Ni vigumu sana kujibu swali hili kwa sababu muda wa madhara hutegemea sababu mbalimbali kama vile aina za dawa za kulevya, njia za utumiaji, hali ya mtu na mazingira anapozitumia dawa hizo za kulevya. Mtu anaweza kuanza kutumia dawa za kulevya mara kwa mara i ili kukidhi kile anachokihitaji. Kwa baadhi ya dawa za kulevya, na baadhi ya watu, matumizi ya mara kwa mara kwa kipindi cha zaidi ya wiki mbili ni kipimo tosha cha kumfanya aishi kwa kutegemea dawa za kulevya.

Kama umebakwa au kulazimishwa kujamiiana unaweza kupata
huduma katika hospitali, kituo cha afya , zahanati au kutoka
kwa mhudumu wa afya ambaye atakupatia vidonge vya dharura
vya kuzuia mimba. Hivi ni vidonge ambavyo vinatumika ili
kupunguza uwezekano wa kupata mimba kama ulijamiiana bila
kinga, au umesahau kutumia njia yako ya uzazi wa mpango au
ulilazimishwa kujamiiana.

Ili ufanye kazi, njia hii ya dharura ya kuzuia mimba inatakiwa
itumiwe ndani ya saa 120 (ndani ya siku tano) baada ya tukio.
Inakuwa vizuri zaidi kama njia hii ya dharura itatumika punde
bila kusubiri kwani kwa kufanya hivyo, ufanisi wake unakuwa
wa kuaminika zaidi.

Hii njia ya dharura inazuia tu mimba kutungwa, haiwezi kusababisha
kutoka kwa mimba pindi mimba ikishatunga. Utakapotafuta
msaada wa kupata huduma ya vidonge vya dharura
vya kuzuia mimba hasa kwa wale waliobakwa au kulazimishwa ,
mwombe mhudumu akusaidie kupata huduma ya kuzuia maambukizo
ya UKIMWI. (Post exposure prophylasis). Unaweza
kupata taarifa zaidi kwa mtoa huduma wa uzazi wa mpango
kwenye kliniki za serikali, kliniki za UMATI, kliniki za Marie
Stopes au sehemu yoyote wanapotoa njia za kisasa za uzazi
wa mpango.

Viungo vya uzazi vya ndani vinaonekana katika michoro inayofuata:

Ukiangalia mchoro huu hapo juu, ambao unaonyesha via vya uzazi vya ndani, utaona uke, mfuko wa uzazi, kokwa za mayai na mirija ya kupitisha mayai. Uke ni mfereji ulio kati ya mfuko wa uzazi na sehemu ya nje ya via vya uzazi. Uke unatumiwa wakati wa kujamii ana, damu ya hedhi na mtoto hupita hapa. Urefu wa uke kwa wastani ni sentimita 7 hadi 8. Mfuko wa uzazi kwa kawaida huwa na ukubwa unaofikia embe ndogo. Yai moja lililorutubishwa hujishikilia kwenye kuta zake nazo huitunza mimba mpaka siku ya kuzaliwa mtoto. Wakati wa ujauzito mfuko wa uzazi hukua taratibu ukistahimili ukuaji wa mtoto. Kila upande wa mfuko wa uzazi i i ipo kokwa ya mayai, ambayo i ina ukubwa kama mbegu ya harage. Kila mwezi yai moja hukomaa kwa upande wa kulia au kwa upande wa kushoto na husafiri kwa kupitia katika mrija wa falopia. Kazi ya mirija ni kupitisha yai lililopevuka kila mwezi kutoka kwenye kokwa za mayai mpaka mfuko wa uzazi. Yai hutungishwa ndani ya mirija hii.

Ukiangalia mchoro huu unaoonyesha via vya uzazi vya nje, utaona midomo ya nje na midomo ya ndani, halafu kisimi, tundu la mkojo, sehemu ya haja kubwa na mlango wa uke. Midomo ya nje na ya ndani ni mii nuko ya ngozi na i iko hapo kuhifadhi sehemu za ndani za uke. Kisimi (au kinembe) ni sehemu ya juu kabisa ndani ya uke na ni sehemu ya uke ambayo humsaidia mwanamke awe na msisimko au asikie utamu wakati wa kujamii ana. Kama tulivyoona hapo juu, mlango wa uke ni tundu ambalo damu hutokea wakati wa hedhi. Pia ni sehemu unapoingia uume wakati wa kujamii ana na mtoto hutokea sehemu hii anapozaliwa. Tundu la mkojo ni juu ya mlango wa uke na ni tundu ambalo mkojo hutokea. Sehemu ya haja kubwa ni sehemu i inapopita haja kubwa (kinyesi).
Kama wewe ni msichana, unaweza kuamua kutumia kioo kujiangalia sehemu zako za via vya uzazi vya nje. Kwa njia hii unaweza kuyaelewa vizuri maumbile yako.

Ndiyo, vidonge vya kuzuia mimba ni lazima vimezwe kila siku hata kama hufanyi ngono siku hiyo. Kuna aina ya vidonge vya kuzuia mimba inayokuja katika pakiti yenye vidonge 21 na kuna inayokuja katika pakiti ya vidonge 28. Iwapo utapewa ile ya vidonge 21 utapumzika kunywa siku 7 katika mwezi. Iwapo utapewa ile ya vidonge 28, itabidi kumeza kidonge kimoja kila siku, hata siku za hedhi. Ili kuhakikisha vidonge vya kuzuia mimba vinafanya kazi sawasawa, mwulize yule aliyekushauri kutumia vidonge hivyo jinsi ya kuvimeza.
Kama mwanamke akisahau kunywa kidonge hata kama ni siku moja kuna uwezekano wa kupata mimba. Anaposahau kumeza vidonge, ni vizuri zaidi watumie kondom wakati wa kujamiiana kwa kuhakikisha kutopata mimba. Hii inahusika vilevile kama mwanamke ameharisha au ametapika katika kipindi cha saa 4 tangu ameze vidonge. Kama mwanamke anashindwa kukumbuka kunywa vidonge mara kwa mara, ni vizuri zaidi apate ushauri kutoka kwenye kliniki ya uzazi wa mpango kutumia njia nyingine ya kuzuia mimba.

Hapana. Ualbino ni hali
inayoweza kutokea kwa
wanadamu na wanyama wa
kundi la mamalia. Tembo
weupe wa India hujulikana
sana na walithaminiwa
sana katika mahakama ya
Mfalme au chui, twiga na
simba weupe ambao sasa
wanafurahiwa sana kwenye
bustani za wanyama na
mbuga za wanyama pori.

Kuna i imani potofu kwamba wote wenye matatizo ya akili wamekuwa hivyo kutokana na matumizi ya dawa za kulevya. Hii siyo kweli. Lakini dawa za kulevya nyingine huleta ulemavu wa akili. Hizi ni zile zii twazo vichagamsho kama kokaini na mirungi. Pale zitumiwapo kwa viwango vikubwa mtu huchanganyikiwa kwa muda wa siku chache au wiki nzima. Hii hutokea pia kwa bangi.

Unyanyasaji wa ujinsia una matatizo mabaya ya kimwili na
yanayochukua muda mrefu kwa mwathiriwa kupona. Unyanyasaji
wa jinsia mara nyingi humuumiza mwathiriwa, matendo ya
ubakaji, majaribio ya ubakaji, unyanyasaji wa kijinsia kwa mtoto,
na ukeketaji kwa wanawake yanamhusu moja kwa moja mwili
wa mwathiriwa. Mwathiriwa anaweza kupata maumivu makali
wakati wa kitendo, viungo vyake vya uzazi akiwa mwanamume
au mwanamke kuna uwezekano ukapata majeraha wakati wa
ubakaji. Zaidi ya hayo mbakaji anaweza kumuumiza mwathiriwa
katika sehemu nyingie za mwili. Na jambo baya zaidi ukatili
wa kijinsia wakati mwingine unaweza kusababisha ulemavu wa
maisha na mara nyingine hata kifo cha mwathiriwa. Ubakaji
unaweza kusababisha mimba, na uenezaji wa magonjwa hatari
kama Virusi vya Ukimwi.
Watoto wanadhuriwa zaidi na vitendo vya ukatili wa ujinsia
katika miili yao kwa sababu ukubwa wa viungo vyao vya sehemu
za siri ni vidogo kuliko vile vya watu wazima.
Athari za kisaikolojia kwa mwathiriwa pia ni hatari sana. Uonevu
wa ujinsia kwa mwathirika unaweza kusababisha kuchanganyikiwa
na kupata kiwewe na hali ya hatari sana inayoweza kusababisha
mtu akapata kichaa katika miezi ya kwanza. Baada ya uonevu
wa ujinsia na hata baada ya miaka, mwathiriwa bado atakuwa
na kumbukumbu ya maumivu aliyopata na hivyo kukumbuka
katika akili yake. Waathiriwa wengi wa ubakaji wana matatizo
ya kutokuwa na uhusiano mzuri wa kujamiiana, kwani kila mara
atahusisha kujamiiana na alipobakwa. Ndiyo maana waathiriwa
wa ubakaji wanahitaji msaada, uelewa na uvumilivu toka kwa
wazazi wao, wenzi wao na marafiki.

Hapana. Ukeketaji na kutahiriwa kwa mwanaume havifanani.
Kama kutahiriwa kwa mwanamume ni sawa na ukeketaji basi
ingebidi uume wote ukatwe kabisa. Katika kumtahiri mwanamume
ni ile ngozi ya govi ya uume ndiyo inaondolewa. Wakati kutahiriwa
kwa wanaume siyo lazima na pia kuna watu wengine wanapinga,
hauna madhara ya kiafya kwa mvulana kama umefanyika
kwa kutumia vyombo na katika mazingira safi. Kwa mvulana
hakuna matatizo kama ametahiriwa au hakutahiriwa! Baadhi
ya wavulana wametahiriwa wakiwa wadogo sana na wengine
wametahiriwa wakati walipokuwa vijana. Hivyo kutahiriwa kila
mara kunaambatana na kumfundisha mvulana kuhusu mila na
jinsi ya kujiheshimu kama mwanamume. Mafunzo haya ndiyo
kitu ambacho hakitofautiani kwa mwanamume na mwanamke
wanaotahiriwa. Vinginevyo kutahiriwa kwa wasichana ni hatari
na huwezi kufananisha na ile ya wavulana.

Watu wenye ualbino hawana uwezo kabisa au wana uwezo mdogo
wa kuwa na rangi kwenye ngozi zao, nywele na macho. Rangi hii
huitwa “melanini”. Rangi ya ngozi itategemeana na kiasi cha
melanini kilichopo. Hali ya kuzalisha melanini imekaa katika
vinasaba vyetu. Kama vinasaba vya kutoa melanini havipo au
vimebadilishwa madhara yake ni ukosefu au upungufu wa rangi.
Kwa hiyo hali ya ualbino ni ya kurithi. Inaweza kurithishwa
kutoka kwa wazazi kwenda kwa mtoto.

Jinsi ya Kujifunza Kutambua na Kuheshimu Makubaliano ya Kufanya Ngono 🌝

Karibu vijana wapendwa! Leo tutajadili jambo muhimu sana katika maisha yetu ya ujana; jinsi ya kutambua na kuheshimu makubaliano ya kufanya ngono. Ni muhimu sana kuwa na ufahamu na uelewa mzuri kuhusu suala hili, ili tuweze kujilinda na kuepuka matatizo ambayo yanaweza kutokea. Kwa hivyo, hebu tuanze na vidokezo vififu ambavyo vitatusaidia kuwa na uhusiano mzuri na kuwa na maamuzi sahihi kuhusu ngono.

1️⃣ Tambua thamani yako: Kujifunza kutambua thamani yako ni muhimu sana. Unapaswa kujua kuwa wewe ni mtu muhimu na unastahili kuheshimiwa. Usikubali kushawishiwa na wengine kufanya kitu ambacho hauko tayari kukifanya.

2️⃣ Eleza mapenzi yako: Katika mahusiano, ni muhimu kuzungumza waziwazi na mwenzi wako kuhusu hisia zako na mapenzi yako. Hii itasaidia kujenga msingi imara wa mawasiliano na kuzuia misuguli isiyohitajika.

3️⃣ Jifunze kusikiliza: Kusikiliza ni jambo muhimu katika mahusiano. Jifunze kusikiliza hisia na mahitaji ya mwenzi wako na pia tambua kile wanachokisema bila maneno. Hii itakusaidia kuelewa vizuri matakwa ya mwenzi wako na kuepuka kukiuka makubaliano yenu.

4️⃣ Kuwa na mipaka: Kuwa na mipaka ni muhimu katika kuheshimu makubaliano ya kufanya ngono. Weka mipaka wazi na uwaeleze wengine kuhusu mipaka hiyo. Kwa mfano, unaweza kusema, "Siwezi kufanya ngono kabla ya ndoa" au "Ninaomba tuvumiliane na kusubiri mpaka tujenge uhusiano imara."

5️⃣ Usiwe na hofu ya kuongea: Kuwa na ujasiri wa kuzungumza kuhusu ngono ni jambo muhimu sana. Usiogope kueleza hisia zako na mapenzi yako. Ikiwa mwenzi wako anaona kuna kitu ulichosema ambacho hakieleweki, fanya mazungumzo zaidi ili kuondoa hofu na kuleta uelewa.

6️⃣ Jifunze kusema hapana: Ni muhimu kuwa na ujasiri wa kusema hapana ikiwa kuna jambo ambalo hauko tayari kulifanya. Usiwahi kujisikia vibaya au aibu kwa kusema hapana, kwa sababu kujisikia vibaya kutafanya ujisikie mbaya zaidi baadaye.

7️⃣ Fuata maadili: Kama vijana wenye maadili mema, tunapaswa kuzingatia maadili yetu katika maisha yetu ya ujana. Maadili yetu yanatufundisha kuheshimu mwili wetu na kusubiri mpaka ndoa kabla ya kufanya ngono. Kujiweka katika maadili yetu kutatusaidia kuepuka maumivu ya moyo na kutunza hadhi yetu.

8️⃣ Tafuta ushauri: Ikiwa una shaka au wasiwasi wowote juu ya maamuzi yako kuhusu ngono, ni muhimu kutafuta ushauri kutoka kwa watu wenye uzoefu na wenye busara. Watakuwa na uwezo wa kukupa mwongozo na kushiriki maarifa yao ili uweze kuchukua maamuzi sahihi.

9️⃣ Jijengee ujasiri: Kujijengea ujasiri ni muhimu katika kuheshimu makubaliano ya kufanya ngono. Jiamini na tambua kuwa unaweza kufanya maamuzi sahihi kwa ajili yako mwenyewe. Jifunze kuwa na thamani kwa kile unachofanya na usikubali kuwa chini ya yale unayostahili.

🔟 Kuwa na marafiki wa kweli: Kuwa na marafiki wanaokuheshimu na kukupenda ni muhimu sana. Marafiki hawa watakusaidia kusimama imara katika maamuzi yako na kukuunga mkono. Kuwa nao karibu na wategemee wakati unahitaji msaada au faraja.

1️⃣1️⃣ Weka malengo: Kuweka malengo ya maisha yako itakusaidia kukaa imara katika kutambua na kuheshimu makubaliano ya kufanya ngono. Kumbuka malengo yako na jiwekee kipimo cha kufikia malengo hayo kabla ya kujihusisha katika ngono. Kwa mfano, unaweza kuwa na lengo la kuhitimu masomo na kupata ajira kabla ya kujihusisha katika mahusiano ya ngono.

1️⃣2️⃣ Jitambue kwa kujifunza: Kujifunza na kujiongeza ni njia nzuri ya kuboresha uelewa wako kuhusu mahusiano na ngono. Soma vitabu, wasikilize wataalamu, au jiunge na vikundi vya vijana ambao wanajadili masuala haya kwa uwazi. Hii itakusaidia kuwa na maarifa sahihi na kufanya maamuzi bora.

1️⃣3️⃣ Amini katika ndoa na usafi wa moyo: Ndoto ya kuwa katika ndoa yenye upendo na furaha ni kitu ambacho tunapaswa kuamini na kukitafuta. Kuwa na imani katika ndoa na kusubiri mpaka ndoa kabla ya kufanya ngono ni njia bora ya kujilinda na kuheshimu mwenzi wako.

1️⃣4️⃣ Jiweke busy: Kuwa na shughuli nyingi na kujihusisha na vitu vya kujenga ni njia nzuri ya kuzuia kushawishiwa kufanya ngono kabla ya wakati. Jiunge na klabu za michezo au shughuli za kujitolea ili kukupa fursa za kujifunza, kukua, na kujijenga.

1️⃣5️⃣ Kumbuka, maisha ni safari: Maisha ni safari ndefu yenye changamoto na furaha. Hakuna haraka ya kufika mwisho. Jifunze kufurahia kila hatua na kukua katika maamuzi yako. Kumbuka kuwa kusubiri mpaka ndoa kabla ya kufanya ngono ni njia bora ya kujilinda na kuheshimu mwili wako, na mwishowe itakufanya uhisi fahari na kujiheshimu.

Kwa hivyo, vijana wapendwa, hebu tuimarishe maamuzi yetu kuhusu ngono na tuwe na ujasiri wa kutambua na kuheshimu makubaliano yetu. Kumbuka kuwa kujilinda na kuheshimu ni jambo la thamani sana. Tafadhali shiriki maoni yako na jinsi unavyoona suala hili. Je, una maoni gani juu ya kusubiri mpaka ndoa kabla ya kufanya ngono? Je, una vidokezo vingine vya kuongeza kuhusu jinsi ya kujifunza kutambua na kuheshimu makubaliano ya kufanya ngono? Tuache tujifunze kutoka kwako! 🌟

Watu wengi katika jamii hawana uelewa unaotosheleza kuhusu
ulemavu wa ngozi na ulemavu wa macho wa Albino.
Hii ndiyo sababu mara nyingi jamii inawatenga ikiamini kuwa
inawalinda ili wasipatwe na madhara ya ziada. Wanaweza
vilevile kuwatenga hata kwa kuwazuia kufanya kazi ambazo
wanazimudu bila sababu za msingi au bila kusikiliza maoni yao.
Watu wanapaswa kuzingatia mapungufu walio nayo Albino na
kuwapa kazi kwa kuzingatia uwezo walionao. Kwa mfano kufanya
kazi katika jua kwa muda mrefu ni jambo lisilofaa au kumtaka
Albino asome kwa muda mrefu inaweza kumshinda. Ni muhimu
pia kwa mtu anayeishi na ualbino kujielewa, kujitambua na

kukubaliana na hali hii kwa kuchagua kazi ambazo zitaendana
na mapungufu hayo au kukabiliana na hali yenyewe.

Njia pekee ya kujitambua kama umepata maambukizo ya
VVU ni kufanya kipimo cha damu (HIV-test). Vipimo hivi
vinapatikana katika vituo vya afya na pia kupitia vituo maalumu
vya ushauri nasaha vya kupima kama vile vya Angaza, huduma
hizi zimesambaa nchi nzima. Kipimo hiki huchukua kiasi kidogo
cha damu na kawaida majibu hupatikana baada ya muda mfupi.
Mshauri nasaha ataongea na wewe na kukuelimisha zaidi kuhusu
kipimo na maana ya majibu.

Katika miezi sita ya mwanzo baada ya kujifungua, mwanamke anayenyonyesha mtoto anapata kinga ya mimba kwa asilimia kubwa. Lakini i i inabidi mama anyonyeshe mtoto kwa kipindi kirefu (muda wote mtoto awe ananyonya maziwa ya mama tu na anyonye kila anapohitaji) na vilevile mama awe hajaanza kupata hedhi yake. Kama mama ameanza kupata hedhi yake au kama anampa mtoto chakula kingine, anaweza kupata mimba tena. Kwa hivyo, anashauriwa kutumia njia za kupanga uzazi i i ili kuzuia mimba za mfululizo.

Inakadiriwa huchukua miezi mitatu tangu kuambukizwa na VVU hadi i virusi hivyo vionekane kwenye damu. Itakuwa kazi bure kukimbilia kwenda kupima VVU mara tu baada ya kufanya ngono isiyo salama. Inabidi kusubiri miezi mitatu kabla ya kwenda kwenye Ushauri Nasihi na Upimaji wa Hiari.