Kuongozwa na Nguvu ya Roho Mtakatifu: Kupata Ufunuo na Uwezo wa Kimungu

Kama Wakristo, tunajua kuwa tunahitaji kuongozwa na Nguvu ya Roho Mtakatifu katika kila jambo tunalofanya. Kwa sababu kwa kufanya hivyo, tunaweza kupata ufunuo na uwezo wa kimungu. Hii inamaanisha kwamba tunapata busara na nguvu kutoka kwa Mungu ili kufanya mambo yote tunayofanya kwa ufanisi.

Ili kuongozwa na Nguvu ya Roho Mtakatifu, tunahitaji kuwa tayari kumsikiliza na kumfuata. Kwanza kabisa, tunahitaji kuwa na uhusiano mzuri na Mungu. Kwa sababu Mungu hawezi kufanya kazi ndani yetu kama hatuna uhusiano mzuri na yeye. Aidha, tunahitaji kuwa tayari kujifunza kutoka kwake.

Katika Yohana 14:26, Yesu anasema, "Lakini Msaidizi, Roho Mtakatifu, ambaye Baba atamtuma kwa jina langu, atawafundisha yote, na kuwaondolea kumbukumbu zote nizozowaambia." Hii inamaanisha kwamba Roho Mtakatifu atatuongoza na kutufundisha kila kitu tunachohitaji kujua ili kufanya mapenzi ya Mungu.

Lakini, kuongozwa na Nguvu ya Roho Mtakatifu sio kuhusu kutumia nguvu zetu wenyewe. Badala yake, tunahitaji kuwa tayari kusikia sauti ya Roho Mtakatifu na kufuata maelekezo yake. Kwa mfano, Roho Mtakatifu anaweza kutuongoza kumwomba mtu fulani, kufanya kitu fulani, au kuzungumza na mtu fulani.

Mara nyingi, tunapofuata maelekezo ya Roho Mtakatifu, tunapata uwezo wa kimungu wa kufanya mambo ambayo hatukuwahi kufikiria tunaweza kufanya. Kwa mfano, wakati Petro alitii maelekezo ya Yesu na kuanza kuvua samaki, alipata samaki wengi sana hata alihitaji msaada wa watu wengine (Luka 5:4-7).

Kuongozwa na Nguvu ya Roho Mtakatifu pia kunatupa uwezo wa kuelewa na kupata ufunuo wa maandiko takatifu. Kwa sababu Roho Mtakatifu ndiye mtunzi wa Maandiko, yeye ndiye anayeweza kutufundisha na kutufunulia maana ya maandiko. Kama ilivyoelezwa katika 1 Wakorintho 2:10, "Lakini Mungu ametufunulia kwa Roho wake. Kwa maana Roho huchunguza yote, hata mafumbo ya Mungu."

Kwa hivyo, kama tunataka kupata uwezo wa kimungu na ufunuo, tunapaswa kuchunguza Maandiko kwa moyo wazi na kusikiliza kwa makini sauti ya Roho Mtakatifu. Tunapaswa pia kuomba kwa ajili ya Roho Mtakatifu kutufunulia maana ya maandiko.

Kwa ufupi, kuongozwa na Nguvu ya Roho Mtakatifu ni muhimu sana kwa Wakristo wote. Tunapata uwezo wa kimungu, kupata ufunuo wa Maandiko, na kufanya mapenzi ya Mungu. Tunapofuata maelekezo ya Roho Mtakatifu, tunaweza kufanya mambo ambayo hatukuwahi kufikiria tunaweza kufanya. Kwa hivyo, tunahitaji kuwa tayari kusikiliza na kufuata maelekezo ya Roho Mtakatifu ili kuishi maisha ya kiuungu na yenye mafanikio.

Nguvu ya Roho Mtakatifu: Ukombozi Kutoka kwa Mizunguko ya Upweke na Kutengwa

Kutengwa au kujihisi peke yako ni mojawapo ya hisia mbaya tunazoweza kupitia. Tunajiona kama hatupendwi au kuchangamkiwa sawasawa na watu wengine. Mizunguko hii ya upweke inaweza kusababisha madhara mengi ikiwa ni pamoja na kupungua kwa afya ya kiakili na kimwili, kupoteza hamu ya kufanya mambo yetu pendwa, na kumfanya mtu ajihisi kuwa amepotea. Lakini, Roho Mtakatifu anaweza kusaidia sana kuwaokoa watu kutoka kwa mizunguko hii na kuwapa nguvu ya kumkabidhi Mungu vizuri zaidi maisha yao.

1. Tafuta marafiki katika Kanisa
   Kanisa ni mahali pazuri sana pa kujenga urafiki wa kudumu na watu. Kwa kawaida kuna watu wengi ambao wanataka kushiriki kwa furaha maishani mwao na kusaidia wengine kufanya vivyo hivyo. Wakristo hao wanaweza kuwa rafiki zako na kukusaidia katika mizunguko ya upweke.

2. Jitahidi kuwa mtu wa Kujitolea
   Kujitolea kwenye shughuli za Kanisa inaweza kuwa sababu ya kushiriki na watu wengine katika jamii. Utakutana na watu wengi wanaofanya vitu sawa na wewe na utapata fursa za kuzungumza nao kwa undani na kuwa rafiki zao.

3. Omba
   Omba Roho Mtakatifu akusaidie kuondoa hisia za upweke na kukupa nguvu ya kuwa na urafiki na watu wengine. Roho Mtakatifu anasaidia sana kuondoa mizunguko ya upweke na kusababisha watu wengine wakija kwako.

4. Soma Neno la Mungu
   Biblia inaweza kusaidia sana katika kukabiliana na hisia za upweke. Inaonyesha jinsi Mungu anajali na anataka kila mtu kuwa na urafiki na watu wengine. Kwa hivyo, tumia fursa ya kusoma Biblia na kujenga imani yako.

5. Kuwa na Sifa
   Kuwa na sifa njema kunamaanisha kuwa na tabia nzuri na kuonyesha heshima kwa wengine. Unapokuwa na sifa njema, watu wengine watakuwa na hamu ya kutaka kuwa karibu nawe na kujenga urafiki na wewe.

6. Fanya Vitu Unavyopenda
   Kufanya vitu unavyopenda kunaweza kuwa sababu ya kukutana na watu wengine ambao wanafanya vitu sawa na wewe. Utaweka hisia zako katika kitu unachokipenda na utapata fursa za kuwa na urafiki na watu hao.

7. Chukua Hatua
   Kuchukua hatua ya kujenga urafiki na watu wengine ni muhimu sana. Usibaki kusubiri watu wengine waje kwako, bali chukua hatua ya kuwaalika watu wengine kwa chakula cha jioni au shughuli nyingine kama hizo.

8. Fanya Mazoezi
   Kufanya mazoezi huongeza hamu ya kuwa na urafiki na watu wengine. Inasababisha utengamane na watu wengine na kupata nafasi ya kuzungumza nao.

9. Jijenge kiroho
   Jijenge kiroho kwa kuomba, kusikiliza uimbaji wa nyimbo za dini, na kusoma Biblia. Hii itakusaidia kujenga imani yako na kufanya uwe na nguvu zaidi ya kushinda hisia za upweke.

10. Muombe Roho wa Mungu
    Roho wa Mungu anaweza kukusaidia kuwa na nguvu za kuondoa mizunguko ya upweke na kutengwa. Anaweza kukupa nguvu ya kuwa na furaha na amani katika maisha yako.

Kwa hiyo, tafuta Roho Mtakatifu na umkabidhi maisha yako. Anaweza kusaidia sana katika kukabiliana na hisia za upweke na kutengwa. "Kwani Mimi ni Bwana, Mungu wenu, ninaokota kila upanga ninaowachunga, nami ninaowaweka pamoja, wale wanaotazamia kila upanga" (Ezekieli 34: 11-12).

Kuongozwa na Nguvu ya Roho Mtakatifu: Kupata Ufunuo na Uwezo wa Kimungu

Kuna nguvu kubwa sana ambayo inapatikana katika kuongozwa na Roho Mtakatifu. Kama Mkristo, unaweza kupata ufahamu wa kina na kupata uwezo wa kimungu ambao unawezesha maisha yako kuwa ya kipekee na yenye maana.

Leo, nitakuelezea jinsi ya kuongozwa na Nguvu ya Roho Mtakatifu na kupata ufunuo na uwezo wa kimungu.

1. Jifunze kumtambua Roho Mtakatifu

Ili uweze kuongozwa na Nguvu ya Roho Mtakatifu, ni muhimu kumtambua kwanza. Kwa sababu Roho Mtakatifu ni Mungu mwenyewe, ni muhimu kumfahamu na kuelewa jinsi anavyofanya kazi.

Katika Yohana 14:26, Yesu alisema, "Lakini Msaidizi, Roho Mtakatifu, ambaye Baba atampeleka kwa jina langu, atawafundisha yote, na atakumbusha yote niliyowaambia."

2. Omba kwa Roho Mtakatifu

Pia, ni muhimu sana kuomba kwa Roho Mtakatifu ili akutie nguvu na kukusaidia katika maisha yako ya kiroho na kila siku. Katika Luka 11:13, Yesu alisema, "Basi, ikiwa ninyi mlio waovu mnajua kuwapa watoto wenu vipawa vyema, je! Baba wa mbinguni hatawapa Roho Mtakatifu zaidi wale wanaomwomba?"

3. Sikiliza sauti ya Roho Mtakatifu

Ili kuongozwa na Nguvu ya Roho Mtakatifu, ni muhimu kusikiliza sauti yake. Roho Mtakatifu anaweza kuzungumza na sisi kupitia Neno lake, maombi, ndoto, na hata watu wengine.

Katika Yohana 10:27, Yesu alisema, "Kondoo wangu husikia sauti yangu, nami ninawajua, nao hunifuata."

4. Fuata maagizo ya Roho Mtakatifu

Baada ya kusikia sauti ya Roho Mtakatifu, ni muhimu kufuata maagizo yake. Roho Mtakatifu atakuongoza kufanya mambo ambayo unaweza hata usifanye peke yako.

Katika Matendo ya Mitume 8:29, Roho Mtakatifu alimwongoza Filipo kwenda karibu na gari la mtu mmoja wa Etiopia, ambaye alikuwa akisoma kitabu cha Isaya. Filipo alitii na kwa njia hiyo mtu huyo alibatizwa na kuokolewa.

5. Ufahamu uwezo wako wa kimungu

Kuongozwa na Nguvu ya Roho Mtakatifu kunakupa uwezo wa kimungu ambao unaweza kufanya mambo ambayo unajua hauwezi kufanya peke yako. Ni muhimu kuelewa uwezo wako wa kimungu na jinsi unavyoweza kuitumia katika kila siku.

Katika Waefeso 3:20, imeandikwa, "Yeye awezaye kufanya mambo yote kwa uwezo ule utendao kazi ndani yetu."

6. Toa maombi ya imani

Ili kuongozwa na Nguvu ya Roho Mtakatifu, ni muhimu kuwa na imani na kutoa maombi ya imani. Maombi yanaweza kufungua mlango wa miujiza na kufanya mambo yasiyowezekana kuwa na uwezekano.

Katika Marko 11:24, Yesu alisema, "Kwa hiyo nawaambia, yote mwayaombaye na kusali, aminini ya kwamba mnayapokea, nanyi mtakuwa nayo."

7. Jifunze Neno la Mungu

Neno la Mungu ni chanzo kikuu cha kuongozwa na Nguvu ya Roho Mtakatifu. Kusoma na kujifunza Neno la Mungu kunakupa ufahamu wa kina na uwezo wa kimungu.

Katika 2 Timotheo 3:16-17, imeandikwa, "Kwa maana kila andiko, lenye pumzi ya Mungu, lafaa kwa mafundisho, na kwa kuwaonya watu makosa yao, na kwa kuwaongoza, na kwa kuwafundisha haki; ili mtu wa Mungu awe kamili, amekamilishwa apate kutenda kila tendo jema."

8. Tafuta kusudi la Mungu

Kuongozwa na Nguvu ya Roho Mtakatifu kunakupa ufahamu wa kina juu ya kusudi la Mungu maishani mwako. Ni muhimu kumtafuta Mungu na kugundua kusudi lake kwa ajili ya maisha yako.

Katika Yeremia 29:11, imeandikwa, "Kwa maana nayajua mawazo ninayowawazia ninyi, asema Bwana, ni mawazo ya amani wala si ya mabaya, kuwapa ninyi tumaini siku za mwisho."

9. Kua na mtazamo wa uwezekano

Kuongozwa na Nguvu ya Roho Mtakatifu kunakupa mtazamo wa uwezekano. Unapokuwa na mtazamo huu, unaweza kufanya mambo ambayo hata ulijua hauwezi kufanya.

Katika Wafilipi 4:13, imeandikwa, "Naweza kufanya mambo yote katika yeye anitiaye nguvu."

10. Mtegemea Mungu kwa kila kitu

Hatimaye, ni muhimu kumtegemea Mungu kwa kila kitu. Kuongozwa na Nguvu ya Roho Mtakatifu kunamaanisha kwamba unajua unaweza kumtegemea Mungu kwa kila kitu.

Katika Zaburi 46:1, imeandikwa, "Mungu ni kimbilio letu na nguvu yetu, msaada utajapatikana tele katika taabu."

Kwa hiyo, kuongozwa na Nguvu ya Roho Mtakatifu kunakupa uwezo wa kimungu na ufahamu wa kina juu ya maisha yako ya kiroho na kila siku. Ni muhimu kumtambua Roho Mtakatifu, kumwomba, kusikiliza sauti yake, kufuata maagizo yake, kuelewa uwezo wako wa kimungu, kutoa maombi ya imani, kujifunza Neno la Mungu, kutafuta kusudi la Mungu, kuwa na mtazamo wa uwezekano, na kumtegemea Mungu kwa kila kitu. Kwa njia hii, unaweza kupata ufunuo na uwezo wa kimungu ambao unawezesha maisha yako kuwa ya kipekee na yenye maana.

Kuishi kwa furaha kupitia nguvu ya Roho Mtakatifu ni jambo ambalo kila Mkristo anapaswa kufanya. Ni njia pekee ya kupata ukombozi na ushindi wa milele. Kwa sababu hiyo, katika makala hii, tutajadili kwa kina jinsi ya kuishi kwa furaha kupitia nguvu ya Roho Mtakatifu.

1. Kuishi kwa furaha ni kuchagua kutokuwa na wasiwasi juu ya mambo yasiyo na maana. Yesu aliwahi kusema, "Msijisumbue kwa ajili ya maisha yenu, mle, kunywa, na kuvaa" (Mathayo 6:25). Kwa maneno mengine, hatupaswi kujisumbua juu ya mambo ambayo hatuwezi kuyadhibiti. Badala yake, tunapaswa kumwamini Mungu na kumwachia yote.

2. Kuishi kwa furaha ni kukubali kwamba Mungu ni mwenye nguvu na mkarimu. "Atawaruzuku kwa kadiri ya utajiri wake katika utukufu, katika Kristo Yesu" (Wafilipi 4:19). Tunapaswa kumwomba Mungu kila siku na kumwamini kwamba atatupatia yote tunayohitaji.

3. Kupitia nguvu ya Roho, tunapata nguvu ya kushinda majaribu. "Mungu ni mwaminifu, hatawaacha mjaribiwe kupita mnavyoweza; lakini pamoja na lile jaribu atafanya na mlango wa kutokea, ili mweze kulivumilia" (1 Wakorintho 10:13). Tunapaswa kumwomba Mungu ili atupe nguvu ya kushinda majaribu yote.

4. Tunapaswa kumtegemea Roho Mtakatifu kwa hekima na ufahamu. "Lakini kama mtu yeyote kati yenu anapungukiwa na hekima, na aombe kwa Mungu, ambaye huwapa wote kwa ukarimu, wala hawaikemei; naye atapewa" (Yakobo 1:5). Tunapaswa kumwomba Mungu kila siku ili atupe hekima na ufahamu wa kufanya maamuzi sahihi.

5. Tunapaswa kuwa na moyo wa shukrani. "Mshukuruni Mungu kwa kila jambo" (1 Wathesalonike 5:18). Tunapaswa kuwa na moyo wa shukrani kwa kila kitu Mungu anatupa, bila kujali ni kidogo au kikubwa.

6. Kuishi kwa furaha ni kuishi kwa upendo. "Kwa maana upendo wa Kristo hututia nguvu" (Waefeso 3:16). Tunapaswa kumpenda Mungu na jirani zetu, na kufanya mambo yote kwa upendo.

7. Tunapaswa kuwa waaminifu na wanyenyekevu. "Kwa hiyo mtiini Mungu, lakini mpingeni Shetani, naye atawakimbia" (Yakobo 4:7). Tunapaswa kuwa waaminifu kwa Mungu na kuwa wanyenyekevu, hivyo kumwacha Roho Mtakatifu atutawale.

8. Tunapaswa kuwa na imani thabiti. "Nanyi, wapenzi wangu, mkiwa na imani yenu juu ya mambo hayo, jengeni nafsi zenu juu ya misingi hiyo svyo mtakavyo kuwa na nguvu" (Yuda 1:20). Tunapaswa kumwamini Mungu kikamilifu na kuweka imani yetu kwake.

9. Tunapaswa kusaidia wengine. "Tusitafute faida yetu wenyewe, bali faida ya wengine" (1 Wakorintho 10:24). Tunapaswa kuwasaidia wengine kwa upendo na kwa kutumia kipawa chetu cha Roho Mtakatifu.

10. Tunapaswa kusali kila wakati. "Ombeni kila mara kwa moyo wote, na maombi, na sala, na kusifu, na kuomba kwa niaba ya watu wote" (Waefeso 6:18). Tunapaswa kusali kila wakati na kushirikiana na Roho Mtakatifu.

Kwa kumalizia, kuishi kwa furaha kupitia nguvu ya Roho Mtakatifu ni rahisi sana, lakini inahitaji kumtegemea Mungu kikamilifu na kufuata maelekezo yake. Tunapaswa kuwa na imani thabiti, kushinda majaribu, kuwa na upendo, na kusaidia wengine. Kwa kufanya hivyo, tutapata ukombozi na ushindi wa milele. Bwana atubariki. Amen.

1. Kuishi katika nuru ya nguvu ya Roho Mtakatifu ni kipaumbele cha kila Mkristo anayetaka kufikia ukombozi na ustawi wa kiroho. Ni kupata kuzimu kutoka kwa dhambi na kupokea maisha ya milele kupitia imani katika Kristo Yesu. (Yohana 3:16)

2. Kumjua Mungu kupitia Maandiko Matakatifu ni njia bora ya kuweza kuwa karibu na Mungu. Kwa kufanya hivyo, tunaweza kuelewa mapenzi yake na kutimiza kusudi lake maishani mwetu. (2 Timotheo 3:16-17)

3. Kupitia Roho Mtakatifu, tunapata uwezo wa kukua kiroho na kuishi kwa maadili, kwa njia ya kuishi kwa kujitolea na kwa upendo. (Wagalatia 5:22-23)

4. Tunapata nguvu ya kusaidia wengine kujikomboa kutoka kwa dhambi na kuwasaidia katika safari yao ya kiroho. (Yohana 14:16)

5. Kupitia nguvu ya Roho Mtakatifu, tunaweza kupata nguvu ya kushinda majaribu na majaribu yote ambayo tunapitia katika maisha. (1 Wakorintho 10:13)

6. Tunaweza kuwa na amani na furaha katikati ya majaribu yote, kwa sababu tunajua kuwa Mungu yuko pamoja nasi, na kwamba hatatuacha kamwe. (Isaya 41:10)

7. Kupitia nguvu ya Roho Mtakatifu, tunaweza kuwa na uwezo wa kusamehe na kuwa na msamaha kwa wengine, kama vile Mungu alivyotusamehe sisi kwa njia ya Kristo Yesu. (Waefeso 4:32)

8. Tunaweza kupata nguvu ya kufanya kazi kwa bidii na kujitolea kwa kazi ya Mungu, kwa sababu tunajua kuwa Mungu atatupa thawabu kwa kila tuzo zetu. (Wakolosai 3:23-24)

9. Kupitia nguvu ya Roho Mtakatifu, tunaweza kukua katika imani yetu na uwepo wetu wa kiroho, na kufikia kiwango cha utimilifu katika Kristo Yesu. (Waefeso 4:13)

10. Tunaweza kuwa na uhakika wa uzima wa milele, na kutumaini ahadi za Mungu kwetu, kwa sababu Mungu hawezi kamwe kuvunja ahadi zake. (Warumi 8:38-39)

Kwa hivyo, kuishi katika nuru ya nguvu ya Roho Mtakatifu ni jambo muhimu sana kwa kila Mkristo, kwa sababu ni njia pekee ya kupata ukombozi na ustawi wa kiroho. Ni njia ya kujenga uhusiano thabiti na Mungu, kuwa karibu naye, na kuwa na uwezo wa kushinda majaribu na kuongoza maisha ya upendo na kujitolea.

Je, unapataje nguvu yako kutoka kwa Roho Mtakatifu? Je! Unapenda kuongeza nini katika maisha yako ya kiroho? Jisikie huru kutoa maoni yako na kuuliza maswali ili uweze kujifunza zaidi juu ya ukombozi na ustawi wa kiroho kupitia nguvu ya Roho Mtakatifu.

Nguvu ya Roho Mtakatifu: Ukombozi Kutoka kwa Mizunguko ya Kutoweza Kusamehe

Kutoweza kusamehe ni moja ya mizunguko ambayo inaweza kutufanya tuishi maisha yasiyo na amani na furaha. Tunaishi katika ulimwengu ambapo tunakoseana mara kwa mara, na mara nyingi, ni vigumu kusamehe tunapoumizwa. Hata hivyo, kama Wakristo, tunapaswa kuelewa kuwa nguvu ya Roho Mtakatifu inaweza kutusaidia kuondokana na mzunguko huu wa kutoweza kusamehe.

1. Kuomba Roho Mtakatifu: Kama Wakristo, tunapaswa kuomba Roho Mtakatifu atusaidie kuwa na uwezo wa kusamehe. Kwa sababu bila ya nguvu yake hatuwezi kusamehe.

2. Kusoma neno la Mungu: Neno la Mungu linatuonyesha kuwa tunapaswa kusamehe ili tukosolewe (Mathayo 6:14-15). Kusoma neno la Mungu kila siku kunaweza kutusaidia kuelewa kuwa Mungu anatuhimiza kusamehe.

3. Kusali: Kusali ni muhimu sana. Tunaweza kumwomba Mungu atupe nguvu ya kusamehe. Tunaweza pia kumwomba Mungu atusaidie kuacha kujifikiria sisi wenyewe na badala yake kumfikiria mtu ambaye ametukosea.

4. Kufanya maamuzi: Tunapaswa kufanya maamuzi ya kusamehe. Hatuwezi kuendelea kuishi na chuki ndani ya mioyo yetu. Tunapaswa kuchagua kuacha kuchukua kinyongo.

5. Kuwasiliana na mtu aliyetukosea: Kuzungumza na mtu ambaye ametukosea kunaweza kutusaidia kuelewa upande wa pili na kutoa nafasi ya kusamehe.

6. Kuwa tayari kusamehe mara nyingi: Tunapaswa kuwa tayari kusamehe mara nyingi kama inavyohitajika. Hatuna budi kujifunza kusamehe mara kwa mara.

7. Kutafuta ushauri wa Kikristo: Kama tunapata ugumu wa kusamehe, tunapaswa kuzungumza na wachungaji au watu wengine wa Kikristo ambao wana uzoefu wa kusamehe.

8. Kufuata mfano wa Yesu: Yesu alitufundisha kuwa tunapaswa kusamehe mara kwa mara (Mathayo 18:22). Tunapaswa kuangalia kwa makini mifano ya Yesu katika neno lake la Biblia.

9. Kujua thamani yetu katika Kristo: Tunapaswa kuelewa kuwa Kristo ametuokoa, na kwamba hatuna budi kuishi kama watu waliokombolewa. Tunapaswa kusamehe kama watu wa Kristo.

10. Kuishi kwa upendo: Tunapaswa kuishi kwa upendo. Tukiishi kwa upendo, tunakuwa na uwezo wa kusamehe na kuvumilia makosa ya wengine.

Kwa ufupi, kujifunza kusamehe ni muhimu sana kwa maisha yetu ya Kikristo. Nguvu ya Roho Mtakatifu inaweza kutusaidia kukombolewa kutoka kwa mizunguko ya kutoweza kusamehe. Tunapaswa kuomba, kusoma neno la Mungu, kusali, kufanya maamuzi, kuwasiliana na mtu aliyetukosea, kuwa tayari kusamehe mara nyingi, kutafuta ushauri wa Kikristo, kufuata mfano wa Yesu, kujua thamani yetu katika Kristo, na kuishi kwa upendo. Hatuwezi kusamehe wenyewe, lakini nguvu ya Roho Mtakatifu inaweza kutusaidia kuwa wapatanishi na kusamehe.