwa midomo yangu, na Nitalipenda na kulishika kwa Moyo wangu Wote.
Kuna mafundisho makuu manne kumhusu Bikira Maria ambayo ni lazima kila Mkatoliki ayasadiki kutokana na ufunuo wa Mungu: 1. B. Maria mkingiwa dhambi ya asili 2. B. Maria Mama wa Mungu 3. B. Maria Bikira daima 4. B. Maria kupalizwa mbinguni mwili na roho
Mkingiwa Dhambi ya Asili
Malaika alimsalimia Maria โumejaa neemaโ (Lk 1:28) maana ndiye tunda bora la ukombozi ulioletwa na Yesu. Ni imani ya Wakatoliki kwamba kwa stahili za Mwanae alikingiwa asirithi kwa wazazi dhambi ya asili na madonda yanayotokana nayo, wala asitende dhambi maisha yake yote. Kwa maneno mengine, Bikira Maria tangu atungwe mimba Mungu alimkinga na kila doa la dhambi kwa kutazamia stahili za Yesu Kristo aliye Mkombozi wa binadamu wote. Ndiye aliyekombolewa kwa namna bora kushinda viungo vyote vya Kanisa. Maisha yake yote hakutenda dhambi hata moja. Mapokeo ya mashariki yanamuita โA Panagiaโ = โMtakatifu tuโ. Dogma hiyo ilitangazwa na papa Pius IX mwaka 1854, halafu mwaka 1858 Bikira Maria alijitambulisha kama Mkingiwa kwa Bernadeta Soubirous huko Lurdi (Ufaransa). Tena mwaka 1917 huko Fatima (Ureno) aliwafunulia Lusia, Fransisko na Yasinta Marto moyo wake safi usio na doa.
Mama wa Mungu
Injili ya Yohane inaanza kwa kishindo, โHapo mwanzo kulikuwako Neno, naye Neno alikuwako kwa Mungu, naye Neno alikuwa Munguโ (Yoh 1:1). Huyo Mungu Mwana alitwaa ubinadamu katika Bikira Maria akazaliwa mtoto, jina lake Yesu, maana yake Mungu Mwokozi. Huyo ni binadamu kama sisi katika yote isipokuwa dhambi. Ubinadamu wa Yesu unategemea Nafsi yake ya Kimungu: akisema, โMimiโ, ni kwa Nafsi yake hiyo. Ndiyo maana aliwaambia Wayahudi, โKweli nawaambia, kabla Abrahamu hajazaliwa, nalikuwepoโ (Yoh 8:50). โKama vile Baba alivyo asili ya uhai, ndivyo alivyomjalia Mwanae kuwa asili ya uhaiโ (Yoh 5:26).Mtume Paulo akaeleza, โWakati maalumu ulipotimia Mungu alimtuma Mwanae aliyezaliwa na mwanamkeโ (Gal 4:4). Bikira Maria ni Mama wa Mungu kwanzia wakati huo: tangu Bikira Maria alipojaliwa kumchukua mimba, kumzaa, kumnyonyesha na kumlea mtu ambaye kwa asili ni Mungu. Cheo hicho kimemuinua juu kuliko hata malaika. โMalaika alimwambia, โHicho kitakachozaliwa kitaitwa Kitakatifu, Mwana wa Munguโโ (Lk 1:35).Dogma ilitangazwa mwaka 431 kwenye Mtaguso wa Efeso uliomuita โMzazi wa Munguโ, ukisema Maria anastahili kuitwa hivyo kwa sababu Mwana wa milele wa Mungu, ambaye ni Mungu sawa na Baba, alifanyika mtu toka kwake. Akiwa mja mzito alishangiliwa: โUmebarikiwa wewe katika wanawake, naye mzao wa tumbo lako amebarikiwa. Limenitokeaje neno hili, hata mama wa Bwana wangu anijilie mimi?โ (Lk 1:42-43). Ungamo hilo la Elizabeti likakamilishwa na Mtume Thoma aliyemuambia Yesu mfufuka: โBwana wangu na Mungu wangu!โ (Yoh 20:28).
Bikira na Mama
Wakristo na Waislamu wote wanakiri kuwa Yesu alitungwa bila ya mchango wa mwanamume. La ajabu zaidi katika imani hiyo ni kwamba hata uzazi wenyewe haukuondoa ubikira wake, bali uliutakasa: ni Bikira daima. Ingawa akili inasita, ni lazima kukiri na malaika, โHakuna lisilowezekana kwa Munguโ (Lk 1:38). Yosefu, ingawa kisheria alikuwa mume wake, hakutenda naye tendo la ndoa.Ni imani ya Wakatoliki na Waorthodoksi kuwa Mama wa Yesu anastahili kuitwa โBikira daimaโ kwa sababu alimchukua mimba akiwa bikira, akamzaa bila ya kupotewa na ubikira, akabaki bikira hadi mwisho wa maisha yake. Hamu yake ya kuwa bikira hata kisha kuchumbiwa inajitokeza katika jibu alilompa malaika aliyemtabiria mimba: โLitakuwaje neno hili, maana sijui mume?โ (Lk 1:35). Ni kielelezo cha Wakristo ambao Mtume Paulo aliwaandikia: โNawaonea wivu, wivu wa Mungu; kwa kuwa naliwaposea mume mmoja, ili nimletee Kristo bikira safiโ (2Kor 11:2), โmpate kumhudumia Bwana pasipo kuvutwa na mambo mengineโ (1Kor 7:35).Wanaosemwa katika Injili โndugu zake Yesuโ si watoto wa Bikira Maria, bali ndugu wa ukoo waliokuwa jirani sana na familia hiyo takatifu. Kama Bikira Maria angekuwa na watoto wengine, Yesu angekuwa amefanya kosa la kuwanyangโanya Mama yao na kumfanya awe Mama wa mtume Yohane alipomkabidhi msalabani, โโMwana, tazama Mama yakoโ. Na tangu saa ile huyo mwanafunzi alimchukua akae nyumbani kwakeโ (Yoh 19:27).Katika Agano Jipya yupo Yakobo anayeitwa na mtume Paulo โndugu yake Bwanaโ (Gal 1:19): Yakobo huyo alikuwa maarufu katika Kanisa la Yerusalemu (Mdo 12:7; 15:13-21; 21:18-20; Gal 2:9). Yakobo huyo si mtume Yakobo kaka yake Yohane (Lk 6:12-16), bali ni Yakobo ndugu yake Yose na mama yao kwenye Injili anaitwa โMaria mwingineโ, si Maria Mama wa Yesu. โWalikuwepo pia wanawake waliotazama kwa mbali. Miongoni mwao akiwa Maria Magdalena, Salome na Maria mama wa akina Yakobo mdogo na Yoseโ (Mk 15:40). Maria lilikuwa jina la kawaida kwa Wayahudi: akina Maria wakiwa wengi hivyo, tujue kuwatofautisha kwenye Injili, ambazo zinamtaja Bikira Maria kama โMama wa Yesuโ.
Kupalizwa Mbinguni mwili na roho
Baada ya maisha haya ya duniani Bikira Maria alipalizwa mbinguni mwili na roho, ishara ya mwanamke mshindi. โIshara kubwa ikaonekana mbinguni, ambapo mwanamke aliyevikwa jua, pia na mwezi chini ya miguu yake, na taji la nyota kumi na mbili juu ya kichwa chakeโ (Ufu 12:1). Maneno ya shangilio lake yametimia: Mungu โamewaangusha wakuu katika viti vyao vya enzi; na wanyonge amewakwezaโ (Lk 1:52).Imani hiyo ya mapokeo ya kale, yanavyoshuhudiwa na Mababu wa Kanisa, ilitangazwa rasmi na Papa Pius XII kwa niaba ya maaskofu wote mwaka 1950.
26 Mnamo mwezi wa sita, malaika Gabrieli alitumwa na Mungu aende kwenye mji uitwao Nazareti huko Galilaya, 27 kwa msichana mmoja aitwaye Maria, mchumba wa mtu mmoja jina lake Yosefu, wa ukoo wa Daudi. 28 Malaika akamwendea, akamwambia, “Salamu Maria! Umejaliwa neema nyingi! Bwana yu pamoja nawe.” 29 Maria aliposikia maneno hayo alifadhaika sana, akawaza: maneno haya yanamaanisha nini? 30 Malaika akamwambia, “Usiogope Maria, kwa maana Mungu amekujalia neema. 31 Utachukua mimba, utamzaa mtoto wa kiume na utampa jina Yesu. 32 Yeye atakuwa mkuu na ataitwa Mwana wa Mungu Mkuu. Bwana Mungu atampa kiti cha mfalme Daudi, babu yake. 33 Kwa hivyo atautawala ukoo wa Yakobo milele, na ufalme wake hautakuwa na mwisho.” 34 Maria akamjibu, “Yatawezekanaje hayo, hali mimi ni bikira?” 35 Malaika akamjibu, “Roho Mtakatifu atakushukia, na uwezo wake Mungu Mkuu utakujia kama kivuli; kwa sababu hiyo, mtoto atakayezaliwa ataitwa Mtakatifu, Mwana wa Mungu. (Luka 1:26-35)
19 Baada ya kifo cha Herode, malaika wa Bwana alimtokea Yosefu katika ndoto kule Misri, 20 akamwambia, “Amka! Mchukue mtoto pamoja na mama yake, urudi tena katika nchi ya Israeli, maana wale waliotaka kumwua mtoto huyo wamekwisha kufa.” 21 Basi, Yosefu aliamka, akamchukua mtoto pamoja na mama yake, akarejea katika nchi ya Israeli. 22 Lakini Yosefu aliposikia kwamba Arkelao mwanawe Herode alikuwa mfalme wa Yudea mahali pa baba yake, aliogopa kwenda huko. Naye baada ya kuonywa katika ndoto, alikwenda katika mkoa wa Galilaya, 23 akahamia katika mji uitwao Nazareti. Ndivyo yalivyotimia maneno yaliyonenwa kwa njia ya manabii: “Ataitwa Mnazare.” Matayo 2:19-23
41 Wazazi wa Yesu walikuwa na desturi ya kwenda Yerusalemu kila mwaka wakati wa sikukuu ya Pasaka. 42 Mtoto alipokuwa na umri wa miaka kumi na miwili, wote walikwenda kwenye sikukuu hiyo kama ilivyokuwa desturi. 43 Baada ya sikukuu, walianza safari ya kurudi makwao, lakini Yesu alibaki Yerusalemu bila wazazi wake kuwa na habari. 44 Walidhani alikuwa pamoja na kundi la wasafiri, wakaenda mwendo wa kutwa, halafu wakaanza kumtafuta miongoni mwa jamaa na marafiki. 45 Kwa kuwa hawakumwona, walirudi Yerusalemu wakimtafuta. 46 Siku ya tatu walimkuta Hekaluni kati ya walimu, akiwasikiliza na kuwauliza maswali. 47 Wote waliosikia maneno yake walistaajabia akili yake na majibu yake ya hekima. 48 Wazazi wake walipomwona walishangaa. Maria, mama yake, akamwuliza, “Mwanangu, kwa nini umetutenda hivyo? Baba yako na mimi tumekuwa tukikutafuta kwa huzuni.” 49 Yeye akawajibu, “Kwa nini mlinitafuta? Hamkujua kwamba inanipasa kuwa katika nyumba ya Baba yangu?” 50 Lakini wazazi wake hawakuelewa maana ya maneno aliyowaambia. 51 Basi, akarudi pamoja nao hadi Nazareti, akawa anawatii. Mama yake akaweka mambo hayo yote moyoni mwake. 52 Naye Yesu akaendelea kukua katika hekima na kimo; akazidi kupendwa na Mungu na watu. (Luka 2:41-52).
55 Je, huyu si yule mwana wa seremala? Je, mama yake si anaitwa Maria, na ndugu zake si kina Yakobo, Yosefu, Simoni na Yuda? 56 Na dada zake je, si wote wako hapa pamoja nasi? Basi amepata wapi haya yote?” (Mathayo 13:55-56)
55 Je, huyu si yule mwana wa seremala? Je, mama yake si anaitwa Maria, na ndugu zake si kina Yakobo, Yosefu, Simoni na Yuda? 56 Na dada zake je, si wote wako hapa pamoja nasi? Basi amepata wapi haya yote?” (Mathayo 13:55-56)
35 Yakobo na Yohane, wana wa Zebedayo, walimwendea Yesu wakamwambia, “Mwalimu, tunataka utufanyie kitu tutakachokuomba.” (Marko 10:35)
55 Mahali hapo walikuwapo wanawake wengi wakitazama kwa mbali. Hao ndio wale waliomfuata Yesu kutoka Galilaya wakimtumikia. 56 Miongoni mwao walikuwa Maria Magdalene, Maria mama yao Yakobo na Yosefu, pamoja na mama yao wana wa Zebedayo. (Matayo 27:55-56)
19 Lakini sikuwaona mitume wengine isipokuwa Yakobo, ndugu yake Bwana. (Wagalatia 1:19)
1 Mimi Yuda, mtumishi wa Yesu Kristo, ndugu yake Yakobo, nawaandikia ninyi mlioitwa na Mungu na ambao mnaishi katika upendo wa Mungu Baba, na katika ulinzi wa Yesu Kristo. (Yuda 1:1)
25 Karibu na msalaba wake Yesu walikuwa wamesimama mama yake, na dada ya mama yake, Maria mke wa Kleopa, na Maria Magdalene. (Yohana 19:25)
55 Mahali hapo walikuwapo wanawake wengi wakitazama kwa mbali. Hao ndio wale waliomfuata Yesu kutoka Galilaya wakimtumikia. 56 Miongoni mwao walikuwa Maria Magdalene, Maria mama yao Yakobo na Yosefu, pamoja na mama yao wana wa Zebedayo. (Matayo 27:55-56).
26 Yesu alipomwona mama yake, na karibu naye amesimama yule mwanafunzi aliyempenda, akamwambia mama yake: “Mama! Tazama, huyo ndiye mwanao.” 27 Halafu akamwambia yule mwanafunzi: “Tazama, huyo ndiye mama yako.” Na tangu saa ile huyo mwanafunzi alimchukua akae nyumbani kwake.
Huruma ya Mungu: Ulinzi na Ukombozi katika Kila Hali
Hakuna kitu cha thamani zaidi kuliko kuwa na huruma ya Mungu katika maisha yetu. Ni jambo la ajabu sana kujua kuwa Mungu wetu ni Mungu wa huruma na upendo. Kwa bahati mbaya, maisha yetu yanaweza kuwa magumu na kujaa changamoto nyingi, lakini huruma ya Mungu inaweza kutusaidia kuwa imara katika imani yetu na kutupa ulinzi na ukombozi wetu.
Huruma ya Mungu ni kwa ajili ya wote: Hakuna mtu anayeweza kuzuia huruma ya Mungu. Huruma yake inafikia kila mtu bila kujali dini, rangi, au utamaduni. Kama ilivyoelezwa katika Zaburi 145:9, "Bwana ni mwema kwa wote, na rehema zake ziko juu ya kazi zake zote."
Huruma ya Mungu inatusaidia wakati wa majaribu: Tunapopitia majaribu na changamoto, tunahitaji huruma ya Mungu ili kutusaidia kupitia. Kama ilivyoelezwa katika Waebrania 4:16, "Kwa hiyo na tukikaribia kwa ujasiri kiti cha neema, tupate huruma na kwa neema tukapata msaada wakati unaofaa."
Huruma ya Mungu inatusamehe dhambi zetu: Tunapotubu dhambi zetu, huruma ya Mungu inatusamehe na kutuhurumia. Kama ilivyoelezwa katika Zaburi 103:8, "Bwana ni mwenye huruma na neema, si mwepesi wa hasira, na ni mwingi wa rehema."
Huruma ya Mungu inatutia moyo: Wakati wowote tunapohitaji kutiwa moyo, tunaweza kuomba huruma ya Mungu. Kama ilivyoelezwa katika Isaya 41:10, "Usiogope, kwa maana mimi ni pamoja nawe. Usitetemeke, kwa maana mimi ni Mungu wako. Nitakutia nguvu, naam, nitakusaidia."
Huruma ya Mungu inatuponya: Mungu anaweza kutuponya kutoka kwa magonjwa ya kimwili na kiroho. Kama ilivyoelezwa katika Yeremia 30:17, "Kwa maana nitakuponya, nitakuponya jeraha lako, asema Bwana, kwa sababu wao wamekuita, ‘Wewe ni mzigo.’
Huruma ya Mungu inatupatia amani: Tunapohitaji amani, tunaweza kuomba huruma ya Mungu. Kama ilivyoelezwa katika Yohana 14:27, "Acha ninyi amani yangu, ninawapa. Sitawapa kama vile ulimwengu unavyotoa. Msitishwe, wala msifadhaike."
Huruma ya Mungu inatupa upendo: Mungu anatupenda sana na anatupatia upendo wake kupitia huruma yake. Kama ilivyoelezwa katika Zaburi 103:13, "Kama baba anavyowahurumia watoto wake, ndivyo Bwana anavyowahurumia wanaomcha."
Huruma ya Mungu inatusaidia kukabiliana na huzuni: Tunapohisi huzuni na uchungu, tunaweza kuomba huruma ya Mungu. Kama ilivyoelezwa katika Zaburi 34:18, "Bwana yu karibu na wale wenye moyo uliovunjika, na huyaokoa roho za waliopondeka."
Huruma ya Mungu inatupa nguvu za kuvumilia: Tunapopitia magumu na kukata tamaa, tunaweza kuomba huruma ya Mungu ili kutupa nguvu za kuvumilia. Kama ilivyoelezwa katika 2 Wakorintho 12:9, "Naye akaniambia, ‘Neema yangu inakutosha, maana nguvu zangu hukamilishwa katika udhaifu.’"
Huruma ya Mungu inatuhakikishia uzima wa milele: Tunapomwamini Yesu Kristo, tunapata uzima wa milele kupitia huruma ya Mungu. Kama ilivyoelezwa katika Yohana 3:16, "Kwa maana Mungu aliupenda ulimwengu, hata akamtoa Mwanawe pekee, ili kila mtu amwaminiye asipotee, bali awe na uzima wa milele."
Kutafuta huruma ya Mungu ni muhimu katika maisha yetu ya kila siku. Tunapojua kuwa Mungu wetu ni Mungu wa huruma, tunaweza kuwa na uhakika kwamba atakuwa nasi katika kila hali. Kama ilivyoelezwa katika Catechism of the Catholic Church, "Huruma ni ukweli wa Mungu wa kuwapatia watu wake ushiriki wa upendo wake wote na wema wake wote" (CCC 270). Kwa hiyo, tunaweza kuwa na amani katika maisha yetu kwa sababu tunajua kwamba tunaweza kutegemea huruma ya Mungu daima.
Kama ilivyoelezwa katika "Diary of Saint Maria Faustina Kowalska," "Mtu yeyote anayetumaini huruma ya Mungu na kufanya wema, atapata uzima wa milele" (47). Kwa hiyo, tunaalikwa daima kutafuta huruma ya Mungu na kuishi kwa njia ya upendo na wema. Tunapofanya hivyo, tunaweza kuwa na uhakika kwamba tutakuwa na ulinzi na ukombozi wetu.
Je, unahisi huruma ya Mungu katika maisha yako? Je, unatafuta huruma yake katika kila hali? Tuombe pamoja ili tupate nguvu ya kutegemea huruma ya Mungu daima na kuishi kwa njia ya upendo na wema. Amina.
Biblia imeandikwa na Mungu kupitia waandishi wanadamu kwa uvuvio wa Roho Mtakatifu. Hivyo Biblia ni Neno la Mungu. Hivyo mwandishi wa Biblia ni Mungu kupitia wanadamu (God is the primary author of the Bible while human authors are secondary authors). Mungu aliwavuvia (inspiration by the Holy Spirit) waandishi wanadamu ili waweze kuandika kile tu ambacho Yeye (Mungu) alitaka kiandikwe kwa ajili ya wokovu wa wanadamu. Kusema kuwa Biblia imeandikwa na Mungu kupitia wanadamu haina maana ya kuandikwa kwa njia ya imla (dictation), kana kwamba Mungu anataja sentensi au neno na wao wanaandika. Hapana, pamoja na kuwavuvia Roho Mtakatifu, waandishi wanadamu walikuwa huru kutumia vipawa mbalimbali vya uandishi na mazingira yao ili kufikisha ujumbe ambao Mungu amewavuvia. Hivyo walikuwa โactive writers of the Bible, and not passive writers.โ Walitumia akili (reason), utashi (will), ujengaji picha (imagination) na vipawa vingine. Lakini vipawa hivi vyote vilikuwa chini ya maongozi ya Roho Mtakatifu ili kuwawezesha waandishi wa Biblia kufikisha ujumbe kwa ufasaha bila makosa.
Hivyo kuelewa kifungu au ujumbe wa Biblia ni lazima kujua yafuatayo:
Maana aliyokusudia mwandishi (the meaning of the human author)
Kusudi/malengo ya Roho Mtakatifu
Na kwa kuwa kwa mara ya kwanza Biblia waliandikiwa Wayahudi na waandishi wengi walikuwa Wayahudi, hivyo tunapaswa kujua yafuatayo ili kufasiri Biblia vizuri:
Tamaduni za Wayahudi
Historia ya Wayahudi
Mambo ya Kijografia
Namna yao ya uandishi n.k
Jambo muhimu kuelewa
Namba, wanyama, rangi, vitu, watu, maeneo, shughuli mbalimbali n.k vilikuwa na maana sana kwa Wayahudi na kwa Wakristo wa kwanza. Hivyo si ajabu kuona vimetajwa au kutumika katika Biblia.
Kabla ya kuzungumzia namba tuzungumzie baadhi ya vitu, rangi, watu au mahali kama vinavyoongelewa kwenye kitabu cha Ufunuo na sehemu nyingine za Biblia:
kwenye Ufu.12:1+ anamaanisha taifa au mji, na siyo mwanamke kama tunavyojua
neno pembe kwenye Ufu. 5:6; 12:3 linamaanisha โmamlakaโ. Hata kwenye kiswahili mtu akiambiwa kuwa โameota pembeโ maana yake anajifanya kuwa ana mamlaka fulani na hivyo ana kiburi.
kwenye Ufu. 4:8; 12:14 linamaanisha uwezo wa kufika mahali pote (mobility).
kwenye Ufu. 1:16; 2:12,16) linamaanisha Neno la Mungu, ambalo lina hukumu na kuadhibu.
kwenye Ufu. 7:9 ni ishara ya ushindi.
kwenye Ufu. 2:10; 3:11 ni ishara ya utawala na ufalme.
kama lilivyotumika kwenye Ufu. 13:1; 21:1 linamaanisha sehemu ya uovu, chanzo cha machafuko na kifo.
rangi nyeupe inamaanisha furaha ya ushindi (Ufu. 1:14; 2:17)
rangi ya zambarau huashiria anasa, utajiri na ufalme (Ufu. 17:4; 18:12,16). Kwenye Yohane 19:2,5; Mk. 15:17 vazi la zambarau huashiria โufalmeโ. Kwenye Lk. 16:19 vazi la zambarau la yule tajiri liliashiria โmaisha ya anasaโ.
rangi nyeusi iliashiria kifo (Ufu. 6:5,12).
Namba zilikuwa na maana sana kwa Wayahudi kwa sababu za kimazingira, kiuandishi na kilugha. Kila namba ilikuwa na maana. Hebu tutazame baadhi tu ya namba hizo:
Namba hizi kwa Wayahudi (kwenye Biblia) zinamaanisha ukamilifu au utimilifu wa jambo (perfection or completion). Kwa mfano katika Kiebrania (lugha ya Wayahudi) hakuna โsuperlativeโ (kulinganisha kwa kutumia sifa ya juu kabisa) mfano โthe tallest, the youngest, the holiestโ kama kwenye Kiingereza. Hivyo Myahudi kwa upande wake atatamka neno husika mara tatu kuonesha ukamilifu: God is holy, holy, holy (ambapo kwenye Kiingereza tungesema tu โGod is the holiestโ). Kwa hiyo akitaja neno mara tatu alimaanisha ukamilifu wa jambo(perfection). Anaposema Mungu ni Mtakatifu, Mtakatifu, Mtakatifu ana maana kwamba Mungu ana ukamilifu wa utakatifu, yaani ni Mtakatifu kupita viumbe au vitu vyote. Mfano mwingine: Myahudi akisema kwamba nilipigwa viboko vitatu haina maana kuwa lazima vilikuwa vitatu tu. Hapa ina maana kwamba alipigwa katika ukamilifu wake yaani alipigwa barabara, sawia, alipigwa mno,
alipigwa mpaka basi. Hata kwenye Biblia ni vivyo hivyo. Yesu alimuuliza Petro mara tatu kama anampenda (Yohane 21:15-19). Hapa Yesu alitaka kujua kama Petro alimpenda katika ukamilifu wa upendo. Namba 7 imetumika mara 42 kwenye kitabu cha Daniel na Ufunuo: mfano โroho sabaโ ilimaanisha โukamilifu wa rohoโ yaani Roho Mtakatifu. Kwa hiyo namba 3 na7 ni namba za ukamilifu. Yesu anapomwambia Petro asamehe โsaba mara sabiniโ (Mt. 18:21-22) anamaanisha kuwa Petro asamehe โkwa ukamilifu, pasipo kukomaโ.
Namba 4 kwenye Biblia inamaanisha โulimwengu mzimaโ (universality of the visible world). Kwa hiyo aya isemayo โmalaika wanne waliokuwa wamesimama katika pembe nne za duniaโ (Ufu.7:1; 21:16; Rejea pia Is.11:12) ulimaanisha malaika walikuwa wameenea katika ulimwengu mzima. Pia aya hiyo hiyo inamaanisha kuwa jukumu lao lilikuwa ni kwa ulimwengu mzima.
Hii namba inasimama kumaanisha โmapungufu, isiyo kamilifuโ. Namba hii ilihusianishwa na maadui wa Mungu kwenye Biblia. Kitendo cha mtu kuwa adui wa Mungu kilimaanisha mtu huyo si mkamilifu na ana mapungufu (Rejea 1 Nyakati 20:6; Daniel 3:1; Ufu.13:18).
Hizi mara nyingi kwenye Biblia zinawakilisha kabila kumi na mbili za Israeli. Wapo wataalam wa Maandiko wanaosema kuwa Mitume 12 waliwakilisha makabila 12 ya Israel, yaani kila mmoja alitoka miongoni mwa makabila 12 ya Israel. Pia namba 12 inawakilisha Kanisa zima. Lakini pia 12 ni namba ya ukamilifu. Kwa hiyo Mitume 12 walikamilisha taifa zima la Israeli.
Namba hizi kwenye Biblia zinamaanisha โurefu wa jamboโ (longevity). Mfano wakisema fulani amekuwa mgonjwa kwa siku 40 ina maana amekuwa mgonjwa kwa kipindi kirefu, haina maana kuwa ni lazima zilikuwa 40 (huenda hata zilizidi). Kusema kuwa gharika ilidumu siku 40 mchana na usiku, ni kusema kuwa gharika ilidumu kwa kipindi kirefu; kusema kuwa Yesu alifunga siku 40 ni kumaanisha kuwa alifunga kwa muda au kipindi kirefu, yawezekana hata zaidi ya siku hizo 40. Kusema kuwa Waisraeli walikaa jangwani miaka 40 ni kusema kuwa walikaa jangwani kwa kipindi kirefu. Kusema kuwa Ibrahimu aliishi miaka 175 ina maana aliishi miaka mingi au kipindi kirefu, si lazima kwamba alifikisha miaka 175 lakini kwamba aliishi miaka ya kutosha, aliishi kipindi kirefu. Haya yote Wayahudi walielewa vizuri, hawakuhitaji kuuliza.
Kwenye Biblia ikitajwa namba ya maelfu inamaanisha โumati mkubwaโ wa watu. Yohane anaposema โโฆna watu mia na arobaini na nne elfu pamoja naye..โ (Ufunuo 14: 1) anamaanisha kuwa aliona umati mkubwa wa watu wasio na idadi. Hivyo Ufunuo 14:1 haimaanishi watu 144,000 tu bali umati mkubwa wa watu wasio na idadi. Hata kwa Kiswahili kuna wakati tunasema โakihubutia maelfu ya watuโ tukiwa na maana kwamba alihutubia umati mkubwa wa watu.
N.B. Hapa nimeeleza baadhi ya namba tu. Zipo nyingine nyingi sana na zina maana yake. Hivyo tusitafsiri Biblia kwa maana sisisi tu (Literal interpretation), yaani kile kilichoandikwa tu. Twende zaidi ya hapo.
Kuelewa maana ya namba hii ni lazima kuelewa mazingira na sababu za kuandikwa kitabu cha Ufunuo. Kitabu cha Ufunuo kiliandikwa karne ya kwanza (kati ya 90-96 AD) ambapo dini ya Ukristo ilianza kuenea kwa kasi. Hivyo tawala za Warumi na Wayahudi ziliona Ukristo kama dini mpya na tishio kwa imani, siasa na tamaduni zao. Ili kuifutilia mbali Warumi na hata Wayahudi waliendesha madhulumu (persecutions) dhidi ya Wakristo: kuwaua, kuwafunga, kuwatesa na kuwalazimisha wakane Ukristo. Yohane mwenyewe anaandika kitabu cha Ufunuo akiwa gerezani (uhamishoni) katika kisiwa cha Patmos kama matokeo ya madhulumu. Yohane anaandika kitabu cha Ufunuo kuwatia moyo Wakristo katika madhulumu wanayopata, wasikate tamaa, wasikane imani kwa kuwa baada ya madhulumu watapata utukufu katika Yerusalem mpya (mbinguni) na damu watakayomwaga katika madhulumu ndiyo itawatakasa (Ufu. 7:14).
Kwa kuwa madhulumu yalikuwepo ilikuwa ni vigumu Wakristo kuwasiliana kwa lugha ya wazi ili kuepuka kuuawa au kufungwa. Hivyo Wakristo walitumia lugha ya namba na mafumbo kufikishiana ujumbe kwa waandishi (they used coded language). Kumtaja mfalme wa dola ya Kirumi kwa jina ilikuwa ni dharau na hivyo sababu tosha ya kuuawa. Yohane anatumia lugha ya namba kumtaja mmoja wa wafalme wakatili wa dola ya Kirumi aitwaye NERO kwa kutumia namba 666. Wakristo na wataalamu wa Maandiko Matakatifu walijuaje kuwa 666 inamwakilisha mfalme NERO? Mpaka leo kwa Warumi na Wagiriki kila herufi imepewa thamani ya namba. Walipojumlisha herufi zinazounda jina โNEROโ walipata jumla ya 666. Kwa Warumi jina la NERO liliandikwa NERON (likiwa na โNโ mwishoni). Walijumlisha herufi za jina NERON na kupata 666 na hivyo kugundua kuwa mnyama aliyetajwa kwenye Ufu. 13:11-18 alikuwa NERO. Kwa nini amezungumziwa mnyama halafu sisi tunazungumzia mtu? Ni kwa sababu Yohane mwenyewe anasema: โHapa ndipo penye hekima. Yeye aliye na akili, na aihesabu hesabu ya mnyama huyo; maana ni hesabu ya kibinadamu [for it is man’s number]. Na hesabu yake ni mia sita, sitini na sitaโ (Ufu. 13:18).
Utaalamu wa kuzipa herufi thamani ya namba unaitwa โgematriaโ. Mfumo wa kuzipa herufi thamani ya namba unafanana na kutofautiana kwa kiasi fulani kwa Warumi na Wagiriki. Utaratibu wa kuthaminisha herufi na namba upo bado. Ndiyo maana tukiwa shule ya msingi tulifundishwa โNamba za Kirumiโ. Tunajuaje kuwa MM ni 2000 au MMIX ni 2009. Ni kwa sababu kwa Warumi kila herufi ina thamani ya namba: M ni 1000, hivyo M+M ni sawa na kusema 1000+1000, na hivyo 2000. Tuone sasa kwa jina NERO na thamani ya kila herufi.
Gematria kwa Kirumi: NERON
N = 50
E = 6
R = 500
O = 60
N = 50
neron (50 + 6 + 500 + 60 + 50) = 666
Wayunani walitamka jina ya mfalme kwa kuanza na jina la heshima โtitleโ yaani Kaisari (Ceaser). Hivyo NERO aliitwa qsr nrwn (Kaiser Neron, kwa Kigiriki). Mwanzoni Kiebrania (Kiyunani) hakikuwa na irabu (vowels). Herufi zilizounda neno qsr nrwn (Kaiser Neron) zilipewa thamani ya namba kama ifuatavyo:
q = 60
s = 100
r = 200
n = 50
w = 6
Hivyo basi neno qsr nrwn (60 + 100 + 200 + 50 + 200 + 6 + 50) = 666.
Na Fr. Kelvin O. Mkama
Huruma ya Mungu: Ukarimu Usiokuwa na Kikomo
Katika maisha yetu ya kila siku, tunakabiliana na changamoto nyingi. Tunapata furaha na huzuni, tunapata mafanikio na mapungufu, na tunakutana na watu tofauti. Lakini kuna jambo moja ambalo linaweza kutupa thawabu nyingi, na hilo ni kujifunza kuhusu huruma ya Mungu.
Huruma ya Mungu ni ukarimu usiokuwa na kikomo ambao unatupatia neema na msamaha hata tunapokosea. Ni upendo wa Mungu ambao hauwezi kulinganishwa na kitu chochote kingine duniani. Kama Wakristo, tunapaswa kujifunza kuhusu huruma ya Mungu na kuwa na moyo wa ukarimu kwa wengine.
Mungu ni mkarimu, na amewapa watu wake zawadi nyingi sana. Kila kitu tunachomiliki ni kutoka kwa Mungu, na tunapaswa kushukuru kwa ajili ya hayo. Kama ilivyosemwa katika Warumi 11:35, "Maana ni nani aliyempa Mungu kitu cha kwanza, hata yeye apokee malipo?"
Huruma ni sehemu ya asili ya Mungu. Yeye ni mwenye huruma na hajawahi kumwacha mtu yeyote. Kama ilivyosemwa katika Zaburi 103:8, "Bwana ni mwenye huruma, mwenye neema, si mwepesi wa hasira, na mwingi wa rehema."
Kama Wakristo, tunapaswa kujitahidi kuwa wajenzi wa amani. Tunapaswa kuwa na upendo na huruma kwa wengine, na kuwafikiria kabla ya sisi wenyewe. Kama ilivyosemwa katika Warumi 12:18, "Mkiwezekana, kwa kadiri ya uwezo wenu, iweni na amani na watu wote."
Kusamehe ni sehemu muhimu ya ukarimu. Tunapaswa kusamehe wale wanaotukosea, na kuomba msamaha kwa wale ambao tunawakosea. Kama ilivyosemwa katika Mathayo 6:14-15, "Maana, msipowasamehe watu makosa yao, Baba yenu wa mbinguni naye hatawasamehe ninyi makosa yenu."
Upendo wa kujitolea ni upendo ambao hauna masharti. Tunapaswa kuwapenda wengine kwa moyo wote na kuwatumikia kwa upendo. Kama ilivyosemwa katika 1 Yohana 3:18, "Watoto wangu wapenzi, tusipende kwa neno, wala kwa ulimi, bali kwa tendo na kweli."
Katika maandiko, Mungu daima anawahimiza watu wake kuwa na huruma kwa maskini na wanyonge. Tunapaswa kuwatetea wale ambao hawana uwezo wa kujitetea wenyewe, na kuwapa msaada wa kiroho na kimwili. Kama ilivyosemwa katika Luka 6:20, "Heri ninyi maskini kwa kuwa ufalme wa Mungu ni wenu."
Ukarimu ni sehemu ya tabia ya Kikristo. Tunapaswa kutoa kwa moyo wote bila kutarajia chochote badala yake. Kama ilivyosemwa katika Matendo ya Mitume 20:35, "Kuna furaha zaidi katika kutoa kuliko katika kupokea."
Kusaidia wenzetu ni sehemu muhimu ya kuwa Mkristo. Tunapaswa kuwasaidia wale ambao wanahitaji msaada, na kuwapa faraja wale ambao wana huzuni. Kama ilivyosemwa katika Waebrania 13:16, "Wala msisahau kutenda mema na kushirikiana na wengine, maana sadaka kama hizi ndizo zinazompata Mungu radhi."
Upendo wa kweli ni upendo ambao hauna ubinafsi. Tunapaswa kuwapenda wengine kwa moyo wote, bila kutarajia chochote badala yake. Kama ilivyosemwa katika 1 Wakorintho 13:4-7, "Upendo huvumilia, hufadhili, hauhusudu, haujivuni, haukosi adabu, haufuati tamaa zake wenyewe, hauchukui hasara, haufurahi uovu, bali hufurahi pamoja na kweli."
Kama Wakristo, tunapaswa kujifunza kutoka kwa watu wengine wenye huruma. Kuna watakatifu wengi ambao wameishi maisha ya ukarimu na huruma, na wanaweza kutufundisha mambo mengi kuhusu jinsi ya kuwa na moyo wa kujitolea kwa wengine. Kama ilivyosemwa katika Waebrania 13:7, "Mnakumbuka wale waliowatangulia ninyi, waliosemwa nanyi neno la Mungu, na kufuata mwisho wa mwenendo wao."
Kwa hiyo, kama tunataka kukua kiroho na kuwa Wakristo wema, tunapaswa kujifunza kuhusu huruma ya Mungu na kuwa na moyo wa ukarimu kwa wengine. Kama ilivyosemwa katika Catechism ya Kanisa Katoliki, "Upendo wa Mungu kwetu unatuwezesha kuwapenda wengine kwa upendo wa Mungu" (CCC 1822). Tufanye kazi kwa bidii kujifunza zaidi kuhusu huruma ya Mungu na kuiweka katika matendo yetu ya kila siku.
Je, unawezaje kujifunza zaidi kuhusu huruma ya Mungu na kuwa na moyo wa ukarimu kwa wengine? Napenda kusikia maoni yako.
Katoliki ni dini kubwa duniani ambayo inaamini kuwa Mungu ndiye muumba wa ulimwengu na kila kitu kilichomo ndani yake. Kupitia mafundisho yake, Kanisa Katoliki linawahimiza waamini wake kuitunza na kuilinda mazingira kama zawadi kutoka kwa Mungu.
Mazingira ni muhimu sana kwa binadamu na viumbe vingine. Kupitia mazingira, tunapata chakula na maji safi, hewa safi, na maisha yanayowezekana. Hivyo, Kanisa Katoliki linatambua umuhimu wa kutunza na kuilinda mazingira. Kwa mujibu wa Waraka wa Papa Francis wa 2015, "Laudato Si", Kanisa linawahimiza waamini wake kudumisha mazingira kwa ajili ya vizazi vijavyo.
Kupitia Biblia, tunajifunza kuwa Mungu aliumba ulimwengu na kila kitu kilichomo ndani yake. Katika Kitabu cha Mwanzo 1:26-28 tunasoma kuwa Mungu alimuumba mwanadamu kwa mfano wake na akampa nguvu na mamlaka juu ya viumbe vyote. Hivyo, tunapaswa kutenda kwa hekima na upendo ili kupita ujumbe wa Mungu kwa kila kiumbe.
Kanisa Katoliki linatambua kuwa mazingira yanahitaji kulindwa na kuhifadhiwa kwa ajili ya vizazi vijavyo. Kupitia Waraka wa Kitume wa Papa Francis wa 2015, "Laudato Si", Kanisa linawahimiza waamini wake kuzingatia kanuni za kiekolojia na kudumisha mazingira. Kwa mfano, tunapaswa kupunguza matumizi yetu ya rasilimali za asili kama vile maji, kuepuka uchafuzi wa hewa na maji, na kutunza viumbe hai kwa ajili ya maisha ya baadaye.
Katika Catechism ya Kanisa Katoliki, tunajifunza kuwa binadamu ana wajibu wa kutunza na kuilinda mazingira. Kwa mujibu wa Catechism, "binadamu anatakiwa kutanguliza matumizi ya rasilimali za asili kwa njia ya busara na upendo kwa ajili ya wote, kwa wale ambao watafuata baada yetu." (Catechism ya Kanisa Katoliki, 2402). Kwa hiyo, kila mmoja wetu ana jukumu la kudumisha mazingira kwa ajili ya vizazi vijavyo.
Katika hitimisho, Kanisa Katoliki linawahimiza waamini wake kuitunza na kuilinda mazingira kama zawadi kutoka kwa Mungu. Hii inatokana na imani yake kuwa Mungu ndiye muumba wa ulimwengu na kila kitu kilichomo ndani yake. Kupitia Biblia, tunajifunza umuhimu wa kulinda na kudumisha mazingira kwa ajili ya vizazi vijavyo. Na kwa mujibu wa Catechism ya Kanisa Katoliki, binadamu ana wajibu wa kutunza na kuilinda mazingira kwa ajili ya wote. Kwa hiyo, ni jukumu letu sote kuhakikisha kuwa tunaitunza mazingira kwa ajili ya vizazi vijavyo.
Huruma ya Mungu: Nguvu ya Kufufua na Kurejesha
Ni kweli kwamba maisha yetu yanapitia changamoto kubwa, kukataliwa, msiba, na hata kifo. Lakini kama wakristo, tunajua kwamba kuna nguvu kubwa ya Mungu inayoweza kutufufua na kuturejesha kutoka kwa hali mbaya. Nguvu hii ni Huruma ya Mungu.
Huruma ya Mungu ni zawadi kwa wanadamu. Mungu alitupenda tangu mwanzo wa ulimwengu, na kila wakati tunapojisikia wenye dhambi au kupotea, tunaweza kumgeukia na kumwomba Huruma yake. "Neno la Bwana hukaa milele." (1 Petro 1:25)
Huruma ya Mungu inajirudisha kwetu hata katika maisha yetu ya kila siku. Tunapokabiliwa na changamoto, tunaweza kuomba msaada wake, na Mungu atatupatia nguvu na amani ya akili. "Tazama, namna alivyo mwema Mungu, ni neno lake ndilo linaodumu milele." (Zaburi 100:5)
Huruma ya Mungu inatupatia msamaha wa Mungu. Tunapokuwa wenye dhambi, tunaweza kumwomba Mungu msamaha. Msamaha wake ni wa kweli na wa milele, na anaturudisha kwake kama watoto wake wapenzi. "Kama tukiungama dhambi zetu, yeye ni mwaminifu na wa haki hata atuondolee dhambi zetu, na kutusafisha na udhalimu wote." (1 Yohana 1:9)
Huruma ya Mungu inatufufua kutoka kwa hali mbaya. Katika maisha yetu, tunaweza kuanguka na kukata tamaa. Lakini Huruma ya Mungu inatufufua na kutufufua kwa nguvu zake. "Naamini ya kuwa utafufuka katika ufufuo wa wafu." (Yohana 11:25)
Huruma ya Mungu inatupatia nguvu za kufanya mapenzi ya Mungu. Tunapokabiliwa na changamoto, tunaweza kumwomba Mungu atusaidie kufanya mapenzi yake. Tunajua kwamba nguvu zake zinatosha na atatupa nguvu za kufanya kile alichoamuru. "Kwa maana ni Mungu atendaye kazi ndani yenu kwa kutaka kwake kwa vyovyote." (Wafilipi 2:13)
Huruma ya Mungu inatufufua kutoka kwa dhambi zetu. Dhambi zetu zinaweza kutufanya tuonekane kuwa dhaifu na wenye hofu. Lakini tunapomwomba Mungu msamaha na kumkiri kama Bwana wetu, atatubadilisha na kutufanya kuwa wapya. "Kwa maana atakayekuwa ndani ya Kristo amepata kuwa kiumbe kipya." (2 Wakorintho 5:17)
Huruma ya Mungu inatupatia upendo wa kweli. Mungu anatupenda hata tunapokuwa wenye dhambi. Kupitia Huruma yake, tunapata upendo wake wa daima na wa kweli. "Nami nimesema, rehema yake itadumu milele." (Zaburi 89:2)
Huruma ya Mungu inatupatia amani ya akili. Tunapokabiliwa na hali ngumu, tunaweza kuomba Huruma ya Mungu na kupata amani. "Amkeni, amkeni, valeni nguvu, enyi mkono wa Bwana; amkeni kama siku za kale, kama vizazi vya zamani." (Isaya 51:9)
Huruma ya Mungu inatupatia tumaini. Kupitia Huruma yake, tunaweza kuwa na matumaini hata tunapokabiliwa na changamoto kubwa. "Kwa maana mimi najua fikira nilizo nazo kwenu, asema Bwana, fikira za amani wala si za mabaya, kuwapa matumaini katika mwisho wenu." (Yeremia 29:11)
Huruma ya Mungu inatupatia wokovu. Kupitia Huruma ya Mungu, tunapata wokovu na tumaini la maisha ya milele. "Na hii ndiyo ahadi aliyotuahidia, yaani, uzima wa milele." (1 Yohana 2:25)
Kama wakristo, tunapaswa kuomba Huruma ya Mungu kila siku na kuamini katika nguvu zake za kutufufua na kuturejesha kutoka kwa hali mbaya. Kwa maombi yetu, tunaweza kutafakari juu ya Huruma ya Mungu na kuishi kwa furaha na amani. Kama alivyosema mtakatifu Faustina, "Huruma yako, Mungu, ni kubwa kuliko dhambi zangu zote."
Je, unafikiriaje kuhusu Huruma ya Mungu? Je, imekuwa nguvu kwako katika maisha yako?
Ni nini imani ya Kanisa Katoliki kuhusu Maandiko Matakatifu?
Kanisa Katoliki linaamini kwamba Maandiko Matakatifu ni Neno la Mungu lililopewa kwa wanadamu kupitia wahudumu wake watakatifu. Maandiko hayo yameandikwa kwa uongozi wa Roho Mtakatifu na ni muhimu katika maisha yetu ya kiroho.
Kanisa Katoliki linatumia Maandiko Matakatifu kama msingi wa imani na maadili ya Kikristo. Maandiko hayo hutumiwa kwa kufundisha na kuelekeza wafuasi wa Kanisa Katoliki kuhusu mapenzi ya Mungu na jinsi ya kuishi kulingana na mapenzi ya Mungu. Kwa hiyo, Kanisa Katoliki inaamini kwamba Maandiko Matakatifu ni msingi wa imani ya Kikristo.
Kanisa Katoliki linatumia Maandiko Matakatifu katika ibada yake ya kila siku, kama vile sala, ibada ya Misa, na tafakari ya kiroho. Maandiko hayo yanafundisha watu kuhusu upendo wa Mungu na jinsi ya kufuata njia ya Yesu Kristo. Kwa hiyo, Maandiko Matakatifu ni sehemu muhimu ya maisha ya Kikristo.
Kwa mujibu wa Kanisa Katoliki, Maandiko Matakatifu yanaongozwa na Roho Mtakatifu na yanapaswa kutafsiriwa kwa uangalifu ili kupata maana halisi ya ujumbe wa Mungu. Kwa hiyo, Kanisa Katoliki linatumia mbinu za tafsiri za kitaalamu kwa kutumia lugha asilia, historia na utamaduni wa zamani ili kufikia uelewa sahihi wa Maandiko Matakatifu.
Kanisa Katoliki linathamini Maandiko Matakatifu kwa sababu yana jukumu la msingi katika maisha ya waumini wake. Kwa hiyo, Kanisa Katoliki linatumia Maandiko Matakatifu kama msingi wa imani na maadili ya Kikristo. Kwa mfano, Kanisa Katoliki linaamini katika imani ya Utatu Mtakatifu kulingana na Maandiko Matakatifu yaliyomo katika Mathayo 28:19-20.
Kanisa Katoliki pia linatumia Maandiko Matakatifu kufundisha kuhusu sakramenti za Kanisa, kama vile ubatizo, kipaimara, sakramenti ya kitubio, sakramenti ya Ekaristi, kutoa huduma kwa wagonjwa, ndoa na utawa. Maandiko Matakatifu ni msingi muhimu wa utawala wa Kanisa Katoliki katika kufundisha na kuongoza waumini wake.
Kwa hiyo, Kanisa Katoliki linathamini sana Maandiko Matakatifu na inaamini kwamba yanapaswa kutumika kama msingi wa imani na maadili ya Kikristo. Maandiko hayo yanafundisha kuhusu upendo wa Mungu na jinsi ya kuishi kulingana na mapenzi ya Mungu. Kwa hiyo, ni wajibu wa waumini wa Kanisa Katoliki kusoma na kufuata Maandiko Matakatifu ili kuishi maisha ya Kikristo. Kama ilivyoelezwa katika KKK (Catechism of the Catholic Church), "Maandiko Matakatifu ni msingi wa imani ya Kanisa" (CCC 108).
Kanisa Katoliki ni moja kati ya makanisa makubwa duniani ambayo yamejikita katika kufundisha na kuhubiri umuhimu wa haki na kulinda haki za binadamu. Katika mafundisho yake, Kanisa Katoliki linaamini kuwa kila binadamu ana thamani sawa mbele za Mungu, na hivyo kila mtu anastahili kulindwa, kuheshimiwa na kupewa nafasi ya kuishi maisha yenye haki na amani.
Kwa mujibu wa Catechism of the Catholic Church, haki ni "sifa za haki ya kila mtu kupewa nafasi ya kuishi, kupata chakula, mavazi, makazi, elimu, afya, na huduma nyingine muhimu kwa ajili ya maisha yake." Kanisa Katoliki linasisitiza kuwa haki hizi zinastahili kupewa kipaumbele na kuhakikishwa na serikali na jamii kwa ujumla.
Katika Injili, Yesu Kristo pia alisisitiza umuhimu wa haki na kulinda haki za wengine. Kwa mfano, katika Mathayo 25:31-46, Yesu anaelezea jinsi atakavyowahukumu watu wakati wa mwisho wa dunia. Atawauliza kama walishiriki katika kuwalisha wenye njaa, kuwapa maji wenye kiu, kuwatembelea wagonjwa na kuwafariji wafungwa. Maandiko haya yanasisitiza umuhimu wa kuhakikisha kuwa haki za wengine zinalindwa na kuheshimiwa.
Katika mafundisho yake, Kanisa Katoliki pia linaamini kuwa kulinda haki za binadamu ni sehemu ya wajibu wa kila mmoja wetu. Kila mtu ana wajibu wa kusimama kwa ajili ya haki na kuwalinda wengine, na kuwa mstari wa mbele katika kupinga dhuluma na ubaguzi. Hii inamaanisha kuwa lazima tufanye kazi pamoja kushughulikia ubaguzi, unyanyasaji, na kila aina ya ukiukwaji wa haki za binadamu.
Kwa kumalizia, Kanisa Katoliki linasisitiza umuhimu wa haki na kulinda haki za binadamu. Ni wajibu wetu kama waumini wa Kanisa Katoliki kufuata mafundisho haya na kuwa mstari wa mbele katika kupigania haki za wengine. Kama ilivyoelezwa katika Mathayo 25:31-46, tunapaswa kuwa na huruma kwa wengine na kuhakikisha kuwa haki zao zinalindwa na kuheshimiwa. Hii ni sehemu muhimu ya kufuata mafundisho ya Kristo na kuishi maisha yenye amani na haki.
Je, Kanisa Katoliki linamwamini Roho Mtakatifu kama Mungu aliye hai? Jibu fupi ni ndiyo, Kanisa linamwamini Roho Mtakatifu kama Mungu aliye hai. Roho Mtakatifu ni sehemu ya Utatu Mtakatifu, na kama Kanisa Katoliki, tunamwamini kama Mungu mmoja aliye hai na wa kweli.
Kanisa Katoliki linasisitiza sana imani hii kama sehemu muhimu ya ufunuo wa Mungu, ambayo inaonyesha kwamba Mungu anajifunua kwa njia ya Utatu wake. Maandiko Matakatifu yanasema, โBasi, enendeni mkawafanye mataifa yote kuwa wanafunzi, mkiwabatiza kwa jina la Baba, na la Mwana, na la Roho Mtakatifuโ (Mathayo 28:19). Hii inaonyesha kwamba Roho Mtakatifu ni sehemu ya Utatu Mtakatifu, na kwamba wanafunzi wote wanapaswa kubatizwa kwa jina lake.
Kanisa Katoliki linathibitisha imani hii katika Catechism ya Kanisa Katoliki, ambayo inasema, โRoho Mtakatifu ni Mungu, aliyetumwa na Baba na Mwana, aliyehusika na ubunifu na wokovu wa wanadamu, na ambaye anashiriki utukufu wa Baba na Mwanaโ (CCC 244). Hii inaonyesha kwamba Roho Mtakatifu ni sehemu muhimu sana ya imani yetu ya Kikristo, na kwamba anahusika sana katika kazi ya ukombozi wetu.
Kanisa Katoliki pia linamwamini Roho Mtakatifu kama mwongozo wetu wa kiroho. Maandiko Matakatifu yanasema, โLakini Roho wa kweli atakapokuja, atawaongoza ninyi kwa ukweli wote; kwa maana hatanena kwa shauri lake mwenyewe, bali yote atakayoyasikia, atayanenaโ (Yohana 16:13). Hii inaonyesha kwamba Roho Mtakatifu anatuongoza katika ukweli wote, na kwamba anatupa ufahamu wa kiroho ambao tunahitaji kuishi maisha ya Kikristo.
Kwa hiyo, ni wazi kwamba Kanisa Katoliki linamwamini Roho Mtakatifu kama Mungu aliye hai. Tunamwamini kama sehemu muhimu ya Utatu Mtakatifu, kama mwongozo wetu wa kiroho, na kama sehemu muhimu sana ya imani yetu ya Kikristo. Kwa hivyo, tunapaswa kujitahidi kumtambua Roho Mtakatifu katika maisha yetu ya kila siku, na kumwomba atuongoze katika njia yetu ya Kikristo.
Karibu katika makala hii ambayo itazungumzia imani ya Kanisa Katoliki kuhusu Mungu. Kama dini inayotegemea mafundisho ya Biblia, Kanisa Katoliki linamwamini Mungu mmoja, aliyeumbwa vitu vyote na ambaye ana nguvu zote.
Katika imani ya Kanisa Katoliki, Mungu ni mtakatifu na mwenye nguvu zote. Anapendwa na anastahili kuabudiwa na wanadamu. Kitabu cha Zaburi kinatuambia kuwa, "Fahamuni ya kuwa Yeye ndiye Mungu, Yeye mwenyewe alituumba, Sisi tu watu wake na kondoo wa malisho yake" (Zaburi 100:3).
Kanisa Katoliki pia linamwamini Mungu kama mmoja ambaye ni Baba wa Mbinguni. Yesu Kristo alikuwa na uhusiano wa karibu sana na Mungu, na tunajifunza kutoka kwake kwamba tunaweza kumwita Mungu "Baba". Wakati wa maombi, Injili ya Mathayo inatuambia, "Baba yetu uliye mbinguni, Jina lako litukuzwe" (Mathayo 6:9).
Kanisa Katoliki linamwamini Mungu pia kama mmoja ambaye ana uwezo wa kusamehe dhambi za wanadamu. Tunaamini kwamba Mungu alimtuma Yesu Kristo kuwaokoa wanadamu kutoka kwa dhambi zao. Kwa njia ya kifo na ufufuo wake, Yesu Kristo alituletea ukombozi kutoka kwa dhambi zetu. "Kwa maana jinsi hii Mungu aliupenda ulimwengu hata akamtoa Mwanawe pekee, ili kila mtu amwaminiye asipotee, bali awe na uzima wa milele" (Yohana 3:16).
Kanisa Katoliki pia linamwamini Mungu kama mmoja ambaye anatupatia uponyaji na faraja wakati tunapohitaji. Wakati tunapitia majaribu na huzuni katika maisha yetu, tunaweza kugeuza kwa Mungu kwa faraja. Kitabu cha Zaburi kinatuambia, "Mtu ni kitu gani hata umkumbuke, Na binadamu hata umwangalie? Wewe humfanya kuwa mdogo punde kuliko Mungu, Na kumvika taji ya utukufu na heshima" (Zaburi 8:4-5).
Kwa ufupi, imani ya Kanisa Katoliki inakazia kwamba Mungu ni mwenye nguvu, mtakatifu, na anastahili kuabudiwa. Tunaamini kwamba Mungu anatupatia upendo, faraja, na ukombozi kutoka kwa dhambi zetu kwa njia ya Yesu Kristo. Tunaweza kumwita Mungu "Baba" na tunaweza kumwendea wakati wowote tunapohitaji faraja na uponyaji.
Kwa hiyo, hebu tuchukue wakati wa kushukuru kwa uwepo wa Mungu na upendo wake kwetu. Tumwombe kwa ujasiri na tumpa sifa zote anazostahiki. "Nimpongeze Mungu, Mkombozi wangu, nami nitamwimbia Bwana wangu, Mungu wa fadhili zangu" (Zaburi 18: 46).
Neno la Mungu linatufundisha kuhusu msamaha na upendo, ndiyo maana Kanisa Katoliki linahubiri na kufundisha umuhimu wa kusamehe na kupokea msamaha katika maisha yetu ya Kikristo. Kwa sababu kwa kufanya hivyo tunaonyesha upendo wa Mungu kwa wengine na kufungua mlango wa huruma ya Mungu kwetu.
Katika kitabu cha Mathayo, Yesu aliwafundisha wanafunzi wake kwamba wanapaswa kusamehe kila mara wanapowasamehe wengine. โKwa maana kama mnavyowasamehe watu makosa yao, Baba yenu wa mbinguni atawasamehe ninyiโ (Mathayo 6:14). Kusamehe sio tu ni amri ya Mungu, lakini pia ni muhimu kwa amani ya akili yetu na afya ya mwili.
Kusamehe ni ngumu, lakini hatuwezi kufikia ukamilifu wa Kikristo bila kuwa na uwezo wa kusamehe. Ni muhimu kwa Kanisa Katoliki kutoa mwongozo juu ya jinsi ya kuomba msamaha na kusamehe, kwa sababu tunajua kwamba sisi sote hukosea na tunahitaji msamaha kutoka kwa Mungu na wengine.
Kwa mujibu wa Katekisimu ya Kanisa Katoliki, msamaha ni โkutoka moyoni kutenda upendo wa huruma kwa yule aliyesababisha uchunguโ (CCC 2839). Kupokea msamaha pia ni muhimu kwa sababu inatuwezesha kuyaponya majeraha ya roho zetu na kujenga upya uhusiano wetu na wengine.
Kanisa Katoliki linatufundisha kuwa tuna wajibu wa kuomba msamaha kwa wale ambao tumeumiza au kukosea. Yesu aliwafundisha wanafunzi wake kuwa โkama upepo wa mashariki unavyoondoa mawingu, ndivyo unafanyika ugonjwa unaotokana na uchungu na hasira na kutoa nafasi kwa upendo wa Munguโ (CCC 2839). Kwa hiyo, kama Wakristo, tunapaswa kuwa tayari kuomba msamaha na pia kusamehe wengine.
Kusamehe hakumaanishi kwamba tunapaswa kusahau kile kilichotokea au kufumbia macho uovu uliofanywa dhidi yetu. Hata hivyo, tunapaswa kufikiria kwa makini juu ya kile kilichotokea na kujifunza kutokana na hali hiyo ili tusifanye kosa kama hilo tena. Kwa kufanya hivyo, tunaweza kuzuia kutokea kwa uchungu na kusaidia kujenga uhusiano bora.
Kwa hiyo, ni muhimu kwa Kanisa Katoliki kuendelea kuhubiri na kufundisha umuhimu wa kusamehe na kupokea msamaha. Kwa kufanya hivyo, tunaweza kusaidia kujenga uhusiano mzuri na Mungu na wengine, na kufanya ulimwengu kuwa mahali pazuri zaidi pa kuishi. Kama Mtume Paulo alivyosema, โVumilieni ninyi kwa ninyi, mkisameheana kama Kristo alivyowasamehe ninyi, ili Mungu awasamehe ninyiโ (Wakolosai 3:13).
Recent Comments