Je, Ni Vipi Kujilinda na Maambukizi ya Kisonono na Kaswende? 😊

Karibu, vijana wapendwa! Leo tunazungumzia jambo muhimu sana kuhusu afya yako ya kingono. Ni kweli kuwa ujana ni wakati wa kujifunza na kufurahia maisha, lakini pia ni wakati wa kuwa macho na kujilinda dhidi ya magonjwa ya zinaa kama vile kisonono na kaswende. Haya ni magonjwa hatari ambayo yanaweza kuathiri maisha yako kwa kiasi kikubwa. Hivyo, hebu tuangalie jinsi gani tunaweza kujilinda, kwa sababu afya yako ni muhimu! 💪

1. Kwanza kabisa, ni muhimu kuelewa kuwa nidhamu ni muhimu sana katika maisha yetu. Nidhamu inamaanisha kufanya maamuzi sahihi na kuweka mipaka katika mahusiano yetu ya kingono. Je, unaona kuna ulazima wa kuwa na uhusiano wa kingono kabla ya ndoa? 🤔

2. Kutumia kinga wakati wa kufanya mapenzi ni kitu cha msingi sana. Kwa mfano, kutumia kondomu wakati wa kujamiiana ni njia bora ya kujikinga na maambukizi ya kisonono na kaswende. Hakikisha unajua jinsi ya kutumia kondomu ipasavyo. Je, umeshawahi kujifunza jinsi ya kuivaa kondomu? 😊

3. Pia, ni muhimu kufanya vipimo vya mara kwa mara ili kubaini kama una maambukizi yoyote. Vipimo hivi ni rahisi na salama, na vinaweza kukuokoa kutokana na madhara makubwa yatokanayo na magonjwa haya. Je, umeshawahi kwenda kliniki kupima afya yako ya kingono? 🏥

4. Kuwa mwaminifu katika mahusiano yako ni kitu cha muhimu sana. Ni muhimu kuzungumza waziwazi na mwenzi wako kuhusu hali yako ya afya, na kuhakikisha mnafanya maamuzi sahihi pamoja. Je, unafikiri ni muhimu kuzungumza na mwenzi wako kuhusu afya ya kingono? 🗣️

5. Kujiepusha na ngono isiyo salama ni njia nyingine muhimu ya kujilinda na maambukizi ya kisonono na kaswende. Unapofanya ngono isiyo salama, unaweka maisha yako katika hatari kubwa. Je, umewahi kujiingiza katika tabia hii hatari? 🚫

6. Kusafisha sehemu za siri kwa usahihi ni muhimu pia. Hakikisha unatumia maji safi na sabuni laini wakati wa kuoga. Hii itasaidia kuondoa vimelea vyote hatari na kuzuia maambukizi. Je, unajua jinsi ya kusafisha sehemu zako za siri vizuri? 🚿

7. Kuwa mwangalifu na viungo vya mwili wako ni jambo jingine la muhimu sana. Epuka kugawana vitu kama vile nguo za ndani, taulo, na vifaa vingine vya kujisitiri. Je, umewahi kugawana kitu kingine na mtu mwingine ambacho kingeweza kusababisha maambukizi? 🙅

8. Kuchagua marafiki kwa umakini ni jambo muhimu pia. Marafiki wanaweza kuwa na ushawishi mkubwa katika maisha yetu, hivyo ni muhimu kuwa na marafiki wanaofuata maadili na mwenendo mzuri. Je, unafikiri marafiki wanaweza kuathiri maisha yako ya kingono? 🤔

9. Elimisha wenzako! Kuwa mwangalifu na uwe na moyo wa kujali kwa wenzako. Unapojua habari za kujikinga na magonjwa ya zinaa, ni muhimu kushiriki maarifa hayo na wengine. Je, ungependa kuwaelimisha wenzako kuhusu njia za kujilinda? 🤗

10. Kumbuka, kujilinda na maambukizi ya kisonono na kaswende siyo tu kwa ajili yako mwenyewe, bali pia kwa ajili ya wapendwa wako. Unapojilinda, unawalinda wengine pia. Je, ungependa kuwajali wapendwa wako kwa kuwa mfano mzuri wa kujilinda? ❤️

11. Kukumbuka thamani ya ngono ni muhimu. Ngono ni kitu kizuri na kipekee ambacho kinapaswa kufanywa katika mazingira ya amani na upendo. Je, unafikiri ngono inapaswa kufanywa tu katika ndoa? 🌸

12. Kuwa na ndoto na malengo katika maisha yako ni kitu cha maana sana. Kujenga mustakabali mzuri kwa maisha yako kunaweza kukuweka mbali na hatari zinazoweza kujitokeza. Je, una ndoto gani kwa ajili ya maisha yako ya baadaye? ✨

13. Kujiweka busy na shughuli za kimaendeleo ni njia nyingine nzuri ya kujilinda. Unapokuwa na shughuli nzuri za kufanya, utakuwa na muda mdogo kwa mambo hatari kama vile ngono isiyosimamiwa. Je, una shughuli za kimaendeleo unazopenda kufanya? 😊

14. Kukumbuka thamani ya familia na malezi ni jambo jingine la muhimu sana. Familia inatoa mwongozo na msaada katika maisha yetu, na malezi mema huimarisha maadili yetu. Je, unathamini familia na malezi yako? 🏡

15. Mwisho lakini sio kwa umuhimu, kumbuka kuwa hakuna kitu kinachoweza kulinganishwa na kujilinda kabisa kwa kujiepusha na ngono kabla ya ndoa. Kuwa safi na bado mtakatifu hadi siku ya ndoa yako. Ndio njia bora ya kujikinga na magonjwa ya zinaa na kuweka msingi imara kwa maisha yako ya baadaye. Je, ungependa kujihifadhi hadi ndoa yako? 💍

Kwa hivyo, vijana wapendwa, wakati wa kuwa na ujasiri na kuishi maisha yenye afya na furaha ni sasa. Kujilinda na maambukizi ya kisonono na kaswende ni jambo muhimu sana, na inategemea maamuzi yako. Je, una nini cha kufikiri juu ya njia hizi za kujilinda? Je, una maoni mengine au maswali? Tungependa kusikia kutoka kwako! 😊🌟

Jambo la muhimu ni kuwasiliana kwa karibu i ili kuelewa mawazo na matatizo ya rafiki yako. Hakikisha unakuwa muwazi na mkweli. Mkielewana vizuri mnaweza kufurahia mazungumzo yenu vizuri. Vilevile mnaweza kusaidiana katika kutatua matatizo yanayoweza kumkabili mmoja wenu. Kwa kufanya hivyo mtajenga moyo wa kuaminiana.

Ili kudumisha urafiki wenu unashauriwa kuonyesha upendo wa hali ya juu. Jitahidi usiwe na marafiki wengine na mthibitishie kwamba yeye pekee ndiye unayempenda na uko mwaminifu kwake.

Utamfahamu vizuri rafiki yako iwapo mtazungumza mara kwa mara juu ya maisha yenu. Kwa mfano mnaweza kuzungumzia mipango ya uhusiano wenu, vitu anavyopendelea kufanya baada ya saa za kazi au masomo, watu anaowasiliana na kuandikiana nao. Iwapo mawasiliano yenu yatakuwa mazuri na iwapo utachunguza uhusiano wake na watu wengine utahisi kama kweli mnaaminiana.

Hata hivyo, iwapo hutaweza kumwamini rafiki yako na kama unahisi kwamba hata yeye hakuamini, jiulize kwamba kwa nini iwe hivyo. Je, inawezekana huyu mtu hanifai? Au, inaweza kuwa mapenzi yako ni kidogo kiasi ambacho siwezi kuzuia vishawishi vingine?

Kupasuka kwa kondomu mara nyingi kunasababishwa na kondomu kutowekwa vizuri uumeni. Ni muhimu sana kutoa hewa ndani ya kondomu wakati wa kuvalisha uume. Kwa sababu ile hewa ndani ya kondomu inaweza ikasababisha kondomu kupasuka wakati wa kujamiiana.
Vilevile siyo vizuri kupaka mafuta kama vaselini juu ya kondomu ili kurahisisha kitendo cha kuingiliana. Mafuta kama vaseline yanadhoofisha uimara wa kondomu na yanarahisisha kondomu kupasuka. Mafuta haya yanayowekwa kwenye pakiti ya kondomu yanahifadhi uimara wa kondomu, na ni aina maalumu ya mafuta.
Ni muhimu kukumbuka kwamba mwanaume akivaa kondomu vizuri jinsi tulivyoeleza awali, uwezekano wa kondomu kupasuka ni mdogo sana.

Sababu mojawapo ni kuwa bangi hulimwa hapa nchini na
hivyo hupatikana kwa urahisi. Bangi huuzwa kwa bei
nafuu kuliko dawa nyingine za kulevya. Vilevile, vijana
wengi huwaona wakubwa wao wakitumia na hii huwafanya waone kuvuta bangi ni kitu halali.

Sababu nyingine ni i i imani potofu kwamba ukivuta bangi unaweza kuwa jasiri wa kufanya kazi na kusoma sana. Lakini yote haya ni uzushi na si kweli kwani watu husahau madhara ya muda mrefu yasababishwayo na uvutaji bangi.
Sababu nyingine i inayowafanya Watanzania watumie bangi ni utegemezi wa kisaikolojia, kwani baada ya kuvuta bangi kwa muda, mtu huanza kujisikia hawezi i kuhimili msukumo wa kawaida wa maisha na kuishi bila bangi. Kwa maana hiyo muathirika huendelea na uvutaji bangi.

Ni kweli kwamba mara nyingi hali hii huwatokea wavulana na wanaume. Ndani ya uume kuna mishipa mingi ya damu na kama damu nyingi i i ikienda sehemu hii i ii inasababisha uume kuwa mgumu na kusimama. Mtu anapolala huwa ametulia na hivyo damu inaweza kusukumwa kuelekea kwenye uume. Kwa hiyo, msukumo wa damu ndani ya uume ni sababu pekee ya uume kusimama. Pia kujaa kwa kibofu cha mkojo huweza kusababisha uume kusimama wakati wa kuamka usingizini asubuhi.

Hakuna kiwango cha umri kwa kutumia huduma za afya ya uzazi
na njia za uzazi wa mpango. Unatakiwa kuanza kutumia huduma
za afya ya uzazi pale unapoona unazihitaji. Na hasa iwapo
umeamua kujamiiana, unatakiwa uende kwanza kwenye huduma
za afya ya uzazi, na kupata ushauri juu ya ujinsia na masuala
ya afya ya uzazi pamoja na njia mbalimbali za uzazi wa mpango.
Vijana kisheria wamepewa haki ya kutumia njia za uzazi wa
mpango.
Nchini Tanzania kuna sera ya idadi ya watu ya mwaka 1992.2
ambapo kati ya mambo mengine inalenga katika kuandaa
vijana, kabla ya kuingia katika maisha ya ndoa wawe wazazi
wanaowajibika kwa kuinua kiwango cha elimu ya familia.
Sera hii inazungumzia uanzishwaji wa huduma za afya ya uzazi
ambayo itakidhi mahitaji ya vijana na inawahakikishia vijana
kupata huduma za afya ya uzazi kwa urahisi bila pingamizi
katika umri wowote.
Baadhi ya watu wanafikiri kuwa huduma za uzazi wa mpango ni
kwa watu walio kwenye ndoa. Hii si kweli, mtu yoyote anaruhusiwa
kutumia huduma za uzazi wa mpango na kupata njia mbalimbali
za uzazi wa mpango. Vijana3 wanafaidika na kuwa na haki sawa
kama watu wazima walio kwenye ndoa. Huduma za kinga kama
vile ushauri juu ya mafunzo ya afya ya uzazi na vilevile kondomu
ni njia za kuzuia mimba zinapatikana bure katika vituo vya afya
vya serikali hapa Tanzania.

Virusi vya UKIMWI kwa kiasi kikubwa vinaenea kwa njia ya kujamii ana. Kama mtu ana wapenzi wengi wa kufanya ngono, uwezekano wa kupata maambukizi unaongezeka,. Hi ni kwa sababau kila mpenzi anaweza kuwa chanzo cha maambukizi endapo watashiriki ngono za aina yeyote (ukeni au sehemu ya haja kubwa) bila kutumia kondomu.
Pia kuchelewa kutibu magonjwa mengine ya zinaa, i inachangia kuenea kwa virusi vya UKIMWI na UKIMWI. Kwa mfano, kama mtu anaugua ugonjwa wa zinaa, vijidudu vya UKIMWI vinaweza kuingia mwilini kwa urahisi zaidi kwa sababu ya vidonda sehemu zake za siri.
Mwisho, matumizi ya dawa za kulevya pamoja na ulevi wa pombe wa kupindukia yanaweza kuchangia kufanya maamuzi yasiyo sahihi katika matendo ya ngono.

Bangi hupunguza mawazo kwa muda mfupi kwani huleta hisia za furaha na utulivu. Lakini hata hivyo matatizo hubakia palepale na mara nyingi huongezeka hapo baadaye. Watu wanaovuta bangi huikimbia dunia halisi na huingia dunia ya ndoto kwa muda mfupi. Mara hisia zilizoletwa na bangi zinapoondoka, aghalabu matatizo huwa mabaya zaidi kuliko mwanzo. Matumizi ya bangi huahirisha na kuchelewesha tu utatuzi wa matatizo.

Inawezekana kwa msichana mdogo kuwa na uhusiano wa kimapenzi na mwanaume mwenye umri mkubwa. Hata hivyo uzoefu umeonyesha kwamba uhusiano kama huo mara nyingi unakuwa mgumu. Kwanza kabisa ni suala la upevu wa akili na uwiano wa jinsi ya kufurahia maisha.

Kwa mfano, vijana ambao hawajapishana sana umri (miaka ishirini na zaidi) wanaweza kuongea, kujadiliana na kuelimishana kuhusu mambo yao. Lakini inapotokea umri umepishana sana, mvuto wao wa maisha unakuwa tofauti vilevile. Kwa kuongezea, mzunguko wao wa watu wa rika utakuwa wa umri tofauti na watakuwa na mambo machache sana ambayo yatawafurahisha wote wawili kwa pamoja. Mara nyingi, hili linaweza kuleta mtafaruku kati ya msichana na mume wake na kusababisha kuwa na uhusiano wa juujuu.

Pili, kuna shaka kidogo kuhusu kulea watoto. Kumlea mtoto mpaka afikie umri mkubwa wa kuweza kujitegemea na kufanya maamuzi yake mwenyewe, kunahitaji nguvu nyingi. Sasa iwapo mume naye amezeeka na anahitaji kutunzwa itamuwia vigumu sana mwanamke kutekeleza majukumu yote mawili kwa ufanisi, ili kuhakikisha kuwepo kwa maendeleo mazuri ya familia.

Kwa kuongezea mwanaume mzee anaweza kupungua nguvu na hamu ya kutaka kujamiiana wakati msichana hamu yake iko juu. Hili linaweza kuleta ugomvi mkubwa kati yao.

Pia ni muhimu kukumbuka kuwa wanaume wenye umri mkubwa tayari watakuwa wamekuwa na wapenzi wengi kabla yako. Kwa hiyo ni muhimu kwako kumtaka aende kupima virusi vya UKIMWI kabla ya kuanza uhusiano wa kimwili.

Unapofikiria uhusiano na mwanaume mwenye umri unaozidi umri wako sana, fikiria hoja zilizoandikwa hapo juu na angalia hali yako. Mara nyingi ni rahisi kudumisha uhusiano, ukiolewa na mtu ambaye mnalingana umri.

Ugumba wa mwanaume ni hali ya mwanaume kushindwa kumpa mwanamke mimba. Kuna mambo mengi yanayoweza kusababisha ugumba.

Kati ya wanaume wagumba, wengi wanazaliwa na ugumba na hakuna marekebisho yoyote yanayoweza kufanywa. Katika hali hii , ugumba unasababishwa na kutokamilika kwa via vya uzazi vya mwanaume, mfano kutokuwa na sehemu ya kutengenezea mbegu za kiume au kuwa na shahawa duni. Kwa kuongezeka, kuharibika via vya uzazi kutokana na maradhi, kuziba kwa mirija ya kupitisha mbegu kutokana na magonjwa ya zinaa kama vile kaswende na kisonono. Sababu nyingine za ugumba ni kuwa na uume dhaifu. Hii i ii inaweza kusababishwa na magonjwa ya zinaa, au na mfadhaiko wa kiakili na kisaikologia. Hali nyingi katika hizi haziwezi kurekebishwa, na zinamsababishia mwanaume kuwa mgumba wa kudumu.

Hata hivyo, pia kuna mambo yanayosababisha ugumba wa muda. Mambo hayo ni pamoja na ugonjwa, ulevi, matumizi ya madawa ya kulevya, lishe duni, mshituko na majonzi. Mara zikirekebishwa, mwanaume anarudia hali ya kuwa na uwezo wa kumpa mwanamke mimba.

Maana halisi ya neno “bikira” ni mwanamke au mwanaume ambaye hajawahi kabisa kujamii ana. Kujamii ana hapa i ina maana kwamba uume wa mwanaume unaingia katika uke wa mwanamke.

Watu kadhaa wanasema kwamba kuwepo kwa kizinda, ambacho ni ngozi nyembamba laini i i iliyoko kwenye uke i inayokaa kama kiwambo, ndiyo ubikira. Lakini wanawake wengine huzaliwa bila kiwambo au ngozi hii , i inawezekana kwa wengine kuchanika kwa kiwambo hiki i wakati wakifanya mazoezi mazito kama vile kupanda baisikeli, kukwea miti na kadhalika. Pia, i inaweza kutokea wakati wa uchunguzi wa kiafya au tiba i inayohusisha sehemu za ndani sana ukeni. Kiwambo hiki kinatofautiana baina ya msichana na msichana.
Kwa hiyo, kizinda siyo kipimo kizuri kwa ajili ya kumtambua bikira. Njia pekee ya kumtambua bikira ni kufahamu kama mtu hajawahi kujamii ana (yaani bikira) au kama ameshajamii ana (siyo bikira). Wewe si bikira kama umewahi kushiriki ngono na utakuwa umepoteza ubikira na hamna njia ya ubikira kurudi tena, hata ukisubiri muda mrefu. Lakini hii haimaanishi wewe uendelee kufanya ngono ovyo.

Je, ni vipi kuepuka shinikizo la kufanya ngono? Hii ni swali ambalo vijana wengi hujikuta wakijiuliza wanapokabiliana na changamoto za kimapenzi. Kama mtu mzima mwenye maadili ya Kiafrika, ningependa kushiriki nawe baadhi ya vidokezo muhimu ambavyo vinaweza kukusaidia kukabiliana na shinikizo hili. Endelea kusoma ili kugundua jinsi unavyoweza kuepuka shinikizo na kubaki mtakatifu katika safari yako ya mapenzi. 🌟

1. Kuwa na malengo: Kuwa na malengo na ndoto zako kunaweza kukusaidia kuepuka shinikizo la kufanya ngono kabla ya wakati unaofaa. Jiulize ni nini unataka kufikia katika maisha yako na jinsi ngono isiyofaa inaweza kukuzuia kufikia malengo hayo.

2. Jijue mwenyewe: Kuelewa thamani yako na kujiamini ni muhimu katika kuepuka shinikizo la kufanya ngono. Jua ni nani wewe kama mtu na kwa nini unastahili kupata heshima na upendo wa kweli.

3. Kujifunza kusema hapana: Kushinikizwa kufanya ngono kunaweza kutokea, lakini ni muhimu kujifunza kusema hapana wakati unaohisi kuwa sivyo wakati mwafaka. Usiogope kuweka mipaka yako na kusimama imara kwa maamuzi yako.

4. Jenga uhusiano wenye afya: Kuwa na uhusiano mzuri na watu wanaokuzunguka kunaweza kukusaidia kuepuka shinikizo la kufanya ngono. Kuwa na marafiki wanaokuheshimu na kukusaidia kufuata maadili yako itakuwa nguzo katika kusimama imara.

5. Tafuta msaada: Kama unahisi shinikizo la kufanya ngono linakuzidi, tafuta msaada kutoka kwa mtu unayemwamini. Unaweza kuzungumza na mzazi, mlezi, mshauri, au mshirika wa dini ambaye anaweza kukusaidia kupata mwongozo na msaada unaohitaji. 🙏

6. Jiwekee malengo ya muda mrefu: Fikiria juu ya mustakabali wako na jinsi ngono isiyofaa inaweza kuathiri maisha yako ya baadaye. Jiwekee malengo ya muda mrefu kama vile kumaliza masomo, kuwa na familia yenye furaha, au kuwa mtaalamu katika fani yako. Kumbuka, kusubiri hadi ndoa ni zawadi kubwa unayoweza kujitoa.

7. Elewa madhara ya ngono isiyofaa: Ngono isiyofaa inaweza kuleta madhara mengi kama vile mimba zisizotarajiwa, maambukizo ya magonjwa ya zinaa, na hata madhara ya kisaikolojia. Elewa hatari hizi na uzizingatie wakati wa kufanya maamuzi.

8. Tafuta shughuli za kujihusisha nazo: Kujishughulisha na shughuli za ziada kama michezo, sanaa, au kazi ya kujitolea kunaweza kukusaidia kukaa mbali na shinikizo la kufanya ngono. Kuwa na shughuli za kujishughulisha kunakupa fursa ya kufanya kitu chanya na kujenga uwezo wako bila kuhitaji kutegemea ngono kama burudani.

9. Jifunze kutoka kwa wengine: Ni vema kuwa na watu wazima ambao unaweza kujifunza kutoka kwao kuhusu maisha ya mapenzi na jinsi ya kuepuka shinikizo la kufanya ngono. Majirani, ndugu, au wazazi wanaweza kuwa vyanzo vya hekima na mwongozo katika safari yako ya kukua na kujifunza.

10. Jifunze kujiheshimu: Heshimu mwili wako na thamani yako. Jifunze kujipenda na kujali afya yako ya kimwili na kihisia. Kumbuka, kuwa mtakatifu na kusubiri hadi ndoa ni zawadi kubwa unayoweza kujitoa.

11. Tumia muda na marafiki safi: Kuwa na marafiki wanaoshirikiana na maadili yako kunaweza kukusaidia kuepuka shinikizo la kufanya ngono. Tumia muda na watu ambao wanakuimarisha na kukusaidia kufuata njia sahihi katika maisha yako.

12. Jenga uhusiano wa karibu na familia: Kuwa na uhusiano wa karibu na familia yako kunaweza kukusaidia kukabiliana na shinikizo la kufanya ngono. Kuwa na mazungumzo ya wazi na wazazi au walezi wako kuhusu changamoto unazokabiliana nazo na jinsi wanavyoweza kukusaidia.

13. Fikiria juu ya matokeo: Kabla ya kufanya maamuzi yoyote ya kufanya ngono, fikiria juu ya matokeo na jinsi yanaweza kuathiri maisha yako ya baadaye. Je, ni thamani ya kukosa amani ya akili au kusababisha madhara ambayo yanaweza kudumu maisha yote?

14. Usiathiriwa na ushawishi wa vyombo vya habari: Vyombo vya habari vinaweza kuwa na ushawishi mkubwa katika maisha yetu ya kila siku. Usiathiriwe na matangazo yanayohamasisha ngono isiyofaa au picha za ngono zinazoweza kukuchochea. Badala yake, tafuta vyanzo vya habari na burudani ambavyo vitakujenga na kukuimarisha kama mtu.

15. Jifunze kusubiri na uwe imara: Siku zote ni vyema kusubiri hadi ndoa kabla ya kuingia katika ngono. Kumbuka kuwa utakapofikia wakati sahihi, utaweza kufurahia ngono katika mazingira ya amani na upendo wa kweli.

Kwa kuhitimisha, napenda kukuhimiza wewe kama kijana kuepuka shinikizo la kufanya ngono kabla ya wakati unaofaa. Kumbuka kuwa kuwa mtakatifu na kusubiri hadi ndoa ni uamuzi wa busara na wenye thamani kubwa. Je, wewe una mtazamo gani kuhusu kuepuka shinikizo la kufanya ngono? Ni vidokezo gani unavyoweza kushiriki kusaidia vijana wengine? Tuambie maoni yako! 💭

Hakuna jibu la ujumla kwa swali hili, kwa sababu tiba ya ugumba inategemea chanzo maalum cha ugumba huo kwa mhusika. Kuna matatizo ya ugumba ambayo yanaweza kutibiwa, lakini mara nyingi ni vigumu au hata haiwezekani kumtibu mwanaume au mwanamke mgumba.
Kwanza kabisa, lazima daktari atafute sababu za ugumba kwa kufanya uchunguzi wa kitaalamu kwa mwanamke na mwanaume. Baada ya uchunguzi daktari anaweza akawashauri kuhusu uwezekano wa kuwatibu. Mara nyingine tiba ni rahisi, lakini matatizo mengine ni mazito na ni vigumu au haiwezekani kuyatibu.

Ndiyo. Kuna mashirika yasiyo ya kiserikali (AZISE)
yanayotoa ushauri nasaha kwa watumiaji wa dawa za
kulevya. Katika AZISE hizi kuna wataalamu wenye
kusikiliza na kujaribu kutafuta ufumbuzi wa matatizo yako. Kama mtu anategemea dawa za kulevya au anahitaji msaada wa kitaalamu, basi kuna vituo vya kuwasaidia kwenye hospitali za serikali,

Unaweza kufanya uchunguzi wa kutosha kuhusu tabia, muono na imani ya rafiki yako hata kama mnaishi mbalimbali. Unaweza kumuuliza maswali kuhusu mahali anapoishi na familia yake kwa ujumla. Jaribu kufanya mawasiliano ya karibu zaidi ili uweze kumdadisi, na yeye aweze kujieleza mwenyewe kwa undani zaidi kuhusu yeye mwenyewe.

Njia nyingine ni kutumia watu wengine walio karibu naye. Unapomchunguza mtu ambaye unafikiri anaweza kuwa mchumba wako inakubidi uwe na vigezo ulivyojiwekea ambavyo ungependa awe navyo.

Uchunguzi wa namna hiyo unaweza kukusaidia kujua tabia ya rafiki yako. Hata hivyo kufanya uchunguzi hakuna maana kwamba huhitaji kuwa naye kabisa. Bado unahitaji muda zaidi wa kuwa naye ili kumjua na kujenga uhusiano.

Jambo la kukumbuka ni kwamba tabia, siyo rahisi kufahamika na kuelezeka waziwazi, na hasa kama watu wako kwenye mapenzi. Mara nyingi katika mazingira haya siyo rahisi kuona kasoro. Vilevile tabia ya mtu huenda ikabadilika kulingana na umri.

Ni vigumu kuelewa nini kinamfanya mtu aweze kubaka mwingine.
Ubakaji ni aina nyingine ya ukatili na unyanyasaji wa kijinsia
ambao utaleta madhara mengi kwa muhusika kwa hiyo hakuna
msamaha kwa ubakaji.
Ubakaji mara zote ni kosa la mbakaji. Hakuna maelezo
mazuri ya kuwaelezea watu ambao ni, au wanajihusisha na
ubakaji. Ubakaji unatendeka kwa sababu mbalimbali. Baadhi
ya wabakaji ni wagonjwa wa akili, wanaume wengine wanabaka
kwa sababu wanafikiri wanawake wako pale ili kuwaridhisha
wao katika masuala ya kujamiiana, na kumwadhibu msichana au
wameshawishiwa na wengine.
Hii ni kosa maana hauheshimu haki ya binadamu na thamani ya
muhusika. Dawa za kulevya na pombe yanaweza vinashawishi
tabia ya ubakaji maana vinawafanya watu kushindwa kujizuia
kuhusu tabia zao.