Ni kweli kwamba mara nyingi hali hii huwatokea wavulana na wanaume. Ndani ya uume kuna mishipa mingi ya damu na kama damu nyingi i i ikienda sehemu hii i ii inasababisha uume kuwa mgumu na kusimama. Mtu anapolala huwa ametulia na hivyo damu inaweza kusukumwa kuelekea kwenye uume. Kwa hiyo, msukumo wa damu ndani ya uume ni sababu pekee ya uume kusimama. Pia kujaa kwa kibofu cha mkojo huweza kusababisha uume kusimama wakati wa kuamka usingizini asubuhi.

Nifanyeje Kuelewa Umuhimu wa Kujikinga na Maambukizi ya UKIMWI? 🌍

Leo, tutaangazia umuhimu wa kujikinga na maambukizi ya UKIMWI, ugonjwa hatari ambao umekuwa changamoto kubwa katika jamii yetu leo. Ni muhimu kuelewa kwamba UKIMWI haujui umri wala jinsia, hivyo ni jukumu letu sote kuchukua hatua madhubuti za kujilinda. Kwa kuwa wewe ni kijana mwenye maadili ya Kiafrika, hebu tuone jinsi unavyoweza kuelewa umuhimu huo na kujikinga kwa busara.

1. Elewa Hatari: Kwanza kabisa, ni muhimu kufahamu hatari za UKIMWI na jinsi unavyoweza kuambukizwa. Je! Unafahamu kwamba kufanya ngono bila kinga na mtu asiye na uhakika wa hali yake ya afya ni hatari? 🚫

2. Elimu: Jifunze kuhusu UKIMWI. Tembelea vituo vya afya, shule, au shirika la afya kwenye jamii yako na uulize maswali. Kupata taarifa sahihi kutoka kwa wataalamu wa afya kutakusaidia kuelewa hatari na kuchukua hatua sahihi za kujikinga. 📚

3. Uaminifu: Kuwa mwaminifu kwa mwenzi wako ni jambo jema. Ikiwa una uhusiano wa kingono, wekeni wazi juu ya hali yenu ya afya na fanyeni vipimo vya UKIMWI pamoja. Hii itaimarisha uaminifu na kujikinga kwa pamoja. 💑

4. Kutumia Kondomu: Kufanya ngono bila kinga ni hatari kubwa ya kuambukizwa UKIMWI. Hakikisha unatumia kondomu kila wakati unapojihusisha na ngono isiyo salama. Kondomu ni moja wapo ya njia bora za kujilinda. 🍆🍌💥

5. Ushauri nasaha: Tafuta msaada wa wataalamu wa afya na washauri. Wao wanaweza kukusaidia kuelewa zaidi juu ya hatari, kujikinga, na matumizi sahihi ya njia za kuzuia maambukizi ya UKIMWI. 👨‍⚕️💬

6. Kubadili Tabia Mbaya: Ikiwa una tabia mbaya kama vile kutumia dawa za kulevya au kushiriki ngono isiyo salama, ni muhimu kuacha tabia hizo mara moja. Tabia hizi zinaweza kuongeza hatari yako ya kuambukizwa UKIMWI. 🚭💉

7. Ujuzi wa Kujilinda: Weka akiba ya maarifa ya kujilinda. Kujua jinsi ya kutumia kondomu ipasavyo na kuepuka hatari nyingine kama vile kuwepo kwa damu iliyochafuliwa itasaidia kuzuia maambukizi ya UKIMWI. 🛡️🛡️

8. Kuacha Ngono Kabla ya Ndoa: Ni muhimu kutambua kuwa kujiepusha na ngono kabla ya ndoa ni njia bora na salama zaidi ya kujikinga na maambukizi ya UKIMWI. Kusubiri hadi ndoa kunaweza kuhakikisha usalama wako na kuiheshimu maadili ya Kiafrika. 💍🙏

9. Vipimo vya UKIMWI: Ni vizuri kufanya vipimo vya UKIMWI mara kwa mara. Hii itakupa uhakika wa hali yako na kukusaidia kuchukua hatua za haraka ikiwa una maambukizi. 🏥🩺

10. Kujielewa: Kuelewa thamani yako na kujithamini kunaweza kukusaidia kujilinda na shinikizo la kufanya ngono isiyo salama. Jifunze kujipenda na kuweka kipaumbele katika afya yako ya kimwili na kihisia. 💪❤️

11. Kuepuka Matumizi ya Madawa ya Kubadilisha Tabia: Madawa ya kubadilisha tabia kama vile cocaine au heroini yanaweza kukuweka katika hatari zaidi ya kuambukizwa UKIMWI. Kuepuka matumizi ya madawa haya ni muhimu kujilinda. 🚫💊

12. Kufanya Maamuzi Sahihi: Katika ulimwengu wa leo, kuna shinikizo kubwa la kufanya ngono. Lakini kuwa na uwezo wa kufanya maamuzi sahihi na kukataa ngono isiyo salama ni muhimu sana. Kuwa na nguvu ya kusema hapana wakati inahitajika. 🛑

13. Kutumia Vyombo vya Ulinzi: Ikiwa wewe ni miongoni mwa watu wanaotumia wanyanyaso kingono kama wafanyakazi wa ngono, hakikisha kutumia vyombo vya ulinzi kama vile kondomu ya wanawake (Femidom) au mipira ya kujikinga ya wanaume. 👩‍⚕️⛑️

14. Kuwapa Elimu Wengine: Baada ya kuelewa umuhimu wa kujikinga na maambukizi ya UKIMWI, ni vyema kushiriki maarifa hayo na wengine. Kuelimisha marafiki, familia, na jamii yote juu ya hatari na njia za kujikinga ni njia nzuri ya kupunguza maambukizi. 🗣️🧑‍🤝‍🧑

15. Kuwa Mfano Bora: Kwa kuwa na maadili ya Kiafrika, kuwa mfano bora katika jamii yako. Kwa kuonyesha maisha ya kujitolea, heshima, na uaminifu, utawavuta vijana wengine kufuata njia sahihi na kujilinda. Kuishi maisha safi na yenye maadili ni baraka. 🌟🌟

Kwa hivyo, rafiki yangu, umuhimu wa kujikinga na maambukizi ya UKIMWI ni muhimu sana katika maisha yetu. Kumbuka, kufanya ngono kabla ya ndoa na kuwa mwaminifu kwa mwenzi wako ni njia bora ya kujilinda. Jiwekee malengo na uzingatie maadili yako ya Kiafrika kwa ajili ya afya yako na maisha yako ya baadaye. Je, unafikiri umehifadhi nini kupitia makala hii? Je, una maoni yoyote au maswali zaidi? Nataka kusikia kutoka kwako. Tuambie jinsi unavyoona umuhimu wa kujikinga na maambukizi ya UKIMWI na jinsi unavyofanya hivyo katika maisha yako ya kila siku. 🤔💭

Kumbuka, rafiki yangu, kujikinga na maambukizi ya UKIMWI ni wajibu wetu sote. Tuwe sehemu ya suluhisho na tuwafundishe wengine jinsi ya kujilinda. Tuungane pamoja na kupigana vita dhidi ya UKIMWI. Furahia maisha yako na uwe na afya bora! 💪❤️🌍

Kwa kawaida urefu wa uume ambao haujasisimuka kwa wastani ni kati ya sentimeta 7 na 10, na uume uliosimama ni sentimeta 13 hadi 18. Si lazima kwamba maumbile ya mtu yawiane na viungo vya uzazi.

Na vile vile katika kujamii ana, jambo la vipimo vya uume si la msingi. Kilicho muhimu ni afya nzuri ya watu wote wawili na kupendana kwao wenye uhusiano. Urefu wa uume si muhimu, kwa sababu sehemu nyingi zinazomridhisha mwanamke haziko ndani ya uke. Kuridhika au kutoridhika wakati wa kujamii ana hakutegemei urefu wa uume!

Je, ni lazima kufanya ngono kwa sababu ya marafiki au shinikizo za kisiasa? 🤔

Ndugu vijana, leo tunapenda kuwazungumzia jambo muhimu sana kuhusu ngono na shinikizo tunazoweza kukutana nazo katika maisha yetu. Kuna wakati tunaweza kuona kwamba marafiki zetu wanafanya ngono au tunasikia shinikizo kutoka kwa watu wenye mamlaka, lakini ni muhimu kuelewa kwamba maamuzi kuhusu ngono yanapaswa kuwa binafsi na kulingana na maadili yetu ya Kiafrika ya kukubalika. 💪

1. Kwanza kabisa, tunataka kukuhimiza kujiuliza, "Je, ninafanya hivi kwa sababu ninataka au kwa sababu ya shinikizo la wengine?" Ni muhimu kujua kwamba uamuzi wa kufanya ngono ni uamuzi wako mwenyewe na haupaswi kufanywa kwa sababu tu ya kushawishiwa na wengine.

2. Pia, ni muhimu kuwa na uelewa kamili wa athari za kufanya ngono mapema katika maisha yetu. Kumbuka kwamba ngono ina madhara makubwa ikiwa inafanywa bila kinga au bila kujua mwenzi wako vizuri. Hii ni pamoja na hatari ya kupata magonjwa ya zinaa na mimba zisizotarajiwa. 😷🤰

3. Tafadhali kumbuka kwamba kufanya ngono ni uamuzi mkubwa na ni jambo la watu wazima. Unapotambua kwamba hauko tayari, hakikisha unasimama imara na kujitetea. Usiogope kusema "hapana" ikiwa unajisikia kushinikizwa kufanya kitu ambacho hauko tayari kukifanya. Ujasiri wako utakupa nguvu ya kusimama imara. 💪😎

4. Fikiria juu ya maadili na imani zako. Ni muhimu kuwa na maadili imara na kujua nini kinakubalika kwako na kile ambacho haikubaliki. Je, unakubaliana na maadili ya Kiafrika ambayo yanatukumbusha umuhimu wa kungojea hadi ndoa kabla ya kufanya ngono? Jibu hili linategemea imani yako na maadili yako ya kibinafsi.🌍👪

5. Chochote maamuzi yako kuhusu ngono yatakavyokuwa, hakikisha inakuwa uamuzi ambao utakufanya uhisi furaha na uheshimike. Usifanye kitu ambacho utajuta baadaye. Kumbuka, maisha ni ya muda mfupi na ni muhimu kuishi kulingana na maadili yako binafsi. 💖😊

6. Kwa mfano, fikiria juu ya rafiki yako ambaye anaweza kukushinikiza kufanya ngono kwa sababu yeye anafanya hivyo na anasema ni kitu cha kawaida. Je, ni sahihi kufanya kitu tu kwa sababu rafiki yako anafanya hivyo? Fikiria juu ya maadili yako na kujiuliza kama unakubaliana na uamuzi huo.

7. Vile vile, unaweza kushinikizwa na watu wenye mamlaka, kama vile viongozi wa kisiasa au wazazi wako. Wao wanaweza kukuambia kwamba ni muhimu kufanya ngono ili kuwa na hadhi au kuonyesha ukomavu. Lakini ni muhimu kukumbuka kwamba uamuzi huu ni wako na unapaswa kufanya kulingana na maadili yako binafsi.

8. Kwa mfano, fikiria juu ya kiongozi wa kisiasa ambaye anasisitiza kwamba vijana wanapaswa kufanya ngono ili kuwa na "uzoefu wa kisiasa." Je, ni sahihi kufanya kitu ambacho hauko tayari kukifanya au ambacho kinakwenda kinyume na maadili yako? Fikiria juu ya jinsi uamuzi huu utakavyoathiri maisha yako ya baadaye.

9. Kumbuka kwamba kuchagua kungojea hadi ndoa kabla ya kufanya ngono ni uamuzi wa busara na una faida nyingi. Utakapofanya uamuzi huu, unaweza kujikinga na hatari za ngono zisizo salama na kujenga uhusiano wa kudumu na mwenzi wako.

10. Kwa mfano, kufanya uamuzi wa kusubiri hadi ndoa kabla ya kufanya ngono kunaweza kusaidia kujenga msingi imara wa uaminifu na upendo katika ndoa yako. Ni uwekezaji kwa maisha yako ya baadaye na inaweza kuunda uhusiano wenye furaha na thabiti.

11. Jiulize, je, unataka kutoa zawadi ya thamani ya mwili wako kwa mtu ambaye hajastahili? Kuwa na amani ya akili na furaha ni muhimu sana katika uhusiano, na kungojea hadi ndoa kunaweza kuwa njia ya kuhakikisha kuwa unajitunza na unathaminiwa.

12. Mwili wetu ni hekalu takatifu na unapaswa kuthaminiwa na kuheshimiwa. Kwa kusubiri hadi ndoa kabla ya kufanya ngono, tunathibitisha kwamba tunathamini na kuheshimu hekalu letu na hekalu la mwenzi wetu.

13. Kumbuka kwamba uamuzi wako wa kungojea hadi ndoa kabla ya kufanya ngono unaweza kuwa mtazamo wa kipekee na wa kuvutia. Unaweza kuwa mfano mzuri kwa wengine na kuwahimiza kufikiria maamuzi yao wenyewe.

14. Wewe ni wa kipekee na una thamani kubwa. Usikubali shinikizo la kufanya kitu ambacho hauko tayari kukifanya au ambacho kinaweza kukuletea madhara. Tumia nguvu yako ya uamuzi na tambua kwamba unaweza kusimama imara katika maadili yako na kufanya uchaguzi sahihi.

15. Kwa hitimisho, tunakuhimiza kuchagua kungojea hadi ndoa kabla ya kufanya ngono. Kumbuka, kufanya ngono ni uamuzi mkubwa na unapaswa kuwa tayari kimwili, kihisia na kihisia. Usichukue shinikizo la wengine kama sheria ya maisha yako, bali jiwekee viwango vyako mwenyewe na ujiamini. Kwa kufanya hivyo, utakuwa na furaha, amani na uhusiano wa kudumu. 🙏💕

Je, wewe una maoni gani juu ya suala hili? Je, umewahi kukabiliana na shinikizo la kufanya ngono kwa sababu ya marafiki au shinikizo za kisiasa? Tungependa kusikia kutoka kwako na kujua jinsi unavyoshughulikia shinikizo hili na maamuzi yako ya kibinafsi. Tuandikie maoni yako hapa chini. Asante! 😊👍

Hata kama utafanya kila kitu usibakwe bado inaweza ikatokea.
Ubakaji na unyanyasaji wa ujinsia unaweza kutokea kwa kila mtu.
Hata hivyo kuna baadhi ya vitu ambavyo vinaweza kupunguza
hatari ya kubakwa.
Jizuie usiwe peke yako kwenye giza, kutembea peke yako
katika misitu au sehemu ambazo zina watu wachache, kuchota
maji sehemu ya mbali. Hakikisha kuwa kuna watu karibuni wa
kukusaidia iwapo kuna hatari. Pia jihadhari na watu walevi na
sehemu ya kunywea pombe maana watu walevi wanaweza wakawa
hatari. Iwapo umelazimika kufanya kazi katika mazingira
ya hatari, jaribu kujadili tatizo hili na wazazi wako au mtu
unayemwamini na muulize huyu mwanamume au mwanamke
azungumze na wazazi wako.
Usikubali zawadi au upendeleo, kama unafikiri unapewa wewe
kwa kubadilishana na ngono. Kama unajisikia unatishwa jaribu
kukimbia na piga kelele kwa kutafuta msaada mara moja.
Utafiti umeonyesha kuwa wasichana au wanawake ambao kwa
ushupavu wanasema hapana na ambao wanathubutu kupiga
kelele na kuvutia hisia za wengine wakati wanaposhambuliwa
wana hatari kidogo ya kubakwa. Unapokuwa unajitetea kwa
uhakika unapoanza unachopenda na usichopenda, ni sehemu
muhimu ya kujilinda.

Ukeketaji au tohara ya wanawake ni hatari sana kwa msichana
anayetahiriwa. Wasichana hufa kutokana na madhara yake
makubwa zaidi kwa vile:

• Hutokwa na damu nyingi.
• Uambukizo unatokea iwapo vifaa vilivyotumiwa
• havikuwa safi. Uambukizo unaweza kuenea mpaka katika

viungo vya ndani vya uzazi na kusababisha ugumba na
hata vifo.

• Hatari ya kuambukizwa Virusi vya UKIMWI wakati wa

ukeketaji.

• Kuziba kwa mkojo na damu ya mwezi (hedhi) ndani ya

mwili wa mwanamke na kusababisha uambukizo.

• Matatizo na maumivu makali wakati wa kujamiiana na

wakati wa kujifungua kutokana na kupungua ukubwa wa
uke. Ukeketaji wa wanawake mara nyingi una madhara
ya kisaikologia ambapo wasichana hupoteza tumaini
na imani kwa walezi au wazazi na wanaweza wakapata
mateso ya kujisikia waoga, kufadhaika, kutojiweza na
kutokuwa kamilifu kimwili.

Zaidi ya hayo, ukeketaji unampunguzia mwanamke hamu ya
kujamiiana. Kufanikisha hamu ya ngono inategemea kwa kiasi
kikubwa viungo vya uzazi vya nje. Ukeketaji hata hivyo unaharibu
umbile na kazi za viungo vya uzazi vya nje vya mwanamke.
Ina madhara kimwili na kisaikologia ambapo mara nyingi
huleta matatizo ya mahusiano ya kimwili kati ya mwanamume
na mwanamke. Kisimi ni sehemu ya mwili wa msichana chenye
ashiki na hisia kali ya viungo vya uzazi. Kinasisimua ashiki kwa
mwanamke anaposhikwa. Sehemu ya ndani ya mashavu na kisimi
kwa kiasi kikubwa vinahusika na hali kiwango cha raha ya na
kufikia mshindo wakati wa kujamiiana. Wakati kisimi na viungo
vingine vya uzazi vimeondolewa, ashiki na raha hupungua kwa
kiasi kikubwa. Endapo mwanamke amekatwa vibaya sana au uke
umeshonwa, kuna uwezekano wa kupata maumivu na matatizo
wakati wa kujamiiana na wa kujifungua.

Kuna aina nyingi za unyanyasaji wa jinsia na unaweza kutokea
kwa wote wanaume na wanawake. Kwa kawaida unajulikana
kama matumizi ya makusudi ya kutumia nguvu na uwezo na
kutishia au kwa hali halisi kinyume cha mtu au kikundi au
jamii ambapo matokeo yake yanaweza kuleta jeraha au kifo,
kuumia kisaikilojia, kutokukua au kudumaa.7 Chini ya sheria za
Tanzania8 unyanyasaji wa kijinsia ni pamoja na maneno, sauti
ishara au maonyesho ya sehemu za mwili kwa makusudi kinyume
na matakwa ya mtu.
Hakuna mtu anayeruhusiwa kujamiiana nawe bila ya ridhaa yako,
maana hii itakuwa ni ubakaji. Kumlazimisha mtu kujamiiana nawe kwa
kubadilishana na zawadi au kumpa kazi ni unyanyasaji wa kijinsia.
Kadhalika hakuna mtu anayeruhusiwa kushika viungo vya siri vya
uzazi, au kukupiga busu bila ya ridhaa yako. Tendo la ukeketaji ni
aina nyingine ya ukatili wa kijinsia.
Aina nyingine za unyanyasaji wa kijinsia ni pamoja na kumwita
mtu majina, kumlazimisha mtu kuvua nguo mbele za watu au
kumlazimisha mtu kujamiiana na mtu mwingine. Fikiria kwamba
unyanyasaji wa kijinsia ni tendo baya kwa haki za binadamu
na unasababisha maumivu kwa wahusika. Tukumbuke kwamba
uhusiano wa kimapenzi na watu waliokaribu nasi kwa mfano baba,
mama, kaka, dada, babu au bibi ni aina nyingine ya unyanyasaji
wa jinsia. Inajulikana kama kujamiiana kwa maharimu “incest“
na inakatazwa kisheria.

Haki za binadamu ni haki zinazohusiana na mambo ya msingi na
asili ya uhuru na heshima ya ubinadamu ambapo watu wote wamepewa
haki ya kupata heshima kama
binadamu. Mara mtu azaliwapo
mume au mke hupata
haki hizi. Haki hizi
zinatambuliwa kimataifa
na zina usawa kwa watu
wote. Nchi mbalimbali
zimetia saini na kuidhinisha
haki hizi za kimataifa
na kufanya ni sehemu
ya sheria zao
pamoja na kuweka sera
zinazolinda haki hizi.

Haki za uzazi zina misingi yake katika haki za binadamu na pia
zinahusiana na haki za mtu mmojammoja.

Kupata habari juu ya ujinsia na mada zinazohusu afya
ya uzazi.

Mwanamke au mwanaume kuamua kwa uhuru na
kuwajibika, kama unataka kujamiaana lini na nani.
Uhuru wa maamuzi.

Kuamua kwa hiari na kuwajibika juu ya idadi na muda wa
kupishana katika kupata watoto.

Kupata huduma za afya ya uzazi kwa urahisi.

Haki za kufanya maamuzi kuhusu afya ya uzazi, kwa
uhuru, bila kunyanyaswa, kulazimishwa, bila kutumia
nguvu pamoja na maamuzi nani wa kufunga naye ndoa.

Kujilinda kutokana na mila zenye madhara kama vile
ukeketaji wa wanawake.

Haki hizi zimerekebishwa tangu mkutano uliofanyika Cairo mwaka
19941.

Muda unaofaa kutumia njia ya kupanga uzazi ni wakati unapojamiiana kwa mara ya kwanza. Huu ni wakati mzuri wa kutumia kondomu, kwa sababu kondomu inazuia kupata mimba isiyotarajiwa pamoja na magonjwa ya zinaa.
Huu pia ni muda mzuri wa kwenda kliniki ili kupata ufafanuzi kuhusu njia mbalimbali za kuzuia mimba. Daktari au muuguzi anaweza kuwasaidia mwanaume na mwanamke kuamua njia inayofaa kwa hali yao.
Mara nyingi, watu wanafikiri kwamba huduma ya uzazi wa mpango ni kwa wanawake ambao wameshaolewa, kwa mama wajawazito au wanawake waliozaa tu. Lakini si kweli. Hapa Tanzania, kisheria kila mtu aliyebalehe, iwe mvulana au msichana ana haki ya kupata huduma ya uzazi wa mpango.

Watu wenye ualbino hawana uwezo kabisa au wana uwezo mdogo
wa kuwa na rangi kwenye ngozi zao, nywele na macho. Rangi hii
huitwa “melanini”. Rangi ya ngozi itategemeana na kiasi cha
melanini kilichopo. Hali ya kuzalisha melanini imekaa katika
vinasaba vyetu. Kama vinasaba vya kutoa melanini havipo au
vimebadilishwa madhara yake ni ukosefu au upungufu wa rangi.
Kwa hiyo hali ya ualbino ni ya kurithi. Inaweza kurithishwa
kutoka kwa wazazi kwenda kwa mtoto.

Wanawake wengine wanapata vidonda vya tumbo, lakini haya hayana uhusiano na vidonge vya kuzuia mimba. Vyanzo vya vidonda vya tumbo mara nyingi ni maambukizi yatokanayo na msongo wa mawazo, kula vyakula vyenye mafuta mengi na viungo vingi, au kuwa na historia ya ugonjwa huu katika familia. Baadhi ya dawa huathiri tumbo kama vile asprini na ndiyo maana sio kila mtu anashauriwa kuzitumia. Vidonge vya kuzuia mimba havisababishi vidonda vya tumbo.

Wanawake wajawazito ambao hunywa pombe au kuvuta sigara
wanahatarisha afya na maisha ya mtoto aliye tumboni. Mtoto aliye
tumboni hurutubishwa kupitia damu ya mama. Kama mama atavuta
sigara au kunywa pombe, sumu illiyopo katika sigara au pombe
inapoingia kwenye damu yake itamfikia mtoto pia. Pombe hushambulia
moyo uendeleao kukua na ubongo wa mtoto aliye tumboni.
Akina mama wanaokunywa kupita kiasi wakiwa wajawazito
wanaweza kupata watoto wenye magonjwa ya moyo au mtindio
wa akili, kwa sababu chembechembe za ubongo hazikui vizuri.
Mara nyingi watoto huzaliwa na upungufu katika mwonekano
wa sura. Kwa mtoto pombe ni sumu kali, hata kama ni kwa kiasi
kidogo, itamdhuru.

Mama anaekunywa pombe anaweza kuwa hajali au kusahau
kujilinda mwili wake na mtoto anayekua.
Kama akipata maambukizo ya VVU na mtoto pia anaweza
akapata virusi vya UKIMWI.
Wanawake wanaovuta sigara wakiwa wajawazito wana
uwezekano mkubwa wa kuzaa watoto ambao hufariki ghafla bila
sababu ya kueleweka katika mwaka wao wa kwanza wa maisha.
Watoto wa akina mama wanaovuta sigara mara nyingi huzaliwa
na umbo dogo kuliko wengine kwa sababu watoto walipata
chakula kidogo walipokuwa bado tumboni mwa mama zao.
Ujumbe upo wazi: Wanawake wanaotaka watoto wenye afya
wasivute kabisa sigara wala kunywa pombe wakiwa wajawazito.

Hapana, hii si kweli! Vijana wanaoamini kwamba wana uwezo wa kufikiri baada ya kuvuta bangi kwa sababu inawapa hisia ya kuzoea mihemko ya kusikia vizuri au kufahamu kwa haraka. Lakini ni kawaida kwamba uvutaji wa bangi unaathiri shule, kazi na shughuli nyingine kinyume na matarajio ya mafanikio. Siku zote vijana wavutaji bangi wanapoteza ari shuleni au mafunzoni. Wanashindwa kuweka malengo ya maisha yao ya baadaye.

Katika miezi sita ya mwanzo baada ya kujifungua, mwanamke anayenyonyesha mtoto anapata kinga ya mimba kwa asilimia kubwa. Lakini i i inabidi mama anyonyeshe mtoto kwa kipindi kirefu (muda wote mtoto awe ananyonya maziwa ya mama tu na anyonye kila anapohitaji) na vilevile mama awe hajaanza kupata hedhi yake. Kama mama ameanza kupata hedhi yake au kama anampa mtoto chakula kingine, anaweza kupata mimba tena. Kwa hivyo, anashauriwa kutumia njia za kupanga uzazi i i ili kuzuia mimba za mfululizo.