Je, ni lazima kufanya ngono kwa sababu ya marafiki au shinikizo za kisiasa? 🤔

Ndugu vijana, leo tunapenda kuwazungumzia jambo muhimu sana kuhusu ngono na shinikizo tunazoweza kukutana nazo katika maisha yetu. Kuna wakati tunaweza kuona kwamba marafiki zetu wanafanya ngono au tunasikia shinikizo kutoka kwa watu wenye mamlaka, lakini ni muhimu kuelewa kwamba maamuzi kuhusu ngono yanapaswa kuwa binafsi na kulingana na maadili yetu ya Kiafrika ya kukubalika. 💪

1. Kwanza kabisa, tunataka kukuhimiza kujiuliza, "Je, ninafanya hivi kwa sababu ninataka au kwa sababu ya shinikizo la wengine?" Ni muhimu kujua kwamba uamuzi wa kufanya ngono ni uamuzi wako mwenyewe na haupaswi kufanywa kwa sababu tu ya kushawishiwa na wengine.

2. Pia, ni muhimu kuwa na uelewa kamili wa athari za kufanya ngono mapema katika maisha yetu. Kumbuka kwamba ngono ina madhara makubwa ikiwa inafanywa bila kinga au bila kujua mwenzi wako vizuri. Hii ni pamoja na hatari ya kupata magonjwa ya zinaa na mimba zisizotarajiwa. 😷🤰

3. Tafadhali kumbuka kwamba kufanya ngono ni uamuzi mkubwa na ni jambo la watu wazima. Unapotambua kwamba hauko tayari, hakikisha unasimama imara na kujitetea. Usiogope kusema "hapana" ikiwa unajisikia kushinikizwa kufanya kitu ambacho hauko tayari kukifanya. Ujasiri wako utakupa nguvu ya kusimama imara. 💪😎

4. Fikiria juu ya maadili na imani zako. Ni muhimu kuwa na maadili imara na kujua nini kinakubalika kwako na kile ambacho haikubaliki. Je, unakubaliana na maadili ya Kiafrika ambayo yanatukumbusha umuhimu wa kungojea hadi ndoa kabla ya kufanya ngono? Jibu hili linategemea imani yako na maadili yako ya kibinafsi.🌍👪

5. Chochote maamuzi yako kuhusu ngono yatakavyokuwa, hakikisha inakuwa uamuzi ambao utakufanya uhisi furaha na uheshimike. Usifanye kitu ambacho utajuta baadaye. Kumbuka, maisha ni ya muda mfupi na ni muhimu kuishi kulingana na maadili yako binafsi. 💖😊

6. Kwa mfano, fikiria juu ya rafiki yako ambaye anaweza kukushinikiza kufanya ngono kwa sababu yeye anafanya hivyo na anasema ni kitu cha kawaida. Je, ni sahihi kufanya kitu tu kwa sababu rafiki yako anafanya hivyo? Fikiria juu ya maadili yako na kujiuliza kama unakubaliana na uamuzi huo.

7. Vile vile, unaweza kushinikizwa na watu wenye mamlaka, kama vile viongozi wa kisiasa au wazazi wako. Wao wanaweza kukuambia kwamba ni muhimu kufanya ngono ili kuwa na hadhi au kuonyesha ukomavu. Lakini ni muhimu kukumbuka kwamba uamuzi huu ni wako na unapaswa kufanya kulingana na maadili yako binafsi.

8. Kwa mfano, fikiria juu ya kiongozi wa kisiasa ambaye anasisitiza kwamba vijana wanapaswa kufanya ngono ili kuwa na "uzoefu wa kisiasa." Je, ni sahihi kufanya kitu ambacho hauko tayari kukifanya au ambacho kinakwenda kinyume na maadili yako? Fikiria juu ya jinsi uamuzi huu utakavyoathiri maisha yako ya baadaye.

9. Kumbuka kwamba kuchagua kungojea hadi ndoa kabla ya kufanya ngono ni uamuzi wa busara na una faida nyingi. Utakapofanya uamuzi huu, unaweza kujikinga na hatari za ngono zisizo salama na kujenga uhusiano wa kudumu na mwenzi wako.

10. Kwa mfano, kufanya uamuzi wa kusubiri hadi ndoa kabla ya kufanya ngono kunaweza kusaidia kujenga msingi imara wa uaminifu na upendo katika ndoa yako. Ni uwekezaji kwa maisha yako ya baadaye na inaweza kuunda uhusiano wenye furaha na thabiti.

11. Jiulize, je, unataka kutoa zawadi ya thamani ya mwili wako kwa mtu ambaye hajastahili? Kuwa na amani ya akili na furaha ni muhimu sana katika uhusiano, na kungojea hadi ndoa kunaweza kuwa njia ya kuhakikisha kuwa unajitunza na unathaminiwa.

12. Mwili wetu ni hekalu takatifu na unapaswa kuthaminiwa na kuheshimiwa. Kwa kusubiri hadi ndoa kabla ya kufanya ngono, tunathibitisha kwamba tunathamini na kuheshimu hekalu letu na hekalu la mwenzi wetu.

13. Kumbuka kwamba uamuzi wako wa kungojea hadi ndoa kabla ya kufanya ngono unaweza kuwa mtazamo wa kipekee na wa kuvutia. Unaweza kuwa mfano mzuri kwa wengine na kuwahimiza kufikiria maamuzi yao wenyewe.

14. Wewe ni wa kipekee na una thamani kubwa. Usikubali shinikizo la kufanya kitu ambacho hauko tayari kukifanya au ambacho kinaweza kukuletea madhara. Tumia nguvu yako ya uamuzi na tambua kwamba unaweza kusimama imara katika maadili yako na kufanya uchaguzi sahihi.

15. Kwa hitimisho, tunakuhimiza kuchagua kungojea hadi ndoa kabla ya kufanya ngono. Kumbuka, kufanya ngono ni uamuzi mkubwa na unapaswa kuwa tayari kimwili, kihisia na kihisia. Usichukue shinikizo la wengine kama sheria ya maisha yako, bali jiwekee viwango vyako mwenyewe na ujiamini. Kwa kufanya hivyo, utakuwa na furaha, amani na uhusiano wa kudumu. 🙏💕

Je, wewe una maoni gani juu ya suala hili? Je, umewahi kukabiliana na shinikizo la kufanya ngono kwa sababu ya marafiki au shinikizo za kisiasa? Tungependa kusikia kutoka kwako na kujua jinsi unavyoshughulikia shinikizo hili na maamuzi yako ya kibinafsi. Tuandikie maoni yako hapa chini. Asante! 😊👍

Kila njia ya kuzuia mimba ina faida na hasara zake. Kwa mfano faida ya vidonge ni kwamba kama mwanamke atavimeza kila siku, hakuna haja ya kufanya chochote wakati wa kujamiiana. Matatizo ya vidonge ni kwamba mwanamke anahitaji kufikiria kuvinywa kila siku. Kondomu, kwa mfano ina faida kwamba pamoja na mimba inazuia magonjwa ya zinaa, lakini kasoro yake ni kwamba unahitaji kuivaa wakati wa kujamiiana.
Hakika, ushauri wa sasa ni kuwa kondomu ndiyo njia bora zaidi kwani ni njia pekee inayozuia kwa pamoja mimba zisizotarajiwa na maambukizi ya magonjwa yatokananyo na kujamiiana.

Nifanyeje Kukabiliana na Mawazo yasiyofaa kuhusu Ngono? 🤔✋

1. Jua vipaumbele vyako: Kuwa na malengo na ndoto zako za baadaye zitakusaidia kuepuka mawazo yasiyofaa kuhusu ngono. Jitambulishe na mambo muhimu katika maisha yako ambayo yanakupa furaha na utimilifu. Je, ni masomo, michezo, au kujitolea kusaidia wengine? 💪🎓⚽

2. Jenga uhusiano mzuri na watu wa karibu: Kuwa na marafiki na familia wema ni muhimu katika kukabiliana na mawazo yasiyofaa. Wasiliana na watu ambao wana maadili na imani sawa na wewe. Wape kipaumbele watu ambao wanakusaidia kuwa bora zaidi. 👪❤️😄

3. Jifunze kwa kuzama katika shughuli zingine: Unapopata mawazo yasiyofaa, weka akili yako kwenye shughuli zingine za kujenga. Fanya mazoezi ya mwili, pata kazi ya ziada, au jishughulishe na hobby zako za kuvutia. Hii itakusaidia kuzingatia mambo mengine na kupunguza mawazo ya ngono. 🏋️‍♂️👩‍🎨🎶

4. Tafakari na kujitambua: Jifunze kuelewa hisia na hamu zako na uweze kuzitambua. Jiulize kwa nini una mawazo hayo yasiyofaa na kutafuta njia bora za kukabiliana nazo. Fanya mazoezi ya kutulia na kujitafakari ili kuimarisha uwezo wako wa kujidhibiti. 🧘‍♀️🤔💭

5. Epuka mazingira yasiyofaa: Jitahidi kukwepa mazingira au vitu ambavyo vinakuvutia kuelekea mawazo yasiyofaa kuhusu ngono. Kama vile kutazama picha au video zisizofaa mtandaoni au kujihusisha na marafiki ambao wanafanya vitendo visivyo na maadili. Badala yake, jijengee mazingira yanayokusaidia kubaki safi na kutunza maadili yako. 🙅‍♀️🚫📵

6. Shughulikia mawazo yasiyofaa kwa ukweli: Wakati mwingine mawazo yasiyofaa yanaweza kuonekana kama jambo kubwa na lenye nguvu. Lakini inapofika hivyo, jishughulishe kuyashughulikia kwa ukweli na uzingatie ukweli wa mambo. Jiambie ukweli kwamba mawazo hayo hayana faida na yanaweza kukuumiza. 🚫🤥🤷‍♀️

7. Jikumbushe thamani yako: Kumbuka kuwa wewe ni mtu muhimu na una thamani kubwa. Kujiheshimu na kuwa na heshima kwa mwili wako ni muhimu. Jihadhari na watu ambao wanajaribu kupunguza thamani yako kwa kukushawishi kushiriki katika vitendo visivyo na maadili. 🌟🙌💖

8. Pata msaada wa kitaalam: Ikiwa unaona kuwa mawazo yasiyofaa yanakuathiri sana au unapigana kukabiliana nayo, usisite kumtafuta mshauri au mtaalamu wa afya. Wanaweza kukusaidia kuelewa na kushughulikia mizizi ya mawazo hayo na kukusaidia kujenga maamuzi sahihi. 🤝👩‍⚕️💼

9. Ongea na marafiki wa karibu: Usiogope kuzungumza na marafiki wako wa karibu kuhusu mawazo yasiyofaa kuhusu ngono. Wanaweza kuwa na mawazo sawa au watakuwezesha kwa ushauri na msaada. Kuwa na mtu wa kuzungumza naye kunaweza kuwa faraja na kukusaidia kupata mtazamo mwingine. 👥💬🤝

10. Jifunze kutoka kwa wengine: Kusoma hadithi za watu ambao wamefanikiwa kukabiliana na mawazo yasiyofaa kuhusu ngono kunaweza kuwa na athari kubwa. Unaweza kujifunza kutoka kwao jinsi walivyoshinda changamoto hizo na kuishi maisha yao kwa umakini na uadilifu. 📘📖🧑‍🏫

11. Fanya maombi na tafakari: Ikiwa una imani ya kidini, fanya maombi na tafakari ili kupata nguvu na mwongozo. Kuwasiliana na nguvu ya juu kunaweza kukupa amani na utulivu katika kukabiliana na mawazo yasiyofaa kuhusu ngono. 🙏🌟🧘‍♂️

12. Jitunze na uheshimu mipaka yako: Kujiheshimu na kujua mipaka yako ni muhimu. Kuwa na ujasiri wa kusema "hapana" pale unapohisi mawazo hayo yasiyofaa yanakujia. Jitahidi kuzingatia maadili yako na kujilinda. 🙅‍♂️🛡️🚫

13. Kuwa na marafiki wa kike na wa kiume: Kuwa na marafiki wa jinsia zote mbili inaweza kukusaidia kuelewa na kuheshimu maoni na hisia za wengine kuhusu ngono. Mawazo yasiyofaa yanapungua wakati unajenga uhusiano wa kweli na wengine bila kutegemea mawazo ya ngono tu. 👥👫👬👭

14. Jiulize maswali ya kufikirisha: Je, kushiriki katika ngono kabla ya ndoa kunafaidisha kwa kweli? Je, kutunza na kujilinda hadi ndoa kunaweza kuwa na manufaa gani? Jiulize maswali haya na ujipe nafasi ya kufikiria kwa kina. 🔍🤔💡

15. Abstain from sex before marriage and remain pure: Wito wa mwisho ni kujiepusha na ngono kabla ya ndoa na kuendelea kusafisha moyo wako. Kukaa safi na kujitunza kunaweza kukuletea furaha na amani ya kudumu. Kumbuka, uamuzi wako sasa utaathiri maisha yako ya baadaye. 💍🌈👰🤵

Je, unafikiri ni muhimu kuwa na mawazo mazuri kuhusu ngono? Unaonaje maadili ya Kiafrika kuhusu ngono kabla ya ndoa? Je, una mawazo au mikakati mingine ya kukabiliana na mawazo yasiyofaa kuhusu ngono? Tungependa kusikia kutoka kwako! 💭💬😊

Hakuna uchunguzi wa kisayansi ambao umeonyesha faida
yoyote inayopatikana kwa kuua Albino.
Madai ya kuwepo kwa faida katika mauaji ya Albino ni uvumi
mtupu unaoimarishwa na imani ya kishirikina na hazina msingi.
Kwa bahati mbaya uvumi huu umeimarika katika baadhi ya
jamii na hivyo kupelekea Albino kupata madhara makubwa
ya kujeruhiwa na wakati mwingine kuuawa katika jitihada za
kupata damu au viungo vya miili yao.
Kuua na kujeruhi ni kosa la jinai linaloadhibiwa kisheria. Serikali
kwa sasa ina msimamo mkali wa kukomesha makosa haya ya jinai
kwa kutumia sheria kuhukumu watuhumiwa wanapokamatwa hii
ni pamoja na kuelimisha jamii.

Lengo kuu la kujamiiana ni kutafuta watoto. Lakini si sababu pekee. Sababu hizo ni pamoja na;

1. kupata starehe,
2. kujiburudisha,
3. kupoteza mawazo,
4. kujenga na kudumisha uhusiano na hisia za kupendana,
5. kuhitajiana,

Hata hivyo ni muhimu sana kuzingatia uzazi wa mpango. Ili kuleta raha katika tendo la kujamiiana na kuzuia mimba isiyotakiwa na kuzaa mtoto ambaye mtashindwa kumlea ni lazima kutumia uzazi wa mpango.

Tumia njia za kupanga uzazi kama hamtaki kupata mimba! Au kwa usalama zaidi tumia kondomu ambayo ni kinga ya mimba na maambukizi mengine yanayosababishwa na ngono.

Moja kati ya vitu vinavyotisha kuhusu dawa za kulevya ni kwamba zinaathiri watu kwa njia mbalimbali na huwezi ukasema kwa uhakika jinsi zitakavyokuathiri. Madhara ya dawa za kulevya yanategemea aina, kiwango na jinsi zitakavyotumika. Vilevile inategemea na umri, afya ya mwili na ukomavu wa akili, na pia mazoea ya matumizi ya dawa hizo.
Madhara ya muda hutokea mara tu baada ya dawa za kulevya kutumika, wakati madhara ya muda mrefu huonekana baada ya muda kupita, na mara nyingi husababisha uharibifu wa kudumu kwenye mapafu na ubongo.

Kwa mfano, bangi, husababisha kuongezeka kwa mapigo ya moyo, matatizo ya kumbukumbu ya muda mfupi, pamoja na umakini, kujifunza, kufikiri na kutatua matatizo. Pia inaweza ikasababisha kasoro kwenye utaratibu wa viungo vya mwili. Mara kwa mara wavuta bangi huwa na macho mekundu. Na vijana wengine hupata mihemuko mbalimbali kama uoga na hofu baada ya matumizi ya bangi.
Dawa za kulevya za vichangamsho, kama mirungi na kokaini, inasemekana kuwa huwafanya watumiaji kuwa macho, kujiona wana nguvu na kujiamini. Vichangamsho vikitumika kwa wingi, humfanya mtumaji kujihisi kuwa na wasiwasi au hofu. Matumizi mabaya ya dawa za kulevya kwa muda mrefu huweza kusababisha matatizo ya akili au hata kifo i iwapo yatatumika kwa kiwango cha juu.
Dawa za kulevya zinazokufanya upooze kama heroini au dawa nyingine zinazoagizwa na daktari, husababisha kujisikia umetulia, una amani na furaha. Ukizidisha vipimo husababisha usingizi, upungufu wa umakini na uwezo wa kuona, kizunguzungu, kutapika na kutokwa jasho. Vilevile kipimo kingi kinaweza kusababisha usingizi wa muda mrefu, kuzimia na hata kifo.

Pombe za kienyeji kama gongo ni hatari kwa afya na zinaweza kusababisha upofu na hata kifo.
Matumizi ya dawa za kulevya hupunguza uwezo wa vijana kuhimili na kutatua matatizo yao ya kijamii na kiakili. Hii husababisha vijana kuwa wepesi kujihusisha na ujambazi na mambo ya ngono na ugomvi, mabadiliko hayo ya tabia husababisha ugomvi katika familia na kuvunjika kwa urafiki. Matumizi ya dawa za kulevya ndiyo sababu kubwa ya ajali za barabarani, kujiua na maambukizo mbalimbali.

Kuna i imani potofu kwamba wote wenye matatizo ya akili wamekuwa hivyo kutokana na matumizi ya dawa za kulevya. Hii siyo kweli. Lakini dawa za kulevya nyingine huleta ulemavu wa akili. Hizi ni zile zii twazo vichagamsho kama kokaini na mirungi. Pale zitumiwapo kwa viwango vikubwa mtu huchanganyikiwa kwa muda wa siku chache au wiki nzima. Hii hutokea pia kwa bangi.

Imani hiyo si kweli kabisa. Inawezekana ni kupotoshwa kwa
makusudi wa ukweli kuhusu jambo hilo kunakofanywa na watu
wachache katika jamii ili kuendeleza matendo yao maovu. Watu
wanaweza kufuata imani potofu na zisizo na msingi wowote ili
kukwepa ukweli kuhusu VVU na UKIMWI. Kwa mfano; imani
kuwa mtu anaweza kupona UKIMWI kwa kufanya mapenzi na
bikira, mlemavu au Albino ni za uongo na hazina msingi wowote.
VVU huambukizwa kupitia majimaji ya mwili, na njia kuu ya
maambukizo ni kujamiiana bila kinga. Njia pekee za kuzuia
maambukizo ni kuacha kabisa kufanya ngono, kuwa na mpenzi
mmoja muaminifu au kutumia kondomu.Watu wanaoeneza imani hizi
potofu wanatafuta njia mbadala ya kuhalalisha tabia zao mbaya.

Wewe pia kama Albino unatakiwa kupambana na imani hizo
potofu kwani zinalenga kueneza madhara kwa watu wanaoishi
na ualbino.

Mboni katika macho ya Albino haina pigimenti ya rangi. Kwa
hiyo, ni rahisi macho yao kuathiriwa na mwanga. Kwani mboni
ndiyo inayolinda jicho la ndani lisipatwe na mwanga mkali.
Vilevile kama mboni inavyolinda jicho dhidi ya mionzi ya jua,
inakuwa vigumu kuona kwa usahihi utofauti katika picha. Kwa
hiyo uwezo wa kuona unatiwa mawingu mawingu. Hivyo basi, ni
muhimu sana kukwepa inavyowezekana mionzi ya jua na kulinda
macho kwa kuvaa miwani ya jua.

Albino mara
nyingi hawaoni
vizuri, na hii
i n a t o f a u t i a n a
k w a m m o j a
hadi mwingine.
Inawezekana ni
kutoona mbali,
kutoona karibu au kuona mawingumawingu (ukungu).
Matatizo haya hutofautiana katika Albino. Ukweli ni kuwa
Albino anaweza kushiriki katika michezo mbalimbali, baadhi
wanaweza kuendesha magari na wengi wanaweza kusoma
maandishi ya kawaida.

Nifanyeje Kukabiliana na Hisia za Kukosa Ujasiri wa Kujihusisha na Ngono? 🌈

Karibu kijana! Leo, tutajadili jinsi ya kukabiliana na hisia za kukosa ujasiri wa kujihusisha na ngono. Najua kuwa wakati mwingine hisia hizi zinaweza kuwa ngumu sana kushughulikia, lakini hakuna haja ya kuwa na wasiwasi. Kama mzazi wako wa kiafrika, niko hapa kukupa ushauri na mwongozo wa kutumia akili yako na kuishi maisha ya maadili yanayokubalika katika tamaduni zetu. Jiunge nami katika safari hii ya kujifunza na kukua!

1️⃣ Jitambulishie: Fanya mazoezi ya kutambua na kuelewa hisia zako vizuri. Jiulize, "Kwa nini hisia hizi za kukosa ujasiri zinajitokeza?" Kwa mfano, unaweza kukosa ujasiri kwa sababu ya kushindwa kuishi kulingana na matarajio ya kijamii au kutokuelewa mwili wako. Kuhakikisha unajua chanzo cha hisia hizo ni hatua ya kwanza ya kukabiliana nazo.

2️⃣ Zungumza na mtu unaemwamini: Kuna nguvu katika kuzungumza na mtu unaemwamini na kuweza kushiriki hisia zako. Unaweza kuzungumza na wazazi wako, mlezi, au rafiki wa karibu. Wanaweza kutoa mwongozo na maoni yenye thamani ambayo yatakusaidia kushinda hisia hizo.

3️⃣ Fanya mazoezi ya kujenga ujasiri: Kupitia mazoezi ya kujenga ujasiri, unaweza kuimarisha imani yako ndani yako mwenyewe. Fikiria juu ya uwezo wako na ufanisi wako katika maeneo mengine ya maisha yako. Kwa mfano, unaweza kuwa na ujasiri mkubwa katika masomo yako au michezo. Tumia ujasiri huu kukabiliana na hisia zako za kukosa ujasiri kwa kujihusisha na ngono.

4️⃣ Jiongeze mwenyewe: Elimu ni ufunguo wa mafanikio. Jiunge na vikundi vya vijana, soma vitabu vinavyohusu afya ya kujamiiana, na tafuta habari sahihi mtandaoni. Kupata ufahamu sahihi na kukua kielimu katika suala hili kutakupa ujasiri na maarifa ya kuchukua maamuzi sahihi.

5️⃣ Jifunze kutoka kwa wengine: Kuwa na mifano ya kuigwa ni muhimu sana. Jifunze kutoka kwa watu waliofanikiwa katika kujitambua na kudhibiti hisia za kujihusisha na ngono. Unaweza kusoma vitabu vya waandishi kama Chimamanda Ngozi Adichie, Chris Mukasa, au Dona Maluma. Pia, unaweza kuangalia video au kusikiliza podcast za watu wanaoshiriki uzoefu wao katika kukabiliana na hisia kama hizi.

6️⃣ Fanya maamuzi ya busara: Kila wakati, chukua maamuzi ya busara na yenye kuzingatia maadili ya kiafrika. Kumbuka, kujiingiza katika ngono kabla ya ndoa inaweza kuwa na madhara ya kimwili na kihisia. Jua thamani yako na uzingatie ahadi ambayo umetoa kwa maisha yako. Kwa kufanya hivyo, utakuwa unachukua hatua za ujasiri katika kukabiliana na hisia hizi.

7️⃣ Wasiliana na wataalam: Mara nyingi, kuongea na wataalamu katika nyanja ya afya ya akili na mahusiano ni muhimu sana. Wataalamu hawa watakuwa na ujuzi na uzoefu wa kukusaidia kuelewa hisia zako na kukupa mwongozo sahihi. Ongea na mshauri wa shule yako, mwalimu, au hata daktari wako. Wao watakusaidia kwa njia ambayo itakuheshimu na kukupatia msaada uliohitaji.

8️⃣ Jifunze kutokana na uzoefu wako: Kila wakati, tafakari juu ya uzoefu wako. Je! Kuna mambo ambayo unaweza kufanya tofauti? Je! Kuna njia ambayo unaweza kujiboresha zaidi? Kujifunza kutokana na uzoefu wako utakusaidia kukuza ujasiri wako na kukabiliana na hisia hizo kwa njia bora.

9️⃣ Chukua muda kujitambua: Kujitambua ni muhimu katika kukabiliana na hisia za kukosa ujasiri. Jifunze kuthamini na kujipenda kama ulivyo. Jali na kulinda mwili wako na afya yako. Kukubali na kuthamini nafsi yako kutakusaidia kujiamini na kukabili hisia hizi.

🔟 Jiunge na vikundi vya rika lako: Kuwa sehemu ya vikundi vya vijana ambao wanashiriki maadili sawa na wewe ni njia nzuri ya kujijengea ujasiri na kuwa na marafiki ambao watakusaidia katika safari yako. Kwa kushiriki katika vikundi hivi, utapata moyo na mwongozo wa kuishi maisha ya maadili.

1️⃣1️⃣ Ajibidishe: Je! Unaamini kwamba hisia hizi za kukosa ujasiri zitadumu milele? Tafakari juu ya hilo! Badala ya kujinyima na kukosa ujasiri, weka lengo la kufikia ujasiri na kujihusisha na ngono kwa wakati unaofaa. Kumbuka, kila kitu kina wakati wake.

1️⃣2️⃣ Shinda shinikizo la kijamii: Mara nyingi, shinikizo la kijamii linaweza kuwa sababu ya hisia hizi za kukosa ujasiri. Lakini jua, wewe ni mtu binafsi na uwezo wa kufanya maamuzi yako mwenyewe. Usiache shinikizo la wenzako likushawishi kufanya kitu ambacho hauko tayari kukifanya. Jiwekee malengo yako na kaa imara.

1️⃣3️⃣ Zingatia ndoto zako: Fikiria juu ya ndoto zako za baadaye na malengo yako. Je! Kujihusisha na ngono kwa sasa itasaidia kufikia ndoto zako na malengo yako? Kwa kuzingatia ndoto zako na kujitolea kufanya kazi kuelekea kufikia malengo yako, utapata msukumo mpya wa kukabiliana na hisia za kukosa ujasiri.

1️⃣4️⃣ Jikumbushe umuhimu wa kusubiri hadi ndoa: Katika tamaduni zetu za Kiafrika, tunathamini uaminifu na utakatifu wa ndoa. Kusubiri hadi ndoa ni njia ya kuheshimu tamaduni zetu na kujilinda na hatari zinazoweza kutokea katika mahusiano ya ngono nje ya ndoa. Kumbuka, kila kitu kina wakati wake, na kujilinda hadi ndoa itakupa furaha na amani ya akili.

1️⃣5️⃣ Kuwa na maadili ya kiafrika: Mwisho lakini sio kwa umuhimu, endelea kufuata maadili ya kiafrika katika maisha yako. Kuwa mwaminifu, mwadilifu

Kama umeamua kutojamiiana kabla ya ndoa, huo ni uamuzi mzuri na ni haki yako. Kutojamiiana kabla ya ndoa ni uamuzi wako binafsi kama ambavyo watu wengine walivyo na haki ya kuamua kuhusu maisha yao.

Hakuna haja ya kujisikia vibaya unaposikia vijana wenzako wanapoelezea jinsi wanavyojamiiana na raha wanayoipata. Unayo haki ya kujisifu kwamba mpaka sasa hivi umeweza kuvumilia kutojamiiana.

Kumbuka kwamba vijana wengi wanaozungumzia kujamiiana wanatia chumvi tu. Iwapo marafiki zako watazidi kukunyanyasa, jaribu kuwaeleza kwa nini umeamua kutojamiiana kabla ya ndoa. Wape ufafanuzi kuhusu madhara ya kujamiiana katika umri mdogo. Kama wataendelea basi hatua sahihi za kuchukua ni kutafuta marafiki wengine mtakaoelewana nao vizuri.

Serikali zote na mashirika ya kimataifa wameweka mdhamana
na kukubali kulinda haki za binadamu. Tanzania imetia saini ya
mapatano na mikataba ya kimataifa inayohakikisha kuwa kila
mtu ana haki kwa afya na haki ya kuwa huru kutokunyanyaswa
kwa mfano katika Azimio la Umoja wa Mataifa kuhusu Haki za
Binadamu.
Maazimio mengine yaliyoboreshwa ili kulinda haki za wanawake na
watoto,15 ni kama lile Azimio la Kuondoa Ubaguzi kwa Wanawake
na Azimio la Haki za Mtoto. Maazimio haya yanaeleza wazi kuwa
ukeketaji ni desturi mbaya na ni kinyume na haki za binadamu,
kinyume cha haki za mtoto na kinyume cha haki za afya kwa
wanawake. Na zaidi nchi nyingi za kiafrika wamepitisha sheria
kupiga marufuku ukeketaji.16 Hapa Tanzania, Bunge limepitisha
sheria maalumu ya Makosa ya Kujamiiana ya mwaka 1998 ambayo
inakataza ukeketaji kwa wasichana na wanawake vijana chini ya
miaka 18. Pia kuna sera17 ambayo inaelezea jamii kuondoa mila na
desturi kama vile ukeketaji kwa kuwa zina madhara kwa vijana.
Hivyo kama wewe ni msichana chini ya miaka 18 ni kosa la jinai
kufanyiwa tohara na pia ni kosa kwa mangariba kujishughulisha
na ukeketaji wa wanawake.

Hakuna kiwango cha umri kwa kutumia huduma za afya ya uzazi
na njia za uzazi wa mpango. Unatakiwa kuanza kutumia huduma
za afya ya uzazi pale unapoona unazihitaji. Na hasa iwapo
umeamua kujamiiana, unatakiwa uende kwanza kwenye huduma
za afya ya uzazi, na kupata ushauri juu ya ujinsia na masuala
ya afya ya uzazi pamoja na njia mbalimbali za uzazi wa mpango.
Vijana kisheria wamepewa haki ya kutumia njia za uzazi wa
mpango.
Nchini Tanzania kuna sera ya idadi ya watu ya mwaka 1992.2
ambapo kati ya mambo mengine inalenga katika kuandaa
vijana, kabla ya kuingia katika maisha ya ndoa wawe wazazi
wanaowajibika kwa kuinua kiwango cha elimu ya familia.
Sera hii inazungumzia uanzishwaji wa huduma za afya ya uzazi
ambayo itakidhi mahitaji ya vijana na inawahakikishia vijana
kupata huduma za afya ya uzazi kwa urahisi bila pingamizi
katika umri wowote.
Baadhi ya watu wanafikiri kuwa huduma za uzazi wa mpango ni
kwa watu walio kwenye ndoa. Hii si kweli, mtu yoyote anaruhusiwa
kutumia huduma za uzazi wa mpango na kupata njia mbalimbali
za uzazi wa mpango. Vijana3 wanafaidika na kuwa na haki sawa
kama watu wazima walio kwenye ndoa. Huduma za kinga kama
vile ushauri juu ya mafunzo ya afya ya uzazi na vilevile kondomu
ni njia za kuzuia mimba zinapatikana bure katika vituo vya afya
vya serikali hapa Tanzania.