Ubakaji kamwe siyo kosa linalomhusu yeye aliyebakwa; ni kosa
linalomuhusu yeye aliyebaka. Unachovaa hakimpi mtu yoyote
haki ya kukubaka wewe. Wengi wanaobakwa huwa mara nyingi
hawakuvaa nguo fupi wakati wanabakwa. Ni maamuzi yako nini
uvae, ingawaje kama nguo unazovaa zinasababisha wengine
kupata mheko kutokana na mavazi yako, ni muhimu ufahamu
kuwa unaweza ukasababisha matatizo juu yako mwenyewe.
Uvaaji wa nguo ambazo jamii
inayokuzunguka hawaziruhusu
inaweza ikasababisha watu
wakakufedhehesha au kukutishia
ubakaji kila mara. Ubakaji ni
mbaya kwa sababu unasababisha
kuvunja haki za bindamu na
kumwacha mwathiriwa na
maumivu kimwili na kisaikolojia.
Katika hali yoyote mtu hana haki
ya kumbaka mwingine.

Sababu mojawapo ni kuwa bangi hulimwa hapa nchini na
hivyo hupatikana kwa urahisi. Bangi huuzwa kwa bei
nafuu kuliko dawa nyingine za kulevya. Vilevile, vijana
wengi huwaona wakubwa wao wakitumia na hii huwafanya waone kuvuta bangi ni kitu halali.

Sababu nyingine ni i i imani potofu kwamba ukivuta bangi unaweza kuwa jasiri wa kufanya kazi na kusoma sana. Lakini yote haya ni uzushi na si kweli kwani watu husahau madhara ya muda mrefu yasababishwayo na uvutaji bangi.
Sababu nyingine i inayowafanya Watanzania watumie bangi ni utegemezi wa kisaikolojia, kwani baada ya kuvuta bangi kwa muda, mtu huanza kujisikia hawezi i kuhimili msukumo wa kawaida wa maisha na kuishi bila bangi. Kwa maana hiyo muathirika huendelea na uvutaji bangi.

Katika swali hili lazima tutofautishe kati ya kutoa damu na kuwekewa damu. Kutoa damu hakuleti hatari, kama mtaalamu wa afya aliyechoma sindano kwa ajili ya kutoa damu anatumia sindano na vifaa vilivyochemshwa.
Kwa kawaida hakuna matatizo kuongezwa damu, kwa sababu damu i inapimwa kabla ya kumuongeza mgonjwa hospitalini. Iwapo damu i imepimwa na sindano zilizochemshwa zimetumika hakuna ubaya wowote katika kuongezwa damu.

Njia za uzazi wa mpango zinatofautiana sana na zinaweza kugawanywa katika makundi mengi:

Vizuizi

(hizi huzuia mbegu kulifikia yai): Kuna mpira wa kiume (kondomu ya kiume), yaani mfuko wa mpira uliozibwa upande moja. Unavishwa kwenye uume uliosimama kabla ya kuingia ukeni. Pia kuna mpira wa kike (kondomu ya kike), yaani mpira unaoingizwa ukeni kabla ya kujamiiana.

Vidonge vya kuzuia mimba:

Lazima mwanamke anywe vidonge hivi kila siku hata kama hajamiiani.

Njia nyingine za kuzuia mimba kwa muda mrefu

. Njia hizi hazihitaji maandalizi maalum, ili kuzuia mimba, kabla ya kujamiiana na pia mwanamke hahitaji kukumbuka kufanya chochote kila siku. Kati ya njia hizi ni pamoja na sindano anazopewa mwanamke kila baada ya miezi mitatu. Pili, kuna vipandikizi, yaani vijiti vyembamba vya plastiki vinavyowekwa kwenye sehemu ya juu ya mkono wa mama kwa njia ya upasuaji mdogo. Vijiti vina kichocheo kinachozuia kupevuka kwa yai. Pia, kuna kitanzi ambacho ni kitu kidogo kilichotengenezwa kwa aina maalum ya plastiki. Kwa ufupi kinaitwa IUD. Huwekwa kwa utaalamu ndani ya mfuko wa uzazi. Sindano, vipandikizi na vitanzi lazima viwekwe na mtaalamu mwenye ujuzi kwenye kituo cha afya chenye vifaa vya kutosha. Kwa vile dawa za kuzuia mimba kwa muda mrefu zinaingiliana na mzunguko wa kawaida wa hedhi kwa kiasi, athari zake ni kubwa kuliko kutumia vidonge.

Kwa mwanaume na mwanamke kuna njia ya kudumu ya kufunga kizazi kwa njia ya upasuaji

. Kwa mwanaume mirija inayopitisha mbegu hukatwa na kufungwa, ili kuzuia mbegu zisitoke. Akijamiiana, anaweza kumwaga shahawa, lakini ndani ya shahawa hakuna mbegu. Kama mwanaume amefunga kizazi uume utadinda kama kawaida na kufikia mshindo atamwaga maji ya shahawa ambayo hayatakuwa na mbegu. Kwa mwanamke mirija ya kupitisha mayai hukatwa na kufungwa, ili kuzuia mayai kufika kwenye mfuko wa uzazi. Baada ya upasuaji huu, mama ataendelea na hedhi kama mwanzo, lakini yai halitaweza kukutana na mbegu za kiume tena.

Vilevile kuna njia nyingine mbalimbali ambazo hazina uhusiano na matumizi ya dawa au vizuizi vya mimba. Njia hizi hazina uhakika mkubwa wa kutopata mimba. Mara nyingine mama anatumia ishara mbalimbali, au tarehe kujua lini anaweza kupata mimba, ili kuepuka kujamiiana katika kipindi hicho. Kumwaga mbegu za kiume nje ya uke, au kutegemea kwamba mimba hazishiki wakati wa kunyonyesha ni njia nyingine za asili zinazotumiwa. Kumbuka kwamba njia hizi hutumika sana, lakini si njia salama sana za kuzuia mimba wala kuambukizwa na magonjwa ya zinaa.
Ni muhimu kukumbuka kwamba njia ya uzazi wa mpango inaweza kufaa kwa mtu huyu na isifae kwa mtu mwingine. Kwa hiyo, ni vizuri kila mtu aliyeamua kupanga uzazi apate ushauri kwenye kliniki kuhusu njia inayomfaa zaidi

Katika miezi sita ya mwanzo baada ya kujifungua, mwanamke anayenyonyesha mtoto anapata kinga ya mimba kwa asilimia kubwa. Lakini i i inabidi mama anyonyeshe mtoto kwa kipindi kirefu (muda wote mtoto awe ananyonya maziwa ya mama tu na anyonye kila anapohitaji) na vilevile mama awe hajaanza kupata hedhi yake. Kama mama ameanza kupata hedhi yake au kama anampa mtoto chakula kingine, anaweza kupata mimba tena. Kwa hivyo, anashauriwa kutumia njia za kupanga uzazi i i ili kuzuia mimba za mfululizo.

Wakati mwingine kuwa na muonekano tofauti na watu wengine
huvuta udadisi. Na hasa tukikumbuka kwamba uvumi uliopo
unasema kuwa Albino wako tofauti katika kujamiiana jambo
ambalo linaimarisha udadisi huu. Kwa maana hiyo basi, chukua
muda wa kutafakari. Kama vile tunavyofanya katika urafiki
mwingine ni lazima uchukue muda, ujaribu kujenga mazingira
ya kusikilizana na kuelewana. Mnaweza kufanya shughuli nyingi
pamoja na baada ya muda utaweza kugundua kama urafiki wenu
ni wa kweli kwa maana anakupenda wewe kama ulivyo na siyo
kwa kitu kingine. Baada ya hapo ndipo unaweza kuingia katika
uhusiano wa karibu bila kuogopa kuachwa.

Kuna magonjwa mengi tofauti ya zinaa, lakini yale ambayo yameenea sana ni kisonono, kaswende, klamdia, kankroidi, utando mweupe , Virusi vya UKIMWI na UKIMWI. Shida kubwa ya magonjwa mengi ya zinaa ni kwamba dalili zake hazionekani kwa urahisi na kama yasipotibiwa kikamilifu yanaweza kuleta madhara makubwa. Maelezo kuhusu magonjwa ya zinaa yaliyoenea sana ni kama yafuatayo:

Kisonono:

Huchukua muda wa siku 1 hadi 14 tangu kuambukizwa mpaka kuonyesha dalili za kuumwa. Kwa wanawake dalili za kisonono ni maumivu chini ya tumbo ambayo yanaweza kuambatana na homa na kutokwa uchafu ukeni. Wapo wanawake wengine ambao hawaoni dalili zozote. Kwa wanaume dalili ni kutokwa na usaha uumeni na kupata maumivu wakati wa kukojoa. Athari yake kwa mwanamke ni kuziba mirija ya kupitisha mayai na mimba kutunga nje ya mfuko wa uzazi, na vilevile ugumba. Kwa mtoto aliye tumboni mwa mama mjamzito kisonono cha mama yake kinaweza kusababisha upofu. Kwa mwanaume athari yake ni kuziba mirija ya kupitisha mkojo.

Kaswende:

Dalili ya kaswende kwa mwanamke ni vidonda sehemu za siri hasa kwenye mashavu ya uke na sehemu ya njia ya haja kubwa, pamoja na sundosundo sehemu ya siri. Kwa mwanaume dalili ni vidonda. Mara nyingi kimoja kwenye kichwa cha uume, kwenye kishina cha uume na kuzunguka njia ya haja kubwa. Pia mwanaume anaweza kupata sundosundo sehemu za siri. Ugonjwa huu husababisha matatizo ya moyo, na kuharibu ubongo na kuzaa watoto walemavu.

Klamdia:

Dalili yake kwa mwanamke mara nyingi siyo rahisi kuonekana. Kwa mwanaume dalili ni kupata maumivu wakati wa kukojoa, na kukojoa mara kwa mara. Athari kwa mwanamke ni kuziba kwa mirija ya kupitisha mayai na mimba kutunga nje ya mfuko wa uzazi. Mimba hizi kuhatarisha maisha ya mama na kuleta ugumba vinaweza kutokea. Kwa mwanaume athari ni kuziba mirija ya kupitisha mbegu na utasa.

Kankroidi:

Dalili yake ni vidonda sehemu za siri vinavyokuwa na maumivu makali, maumivu wakati mkojo unapopita kwenye vidonda na kuvimba tezi sehemu za siri. Tezi huweza kupasuka na kutoa uchafu na maumivu makali.

Utando mweupe:

Dalili kwa mwanamke ni kutokwa na uchafu ukeni (kama maziwa yaliyoganda), kuwashwa na kuwa na michubuko sehemu za siri. Kwa mwanaume ni kuwashwa sehemu za siri na kusikia maumivu wakati wa kukojoa. Athari ni maumivu wakati wa kujamiiana.

Virusi vya UKIMWI:

Katika hatua ya mwanzo baada ya kuambukizwa hakuna dalili maalum. Hatua hii inaweza kuchukua mpaka miaka kumi. Lakini mara mtu anapoanza kuugua UKIMWI dalili zinakuwa nyingi. Pamoja na kupungua kinga ya mwili, kupungua uzito na kuumwa mara kwa mara. Matokeo ya kuugua UKIMWI baada ya muda fulani ni kifo.

Hakuna chanjo dhidi ya maambukizi ya Virusi vya UKIMWI na UKIMWI, Lakini kuna mienendo ya tabia ambayo i itaweza kukusaidia kujikinga na maambukizi ya UKIMWI na UKIMWI. Kutokufanya ngono kabisa ni njia mojawapo ya kujikinga na maambukizi ya UKIMWI na UKIMWI. Kuwa mwaminifu na kuwa na mpenzi i ambaye hajaambukizwa ni njia nyingine ya kujikinga. Lakini hii i ii inahitaji wote muwe katika afya nzuri ( bila maambukizi) wakati mnaanza uhusiano wa kujamii ana kwa mara ya kwanza.
Pia i inashauriwa hima kutafuta matibabu ya magonjwa ya ngono mara pale yatakapojitokeza. Vidonda vinavyosababishwa na magonjwa ya ngono vinasababisha mwingiliano wa maji maji ya ukeni, maji maji ya uumeni na damu wakati wa kujamii ana na kuwezesha Virusi vya UKIMWI kupita kwa urahisi.
Kufuata kanuni za ngono salama ni njia nyingine ya kujikinga ili usiambukizwe na Virusi vya UKIMWI na UKIMWI. Ngono salama kwa upande mwingine ni kitendo cha kukaribiana ambacho hakitahusisha uume kuingia ukeni au njia ya haja kubwa. Pia utumiaji wa kondomu kila wakati ngono i itahusisha kuingizwa kwa umme, ukeni au njia ya haja kubwa ni njia nyingine ya kujikinga

Je, Ni Vipi naweza Kukabiliana na Hisia za Kutokuwa Tayari kwa Ngono? 😊

1. Kwanza kabisa, ni muhimu kuelewa kuwa hisia za kutokuwa tayari kwa ngono ni za kawaida kabisa na zinaashiria heshima yako kwa mwili wako na thamani ya uhusiano wa kimapenzi.

2. Jifunze kumwelewa mwenzi wako na kuwasiliana wazi wazi kuhusu hisia zako. Kwa mfano, unaweza kumwambia kwamba unapendelea kusubiri hadi ndoa kabla ya kushiriki ngono na kwamba inahitaji muda zaidi ili ujisikie tayari.

3. Tambua sababu za kutokuwa tayari. Ni muhimu kuwa na ufahamu wa kina juu ya sababu za hisia zako. Inaweza kuwa ni kutokana na imani za kidini, kuheshimu ndoto zako za baadaye au kulinda afya yako ya akili na mwili.

4. Jihadhari na shinikizo la kijamii. Leo, kuna shinikizo kubwa kutoka jamii yetu kuhusu ngono na uzoefu wa kimapenzi. Lakini ni muhimu kukumbuka kuwa maamuzi yako ya kibinafsi yanapaswa kuongozwa na thamani na imani zako, si shinikizo la wengine.

5. Jielewe na uwe na uhakika. Kujielewa ni hatua muhimu katika kukabiliana na hisia za kutokuwa tayari kwa ngono. Fanya tafakari na uchunguze thamani na malengo yako binafsi. Kuwa na uhakika katika maamuzi yako na kuzingatia jinsi yanavyounga mkono maisha yako ya baadaye.

6. Tafuta msaada na ushauri. Msaada kutoka kwa marafiki au watu wazima wenye uzoefu unaweza kuwa muhimu sana. Wanaweza kushiriki hadithi zao za mafanikio au kukupa ushauri ambao utakusaidia kukabiliana na hisia zako.

7. Jenga uhusiano mzuri na mwenzi wako. Kuwa na mazungumzo ya wazi na mwenzi wako kuhusu hisia zako na kujiweka wazi kuhusu mipaka yako itasaidia kujenga uhusiano thabiti na waaminifu.

8. Panga shughuli mbadala. Badala ya kuangazia hisia za kutokuwa tayari kwa ngono, jifunze kufurahia shughuli mbadala kama kutembea, kusoma vitabu, kucheza michezo au kushiriki katika shughuli za kijamii.

9. Jiunge na vikundi vyenye maadili sawa. Kukutana na watu ambao wanashirikiana na maadili yako na wanaunga mkono maamuzi yako itakusaidia kujenga ujasiri na kuendelea kushikamana na malengo yako.

10. Jifunze kujisitiri. Kuweka akili yako na mwili wako busy na shughuli za kujisitiri kunaweza kukusaidia kukabiliana na hisia za kutokuwa tayari kwa ngono. Kushiriki katika shughuli za kujifunza, kukuza vipaji vyako au kufanya kazi za kujitolea kunaweza kukuweka katika mwelekeo sahihi.

11. Kuwa na imani. Imani katika Mungu au imani yoyote ya kidini inaweza kukupa nguvu na mwongozo katika kukabiliana na hisia zako. Kuomba na kutafakari kunaweza kukusaidia kupata amani na kuelewa umuhimu wa kungojea.

12. Jiwekee malengo ya muda mrefu. Kuwa na malengo ya muda mrefu kama vile kufikia mafanikio ya kitaaluma, kujenga familia au kutimiza ndoto zako kunaweza kukusaidia kuona umuhimu wa kusubiri hadi wakati unaofaa kwa ngono.

13. Elewa madhara ya mapema. Kukabiliana na hisia za kutokuwa tayari kwa ngono kunaweza kuzuia hatari zinazoweza kusababishwa na ngono zisizodhibitiwa kama vile mimba zisizotarajiwa, maambukizo ya zinaa au hata kutofautiana na maadili yako.

14. Jiulize maswali. Je, umependezwa na mwenzi wako kwa sababu ya mtu wao ni au kwa sababu ya vitendo vyao? Je, ni uhusiano wenye msingi thabiti ambao unaweza kudumu katika muda mrefu? Maswali haya yanaweza kukusaidia kuwa na ufahamu wa kina juu ya uhusiano wako na kusaidia kukabiliana na hisia zako.

15. Kumbuka umuhimu wa kusubiri hadi ndoa. Kusubiri hadi ndoa kunaleta baraka nyingi katika maisha ya baadaye. Kuwa na uhusiano wa kimapenzi wa kweli na mwenzi wako, kujenga msingi wa kudumu na kuwa na uhakika kuwa umefanya uamuzi sahihi kutasaidia kudumisha furaha na amani katika maisha yako ya ndoa.

Unafikiri vipi juu ya kushikamana na maadili yako na kusubiri hadi ndoa kabla ya kushiriki ngono? Je, una maoni au mawazo mengine kuhusu jinsi ya kukabiliana na hisia za kutokuwa tayari kwa ngono? Natarajia kusikia kutoka kwako! 😊

Ndiyo. Nikotini iliyo kwenye tumbaku ni sumu. Ukiwa na kiwango
kikubwa cha nikotini katika damu utajisikia kichefuchefu,
kutapika, kujaa kwa mate mdomoni, maumivu ya sehemu za
chini ya tumbo, kuharisha, na kujihisi dhaifu. Dalili nyingine
ni kuumwa na kichwa, kizunguzungu, kuongezeka kwa mapigo
ya moyo, kupata shinikizo la damu, kutetemeka na kutokwa na
jasho baridi. Nikotini nyingi inaweza kusababisha ukosefu wa
umakini na pia ukosefu wa usingizi.

Jinsi ya Kuheshimu Maamuzi ya Mwenzi Wako kuhusu Ngono 😊

Karibu kwenye makala hii nzuri ambapo tutajadili jinsi ya kuheshimu maamuzi ya mwenzi wako kuhusu ngono. Ni muhimu sana kuwa na heshima na kuelewa mipaka ya mwenzi wako katika suala hili la ngono. Kumbuka, kila mtu anayo haki ya kufanya maamuzi sahihi kuhusu afya na maisha yao ya kimapenzi. Hebu tuangalie jinsi ya kuonyesha heshima na kuelewa maamuzi ya mwenzi wako! 💑

1. Sikiliza kwa makini 🤔: Kusikiliza ni muhimu sana katika uhusiano. Mwenzi wako anapoongea kuhusu mipaka yake ya ngono, sikiliza kwa makini. Elewa nini anasema na uoneshe kuwa unajali maoni na hisia zake.

2. Onyesha Heshima 🙏: Heshima ni msingi wa uhusiano wenye afya. Epuka kumdhalilisha mwenzi wako kwa kumkataa au kumtenga kwa sababu ya maamuzi yake kuhusu ngono. Waheshimu na umheshimu daima.

3. Elewa Asili ya Mwenzi Wako 🌿: Kila mtu ana historia yake na maadili yake. Elewa na kuheshimu maadili ya mwenzi wako yanayohusiana na ngono. Hii itaimarisha uhusiano wenu na kuwafanya muwe na uelewa bora.

4. Toka Nje ya Ushinikizo 🌝: Usiweke shinikizo kwa mwenzi wako kufanya vitu ambavyo haoni vinamfaa. Kuwa na subira na elewa kuwa kila mtu ana njia yake ya kufikiri na kuhisi.

5. Onyesha Mapenzi kwa Vitendo ❤️: Badala ya kutamka tu maneno matamu, onyesha upendo kwa vitendo. Kwa mfano, unaweza kuchagua kuwa na shughuli za kimapenzi ambazo hazihusishi ngono.

6. Tambua Kwamba Maamuzi ni Muhimu 💪: Maamuzi ya mwenzi wako kuhusu ngono ni muhimu sana. Ujue kuwa wanafanya maamuzi hayo kwa ajili ya afya yao na maisha yenu ya baadaye pamoja. Thamini maamuzi yao.

7. Kuwa Mfunguo na Mwaminifu 🔐: Ili mwenzi wako aweze kujisikia salama kufungua moyo wake, kuwa mwaminifu na mfunguo. Kujenga mazingira salama ya kuzungumza kuhusu ngono itawasaidia kuwa na uhusiano wenye nguvu na wa kudumu.

8. Fanya Maamuzi Pamoja 🤝: Katika uhusiano, ni muhimu kufanya maamuzi kwa pamoja. Kwa hivyo, fikiria kwa pamoja na mwenzi wako kuhusu mipaka yenu ya ngono. Hii itaongeza imani na kujenga uwiano katika uhusiano wenu.

9. Elewa Mabadiliko ya Mwenzi Wako 🔄: Watu hubadilika na kukua kila wakati. Elewa kuwa maamuzi ya mwenzi wako kuhusu ngono yanaweza kubadilika kadri wanavyojifunza na kukua. Kuwa tayari kusikiliza na kuwasaidia katika mabadiliko hayo.

10. Kuwa na Mawasiliano Wazi 🗣️: Mawasiliano ni ufunguo wa uhusiano mzuri. Kuwa na mazungumzo ya wazi na mpenzi wako kuhusu ngono itawasaidia kuelewa na kuheshimu maamuzi yao.

11. Heshimu Kanuni za Uzazi wa Mpango 🌍: Kama sehemu ya kuheshimu maamuzi ya mpenzi wako kuhusu ngono, elewa na kuzingatia kanuni za uzazi wa mpango. Kujifunza na kuelewa njia salama za kuzuia mimba ni muhimu sana.

12. Tafuta Njia Zingine za Intimacy 😘: Kuna njia nyingi za kusisimua na kuonyesha mapenzi bila ya kushiriki ngono. Kujifunza njia zingine za kufurahia uhusiano wenu inawezekana na itawasaidia kujenga uhusiano imara zaidi.

13. Kuwa na Uwezo wa Kusema Hapana ❌: Hakikisha unaelewa haki yako ya kusema hapana. Ikiwa haujisikii vizuri kufanya kitu fulani, sema hapana kwa heshima. Kujifunza kuheshimu na kuelewa maamuzi yako mwenyewe ni muhimu.

14. Elewa Maadili ya Kiafrika 💫: Kama mtu wa Kiafrika, ni muhimu kuheshimu na kufuata maadili ya kiafrika yanayohusiana na ngono. Elewa kuwa afya ya kijinsia na kimaadili ni muhimu katika jamii yetu.

15. Kuwa na Usoi Kabla ya Ndoa 💍: Mwisho lakini sio kwa umuhimu, tunakuhimiza kufanya uamuzi mzuri kwa kusubiri hadi ndoa kabla ya kushiriki ngono. Kuwa na uhusiano wa kimapenzi ulio safi na kusubiri hadi wakati sahihi utawasaidia kuwa na uhusiano wenye nguvu na wenye furaha.

Je, una maoni gani juu ya suala hili? Je, umewahi kuheshimu maamuzi ya mpenzi wako kuhusu ngono? Tungependa kusikia kutoka kwako! 😊

Wanawake wajawazito ambao hunywa pombe au kuvuta sigara
wanahatarisha afya na maisha ya mtoto aliye tumboni. Mtoto aliye
tumboni hurutubishwa kupitia damu ya mama. Kama mama atavuta
sigara au kunywa pombe, sumu illiyopo katika sigara au pombe
inapoingia kwenye damu yake itamfikia mtoto pia. Pombe hushambulia
moyo uendeleao kukua na ubongo wa mtoto aliye tumboni.
Akina mama wanaokunywa kupita kiasi wakiwa wajawazito
wanaweza kupata watoto wenye magonjwa ya moyo au mtindio
wa akili, kwa sababu chembechembe za ubongo hazikui vizuri.
Mara nyingi watoto huzaliwa na upungufu katika mwonekano
wa sura. Kwa mtoto pombe ni sumu kali, hata kama ni kwa kiasi
kidogo, itamdhuru.

Mama anaekunywa pombe anaweza kuwa hajali au kusahau
kujilinda mwili wake na mtoto anayekua.
Kama akipata maambukizo ya VVU na mtoto pia anaweza
akapata virusi vya UKIMWI.
Wanawake wanaovuta sigara wakiwa wajawazito wana
uwezekano mkubwa wa kuzaa watoto ambao hufariki ghafla bila
sababu ya kueleweka katika mwaka wao wa kwanza wa maisha.
Watoto wa akina mama wanaovuta sigara mara nyingi huzaliwa
na umbo dogo kuliko wengine kwa sababu watoto walipata
chakula kidogo walipokuwa bado tumboni mwa mama zao.
Ujumbe upo wazi: Wanawake wanaotaka watoto wenye afya
wasivute kabisa sigara wala kunywa pombe wakiwa wajawazito.

Hakuna mwenye kosa, kwa sababu jinsia ya mtoto i inategemea na bahati na hamna uwezekano wa kupanga kuzaa aina fulani ya mtoto. Tulivyoona juu ni mwanaume ndiye aliye na aina mbili za mbegu. Aina moja husababisha kutokea mtoto wa kike na aina nyingine mtoto wa kiume. Mwanaume hana uwezo wa kuhakikisha achangie aina ya mbegu gani. Kwa hiyo, hata kama ni mwanaume anayeyakinisha jinsia ya mtoto, hana kosa, kwa sababu hana uwezo wa kuamua achangie mbegu ya aina gani.

Kufuatia vitendo vibaya vya mauaji ya Albino, vilivyozuka
Tanzania tangu mwaka 2007 hadi sasa, Serikali imechukua
hatua kadhaa kurekebisha hali hiyo. Hatua hizo ni pamoja
na:
• Kuliagiza jeshi la polisi kuwatafyta na kuwakamata wauaji
wa aalbino.
• Kumteua Albino kuwa Mbunge wa Viti Maalumu Wanawake.
• Kutangaza hadharani kuwa mauaji haya siyo utamaduni
• bali ni uhalifu mbaya ambao lazima uchukuliwe hatua za
kisheria.
• Kutaka mikoa yote watangaze majina ya watu wote wanahusika
na mauaji haya.
• Kuliagiza jeshi la polisi kuwatafuta na kuwakamata
wauaji wa Albino.
• Kuanzishwa kamati maalumu ya mahakimu ili kuharakisha
hukumu za wauaji.
• Viongozi wa juu wote wanalaani vitendo hivi katika mikutano
ya hadhara na matukio maalumu kama wakati wa mbio
za Mwenge wa Uhuru mwaka 2009.

Unaweza kufanya uchunguzi wa kutosha kuhusu tabia, muono na imani ya rafiki yako hata kama mnaishi mbalimbali. Unaweza kumuuliza maswali kuhusu mahali anapoishi na familia yake kwa ujumla. Jaribu kufanya mawasiliano ya karibu zaidi ili uweze kumdadisi, na yeye aweze kujieleza mwenyewe kwa undani zaidi kuhusu yeye mwenyewe.

Njia nyingine ni kutumia watu wengine walio karibu naye. Unapomchunguza mtu ambaye unafikiri anaweza kuwa mchumba wako inakubidi uwe na vigezo ulivyojiwekea ambavyo ungependa awe navyo.

Uchunguzi wa namna hiyo unaweza kukusaidia kujua tabia ya rafiki yako. Hata hivyo kufanya uchunguzi hakuna maana kwamba huhitaji kuwa naye kabisa. Bado unahitaji muda zaidi wa kuwa naye ili kumjua na kujenga uhusiano.

Jambo la kukumbuka ni kwamba tabia, siyo rahisi kufahamika na kuelezeka waziwazi, na hasa kama watu wako kwenye mapenzi. Mara nyingi katika mazingira haya siyo rahisi kuona kasoro. Vilevile tabia ya mtu huenda ikabadilika kulingana na umri.