Upinzani wa Nandi dhidi ya utawala wa Uingereza ulikuwa ni moja ya matukio ya kihistoria katika eneo la Kenya ya Kale. Wapiganaji wa kabila la Nandi walipinga ukoloni wa Uingereza na kujitahidi kudumisha uhuru wao na utamaduni wao. Nandi ni kabila la asili la Kalenjin lenye historia ndefu na tajiri.
Tarehe 16 Disemba, 1895, baada ya miaka mingi ya uvamizi na uporaji wa ardhi yao na Wajerumani kisha baadaye wa Waingereza, wapiganaji wa Nandi chini ya uongozi wa Jemadari Koitalel Arap Samoei, waliamua kusimama imara na kupigania uhuru wao. Samoei, ambaye alikuwa kiongozi shupavu na mwenye ufahamu mkubwa wa eneo hilo, aliwashawishi wapiganaji wake kujitolea kwa ajili ya ukombozi wao.
Kwa kutumia maarifa yake ya kijeshi na ujanja, Samoei aliongoza wapiganaji wa Nandi kupambana na vikosi vya Uingereza kwa miaka mingi. Walitumia mbinu za kuvizia na kushambulia mara kwa mara ili kuwafadhaisha maadui zao. Wapiganaji hawa walijitahidi kudumisha uhuru wao na kukataa kushinikizwa na utawala wa kikoloni.
Mwaka 1905, Samoei alifanikiwa kushinda vita kubwa dhidi ya Uingereza ambayo ilikuwa na athari kubwa katika eneo hilo. Aliwahamasisha wapiganaji wake na kuweka mkakati madhubuti wa kushambulia kambi za Uingereza. Usiku mmoja, wapiganaji wa Nandi walishambulia kambi ya Wazungu na kuwashinda kabisa. Hii ilisababisha hofu na taharuki miongoni mwa Wazungu na kuwapa nguvu zaidi wapiganaji wa Nandi.
Lakini bahati mbaya, siku chache baadaye, Samoei alikamatwa na Wazungu na kuuawa. Kabla ya kifo chake, aliacha maneno hayo yaliyojaa ujasiri, "Itakuwa vigumu kwenu kudumisha utawala hapa. Tutapigania uhuru wetu hadi tone letu la mwisho la damu."
Baada ya kifo cha Samoei, upinzani wa Nandi ulipungua kidogo, lakini roho ya upinzani ilikuwa hai. Wapiganaji wa Nandi walikataa kukubali utawala wa Uingereza na waliongeza ukandamizaji wao dhidi ya Wazungu. Walilinda ardhi yao na tamaduni zao kwa ujasiri na imani kubwa.
Mnamo mwaka 1913, utawala wa kikoloni uliamua kuwapa wapiganaji wa Nandi vitisho zaidi na kuwafukuza kutoka ardhi yao. Hata hivyo, wapiganaji hawakutishika na hawakukubali kuondoka katika ardhi yao ya asili. Walisimama imara na kuendelea kupigania haki zao za msingi.
Kwa miaka mingi, upinzani wa Nandi dhidi ya utawala wa Uingereza uliendelea. Wapiganaji wa Nandi walijitahidi kuendeleza tamaduni zao na kudumisha uhuru wao. Licha ya ukandamizaji mkubwa na mateso, wapiganaji wa Nandi walipigana kwa ujasiri na ujasiri hadi mwisho.
Leo, Nandi bado ni kabila lenye nguvu na lenye uhuru nchini Kenya. Ujasiri na uvumilivu wa wapiganaji hawa wa zamani unastahili pongezi na heshima. Je, unaamini kwamba upinzani wa Nandi dhidi ya utawala wa Uingereza ulikuwa muhimu katika kuhifadhi utamaduni wao na uhuru wao?
I’m so happy you’re here! 🥳
