Ualbino ni hali ya
kurithi, hii inamaanisha
kuwa unapata ualbino
kutoka kwa wazazi
wako. Watu wawili
weusi wanaweza kupata
Albino endapo kila
mmoja wao atakuwa
na kinasaba cha ualbino.
Hali hii huwezi kuiona
au kuijua. Unaweza tu
kuitambua baada ya
kujifungua. Takribani
mtu mmoja katika watu
70 ana kinasaba cha
ualbino lakini si rahisi
kujua ni nani anacho.
Endapo Albino ataoa
mwanamke mweusi,
uwezekano wa kuzaa
Albino ni mdogo sana.
Albino wengi waliooa au
kuolewa na watu weusi
wamepata watoto
ambao ni weusi.

Kwa upande mwingine, wanandoa ambao wamekwisha
pata mtoto Albino kuna uwezekano wa kupata mtoto mwingine
Albino katika uzazi wa pili.
Kuzaliwa Albino ni lazima mtoto huyo arithi vinasaba vya
ualbino kutoka kwa wazazi wote wawili, yaani mama na baba.

Je, Ni Vipi naweza kuacha Kufanya Ngono Baada ya Kuanza?

Jambo la kwanza kabisa, napenda kukupa pongezi kwa kuanza kufikiria juu ya uamuzi muhimu katika maisha yako ya kufanya ngono. Ni hatua nzuri sana kuwa na ujasiri wa kujiuliza jinsi ya kuacha kufanya ngono baada ya kuanza. Kwa kuwa mimi ni mzee na ninathamini maadili ya Kiafrika, ningependa kukushauri kwa moyo wangu wote. Hapa kuna vidokezo 15 vyenye nguvu na vya kipekee kukuwezesha kufikia lengo lako la kuacha kufanya ngono baada ya kuanza.

1. Angalia malengo yako: Fikiria kwa kina juu ya malengo yako ya maisha na jinsi kufanya ngono bila mpango unavyoweza kuathiri uwezo wako wa kufikia malengo hayo. Jiulize, je, unataka kuwa na uhusiano thabiti na mwenzi wako au kujiweka katika hatari ya kupata magonjwa ya zinaa?

2. Tambua thamani yako: Jua kwamba wewe ni mtu muhimu na una thamani kubwa. Kufanya ngono bila mpango kunaweza kuathiri heshima yako na kuacha madhara ya kihisia.

3. Tafuta msaada: Usisite kuwasiliana na watu wazima wenye uzoefu ambao wana maadili sawa na wewe. Waulize kwa ushauri na usaidizi wanaoweza kukusaidia kujiimarisha.

4. Jielewe: Elewa umuhimu na athari ya kujiheshimu na kujiweka salama. Jifunze juu ya madhara ya ngono bila mpango na uwe na ufahamu wa hatari za magonjwa ya zinaa na ujauzito usiohitajika.

5. Ongea na mwenzi wako: Ikiwa una mpenzi, ni muhimu kuzungumza waziwazi kuhusu uamuzi wako wa kuacha kufanya ngono baada ya kuanza. Muweke wazi na mweke mipaka ya kiheshima ambayo mnaweza kuifanya kazi pamoja.

6. Jifunze kujisimamia: Jifunze namna ya kusimamia hisia zako na tamaa za kimwili. Jifunze kujizuia na kufanya uamuzi sahihi hata katika wakati wa majaribu.

7. Tafuta rafiki mzuri: Chagua marafiki ambao wanashiriki maadili sawa na wewe. Wale ambao watakusaidia kusimama imara katika uamuzi wako wa kuacha kufanya ngono baada ya kuanza.

8. Jaribu michezo mingine: Badala ya kuzingatia ngono, jaribu kujihusisha katika shughuli zingine za kujenga, kama kusoma, kupika, mazoezi au kupiga muziki. Kufanya hivyo kutakusaidia kuelekeza nishati yako kwa mambo mengine ya kujenga.

9. Jipe motisha: Jiwekee malengo madogo na kujipeleka mwenyewe kwa mafanikio. Kila wakati unapofikia lengo dogo, jipe zawadi inayokufanya kujihisi vizuri na yenye thamani. Hii itakusaidia kujenga nguvu na kujipa moyo wa kuendelea kuacha kufanya ngono baada ya kuanza.

10. Jifunze kujipenda: Jifunze kupenda na kukubali nani wewe ni. Jua kuwa thamani yako haitokani na kufanya ngono, bali kutoka kwa jinsi unavyojishughulisha na wengine na jinsi unavyojiheshimu.

11. Tafakari juu ya maisha yako ya baadaye: Fikiria juu ya maisha yako ya baadaye na jinsi kufanya ngono bila mpango kunavyoweza kuathiri ndoto zako za kazi, familia, na ustawi wa jumla. Jiulize ikiwa unataka kujiingiza kwenye hatari inayoweza kudumu maisha yako yote.

12. Jifunze juu ya mipaka yako: Tambua na jifunze kuheshimu mipaka yako mwenyewe. Jua kile unachokubali na kisichokubalika kwa ajili yako na usiingie katika uhusiano ambao hautakuwa na heshima kwa mipaka yako.

13. Tafuta msaada wa kidini: Ikiwa una dini, tumia mwongozo wako wa kidini kuelewa kwa kina maana ya uhusiano wa ngono na jinsi unavyoweza kuhifadhi nguvu zako kwa ajili ya ndoa.

14. Tafuta njia mbadala za kujieleza: Kuna njia nyingine nyingi za kujieleza katika uhusiano wako na mpenzi wako bila kufanya ngono. Jifunze kugusa, kuhusu na kuonyeshana mapenzi kwa njia nyinginezo, kama vile kusema maneno ya upendo, kubembeleza au kufanya vitendo vya kujali.

15. Kuwa na muda wa kufikiri: Kumbuka, uamuzi wa kuacha kufanya ngono baada ya kuanza ni wa kibinafsi na muhimu. Hivyo, chukua muda wako wa kufikiri juu ya uamuzi huu na usiruhusu shinikizo za rika au tamaduni zikusukume katika kuamua kufanya ngono bila mpango. Penda na jiheshimu mwenyewe vya kutosha kuwa na subira na kusubiri hadi wakati sahihi, ambao ni ndoa.

Kwa hiyo, kwa kuwa umefika mwisho wa makala hii, ningependa kujua mawazo yako juu ya maudhui haya. Je, ungependa kujaribu vidokezo hivi? Je, una ushauri mwingine kwa vijana wengine ambao wanataka kuacha kufanya ngono baada ya kuanza? Tafadhali, nipe maoni yako na tuhubiri mazungumzo haya muhimu ya maadili ya Kiafrika.+

Ngozi ya Albino haina jinsi ya kujilinda na mionzi ya jua. Inaungua
sana baada ya kupatwa na jua na ngozi huwasha na kuuma. Ngozi
ya Albino inajitahidi kujilinda na mionzi ya jua lakini ina pigimenti
nyeusi kidogo sana kwa hiyo inatengeneza mabaka meusi1. Kwa
hiyo, mabaka meusi huonyesha kuwa ngozi haijalindwa ipasavyo
dhidi ya jua. Kama Albino atajilinda na jua ngozi yake inakuwa na
mabaka kidogo sana au bila mabaka.

Sheria ya msingi ya ndoa nchini Tanzania ni Sheria ya ndoa ya
Bunge, iliyopitishwa mwaka 1971. Sheria hii inakataza ndoa za
kulazimisha. Inatambua ndoa kama ni muungano kati ya mume
na mke ambao kwa hiari yao wameamua kuishi kama mume na
mke. Sheria hiyo inasema kwamba iwapo ndoa haikuwa ya hiari,
basi hiyo siyo ndoa. Sheria pia imefafanua utoaji wa adhabu
kwa watu wote wanaoshawishi au wanaolazimisha pande hizo
mbili kuingia katika ndoa bila hiari yao. Kwa hiyo mwathiriwa wa
ndoa ya kulazimishwa anatakiwa kutoa taarifa juu ya wale wote
waliomlazimisha katika ndoa kwa polisi ambaye atawashitaki
kwa kuwa hili ni kosa la jinai.

Kwa kawaida i inakubalika kuwa wavulana ndiyo waaanze kuonyesha ishara za kujamiaana na tafiti zimeonyesha kwamba mara nyingi mwanaume anafikia mshindo kabla ya mwanamke. Hii ni ukweli katika sehemu nyingi za dunia.
Baadhi ya wavulana wanatumia vibaya uwezo wao wa kufanya mapenzi. Wanafuatafuata wasichana na kuwatongoza i ili wafanye mapenzi katika umri mdogo. Hata hivyo kujamii ana katika umri mdogo kunaweza kusababisha athari nyingi kama vile mimba isiyotarajiwa au kuambukizwa magonjwa ya zinaa. Kwa hiyo, wavulana wanashauriwa kuwa wavumilivu licha ya mivuto hiyo ya kutaka kujamii ana, kwa sababu kwa njia ya kujamii ana ovyo mnahatarisha maisha yenu ya baadaye. Kuna njia nyingine za kuonyesha mapenzi, kama vile kubusu, kukumbatia, kushikana mikono na hata kupiga punyeto.
Kimaumbile, mara nyingi mwanaume anafikia mshindo haraka zaidi kuliko mwanamke. Lakini, mkihakikisha kwamba mwanamke ni tayari kwa kujamii ana na kama mmechukua muda wa kutosha kujiaanda vizuri, mnaweza kufikia mshindo pamoja. Hivyo kuwaletea raha na starehe wote wawili.

Jinsi ya Kujielewa na Kuelewa Miili Yetu kabla ya Kujihusisha na Ngono 😊😊😊

Karibu vijana wapendwa! Leo tunazungumzia jambo muhimu sana katika maisha yetu, ambalo ni kujielewa na kuelewa miili yetu kabla ya kujihusisha na ngono. Japo ni jambo lenye utata, ni muhimu kufahamu kuwa kuna mambo mengi ya kujifunza kabla ya kufanya maamuzi haya muhimu. Tuko hapa kukusaidia, kwa hivyo endelea kusoma! 🌟🌟🌟

1. Kwanza kabisa, ni muhimu kuelewa kuwa miili yetu ni zawadi kutoka kwa Mungu. Kila kiungo na sehemu ya mwili wetu ina umuhimu wake, na tunapaswa kuitunza na kuithamini. Mfano mzuri ni jinsi tunavyojenga misuli kupitia mazoezi na kula vyakula vyenye lishe. Kwa kuifahamu na kuilewa miili yetu, tunaweza kuchukua hatua sahihi kwa afya yetu. 💪🥦

2. Kujielewa pia ni kujua ni nini tunapenda na tunachokikubali katika uhusiano. Je! Unapendelea kuwa na uhusiano wa kudumu au wa muda mfupi? Je! Ungependa kuwa na watoto? Ni muhimu kujiuliza maswali haya ili kuelewa malengo yako binafsi na kufanya maamuzi sahihi kuhusu ngono. 😊👫👪

3. Elimu ni ufunguo wa mafanikio katika kujielewa na kuelewa miili yetu. Tafuta habari sahihi na sahihi juu ya ngono na afya ya uzazi. Jifunze kuhusu magonjwa ya zinaa, njia za kujilinda na jinsi ya kudumisha afya ya uzazi. Kwa kufanya hivyo, utakuwa na ufahamu mzuri na uwezo wa kufanya maamuzi sahihi kuhusu ngono. 📚🔬

4. Kuwa na mazungumzo na wazazi, walezi au wataalamu wa afya. Wanaweza kukupa mwongozo na ushauri unaofaa kulingana na maadili ya Kiafrika. Kumbuka, wale waliotutangulia wana hekima nyingi za kutusaidia kujielewa na kuelewa miili yetu. 🗣️👪👵

5. Jifunze kujiepusha na shinikizo la rika. Ni muhimu kuelewa kuwa hatupaswi kujiingiza katika ngono kwa sababu tu marafiki zetu wanafanya hivyo. Kila mtu ana wakati wake sahihi wa kufanya maamuzi hayo na hakuna haja ya kuwa na haraka. Fanya mambo kwa wakati wako na kwa kujiamini. 💪🕒

6. Kumbuka kuwa ngono inahusisha hisia na hisia za kihemko. Kujielewa na kuelewa miili yetu kutatusaidia kuchagua wenza ambao tunahisi kuwa wanaelewana nasi kwa kiwango hicho. Hii inahakikisha kuwa tunapata uhusiano wa afya na wenye furaha. ❤️🤝

7. Kuchelewa kujihusisha na ngono pia ni njia nzuri ya kujilinda na hatari za kimwili na kihisia. Kumbuka, afya ya uzazi ni muhimu sana na kuhakikisha kuwa unafanya maamuzi sahihi katika wakati sahihi kutakulinda na magonjwa ya zinaa na mimba zisizotarajiwa. 🚫🌡️

8. Kuelewa miili yetu pia kunahusisha kuwa na uhuru wa kusema "hapana" wakati hatuko tayari kufanya ngono. Hakuna mtu anayepaswa kukuwekea shinikizo au kukufanya uhisi vibaya kwa kuchagua kungojea. Kumbuka, ni mwili wako na maamuzi ni yako. 🙅‍♀️🚫

9. Kujielewa pia kunahusisha kujifunza kuhusu maadili na tamaduni zako. Ni muhimu kuelewa jinsi maadili ya Kiafrika yanavyoona ngono na uhusiano. Kwa kufanya hivyo, unaweza kufanya maamuzi ambayo ni sahihi kwa tamaduni na maadili yako. 🌍🌍

10. Tambua nguvu ya kutamani. Kujielewa na kuelewa miili yetu kunatuhitaji kuwa waangalifu sana na tunapotamani ngono. Kutamani hakumaanishi lazima tufulilize tamaa hizo mara moja. Tunaweza kujifunza kujizuia na kuchukua hatua sahihi. 💪❌

11. Kuwa na malengo ya muda mrefu. Kujielewa na kuelewa miili yetu inatuhitaji kuwa na mtazamo wa baadaye. Kwa kufanya hivyo, tunaweza kufanya maamuzi ambayo yanatufaidisha sisi na wapendwa wetu katika siku zijazo. 🌅🌟

12. Kuelimisha wenzako. Unapojifunza kujielewa na kuelewa miili yetu, unaweza kushiriki maarifa haya na marafiki zako. Kwa kufanya hivyo, unaweza kuwasaidia wengine kufanya maamuzi sahihi na kudumisha afya ya uzazi. 📚💡

13. Kumbuka kuwa ni ngumu kurekebisha maamuzi ya ngono baada ya kufanya. Kwa hivyo, ni bora kusubiri mpaka uwe tayari kwa ngono. Kwa kufanya hivyo, utapunguza hatari ya majuto na kuhakikisha kuwa unafanya maamuzi ambayo unaweza kujivunia milele. 💔😔

14. Jiulize swali hili: Je! Ungependa kuniambia mpenzi wako wa baadaye kuwa ulikuwa na uzoefu wa ngono na wapenzi wengine? Je! Hilo ni jambo unalohisi linafaa kufanya? Kwa kujielewa na kuelewa miili yetu, tunaweza kufanya maamuzi ambayo yanaendana na maadili yetu na tunajivunia. 🤔🤔🤔

15. Hatimaye, tunakuhimiza kungojea hadi ndoa kabla ya kujihusisha na ngono. Hii ni njia ya kujitunza na kuheshimu dhamana ya miili yetu. Kwa kusubiri, tunaweza kujenga uhusiano wa kipekee na mwenzi wetu na kuhakikisha tunabaki safi na wachache wa roho wetu. 💍💖💖

Leo tumekuwa tukizungumzia umuhimu wa kujielewa na kuelewa miili yetu kabla ya kujihusisha na ngono. Kumbuka, maamuzi haya ni ya kibinafsi na unapaswa kufanya uamuzi sahihi kulingana na maadili yako na malengo ya maisha. Je! Unaona umuhimu wa kujielewa na kuelewa miili yetu kabla ya kujihusisha na ngono? Tungependa kusikia maoni yako! 😊🌟🌟

Nifanyeje Kuzungumzia Suala la Ngono na Wazazi? 🤔

Karibu kwenye makala hii ambapo tutajadili jinsi ya kuzungumza kwa uwazi na wazazi wetu kuhusu suala la ngono. Ni muhimu kwetu vijana kuwa na mazungumzo haya na wazazi wetu ili kupata maelekezo sahihi na kupata ujasiri wa kufanya maamuzi sahihi katika maisha yetu ya mapenzi. Haya hapa ni ya kuzingatia:

1️⃣ Fanya mazungumzo ya wazi: Anza mazungumzo haya kwa ukweli na uwazi. Ongea kwa lugha inayoeleweka na kuwa tayari kujibu maswali yoyote watakayokuuliza.

2️⃣ Onyesha heshima: Wazazi wetu ni watu wanaotujali na kutujua vizuri. Kwa hiyo, tunapaswa kuwaheshimu na kuelezea changamoto zetu kwa upole na staha.

3️⃣ Elezea wasiwasi wako: Andika au sema wasiwasi wako juu ya suala la ngono. Kwa mfano, unaweza kusema "Nina wasiwasi juu ya kuelewa suala la ngono na athari zake katika maisha yangu. Ningependa kujua zaidi kutoka kwako."

4️⃣ Sikiliza kwa makini: Wakati wazazi wako wanazungumza, sikiliza kwa umakini. Jifunze kutoka kwao na uwe tayari kukubali ushauri wao.

5️⃣ Uliza maswali: Usiogope kuuliza maswali. Uzuri wa kuwa na mazungumzo haya ni kwamba unapata nafasi ya kujifunza zaidi. Kwa mfano, unaweza kuuliza "Je, kuna njia zozote za kuepuka hatari za ngono kabla ya ndoa?"

6️⃣ Tumia mifano ya kimaadili: Ili kueleza umuhimu wa kusubiri hadi ndoa, tumia mifano ya watu maarufu au hata ya kibinafsi. Kwa mfano, unaweza kusema "Kumbuka hadithi ya bibi yako na babu yako, walikuwa na mapenzi ya kweli na waliamua kusubiri hadi siku ya harusi yao."

7️⃣ Elezea athari za mapema: Eleza athari za kijamii, kimwili, na kiakili za kushiriki ngono kabla ya ndoa. Kuwa na maelezo ya kina na ya kweli ili kuwasaidia kuelewa umuhimu wa kusubiri.

8️⃣ Toa ufahamu kuhusu afya ya uzazi: Jenga ufahamu kuhusu afya ya uzazi na jinsi ngono zisizodhibitiwa zinaweza kusababisha matatizo ya kiafya kama vile magonjwa ya zinaa au mimba zisizotarajiwa.

9️⃣ Andika maazimio yako: Baada ya mazungumzo haya, weka maazimio yako kwa maandishi ili kuwa na mwongozo wazi juu ya jinsi utakavyoshughulikia suala la ngono. Kwa mfano, "Nimeamua kusubiri hadi siku ya harusi yangu kabla ya kuanza uhusiano wa kingono."

🔟 Tafuta msaada wa wataalamu: Ikiwa unahisi bado una maswali au wasiwasi, tafuta ushauri kutoka kwa wataalamu kama vile wazazi wengine, wazee au washauri wa ngono. Wanaweza kukupa mwongozo zaidi na kujibu maswali yako.

1️⃣1️⃣ Jihadharini na mitandao ya kijamii: Epuka taarifa zisizothibitishwa na vishawishi vya ngono kupitia mitandao ya kijamii. Fanya utafiti wa kuaminika na kuepuka kushiriki habari zisizo na thamani.

1️⃣2️⃣ Kuwa na marafiki wa karibu: Jenga uhusiano mzuri na marafiki wanaoshirikiana na maadili yako. Wasaidiane katika kuweka malengo na kusaidiana kujiepusha na vishawishi.

1️⃣3️⃣ Kuwa na shughuli za kujenga: Jishughulishe na shughuli zingine za kujenga kama kusoma, kucheza michezo, na kujitolea katika jamii. Hii itakusaidia kuepuka vishawishi vya ngono na kujenga uwezo wako kwa ujumla.

1️⃣4️⃣ Usisahau kuwa mpole: Tafadhali, usisahau kuwa mpole na kuheshimu maamuzi ya wazazi wako. Wakati mwingine, wanaweza kuwa na maoni tofauti, lakini ni muhimu kuelewa kuwa wanatujali na wanataka tuwe salama na furaha.

1️⃣5️⃣ Kumbuka, kusubiri ni bora: Kwa kuhitimisha, ninapenda kukuhamasisha kusubiri hadi ndoa kabla ya kushiriki ngono. Hii italeta furaha na amani katika maisha yako na itakulinda kutokana na hatari za afya na kijamii. Kuwa na ujasiri wa kuzungumza na wazazi wako na kuwauliza maswali yanayohusiana na suala hili. Watakusaidia kuelewa umuhimu wa kusubiri na kushikamana na maadili yako. Tuamini kwamba unaweza kufanya uamuzi sahihi na kuwa na maisha ya furaha na yenye mafanikio. Je, una maoni gani juu ya suala hili? Unaelewa umuhimu wa kusubiri hadi ndoa kabla ya ngono? Tungependa kusikia kutoka kwako! 🙌🌟

Ndiyo, vidonge vya kuzuia mimba ni lazima vimezwe kila siku hata kama hufanyi ngono siku hiyo. Kuna aina ya vidonge vya kuzuia mimba inayokuja katika pakiti yenye vidonge 21 na kuna inayokuja katika pakiti ya vidonge 28. Iwapo utapewa ile ya vidonge 21 utapumzika kunywa siku 7 katika mwezi. Iwapo utapewa ile ya vidonge 28, itabidi kumeza kidonge kimoja kila siku, hata siku za hedhi. Ili kuhakikisha vidonge vya kuzuia mimba vinafanya kazi sawasawa, mwulize yule aliyekushauri kutumia vidonge hivyo jinsi ya kuvimeza.
Kama mwanamke akisahau kunywa kidonge hata kama ni siku moja kuna uwezekano wa kupata mimba. Anaposahau kumeza vidonge, ni vizuri zaidi watumie kondom wakati wa kujamiiana kwa kuhakikisha kutopata mimba. Hii inahusika vilevile kama mwanamke ameharisha au ametapika katika kipindi cha saa 4 tangu ameze vidonge. Kama mwanamke anashindwa kukumbuka kunywa vidonge mara kwa mara, ni vizuri zaidi apate ushauri kutoka kwenye kliniki ya uzazi wa mpango kutumia njia nyingine ya kuzuia mimba.

Ndiyo, unaweza. Kifo kinaweza kuwa cha ghafla au
kutokana na madhara ya muda mrefu katika viungo vya
ndani ya mwili kutokana na matumizi ya dawa za kulevya. Watu wengi hufa katika ajali pale wanapokuwa wana kiasi kikubwa cha kilevi katika damu, kwani wanashindwa kutambua mazingira ya hatari.
Mtumiaji wa dawa za kulevya anaweza akafa ghafla kwa kile kinachoitwa kuzidisha dawa, pale mtu atakapotumia dawa za kulevya zaidi ya uwezo wa mwili. Kifo cha ghafla kinaweza kutokea au kutokana na matumizi ya kokaini na vifukishi kama petroli bila hata ya kuzidisha kiwango. Watumiaji wa vifukishi kama petroli mara nyingi hutumia mifuko ya plastiki i i ili kuongeza kiwango cha mvuke wanaovuta. Katika mazingira haya ni rahisi kupoteza fahamu kutokana na kukoseshwa hewa na mifuko hiyo. Kuchanganya baadhi ya dawa za kulevya kama vile heroini na dawa zingine hasa dawa za kutuliza maumivu (mfano valium) au pombe pia huweza kusababisha kifo.

Muda unaofaa kutumia njia ya kupanga uzazi ni wakati unapojamiiana kwa mara ya kwanza. Huu ni wakati mzuri wa kutumia kondomu, kwa sababu kondomu inazuia kupata mimba isiyotarajiwa pamoja na magonjwa ya zinaa.
Huu pia ni muda mzuri wa kwenda kliniki ili kupata ufafanuzi kuhusu njia mbalimbali za kuzuia mimba. Daktari au muuguzi anaweza kuwasaidia mwanaume na mwanamke kuamua njia inayofaa kwa hali yao.
Mara nyingi, watu wanafikiri kwamba huduma ya uzazi wa mpango ni kwa wanawake ambao wameshaolewa, kwa mama wajawazito au wanawake waliozaa tu. Lakini si kweli. Hapa Tanzania, kisheria kila mtu aliyebalehe, iwe mvulana au msichana ana haki ya kupata huduma ya uzazi wa mpango.

Kugusana kwa kutumia viungo vya uzazi ni njia mojawapo ya kuamsha hisia ya kujamii ana. Kama mwanamke anatoa majimaji baada ya kugusana na uume kwenye uke, i ina maana kwamba ameshikwa na ashiki kubwa. Majimaji hayo yanarahisisha uume kupenya ukeni. Chanzo cha majimaji hayo ni vifuko maalumu vilivyomo ndani ya uke.

Ugumba wa mwanaume ni hali ya mwanaume kushindwa kumpa mwanamke mimba. Kuna mambo mengi yanayoweza kusababisha ugumba.

Kati ya wanaume wagumba, wengi wanazaliwa na ugumba na hakuna marekebisho yoyote yanayoweza kufanywa. Katika hali hii , ugumba unasababishwa na kutokamilika kwa via vya uzazi vya mwanaume, mfano kutokuwa na sehemu ya kutengenezea mbegu za kiume au kuwa na shahawa duni. Kwa kuongezeka, kuharibika via vya uzazi kutokana na maradhi, kuziba kwa mirija ya kupitisha mbegu kutokana na magonjwa ya zinaa kama vile kaswende na kisonono. Sababu nyingine za ugumba ni kuwa na uume dhaifu. Hii i ii inaweza kusababishwa na magonjwa ya zinaa, au na mfadhaiko wa kiakili na kisaikologia. Hali nyingi katika hizi haziwezi kurekebishwa, na zinamsababishia mwanaume kuwa mgumba wa kudumu.

Hata hivyo, pia kuna mambo yanayosababisha ugumba wa muda. Mambo hayo ni pamoja na ugonjwa, ulevi, matumizi ya madawa ya kulevya, lishe duni, mshituko na majonzi. Mara zikirekebishwa, mwanaume anarudia hali ya kuwa na uwezo wa kumpa mwanamke mimba.