Suala hili litatagemea na kila mtu anavyopendelea. Baadhi ya
watu hupendelea kuacha nywele zao katika hali asilia kama
walivyozaliwa, wengine wanapendelea kuzigeuza rangi kuwa
nyeupe au nyeusi na wengine wanapendelea kuvaa nywele bandia
zenye rangi nyeusi, kahawia au nyeupe. Jambo la msingi ni
wewe kujisikia vizuri. Kwa kadri unavyojisikia vizuri ni ndivyo
utakavyojiamini na ukijipenda na wengine watakupenda.

Sheria ya Tanzania inaeleza dawa zilizo halali na zisizo halali.
Tumbaku imekubalika na jamii kwa muda mrefu, na ni katika
miaka kama hamsini iliyopita ndipo madhara yatakanayo na
nikotini iliyomo kwenye tumbaku yalipoanza kukubalika. Hata
hivyo, hadi sasa tumbaku ni halali, lakini ni bangi kwa upande
mwingine si halali kisheria Tanzania.
Kwa hivyo, kutokana na kwamba nikotini kwenye sigara
ina madhara, basi serikali ilichukua hatua ya kuanza
kuwatahadhadharisha wavutaji na kuwazuia vijana kuvuta sigara.
Kuna sheria mpya Tanzania ambayo inawalazimisha
watengenezaji wa bidhaa za tumbaku kuandika tahadhari
ya afya kwenye bidhaa wanazotengeneza na kuuza. Kuanzia
mwaka 2000 bidhaa za tumbaku zote zililazimika kuwa na onyo
kwamba “Uvutuaji wa sigara ni hatari kwa afya yako.”

Jaribu kutafuta sababu zinazowafanya rafiki, ndugu na jamaa
zako kuwa na tabia ya kuvuta sigara na kunywa sana pombe.
Jaribu kuwa naye karibu na mshughulishe asipate muda wa
kuvuta na kunywa pombe. Kuwa naye kwa muda mrefu, fanya
naye kazi na mtambulishe kwa rafiki zako ambao hawatumii
sigara wala pombe. Mweleze umuhimu wa yeye kukaa mbali na
vishawishi. Mweleze kwa nini ni vigumu sana kushinda vishawishi
ukiwa katika hali ya ulevi, na unapotoa ushauri huo yakupasa
usiwe mlevi na mvutaji.
Inaweza ikatokea, jamaa unayemshauri kuhusu madhara ya
kunywa pombe na kuvuta sigara, akachukia au ukawa ndio mwisho
wa urafiki wenu. Usijilaumu, ujitahidi kumsaidia kadiri uwezavyo.
Wakati mwingine ni vyema ukavunja urafiki huo kwa usalama
wako na wa rafiki yako. Endapo kama itatokea akaanza kutambua
madhara na matokeo ya uvutaji sigara na unywaji pombe na
hatimaye kuchukua uamuzi wa kuelezea matatizo yake, itampasa
amtafute mtaalamu ili aweze kupata ushauri nasaha.

Jinsi ya Kujikinga na Maambukizi ya VVU na UKIMWI

Karibu vijana wapendwa! Leo, nataka kuzungumza nanyi kuhusu jambo muhimu sana – jinsi ya kujikinga na maambukizi ya VVU na UKIMWI. Hii ni suala ambalo linahitaji tahadhari yetu sote, na ni wajibu wetu kuhakikisha tunakuwa salama na afya.

1. Kwanza kabisa, elimu ni ufunguo. Jifunze kuhusu VVU na UKIMWI na jinsi ya kujikinga. Unaweza kupata habari kutoka kwa wataalamu wa afya, vitabu vya afya au hata kupitia mtandao. Kujua ni sehemu muhimu ya kupambana na matatizo haya.

2. Tumia kondomu. Kondomu ni kinga bora dhidi ya maambukizi ya VVU na magonjwa mengine ya zinaa. Hakikisha unatumia kondomu kila wakati unapojihusisha na ngono.

3. Kuepuka ngono zembe. Kujihusisha na ngono zembe kunaweza kuwa hatari sana. Ni muhimu kuwa na uhusiano wa kujiamini na mpenzi wako na kuhakikisha kuwa unaelewa historia yake ya kiafya kabla ya kufanya ngono.

4. Epuka kugawana vitu vyenye ncha kali na vingine vyenye hatari. VVU inaweza kuambukizwa pia kupitia damu. Kuhakikisha kuwa hatugawani vitu kama sindano au misumari itasaidia kuepuka maambukizi haya.

5. Hakikisha una huduma ya afya bora. Kufanya uchunguzi wa kawaida na kupima afya yako ni njia moja ya kuwa na uhakika kwamba unaishi bila VVU. Ni vizuri kushauriana na mtoa huduma ya afya kuhusu hatua za ziada za kujikinga.

6. Fanya maamuzi sahihi. Kumbuka, kuwa na ngono bado ni chaguo, na kuchagua kusubiri mpaka ndoa ni njia bora ya kujikinga kabisa na maambukizi ya VVU na UKIMWI. Kujenga uhusiano thabiti na kujali afya yetu ni muhimu sana.

7. Je, unaamini kwamba ni muhimu kusubiri mpaka ndoa kabla ya kujihusisha na ngono? (Amini/Naa)

8. Kwa wale ambao tayari wamefanya ngono, bado kuna njia za kujikinga. Kupima mara kwa mara ni muhimu ili kuhakikisha kuwa haujaambukizwa. Kama tayari una VVU, kuchukua dawa za kupunguza makali ni muhimu sana ili kudhibiti ugonjwa.

9. Kumbuka, uamuzi wetu juu ya ngono ni msingi wa maadili yetu na thamani. Kuwa na ujasiri wa kusema hapana ikiwa hatuko tayari au hatujaridhika. Hakuna mtu anayepaswa kutulazimisha kufanya kitu ambacho hatutaki kufanya.

10. Je, unafikiri ni muhimu kuchagua kusubiri mpaka ndoa kabla ya kujihusisha na ngono? (Fikiria/Usifikirie)

11. Kuwa na mawazo chanya na fikiria juu ya mustakabali wako. Kujilinda na VVU na UKIMWI ni kuwekeza katika afya yako na maisha yako ya baadaye. Ni njia ya kuhakikisha kuwa una furaha na uhuru kutokana na magonjwa haya hatari.

12. Je, unafikiri kujilinda na VVU na UKIMWI ni njia bora ya kujenga mustakabali mzuri? (Ndiyo/Hapana)

13. Kumbuka, uamuzi wetu una nguvu ya kuathiri maisha yetu na watu wengine karibu nasi. Kwa kuwa na maadili na kuchukua hatua sahihi, tunaweza kuwa mfano mzuri kwa wengine na kuleta mabadiliko chanya katika jamii yetu.

14. Je, unahisi kwamba uamuzi wako juu ya ngono una nguvu ya kuathiri maisha yako na watu wengine? (Ndiyo/Sio)

15. Kwa kuhitimisha, ninahimiza kila mmoja wetu kuchukua jukumu la kibinafsi katika kujikinga na maambukizi ya VVU na UKIMWI. Kwa kuelewa njia za kujikinga, kufanya uchaguzi sahihi na kudumisha maadili yetu, tunaweza kuwa salama na kufurahia maisha bila hofu. Kumbuka, kusubiri mpaka ndoa ni njia bora ya kujilinda kabisa. Je, unaamini hivyo? (Ndiyo/Hapana)

Asimilia kumi hadi i i ishirini ya mimba huharibika. Mimba nyingi zinaharibika katika kipindi cha wiki 12 za mwanzo wa ujauzito. Sababu kuu hutokana na kuharibika kwa yai lililotungwa mimba. Iwapo yai lingeendelea kukua katika hali hii matokeo ni mtoto kuzaliwa na kasoro mwilini au kiakili. Kwa hiyo mimba kuharibika inaweza kuwa ni njia ya asili ya mwili kukabiliana na matatizo hayo ya kimaumbile.
Vilevile kuharibika kwa mimba huweza kutokea kama mama ana magonjwa kama malaria au kaswende, kama ameanguka chini kwa nguvu au kama ana matatizo kwenye via vya uzazi. Dalili za mimba kuharibika ni damu kutoka ukeni na maumivu makali ya tumbo kwa chini.