Kuna i imani potofu kwamba wote wenye matatizo ya akili wamekuwa hivyo kutokana na matumizi ya dawa za kulevya. Hii siyo kweli. Lakini dawa za kulevya nyingine huleta ulemavu wa akili. Hizi ni zile zii twazo vichagamsho kama kokaini na mirungi. Pale zitumiwapo kwa viwango vikubwa mtu huchanganyikiwa kwa muda wa siku chache au wiki nzima. Hii hutokea pia kwa bangi.

Utumiaji wa nguvu
katika mahusiano ya
ujinsia unavunja haki
za uzazi na haki za
binadamu. Uhusiano
wa ujinsia ni muhimu
uwe katika misingi ya
maelewano, kuheshimiana,
na Huwezi kunikataa
mapenzi kwa
kila mmoja wenu.

Katika baadhi ya
tamaduni , mwanamume
ndiye mwenye mamlaka
na anakubalika kwamba anaweza kutumia nguvu. Ingawaje utamaduni
unatakiwa kujenga na kutia moyo uhusiano mzuri katika jamii.
Utamaduni wetu hauna budi kuimarisha thamani ambayo
itaheshimu hadhi ya utu na usiruhusu utumiaji wa nguvu. Kila
jambo ambalo linavunja haki ya mtu na kumdhalilisha hadhi ya
utu haliwezi kukubalika na kupokelewa.

Ndiyo, hii i ii inawezekana. Lakini ujue kwamba watu wanaotumia dawa za kulevya huwa dhaifu kisaikolojia na kiumbile kwa maana hiyo wanaweza wasiwe katika hali nzuri ya kupata watoto. Hawajali afya zao. Wanakosa hisia na hutumia muda mwingi kushiriki katika matumizi ya dawa za kulevya; pia hutumia fedha nyingi. Haya si mazingira mazuri ya kulea watoto.

Pombe huingia kwenye damu na kuzunguka mwili mzima pamoja
na kwenye ubongo wako. Ina madhara kwa viungo vya mwili
wako na ubongo wako na hivyo huathiri tabia na hisia zako.

Unywaji wa pombe kupita kiasi unaweza kuathiri viungo vingi
kwa mfano, ini ambalo ndilo huathirika zaidi. Ini hilo linafanya
kazi ya kufyonza kilevi katika mwili wako. Kama ukinywa zaidi
utaathiri ini kiasi kwamba halitaweza kufanya kazi kikamilifu au
litashindwa kabisa hatimaye utakufa. Kilevi kingi husababisha
kansa ya ini na tumbo.

Hatari kubwa siku hizi ni kupata na kusambaza virusi vya
UKIMWI. Mlevi mara nyingi huwa mzembe na husahau kinga
muhimu kama vile kutumia kondomu wakati wa kufanya mapenzi.
Anaweza pia kufanya mapenzi na watu ambao hafahamu afya
zao, kama ni wagonjwa au la. Zaidi ya hayo mlevi mara nyingi
huwa dhaifu, hivyo ni rahisi kushambuliwa na magonjwa
mbalimbali pamoja na VVU.

Pombe inaathiri pia uwezo wa kufanya tendo la ndoa. Huwa ni
vigumu kwa uume kusimama. Pia huathiri ubongo hasa sehemu
zile zinazomiliki ufahamu na mihemko.

Kwanza unaweza kujisikia mchangamfu na huru, lakini mara
tu unaanza kujisikia taabu na kushindwa kutembea vizuri.
Utakuwa na matatizo ya kutoona vizuri na matatizo ya kutoa
uamuzi sahihi. Watu huanza kuwa na vijitabia vya ajabu na
vipya baada ya kulewa. Kugombana na watu wengine na kufanya
mambo yasiyokubalika kama vile kujikojolea mbele za watu.
Kama utaendelea kunywa kuna uwezekano mkubwa wa kupata
madhara. Kila dhara huharibu mamilioni ya seli za ubongo wa
binadamu.

Kwanza hutakuwa na kumbukumbu ya nini kimetokea, lakini
unaweza pia kupoteza kabisa kumbukumbu zako. Kama ukinywa
pombe kupita kiasi kwa muda mrefu unaweza kupungukiwa
akili na mwisho kuharibu kabisa akili. Pombe pia ni dawa ya
kulevya kwani huweza kukutawala. Watu waliotawaliwa na
pombe, hutumia pesa nyingi na muda mwingi kwenye pombe,
hali ambayo inaweza kuwa ni mzigo mzito kwa familia na jamii,
na pindi mtu anapotawaliwa, ni vigumu kunywa kidogo au kuacha
kabisa. Kama mtu atajaribu kuacha, hupata matatizo kama
kutetemeka, mapigo ya moyo kuongezeka, kutokwa na jasho
jingi, na kukosa usingizi wakati wa usiku. Hali hiyo husababisha
maumivu na ni hatari kwa watu ambao wametawaliwa na pombe.

Je, Ni Sahihi Kuanza Kujihusisha na Ngono nikiwa na Mpenzi Wangu? 🤔

Jambo zuri kujiuliza! Ni wazi kwamba, kujihusisha na ngono ni suala nyeti sana. Wakati mwingine, vijana huwa na presha ya kuanza kujihusisha na ngono mapema katika uhusiano wao. Hata hivyo, ni muhimu kuzingatia mambo kadhaa kabla ya kufanya uamuzi huo muhimu. Hapa kuna mambo ya kufikiria:

1️⃣ Umri: Je, wewe na mpenzi wako mna umri unaoruhusiwa kisheria kujihusisha na ngono? Sheria nyingi za nchi yetu zinahitaji mtu awe na umri wa miaka 18 au zaidi kuwa na uwezo wa kujihusisha na ngono. Kuheshimu sheria ni jambo muhimu sana.

2️⃣ Uwazi: Je, mpenzi wako anafahamu wazi nia yako ya kuanza kujihusisha na ngono? Uwazi na mawasiliano ya wazi ni muhimu sana katika uhusiano wowote. Jitahidi kuwasiliana na mpenzi wako kuhusu hisia zako na tamaa zako ili muweze kufikia uamuzi sahihi pamoja.

3️⃣ Hali ya Kihisia: Je, unajisikia tayari kihisia kuanza kujihusisha na ngono? Kujihusisha na ngono ni jambo la kihisia na linahitaji maandalizi ya kutosha. Kama bado hujisikii tayari au una wasiwasi, ni vyema kusubiri hadi uwe na uhakika kabisa.

4️⃣ Ulinzi: Je, mna ufahamu wa umuhimu wa kutumia njia za kuzuia mimba na magonjwa ya zinaa? Kujihusisha na ngono bila kinga kunaweza kusababisha madhara makubwa ya afya na maisha. Hakikisha kuwa mnaelewa umuhimu wa kutumia kinga na mnazingatia kanuni za usalama.

5️⃣ Thamani na Maadili: Je, kujihusisha na ngono kabla ya ndoa ni kinyume na thamani na maadili yako? Kila mtu ana thamani na maadili yake, na ni muhimu kusimama kidete katika kuyaheshimu. Kujihusisha na ngono kabla ya ndoa inaweza kuwa kinyume na maadili yako na kusababisha mizozo ya kihisia.

6️⃣ Ndoto na Malengo: Je, kujihusisha na ngono kwa sasa kutaharibu ndoto na malengo yako ya baadaye? Ni vyema kuwa na mwelekeo na malengo katika maisha yako. Kujihusisha na ngono kabla ya wakati inaweza kuathiri uwezo wako wa kufikia malengo yako ya baadaye, kama vile kumaliza masomo au kupata ajira bora.

7️⃣ Uhusiano Imara: Je, uhusiano wako na mpenzi wako ni imara na thabiti? Kujihusisha na ngono kunahitaji msingi imara wa uhusiano. Kama uhusiano wenu bado una changamoto na migogoro, inaweza kuwa vyema kusubiri hadi muwe imara zaidi kabla ya kuanza kujihusisha na ngono.

8️⃣ Kujali hisia za mwenzi wako: Je, una uhakika kuwa mwenzi wako yupo tayari kujihusisha na ngono? Ni muhimu kuheshimu hisia na maoni ya mwenzi wako. Kama mpenzi wako bado hajisikii tayari, ni vyema kusubiri hadi atakapokuwa tayari.

9️⃣ Kufanya maamuzi binafsi: Kumbuka, maamuzi kuhusu kujihusisha na ngono ni ya kibinafsi na hakuna jibu sahihi au la. Ni wewe pekee ndiye unayejua kile kinachokufaa zaidi. Fikiria kwa kina na jipe muda wa kutosha kabla ya kufanya uamuzi.

🔟 Kusaidiana: Je, unajisikia kuwa tayari kujihusisha na ngono ili tu kumridhisha mpenzi wako? Uhusiano mzuri ni kuhusu kusaidiana na kuheshimiana. Hakikisha kwamba maamuzi yako yanaendana na thamani na maadili yako binafsi, badala ya kufanya kila kitu ili tu kumfurahisha mwenzi wako.

1️⃣1️⃣ Kujitambua: Je, unajisikia kuwa tayari kujihusisha na ngono kwa sababu ya shinikizo la rika au tamaduni? Ni muhimu kujitambua na kuheshimu maamuzi yako binafsi. Usifanye kitu ambacho hujisikii kuwa sahihi kwako tu kwa sababu ya shinikizo kutoka nje.

1️⃣2️⃣ Kuelimisha: Je, umepata elimu sahihi kuhusu ngono na afya ya uzazi? Elimu ni ufunguo wa kufanya maamuzi sahihi. Hakikisha kuwa umepata elimu sahihi kuhusu ngono, kinga dhidi ya magonjwa ya zinaa, na uzazi wa mpango ili uweze kufanya maamuzi yenye hekima.

1️⃣3️⃣ Kujali mustakabali wako: Je, unafikiria juu ya mustakabali wako na uwezekano wa kuwa na familia ya kudumu? Kujihusisha na ngono kunaweza kuwa na athari kubwa kwa mustakabali wako, ikiwa ni pamoja na kuzaa mapema au kusababisha mimba isiyotarajiwa. Hakikisha unafikiria juu ya mustakabali wako na uwezekano wa kuwa na familia ya kudumu kabla ya kufanya uamuzi.

1️⃣4️⃣ Kuwa na malengo ya muda mrefu: Je, unapenda kujihusisha na ngono kwa sababu tu ni jambo linalofurahisha kwa sasa? Ni muhimu kuwa na malengo ya muda mrefu katika maisha. Kujihusisha na ngono kunaweza kuwa jambo la muda mfupi na lenye hatari kubwa. Kuwa na malengo ya muda mrefu kunaweza kukusaidia kusimama kidete na kufanya maamuzi sahihi.

1️⃣5️⃣ Kungojea hadi ndoa: Kwa kweli, njia bora kabisa ya kuepuka shida zote zinazoweza kutokea ni kungojea hadi ndoa kabla ya kujihusisha na ngono. Kwa kufanya hivyo, unawapa nafasi wewe na mpenzi wako kujenga msingi imara wa uhusiano wenu, kutambua thamani ya ahadi ya ndoa, na kuweka malengo ya muda mrefu ya maisha yenu.

Kwa uhakika kabisa, ni muhimu kufanya uamuzi sahihi ambao utakuongoza katika maisha yako ya baadaye. Kila mtu ana maoni na maadili tofauti, kwa hivyo ni muhimu kuzingatia mambo yote kabla ya kufanya uamuzi. Kumbuka, njia bora ya kuepuka hatari na shida za kujihusisha na ngono ni kungojea hadi ndoa. Jiwekee malengo na angalia mustakabali wako na uwezekano wa kuwa na familia ya kudumu. Uchaguzi ni wako! Je, una maoni gani juu

Jinsi ya Kukabiliana na Ushinikizaji wa Kufanya Ngono kabla ya Wakati

Karibu vijana wapendwa! Leo, tunajadili suala muhimu sana ambalo linaweza kuwa changamoto kubwa katika maisha yetu ya ujana. Ushinikizaji wa kufanya ngono kabla ya wakati ni kitu kinachoweza kuzusha hisia tofauti ndani yetu. Lakini usijali, nipo hapa kukupa vidokezo vyenye nguvu kukabiliana na shinikizo hili na kudumisha utakatifu hadi ndoa. 🙌😊

1. Elewa thamani yako 😇: Weka akilini kwamba wewe ni mtu muhimu sana na una haki ya kuamua ni lini na na nani utakayeshiriki maisha yako ya kimwili. Jiwekee msingi mzuri na kumbuka dhamira yako ya kusubiri hadi ndoa. Pia, kuwa na ufahamu wa thamani yako kutakusaidia kuepuka kushawishiwa na watu wasio na nia njema. 🌟

2. Tafuta msaada wa marafiki wa kweli 🤝: Marafiki wa kweli ni hazina adimu katika maisha yetu. Watakuunga mkono katika uamuzi wako wa kusubiri hadi ndoa na kusimama nawe dhidi ya ushawishi wa kufanya ngono mapema. Pia, hakikisha una marafiki ambao wanashiriki maadili yako na wanakuunga mkono katika kufuata njia sahihi. 🙏💪

3. Jifunze kusema hapana 👌: Ikiwa unaona shinikizo la kufanya ngono kabla ya wakati, jifunze kuwa na ujasiri na kusema hapana. Kuweka mipaka yako wazi na kusimama imara kutakuwezesha kuwa na nguvu ya kudhibiti maamuzi yako na kuepuka kujuta baadaye. Kumbuka, ni wewe ndiye unayeamua juu ya mwili wako. 💪🚫

4. Tambua athari zinazoweza kutokea 🚦: Fikiria juu ya athari za kufanya ngono kabla ya wakati. Kwa mfano, hatari ya kupata mimba katika umri mdogo, hatari ya maambukizi ya magonjwa ya zinaa na hatari ya kuharibu uhusiano wako wa baadaye. Kukumbuka athari hizi kunaweza kukupa motisha ya kuendelea kusubiri hadi ndoa. 🤔🚧

5. Jenga uhusiano mzuri na wazazi wako 👪: Wazazi wako wana hekima na uzoefu ambao unaweza kujifunza kutoka kwao. Kujenga uhusiano mzuri na wazazi wako kutakusaidia kupata ushauri wao na kuelewa umuhimu wa kusubiri hadi ndoa. Pia, wazazi wako watakusaidia kukabiliana na shinikizo la kufanya ngono kabla ya wakati. 📚👨‍👩‍👧‍👦

6. Jiwekee malengo ya baadaye 🎯: Kujiwekea malengo ya baadaye kunaweza kukusaidia kusimama imara na kukabiliana na shinikizo la kufanya ngono kabla ya wakati. Kwa mfano, jiulize unataka kufikia nini katika kazi yako, ndoto zako za kifamilia, na jinsi unavyotaka kuheshimiwa na mwenzi wako wa baadaye. Malengo haya yatakusaidia kudumisha utakatifu wako. 💼💑😊

7. Jifunze kudhibiti hisia zako 💭: Hisia za kimwili zinaweza kuwa ngumu kudhibiti, lakini ni muhimu kujifunza jinsi ya kuzidhibiti. Kwa mfano, unaweza kumweleza mwenzi wako jinsi unavyojisikia na pamoja mje na njia za kujengea urafiki badala ya kuangukia katika ngono. Kumbuka, upendo wa kweli ni zaidi ya mwili tu. 🤗❤️

8. Tafuta burudani zenye afya 🎶: Kufanya shughuli zenye afya na burudani zenye kujenga kunaweza kukusaidia kukabiliana na shinikizo la kufanya ngono kabla ya wakati. Kwa mfano, kujumuika na marafiki, kujifunza kucheza muziki, kusoma vitabu au kushiriki katika shughuli za kimwili kama michezo. Burudani hizi zitakusaidia kujenga utu wako na kuondoa msongo wa mawazo. 🎶😄🏀

9. Jifunze kujithamini na kujikubali 😊: Kujielewa na kujikubali ni sehemu muhimu ya kukabiliana na shinikizo la kufanya ngono kabla ya wakati. Kumbuka, wewe ni wa pekee na unastahili kuheshimiwa kama vile unavyoheshimu wengine. Kujithamini kunakusaidia kuwa na uhakika wa thamani yako na kuwa na uwezo wa kufanya maamuzi sahihi. 🌟😇

10. Jifunze kutoka kwa watu wengine 💡: Kuna watu wengi ambao wamechagua kusubiri hadi ndoa na kuishi maisha ya utakatifu. Jiunge na vikundi vya vijana au makanisa yanayounga mkono maisha ya kusubiri ndoa. Kusikia hadithi zao na kushiriki uzoefu wako kunaweza kukupa nguvu na msukumo wa kudumu katika uamuzi wako. 🙌👥

Kwa umakini na uamuzi, unaweza kukabiliana na ushinikizaji wa kufanya ngono kabla ya wakati. Kumbuka, maisha yako ni muhimu sana na unayo nguvu ya kuishi maisha ya utakatifu. Kuwa na subira na uzingatie maadili ya Kiafrika yanayokubalika. Epuka shinikizo na jiwekee malengo. Je, unafikiri utadumisha utakatifu hadi ndoa? Unapata changamoto gani katika kukabiliana na ushinikizaji huo? Share mawazo yako na tushirikiane katika safari hii nzuri ya kusubiri hadi ndoa! 💪😊🌟

Hata kama utafanya kila kitu usibakwe bado inaweza ikatokea.
Ubakaji na unyanyasaji wa ujinsia unaweza kutokea kwa kila mtu.
Hata hivyo kuna baadhi ya vitu ambavyo vinaweza kupunguza
hatari ya kubakwa.
Jizuie usiwe peke yako kwenye giza, kutembea peke yako
katika misitu au sehemu ambazo zina watu wachache, kuchota
maji sehemu ya mbali. Hakikisha kuwa kuna watu karibuni wa
kukusaidia iwapo kuna hatari. Pia jihadhari na watu walevi na
sehemu ya kunywea pombe maana watu walevi wanaweza wakawa
hatari. Iwapo umelazimika kufanya kazi katika mazingira
ya hatari, jaribu kujadili tatizo hili na wazazi wako au mtu
unayemwamini na muulize huyu mwanamume au mwanamke
azungumze na wazazi wako.
Usikubali zawadi au upendeleo, kama unafikiri unapewa wewe
kwa kubadilishana na ngono. Kama unajisikia unatishwa jaribu
kukimbia na piga kelele kwa kutafuta msaada mara moja.
Utafiti umeonyesha kuwa wasichana au wanawake ambao kwa
ushupavu wanasema hapana na ambao wanathubutu kupiga
kelele na kuvutia hisia za wengine wakati wanaposhambuliwa
wana hatari kidogo ya kubakwa. Unapokuwa unajitetea kwa
uhakika unapoanza unachopenda na usichopenda, ni sehemu
muhimu ya kujilinda.

Wakati wa makuzi au kipindi cha kubalehe, wavulana hupitia mabadiliko mbalimbali ya kimwili, kihisia, na kiakili. Mabadiliko haya yanaletwa na ongezeko la homoni, haswa testosterone. Hapa chini ni mabadiliko muhimu yanayotokea kwenye miili ya wavulana wakati huu wa kubalehe:

1. Ukuaji wa Viungo vya Uzazi: Testicles (korodani) na uume hukua na kuongezeka kwa ukubwa.
2. Uzalishaji wa Manii: Wavulana huanza kuzalisha manii, na hivyo kuweza kutungisha mimba.
3. Ukuaji wa Nywele: Nywele huanza kuota katika sehemu mbalimbali za mwili kama usoni, kwapani, sehemu za siri, na kifuani.
4. Sauti Ya Kunong’ona: Kuna mabadiliko ya sauti ambapo sauti huanza kubadilika na kuwa nzito.
5. Ukuaji wa Misuli na Mifupa: Kunakuwa na ongezeko la ukuaji wa misuli na mifupa, na mara nyingi wavulana hukua urefu na mapana.
6. Mwili Kujaa: Wavulana hupata ongezeko la uzito na uwezo wa mwili kufanya kazi za nguvu unaimarika.
7. Mabadiliko ya Kihisia na Kiakili: Wavulana hupitia mabadiliko ya kihisia, ikiwemo kuanza kuvutiwa kimapenzi na wenzao, pia huweza kupitia mihemko isiyo thabiti.
8. Chunusi: Kwenye uso na sehemu nyingine, chunusi zinaweza kutokea kutokana na mabadiliko ya homoni.

Ukuaji huu ni sehemu ya kawaida ya kukua na kila mvulana hupitia mabadiliko kwa kasi na namna yake mwenyewe.

Mabadiliko ya kimwili

• Utaongezeka urefu na uzito, mikono na mabega yatakuwa na nguvu zaidi, uume na korodani zitaongezeka ukubwa;
• Ngozi yako i takuwa na mafuta zaidi na unaweza kuota chunusi usoni;
• Kuota nywele sehemu za siri, makwapani na hatimaye usoni na kwenye kifua
• Kubadilika sauti na kuwa nzito; na
• Uume kusimama / kudinda mara kwa mara na utaanza kuota ndoto nyevu

mabadiliko ya kihisia

• Utaanza kuwa na hisia za kutaka kujamii ana, moyo kwenda mbio, na kuwa na msisimko ukimwona msichana unayekuvutia
• Mvutio kwa wasichana utaongezeka na utaanza kujali namna unavyotaka kuonekana; na
• Kuanza kujiamini, kutotaka kulazimishwa kufanya mbaadhi ya vitu na wewe kutaka kuonekana kama mtu mzima anayeweza kufanya maamuzi pekee yake

Mabadiliko haya ni jambo la kawaida kwa mvulana balehe. Kumbuka, kila mvulana anapitia mabadiliko haya katika nyakati tofauti na ukali / nguvu tofauti.

Jambo la muhimu ni kuwasiliana kwa karibu i ili kuelewa mawazo na matatizo ya rafiki yako. Hakikisha unakuwa muwazi na mkweli. Mkielewana vizuri mnaweza kufurahia mazungumzo yenu vizuri. Vilevile mnaweza kusaidiana katika kutatua matatizo yanayoweza kumkabili mmoja wenu. Kwa kufanya hivyo mtajenga moyo wa kuaminiana.

Ili kudumisha urafiki wenu unashauriwa kuonyesha upendo wa hali ya juu. Jitahidi usiwe na marafiki wengine na mthibitishie kwamba yeye pekee ndiye unayempenda na uko mwaminifu kwake.

Utamfahamu vizuri rafiki yako iwapo mtazungumza mara kwa mara juu ya maisha yenu. Kwa mfano mnaweza kuzungumzia mipango ya uhusiano wenu, vitu anavyopendelea kufanya baada ya saa za kazi au masomo, watu anaowasiliana na kuandikiana nao. Iwapo mawasiliano yenu yatakuwa mazuri na iwapo utachunguza uhusiano wake na watu wengine utahisi kama kweli mnaaminiana.

Hata hivyo, iwapo hutaweza kumwamini rafiki yako na kama unahisi kwamba hata yeye hakuamini, jiulize kwamba kwa nini iwe hivyo. Je, inawezekana huyu mtu hanifai? Au, inaweza kuwa mapenzi yako ni kidogo kiasi ambacho siwezi kuzuia vishawishi vingine?

Kutoa zawadi kwa mtu kwa kubadilishana ili kujamiiana
ni unyanyasaji mbaya. Iwapo mpokeaji wa zawadi hajakubali
kujamiiana na unamlazimisha, mwanamume au mwanamke
kujamiiana hapo hiyo ni unyanyasaji na unamwonea kwa sababu
jambo hilo la kujamiiana lilikuwa halikubaliki kwa mtu yule.
Hapa Tanzania kosa la namna hii hujulikana kama unyanyasaji/
unyonyaji wa ujinsia10 ambapo mtu hufikiria kutumia fedha,
mali au msaada kwa mtoto au wazazi kwa kusudi la kumpata ili
ajamiiane naye.

Uwe mwangalifu unapopewa zawadi, alama za juu shuleni, au
kuajiriwa kwa ajili ya kubadilishana na ngono. Kila mara uliza na
jaribu kuelewa kwa nini zawadi inatolewa kwako.
Usikubali zawadi yoyote au pesa, kama unafikiri kuwa huyo mtu
anayekupa hongo kama zawadi, anakutegemea wewe kujamiiana
naye kwa kubadilishana na hiyo zawadi aliyokupa. Ni jambo
la majaribu kukubali
zawadi au pesa, hasa pale
unapohitaji, lakini fikiri
hatari itakayokupata kwa
kujamiiana kama vile mimba
usiyoitarajia, magonjwa
yaenezwayo kwa njia ya
kujamiiana hata Virusi na
Ukimwi.

Jambo la msingi ni kutokukata tamaa na kuwa na matumaini. Mara nyingine i inasaidia kama utakuwa na mazungumzo na watu ambao tayari wanaishi na Virusi vya UKIMWI na UKIMWI au marafiki na ndugu unaowaamini. Jaribu kuongea na mwenzi wako i ili kumfahamisha juu ya hali yako ya maambukizi. Yeye pia anaweza kuwa ameambukizwa na angependa kupima. Ni muhimu kuzingatia kanuni muhimu za afya nzuri kama vile kula vyakula vyenye mlo kamili na kujiweka katika hali ya usafi. Kwa mantiki hiyo hiyo ni lazima kuharakisha kutibu maradhi mengine yatakayojitokeza. Watu wanaoishi na virusi i vya UKIMWI wanashauriwa wasitumie pombe wala kuvuta sigara, kwa sababu vyote hivyo huchangia katika kudhoofisha mwili. Kama watafanya ngono, ni lazima watumie kondomu i ili wasiambukize wengine.
Aliyeambukizwa, baada ya miaka kinga ya mwili i wake i itaanza kupungua na atatakiwa kupata dawa za kupunguza makali ya UKIMWI (ARV).
Kama mtu aliyeambukizwa na virusi vya UKIMWI atazingatia masharti haya, kuna uwezekano wa kuishi na kufurahia maisha kwa miaka mingi.

Kwa kawaida urefu wa uume ambao haujasisimuka kwa wastani ni kati ya sentimeta 7 na 10, na uume uliosimama ni sentimeta 13 hadi 18. Si lazima kwamba maumbile ya mtu yawiane na viungo vya uzazi.

Na vile vile katika kujamii ana, jambo la vipimo vya uume si la msingi. Kilicho muhimu ni afya nzuri ya watu wote wawili na kupendana kwao wenye uhusiano. Urefu wa uume si muhimu, kwa sababu sehemu nyingi zinazomridhisha mwanamke haziko ndani ya uke. Kuridhika au kutoridhika wakati wa kujamii ana hakutegemei urefu wa uume!

Sababu kuu ya ugumba unayoweza kujisababishia ni kupata magonjwa ya zinaa. Unaweza kuepuka kuwa mgumba kwa njia ya kuzuia kuambukizwa magonjwa ya zinaa. Magonjwa ya zinaa unaweza kuyazuia kwa njia ya kutojamii ana au kwa njia ya kutumia kondomu kila unapojamii ana. Kuna sababu nyingine za ugumba, nyingine unaweza kuzisababisha na nyingine ni za kimaumbile yako tangu ulipozaliwa.

Kutumia dawa za kulevya kwa kiasi kidogo kunaweza kusilete madhara i ila mpaka tu pale utakapoyazoea. Mara nyingi watu huanza kuhitaji dawa zaidi pale wanapozizoea na kupata madhara. Hii i ii inaweza kusababishia mtu kutawaliwa na dawa za kulevya. Mtumiaji wa dawa za kulevya anaweza kuwa mtegemezi wa dawa hizo bila ya kujijua. Kujaribu dawa za kulevya kunaweza kukawa na madhara kama “utaishia pabaya”. “Kuishia pabaya” ni jambo la kutisha na si la kufurahisha hata kidogo! Hali hiyo inaweza kutokea mara ya kwanza unapoanza kutumia bangi.