Kutoa zawadi kwa mtu kwa kubadilishana ili kujamiiana
ni unyanyasaji mbaya. Iwapo mpokeaji wa zawadi hajakubali
kujamiiana na unamlazimisha, mwanamume au mwanamke
kujamiiana hapo hiyo ni unyanyasaji na unamwonea kwa sababu
jambo hilo la kujamiiana lilikuwa halikubaliki kwa mtu yule.
Hapa Tanzania kosa la namna hii hujulikana kama unyanyasaji/
unyonyaji wa ujinsia10 ambapo mtu hufikiria kutumia fedha,
mali au msaada kwa mtoto au wazazi kwa kusudi la kumpata ili
ajamiiane naye.

Uwe mwangalifu unapopewa zawadi, alama za juu shuleni, au
kuajiriwa kwa ajili ya kubadilishana na ngono. Kila mara uliza na
jaribu kuelewa kwa nini zawadi inatolewa kwako.
Usikubali zawadi yoyote au pesa, kama unafikiri kuwa huyo mtu
anayekupa hongo kama zawadi, anakutegemea wewe kujamiiana
naye kwa kubadilishana na hiyo zawadi aliyokupa. Ni jambo
la majaribu kukubali
zawadi au pesa, hasa pale
unapohitaji, lakini fikiri
hatari itakayokupata kwa
kujamiiana kama vile mimba
usiyoitarajia, magonjwa
yaenezwayo kwa njia ya
kujamiiana hata Virusi na
Ukimwi.

Magonjwa ya zinaa husababishwa na vijidudu vya magonjwa na huambukizwa kwa kukutana kimwili na mtu mwenye vijidudu hivyo.
Katika Tanzania magonjwa haya yameenea sana haswa kwa vijana.. Hivyo kama una wasiwasi wewe au mpenzi uliyekutana naye kimwili kuwa na ugonjwa kama huo, muhimu mwende kupimwa. Magonjwa hayo yasipotibiwa kikamilifu yanaweza kuleta madhara makubwa. Magonjwa ya zinaa mara nyingi yanasababisha ugumba.

Maana halisi ya neno “bikira” ni mwanamke au mwanaume ambaye hajawahi kabisa kujamii ana. Kujamii ana hapa i ina maana kwamba uume wa mwanaume unaingia katika uke wa mwanamke.

Watu kadhaa wanasema kwamba kuwepo kwa kizinda, ambacho ni ngozi nyembamba laini i i iliyoko kwenye uke i inayokaa kama kiwambo, ndiyo ubikira. Lakini wanawake wengine huzaliwa bila kiwambo au ngozi hii , i inawezekana kwa wengine kuchanika kwa kiwambo hiki i wakati wakifanya mazoezi mazito kama vile kupanda baisikeli, kukwea miti na kadhalika. Pia, i inaweza kutokea wakati wa uchunguzi wa kiafya au tiba i inayohusisha sehemu za ndani sana ukeni. Kiwambo hiki kinatofautiana baina ya msichana na msichana.
Kwa hiyo, kizinda siyo kipimo kizuri kwa ajili ya kumtambua bikira. Njia pekee ya kumtambua bikira ni kufahamu kama mtu hajawahi kujamii ana (yaani bikira) au kama ameshajamii ana (siyo bikira). Wewe si bikira kama umewahi kushiriki ngono na utakuwa umepoteza ubikira na hamna njia ya ubikira kurudi tena, hata ukisubiri muda mrefu. Lakini hii haimaanishi wewe uendelee kufanya ngono ovyo.

Hapana, Virusi vya UKIMWI na UKIMWI hauambukizwi kwa kuvaliana nguo na mgonjwa, kwa sababu vijidudu vya UKIMWI vinakufa baada ya muda mfupi vikiwa hewani. Hata hivyo, kufuatana na kanuni za usafi, ni vizuri zaidi kuvaa nguo zilizofuliwa na kupigwa pasi.

Neno VVU ni i virusi au vijidudu vinavyosababisha ugonjwa wa UKIMWI. Neno hili kwa lugha ya Kii ngereza ni HIV yaani “Human Immunodeficiency Virus”. UKIMWI ni kifupi cha maneno matatu ambayo ni Upungufu wa Kinga Mwilini. Kwa Kii ngereza jina la UKIMWI AIDS ambacho kirefu chake ni “Acquired Immune Deficiency Syndrome”. Neno UKIMWI tayari linaonyesha tayari aina ya ugonjwa, i ikii manisha kuwa mwili umepungua uwezo wake wa kinga kwa maradhi mbalimbali mwilini. Dalili za upungufu huu ukianza kujitokeza basi maradhi haya huitwa UKIMWI.

Tofauti kati ya VVU na UKIMWI ni kuwa mtu aliyeambukizwa VVU bado anaweza kuonekana mzima wa afya. Pamoja na kuwa virusi hivyo vitaonenekana katika damu yake, ni kwamba virusi hivyo vitakuwa havijaanza bado kushambulia chembechembe nyeupe za damu. Kwa upande mwingine kinga ya mwili ya mtu anayeumwa UKIMWI i itakuwa tayari i i imepungua. Mwili wake utaanza kuugua magonjwa nyemelezi. Magonjwa nyemelezi hupata nafasi ya kushambulia mwili huu ambao tayari kinga imepungua. Watu wnaoumwa UKIMWI wanaweza kupungua uzito wa mwili, kuharisha au kupata matatizo ya ngozi. Hata hivyo maradhi haya siyo lazima yatokane na kuwa na VVU. Ili kuwa na uhakika, onana na mtaalamu yaani dakatari wako.

Kuishi kwa kushindwa kuona sawasawa ni changamoto ya
msingi waliyonayo Albino, inaathiri elimu yao (hususan katika
usomaji), katika kujumuika (ikiwemo kushiriki katika michezo
na kukubalika na rika lao) na katika uwezo wa kutembea katika
mazingira magumu. Matatizo huanzia pale ambapo udhaifu huu
usipotambuliwa na marekebisho yoyote yasifanywe na familia
au jamii. Kama marekebisho yatafanyika ama kwa kutumia
miwani ya macho, au kuwa na vitabu vyenye maandishi makubwa
au kutumia lensi ya kukuza maandishi au kwa kuwapa nafasi ya
mbele darasani watoto Albino wanaweza kufanya vizuri kama
watoto wengine.

Je, Ni Vipi Kukabiliana na Hisia za Kutokuwa Tayari kwa Ngono? 🌺

1. Suala la hisia za kutokuwa tayari kwa ngono ni jambo la kawaida sana katika ujana, na nataka kukupa ushauri wa kitaalamu ambao utakusaidia kukabiliana nazo vizuri. Je, umewahi kujisikia hivyo?

2. Unapoanza kuingia katika umri wa ujana, mwili wako na akili zinaanza kubadilika. Ni kama kufungua ukurasa mpya wa maisha yako. Ni wakati wa kugundua mambo mapya na kujenga msingi imara kwa ajili ya maisha yako ya baadaye.

3. Kabla ya kuanza kujihusisha katika uhusiano wa kimapenzi au ngono, ni muhimu sana kujiuliza maswali mazito na kujitathmini kwa kina. Je, umri wako unaendana na maandalizi ya kuingia katika uhusiano wa kimapenzi? Je, una uhakika na maamuzi yako? 🤔

4. Kuwa tayari kwa ngono ni zaidi ya kujisikia tu hamu ya kimwili. Ni kuhusu kuelewa jukumu lako katika uhusiano, kujali afya yako na ile ya mwenzako, na kuwa na utayari wa kushiriki majukumu ya kifamilia ikiwa uhusiano huo utaendelea. Je, unaelewa jukumu lako katika uhusiano?

5. Nizame kidogo katika mfano halisi wa maisha. Fikiria kuwa na rafiki yako wa kiume au wa kike ambaye una uhusiano wa karibu naye. Lakini, huna uhakika kabisa kama upo tayari kufanya ngono. Unahisi shinikizo kutoka kwa rafiki yako au jamii kuwa ni lazima ufanye hivyo. Je, utafanya nini?

6. Hapa ndipo maadili yako ya Kiafrika yanapokuja kwa msaada. Katika tamaduni zetu, tunathamini uaminifu, heshima, na kujitunza. Kuwa mwaminifu kwa maadili haya kutakusaidia kujua ni lini wakati muafaka wa kuingia katika uhusiano wa ngono. Je, unafikiri ni muhimu kuheshimu maadili yako ya Kiafrika?

7. Unaweza kuzungumza na mtu mzima aliye karibu nawe kama vile mzazi, kaka au dada, au rafiki wa karibu. Sio lazima kujisikie pekee katika hali hii. Je, ungependa kuwasiliana na mtu wa karibu ili kushiriki hisia zako?

8. Pia, ni muhimu kuwa na mazungumzo ya wazi na mwenzi wako wa kimapenzi. Kuwasiliana kuhusu matarajio yenu, mipaka, na hisia zenu ni ya msingi katika uhusiano wowote. Je, ungependa kuzungumza na mwenzi wako kuhusu hisia zako za kutokuwa tayari kwa ngono?

9. Kumbuka, uhusiano wa kimapenzi unapaswa kuwa na msingi wa upendo, heshima, na uelewa. Unaweza kufurahia uhusiano huo bila kuhisi shinikizo la kufanya ngono. Je, unafikiri ni muhimu kuweka msingi imara katika uhusiano wako wa kimapenzi?

10. Kuwa na ngono ni uamuzi mkubwa na una athari kubwa kwenye maisha yako. Tusisite kujiuliza maswali kama vile: Je, nina uhakika? Je, ninafanya kwa sababu yangu au kwa sababu ya shinikizo la wengine? Je, nataka kuwekeza wakati wangu na nafsi yangu kwa mtu huyu? 🤔

11. Kukabiliana na hisia za kutokuwa tayari kwa ngono ni safari ya kujenga utambuzi wa kibinafsi. Ni wakati wa kujifunza kuhusiana na thamani yako kama mtu na kujenga msimamo thabiti katika maisha yako. Je, unafikiri safari hii ya utambuzi wa kibinafsi ni muhimu?

12. Kumbuka, ni muhimu kuwa na mazingira yanayokuwezesha kufanya maamuzi sahihi. Kuwa na marafiki wanaokuelewa, jamii inayokuheshimu, na kujikumbusha daima kuhusu maadili yako itakusaidia kukabiliana na hisia hizi. Je, una marafiki wanaokuelewa na kukuheshimu?

13. Sio kila mtu katika umri wako anaweza kuwa tayari kwa ngono, na wala sio lazima ujisikie vibaya kwa sababu ya hilo. Kila mtu ana safari yake binafsi na maendeleo yao ya kibinafsi. Je, unafikiri ni muhimu kuwaheshimu wenzako ambao hawako tayari kwa ngono?

14. Kumbuka, kutokujihusisha na ngono kabla ya ndoa sio tu ni suala la maadili, bali pia ni njia ya kuhifadhi afya yako ya kimwili na kihisia. Unaweza kuepuka hatari za magonjwa ya zinaa, mimba zisizotarajiwa, na hata maumivu ya kihisia ya kuvunjika moyo. Je, unafikiri ni muhimu kuhifadhi afya yako?

15. Mwisho lakini sio kwa umuhimu, nataka kukuhimiza kuwa na ujasiri na kuamini katika maamuzi yako. Ni sawa kabisa kusubiri hadi uwe tayari kwa ngono. Kumbuka, ni wewe mwenyewe na ndoto zako za baadaye ambazo zinaathiriwa na maamuzi hayo. Je, ungependa kuhimizwa kuendelea kusubiri hadi wakati muafaka? 💪

Natumai ushauri huu umekusaidia kukabiliana na hisia za kutokuwa tayari kwa ngono. Je, una mawazo yoyote au swali? Ningependa kusikia kutoka kwako!

Katika miezi sita ya mwanzo baada ya kujifungua, mwanamke anayenyonyesha mtoto anapata kinga ya mimba kwa asilimia kubwa. Lakini i i inabidi mama anyonyeshe mtoto kwa kipindi kirefu (muda wote mtoto awe ananyonya maziwa ya mama tu na anyonye kila anapohitaji) na vilevile mama awe hajaanza kupata hedhi yake. Kama mama ameanza kupata hedhi yake au kama anampa mtoto chakula kingine, anaweza kupata mimba tena. Kwa hivyo, anashauriwa kutumia njia za kupanga uzazi i i ili kuzuia mimba za mfululizo.

Jambo la kwanza jaribu kumwondoa hofu mwathiriwa na
muliwaze maana amepata jambo la kutisha. Na iwapo mtu
amejeruhiwa sana mpeleke katika kituo cha huduma za afya
kilicho karibu mara moja. Vinginevyo ongozana na rafiki
yako kwenda kituo cha Polisi na kutoa taarifa kuhusu jambo
lililotokea. Polisi watampa fomu ambayo ataipeleka kwa mtoa
huduma. Ni muhimu usijioshe kwa maji kabla hujachunguzwa na
mtaalamu wa afya kwani kufanya hivyo kutaondoa ushahidi wa
kubakwa.
Kwa kuwa kupitia utaratibu huu
inakuwa vigumu mwathiriwa
anahitaji msaada wa karibu
na uangalizi. Mzazi au rafiki
anahitajiwa aongozane naye
na kumsaidia, kwa mfano
kuhakikisha kuwa katika kituo
cha polisi msichana ahojiwe na
polisi wa kike.
Mtu aliyebakwa anahitaji
kusaidiwa kihisia ili aweze
kusahau mawazo na jambo
liliomtokea. Kwa mwathirika, ni
muhimu apewe ushauri nasaha
ili aendelee kujihisi kwamba yeye bado yupo kama mtu wa
kawaida. Ni muhimu pia kuzishughulikia habari za mwathiriwa
kwa siri. Usimweleze kila mtu kilichotokea. Waeleze wale tu
ambao unafikiri wanaweza kusaidia kama daktari, mwalimu au
mzazi. Usiulize maswali ya kwa nini maana inaweza ikaonekana
ni kosa la mwathiriwa. Badala yake zungumza na huyo mtu kwa
utaratibu, polepole, peke yake na mpe uangalifu wa kutosha.
Hakikisha kwamba hutoi lawama yoyote kwa mwathiriwa.
Kubakwa kamwe siyo kosa la mwathiriwa.

Jinsi ya Kuepuka Kupotoshwa kuhusu Ngono na Mitandao ya Kijamii 📱🔞🔒

Karibu vijana wapendwa! Leo tunapenda kuongelea suala muhimu sana kuhusu jinsi ya kuepuka kushawishiwa na mambo ya ngono yanayotokana na matumizi mabaya ya mitandao ya kijamii. Tunaishi katika zama ambazo teknolojia imepiga hatua kubwa na kupenya maisha yetu ya kila siku. Mitandao ya kijamii imekuwa sehemu muhimu ya mawasiliano na ni vigumu kuitenga na maisha yetu ya kila siku. Hata hivyo, tunapaswa kuwa makini na jinsi tunavyotumia mitandao hii ili tusije kupotoshwa na kuathiriwa vibaya. Hapa kuna vidokezo 15 vinavyoweza kukusaidia kuepuka kupotoshwa kuhusu ngono na mitandao ya kijamii.

1️⃣ Tambua mipaka yako ya kibinafsi na heshima yako. Kuwa na ufahamu wa thamani yako na usikubali kushawishiwa na watu wasiotaka kuheshimu maadili yako.

2️⃣ Chagua kwa makini marafiki wako katika mitandao ya kijamii. Jiepushe na watu wenye nia mbaya na wasiotaka kitu kizuri kwako.

3️⃣ Usiwe na haraka kutoa taarifa zako za kibinafsi kwa watu usiowajua vizuri mtandaoni. Hii inaweza kusababisha matatizo ya usalama na unyanyasaji.

4️⃣ Kumbuka kuwa picha au ujumbe unaochapisha mtandaoni unaweza kubaki kwa muda mrefu na kukuletea matatizo ya baadaye. Jiulize kabla ya kuweka ujumbe au picha, je, nitaendelea kuwa na heshima na kujivunia ninapokuwa mtu mzima?

5️⃣ Usiamini kila kitu unachosoma au kuona mtandaoni. Kuna watu wengi wasiotumia mitandao ya kijamii vizuri na wanaweza kukupotosha kwa urahisi.

6️⃣ Epuka kujiingiza katika majadiliano yanayohusu ngono kwenye mitandao ya kijamii. Ni rahisi kutokea mzozo na hata kupotoshwa na maoni ya wengine.

7️⃣ Kumbuka kuwa kila kitu kinachopendwa na wengi mtandaoni hakiwezi kuwa sahihi au cha maana. Tafakari kwa kina kabla ya kufuata mkumbo na kufuata vitu ambavyo havikupatii furaha ya kweli.

8️⃣ Jiwekee mipaka wazi na thabiti kuhusu jinsi unavyotumia mitandao ya kijamii. Kwa mfano, unaweza kuamua kutotangaza uhusiano wako binafsi mtandaoni ili kujilinda na madhara yasiyotarajiwa.

9️⃣ Ni muhimu kuwa na mazungumzo ya wazi na wazazi au walezi wako kuhusu matumizi yako ya mitandao ya kijamii. Pata ushauri na mwongozo kutoka kwa watu wanaokujali.

🔟 Jiunge na vikundi au jamii mtandaoni ambayo inashirikiana na kukuza maadili na kanuni za maisha yenye maana. Kujifunza kutoka kwa watu wengine wanaofanana na wewe ni njia nzuri ya kujenga utambuzi na kujua jinsi ya kuepuka kupotoshwa.

1️⃣1️⃣ Unapopata ujumbe au mualiko wa ngono mtandaoni, ondoa mara moja na usijibu. Kuzingatia na kuacha mawasiliano na watu wasiofaa ni hatua muhimu ya kujilinda.

1️⃣2️⃣ Fikiria kwa uzito jinsi matumizi mabaya ya mitandao ya kijamii yanaweza kuathiri sifa yako ya kibinafsi na uhusiano wako na wengine. Kumbuka, watu wanakujua kwa jinsi unavyoonyesha maisha yako mtandaoni.

1️⃣3️⃣ Kujenga uhusiano wa kweli na watu nje ya mitandao ya kijamii ni muhimu sana. Fanya jitihada za kujenga mazungumzo na mahusiano ya karibu na watu katika jamii yako.

1️⃣4️⃣ Kumbuka kwamba uamuzi wa kujihusisha na ngono ni uamuzi mzito na una athari kubwa maishani. Usiruhusu shinikizo la mitandao ya kijamii au jamii kukuharibia maisha yako.

1️⃣5️⃣ Hatimaye, tunapenda kukuhimiza kuweka kwanza maadili na kujikumbusha kuwa ngono ni kitu muhimu na cha maana ambacho kinapaswa kufanyika ndani ya ndoa tu. Kuwa na subira, kuenenda kwa nidhamu, na kujiheshimu utakuletea furaha na utimilifu wa kweli.

Sasa tungependa kusikia mawazo yako! Je, una vidokezo vingine vya jinsi ya kuepuka kupotoshwa kuhusu ngono na mitandao ya kijamii? Je, umewahi kupata changamoto kwenye mitandao ya kijamii na umefanya nini kukabiliana nazo? Tuandikie maoni yako na uzoefu wako katika sehemu ya maoni hapa chini. Tukumbuke kuwa lengo letu ni kuwa na jamii yenye maadili mema na kuepuka kuathiriwa vibaya na mitandao ya kijamii. Tushirikiane katika safari hii ya kuwa na maisha yenye furaha na ya maana! 💪🌟

Nani na lini unaoa ni maamuzi yako binafsi wewe mwenyewe,
hata kama rafiki na wazazi wanakushauri juu ya jambo hilo.
Kumlazimisha mtoto kuoa au kuolewa ni kumchukulia mtu uhuru
wa anavyopenda kuishi. Haki ya kuchagua kuoa, ama kuolewa
au kuanzisha familia yako huwa imegeukwa. Haki hii ni sehemu
ya makubaliano ya kimataifa na sehemu ya programu na hatua
ya Umoja wa Mataifa tangu mkutano wa Cairo 1994. Sheria
ya ndoa, Tanzania13 inasisitiza kwamba hakuna ndoa halali,
isipokuwa ipate ridhaa na iwe ya uhuru na hiari kutoka pande
zote za wanaokusudia kuoana. Ndoa yoyote ambapo pande
zimehusika hazikubaliani ndoa hiyo si halali.

Wakati mtoto amelazimishwa kuingia katika maisha ya ndoa bado
hayupo tayari na ndoa hiyo itakuwa inavunja haki za msichana
kama haki ya elimu.14 Msichana ana haki kupata elimu, msichana
ana haki kupata elimu. Haki ya kuoa inakamilika kwa msichana
kuwa na umri sahihi, naye kuwafanya maamuzi/uchaguzi wake
mwenyewe, kuanzisha familia. Kwa hiyo inaingilia kuvunja haki
ya msingi ya mtoto ya kumtoa shule kabla ya kumaliza elimu ya
msingi, ambayo ni shuruti kwa watoto wote, hapa Tanzania.

Jinsi ya Kuepuka Kujihusisha na Ngono Kwa Shinikizo la Wenzako

Habari kijana! Leo tunajadili jambo muhimu sana kuhusu kuepuka kujihusisha na ngono kwa shinikizo la wenzako. Ni ukweli usiopingika kwamba vijana wengi wanakabiliwa na changamoto hii, na ni muhimu sana kuwa na ufahamu wa jinsi ya kukabiliana nayo. Leo nitakushirikisha hatua muhimu ambazo zitakusaidia kusimama kidete na kuishi maisha yenye maadili yaliyoafikiwa kijamii.

1. Jiamini mwenyewe ✨: Uwe na imani kubwa katika uwezo wako wa kusimama kidete na kuepuka shinikizo la wenzako. Ukiwa na imani kubwa, utakuwa na uwezo wa kujieleza na kusimama imara katika maamuzi yako.

2. Jenga mahusiano yenye kuheshimiana 💑: Chagua marafiki ambao wana maadili sawa na wewe na wanaokuunga mkono katika kusimama kidete. Marafiki wa kweli watakusaidia kuimarisha imani yako na kukupa nguvu vitakapokuwa na shinikizo la kujihusisha na ngono.

3. Zungumza na wazazi wako 👪: Wazazi wako ni rasilimali muhimu sana katika safari yako ya kuwa kijana mkakamavu. Waeleze wasiwasi wako na wawaeleze jinsi unavyotaka kuepuka kujihusisha na ngono. Wasikilize na watakupa ushauri unaofaa na thabiti.

4. Kushiriki katika shughuli zinazojenga 🎨: Jiunge na klabu au shughuli zinazokuvutia na kukusaidia kujenga ujuzi wako na kujiamini. Kuwa na shughuli nyingi kutaongeza fursa ya kukutana na watu wazuri wanaoweza kukushawishi kufanya maamuzi sahihi.

5. Tambua thamani yako binafsi 💪: Jitambue kuwa wewe ni mtu wa thamani na unahitaji kuheshimiwa. Hii itakulinda dhidi ya kushawishiwa na wenzako ambao wanaweza kutaka kukuvunja moyo na kukushawishi kufanya jambo ambalo halikupaswi kufanya.

6. Elewa matokeo ya ngono kabla ya ndoa 💔: Kuwa na ufahamu wa madhara ya kujihusisha na ngono kabla ya ndoa. Kwa mfano, hatari ya kupata magonjwa ya zinaa, mimba zisizotarajiwa, na kuvunja uaminifu katika uhusiano wako. Kujua madhara haya kutakusaidia kufanya maamuzi sahihi na kuepuka ngono kabla ya ndoa.

7. Jikubali na jithamini 🌟: Jifunze kukubali na kuthamini mwili wako. Kuwa na heshima kwa mwili wako ni muhimu sana katika kuepuka shinikizo la wenzako. Unapojithamini, utajua kuwa ngono ni jambo la maana na linapaswa kufanywa katika muktadha wa ndoa.

8. Weka malengo ya muda mrefu na mafupi 📝: Kuwa na malengo katika maisha yako ni moja ya njia bora ya kuepuka kujihusisha na ngono. Jiwekee malengo ya muda mrefu na mafupi ambayo yatakusaidia kuzingatia maendeleo yako ya kibinafsi na kukupa lengo la kuishi maisha yenye maadili.

9. Tafuta ushauri kutoka kwa wazee wenye busara 👴: Wazee wenye busara wana uzoefu mkubwa na wanaweza kukuongoza katika kufanya maamuzi sahihi. Waulize maswali, wapelekee wasiwasi wako, na wasikilize ushauri wao. Uzoefu wao utakusaidia kukabiliana na shinikizo la wenzako.

10. Jifunze kujisimamia 🕒: Kuwa na nidhamu ya kibinafsi ni jambo muhimu sana katika kuepuka shinikizo la wenzako. Jifunze kujisimamia katika maamuzi yako na kujiamini katika uamuzi wako wa kusubiri hadi ndoa.

11. Elewa kuwa kuna muda wa kila kitu ⏳: Kumbuka kuwa kuna wakati wa kila jambo katika maisha. Kusubiri hadi ndoa kuwa na uhusiano wa kimwili ni muhimu sana na itakuletea baraka nyingi kuliko unavyoweza kuwazia. Kuenenda na wakati wako na kutambua kuwa kuna muda wa kila kitu kutakupa amani na utulivu wa akili.

12. Kuwa na marafiki wa jinsia zote 👥: Kuwa na marafiki wa jinsia zote ni muhimu katika kuepuka shinikizo la kujihusisha na ngono. Marafiki wa kike au wa kiume wanaweza kukuonyesha jinsi ya kujiheshimu na kukusaidia kusimama kidete katika maamuzi yako.

13. Jifunze kusema hapana ❌: Kuwa na uwezo wa kukataa shinikizo la wenzako ni jambo muhimu sana katika kuepuka kujihusisha na ngono. Jifunze kusema hapana kwa njia ya busara na yenye heshima. Kumbuka, wewe ndiye mwenye udhibiti wa maamuzi yako na hakuna mtu anayepaswa kukushinikiza kufanya kitu ambacho hukiwazi.

14. Fanya uamuzi na ukae imara ⚖️: Kuamua kuwa mwenye imara katika kuepuka kujihusisha na ngono ni muhimu sana. Weka uamuzi wako na usibadilike kwa sababu ya shinikizo. Kuwa na msimamo ni ishara ya nguvu yako na utayari wako kusimama kidete kwa maadili yako.

15. Kuwa na msaada wa kihisia 💞: Kama unapata shinikizo kubwa la kujihusisha na ngono, jisaidie na msaada wa kihisia. Unaweza kuzungumza na mtu unayemwamini kama kaka au dada, mshauri wa shule, au hata mlezi wako. Usijisikie peke yako katika safari hii, kuna watu wengi wapo tayari kukusaidia.

Kijana, kuepuka kujihusisha na ngono kwa shinikizo la wenzako ni uamuzi mzuri na wenye tija. Kuwa na maadili ya kiafrika na kusubiri hadi ndoa kunaweza kuwa changamoto, lakini ina faida nyingi. Kumbuka, lengo lako ni kuishi maisha yenye maadili na kuwa na uhusiano wa kudumu na baraka. Je, wewe una maoni gani kuhusu kuepuka kujihusisha na ngono kwa shinikizo la wenzako? Je, umewahi kukabiliana na shinikizo hili na vipi ulifanikiwa kukabiliana nalo? Ningependa kujua maoni yako na uzoefu wako katika sehemu ya maoni hapa chini.

Kitu muhimu ni kwamba, kweli uwe umedhamiria kuacha. Hatua ya kwanza ni kujiuliza kwa nini unatumia dawa za kulevya. Pale utakapojua ni nini ulikuwa unahitaji katika dawa za kulevya ni rahisi kutimiza malengo hayo kwa njia za kiafya zaidi. Jaribu kupunguza taratibu kiasi na muda wa kutumia dawa za kulevya. Pia tumia vitamini na madini kuimarisha afya yako. Jitenge na watumiaji wengine wa dawa za kulevya na sehemu ulizokuwa ukienda kupata dawa za kulevya. Kama hutofanikiwa katika hatua ya kwanza usikate tamaa! Watu hushindwa kuacha katika jaribio la kwanza! Jaribu tena!

Kuacha dawa za kulevya ni sawasawa na kupata nafuu ya ugonjwa, ni rahisi zaidi kufanikiwa kama utapata ushirikiano zaidi kutoka kwa marafiki au wanafamilia. Unaweza vilevile kuomba ushauri kutoka kwa watoa nasaha au madaktari. Msaada wa kitabibu ni muhimu kwa wale waliozoea kutumia hiroini na pombe, kwani mara nyingi hupata madhara yatishiayo maisha pale wanapojaribu kuacha dawa za kulevya.
Ni vigumu kusema utachukua muda gani kuacha kutumia dawa za kulevya, kwa sababu i natofautiana kati ya mtu na mtu.

Inawezekana kwa msichana au mwanamke aliyebakwa kupata
mimba. Uwezekano wa kupata mimba ni sawa kama vile amekubali
mwenyewe au kulazimishwa. Iwapo mwathiriwa atamwona
mhudumu wa afya mara baada ya kubakwa anaweza kupata
dawa za dharura za vidonge vya kuzuia mimba na uwezekano
wa kupata matibabu ya kuzuia maambukizi yasitokee na kupata
ushauri na zaidi nini cha kufanya.