Albino wana ngozi nyeupe, nywele nyeupe au nyekundu na macho
ya kijivu au ya bluu. Ngozi yao ni nyeupe zaidi kuliko ndugu zao
wa familia moja au watu wa jamii yake
ambao hawana hali ya ualbino. Ngozi hii inaonekana zaidi kuwa
nyeupe katika familia za watu weusi, ingawaje, ualbino
hutokea kwa watu wa kila taifa, rangi, kabila na dini. Albino
wako katika mabara yote ulimwenguni.

Kizinda ni kiwambo laini kinachokuwepo ndani ya uke. Kiwambo hiki kina tundu katikati i i ili kuwezesha damu ya hedhi kupita kiurahisi. Ukubwa na unene wa kiwambo hiki hutofautiana kati ya msichana na msichana. Wakati wa tendo la kwanza la ngono, huchanika na kwa wengi i i inasababisha kutokwa damu. Lakini pia inawezekana kutokuwepo na tendo la kutokwa damu. Hii ni kwa sababu kiwambo hiki kina asili ya kunyumbuka sana na wakati mwingine tundu lake ni kubwa. Inawezekana pia kuwa kiwambo hiki tayari kilikuwa kimeharibiwa na sababu nyingine.

Ukitaka kuelewa jinsi mimba i inavyopatikana, lazima uelewe mzunguko wa hedhi wa mwanamke. Baada ya kuvunja ungo (yaani kupata hedhi kwa mara ya kwanza) msichana hupata hedhi mara moja kila mwezi. Kwa wanawake wengi ni kila baada ya siku 28, hata hivyo wengine huweza kupata hedhi chini au zaidi ya siku hizo.
Siku ya kwanza ya hedhi huhesabiwa kama siku ya kwanza ya mzunguko. Baada ya damu kutoka, yai moja linaanza kukua ndani ya kokwa. Na vilevile utando ndani ya mfuko wa uzazi huanza kujengeka i ili ukaribishe mimba. Kati ya siku 11 au 14 yai hupevuka ndani ya kokwa na halafu husafiri kwenye mrija

wa kupitisha mayai hadi mfuko wa uzazi. Mwanamke anapata mimba kama yai litaungana na mbegu ya kiume ndani ya mrija wa kupitisha mayai. Ina maana kwamba endapo atajamii ana kipindi cha siku chache kabla ya yai kupevuka au siku yai linapopevuka na kutoka kwenye kokwa, linarutubishwa wakati linaelekea kwenye mji wa mimba, na linapofika hapo kwenye mji wa mimba linatulia kwenye utando wa mji wa mimba. Mtoto anahifadhiwa na kukua ndani ya mji wa uzazi mpaka siku ya kuzaliwa. Kama yai halikurutubishwa, basi yai hufa na hutoka pamoja na utando wa mfuko wa uzazi na hutoka nje ya mwili wa mwanamke kama damu ya hedhi. Yaani, mwanamke atapata hedhi kama kawaida na atafahamu kwamba hajashika mimba.

Matumizi mabaya ya pombe ndiyo yanayosababisha kuenea kwa
VVU au magonjwa mengine yatokanayo na kujamiiana. Tabia
ya ulevi ya kupindukia huwaweka watu katika hatari kubwa ya
kupata na kueneza magonjwa haya.
Pombe husababisha watu kusahau hatari ya kuwa na wapenzi
wengi na pia kufanya mapenzi na watu ambao hawafahamu hali
za afya zao. Husahau kujilinda wao wenyewe na wapenzi wao, kwa
kutumia kondomu na kusahau majukumu yao ya familia.

Watu wanaokunywa pombe kupita kiasi hudhoofisha mfumo wa
kinga mwilini, hivyo basi, virusi huingia miilini mwao kirahisi.
Kumbuka, bado hakuna tiba ya UKIMWI. Njia pekee ya kinga
ni kubadili tabia.

Mwili wa mwanaume unatengeneza aina mbili za mbegu. Kuna mbegu zinazokua kuwa mtoto wa kiume na kuna mbegu zinazokua kuwa mtoto wa kike. Ile mbegu inayofika kwenye yai kwanza, inarutubisha yai na ni wakati uleule, jinsia ya mtoto i inatokea. Uwezekano wa kumpata mtoto wa kike au wa kiume unafanana, na hii ni kweli katika nchi zote duniani.

Ingawaje, akili zao hazina hitilafu watoto Albino mara nyingi
hawafanyi vizuri shuleni, na huchukuliwa kuwa ni wajinga kwa
sababu hawawezi kusoma vizuri ubaoni. Mara nyingi watoto
Albino hujikuta wameaachwa katika shughuli za nje, ya
madarasa zinazojumuisha wenzao shuleni.
Walimu lazima watambue watoto Albino darasani mwao na
wawe na mikakati maalumu wa kuwawezesha kufuatilia masomo.
Wanafamilia pamoja na walimu shuleni wahakikishe kuwa
Albino hawatengwi katika shughuli za vikundi. Kuwakutanisha
na Albino wenzao au na watu wenye Albino kwenye familia zao
na jamii kwa ujumla itawasaidia zaidi.
Watoto Albino wanajifunza kufidia upungufu walionao wa
kujithamini kwa kuweka jitihada katika masomo na shughuli
nyingine. Wana mwelekeo wa kushinda zaidi katika mambo
wanayojaribu. Watu weusi wengi wanaoishi na ualbino
wamefanikiwa kuwa mafundi wazuri, wanasheria, wakunge
wajasiriamali wataalamu wa kompyuta na hata maprofessa wa
vyuo vikuu.

Nifanyeje Kuzungumzia Suala la Ngono na Wazazi? 🤔

Karibu kwenye makala hii ambapo tutajadili jinsi ya kuzungumza kwa uwazi na wazazi wetu kuhusu suala la ngono. Ni muhimu kwetu vijana kuwa na mazungumzo haya na wazazi wetu ili kupata maelekezo sahihi na kupata ujasiri wa kufanya maamuzi sahihi katika maisha yetu ya mapenzi. Haya hapa ni ya kuzingatia:

1️⃣ Fanya mazungumzo ya wazi: Anza mazungumzo haya kwa ukweli na uwazi. Ongea kwa lugha inayoeleweka na kuwa tayari kujibu maswali yoyote watakayokuuliza.

2️⃣ Onyesha heshima: Wazazi wetu ni watu wanaotujali na kutujua vizuri. Kwa hiyo, tunapaswa kuwaheshimu na kuelezea changamoto zetu kwa upole na staha.

3️⃣ Elezea wasiwasi wako: Andika au sema wasiwasi wako juu ya suala la ngono. Kwa mfano, unaweza kusema "Nina wasiwasi juu ya kuelewa suala la ngono na athari zake katika maisha yangu. Ningependa kujua zaidi kutoka kwako."

4️⃣ Sikiliza kwa makini: Wakati wazazi wako wanazungumza, sikiliza kwa umakini. Jifunze kutoka kwao na uwe tayari kukubali ushauri wao.

5️⃣ Uliza maswali: Usiogope kuuliza maswali. Uzuri wa kuwa na mazungumzo haya ni kwamba unapata nafasi ya kujifunza zaidi. Kwa mfano, unaweza kuuliza "Je, kuna njia zozote za kuepuka hatari za ngono kabla ya ndoa?"

6️⃣ Tumia mifano ya kimaadili: Ili kueleza umuhimu wa kusubiri hadi ndoa, tumia mifano ya watu maarufu au hata ya kibinafsi. Kwa mfano, unaweza kusema "Kumbuka hadithi ya bibi yako na babu yako, walikuwa na mapenzi ya kweli na waliamua kusubiri hadi siku ya harusi yao."

7️⃣ Elezea athari za mapema: Eleza athari za kijamii, kimwili, na kiakili za kushiriki ngono kabla ya ndoa. Kuwa na maelezo ya kina na ya kweli ili kuwasaidia kuelewa umuhimu wa kusubiri.

8️⃣ Toa ufahamu kuhusu afya ya uzazi: Jenga ufahamu kuhusu afya ya uzazi na jinsi ngono zisizodhibitiwa zinaweza kusababisha matatizo ya kiafya kama vile magonjwa ya zinaa au mimba zisizotarajiwa.

9️⃣ Andika maazimio yako: Baada ya mazungumzo haya, weka maazimio yako kwa maandishi ili kuwa na mwongozo wazi juu ya jinsi utakavyoshughulikia suala la ngono. Kwa mfano, "Nimeamua kusubiri hadi siku ya harusi yangu kabla ya kuanza uhusiano wa kingono."

🔟 Tafuta msaada wa wataalamu: Ikiwa unahisi bado una maswali au wasiwasi, tafuta ushauri kutoka kwa wataalamu kama vile wazazi wengine, wazee au washauri wa ngono. Wanaweza kukupa mwongozo zaidi na kujibu maswali yako.

1️⃣1️⃣ Jihadharini na mitandao ya kijamii: Epuka taarifa zisizothibitishwa na vishawishi vya ngono kupitia mitandao ya kijamii. Fanya utafiti wa kuaminika na kuepuka kushiriki habari zisizo na thamani.

1️⃣2️⃣ Kuwa na marafiki wa karibu: Jenga uhusiano mzuri na marafiki wanaoshirikiana na maadili yako. Wasaidiane katika kuweka malengo na kusaidiana kujiepusha na vishawishi.

1️⃣3️⃣ Kuwa na shughuli za kujenga: Jishughulishe na shughuli zingine za kujenga kama kusoma, kucheza michezo, na kujitolea katika jamii. Hii itakusaidia kuepuka vishawishi vya ngono na kujenga uwezo wako kwa ujumla.

1️⃣4️⃣ Usisahau kuwa mpole: Tafadhali, usisahau kuwa mpole na kuheshimu maamuzi ya wazazi wako. Wakati mwingine, wanaweza kuwa na maoni tofauti, lakini ni muhimu kuelewa kuwa wanatujali na wanataka tuwe salama na furaha.

1️⃣5️⃣ Kumbuka, kusubiri ni bora: Kwa kuhitimisha, ninapenda kukuhamasisha kusubiri hadi ndoa kabla ya kushiriki ngono. Hii italeta furaha na amani katika maisha yako na itakulinda kutokana na hatari za afya na kijamii. Kuwa na ujasiri wa kuzungumza na wazazi wako na kuwauliza maswali yanayohusiana na suala hili. Watakusaidia kuelewa umuhimu wa kusubiri na kushikamana na maadili yako. Tuamini kwamba unaweza kufanya uamuzi sahihi na kuwa na maisha ya furaha na yenye mafanikio. Je, una maoni gani juu ya suala hili? Unaelewa umuhimu wa kusubiri hadi ndoa kabla ya ngono? Tungependa kusikia kutoka kwako! 🙌🌟

Athari za pombe kwa mtu anayeishi na ualbino ni sawa na zile
zinazowapata watu wengine.
Mtu akiwa katika hali ya ulevi anaweza kuzembea katika
kufanya uamuzi sahihi kwa mfano kuhatarisha maisha yake
kwa kuendesha baiskeli yake kimchoromchoro, kujamiiana
bila kuvaa kondomu na kadhalika. Mbali na hayo, watu wenye
matatizo ya kunywa pombe husahau kujiweka katika hali nzuri
kwa maana hawajali kula chakula. Tabia hii inamuweka katika
hatari ya kuandamwa na maradhi.
Pombe zinaweza pia kuingiliana na maisha/uhusiano wa kimwili.
Mwanzo kabisa pombe inaweza kukusisimua na kukufanya
mchangamfu (kutoona aibu), lakini kadiri unavyoendelea
kunywa unaanza kusinzia na kwa upande wa wanaume wengine,
uume kukosa nguvu. Unaweza kushawishika kutoa aibu uliyo
nayo kwa kunywa pombe lakini mara nyingi hii haileti mvuto
kutoka kwa wenzi wako.

Kunywa pombe pia kunaleta uharibifu wa kudumu kwenye ubongo
ambao unamfanya mtu kupata matatizo ya kumbukumbu.
Pombe imewekwa kwenye kundi la vilevi tegemezi. Mwili
ukishazoea pombe, ni rahisi sana watu kutumia pesa zote
kwa ajili ya pombe na kusahau kufanya mambo mengine
yatakayomletea maendeleo katika maisha yake.

Ndiyo, utaweza kuvipata virusi vya UKIMWI. Uwezekano wa kuambukizwa hautegemei umri wa mpenzi wako, lakini unategemea afya yake! Kama huyu msichana au mvulana tayari ameshapata virusi vya UKIMWI na unajamii ana naye utaweza kuambukizwa.
Mara nyingi huwezi kufahamu kama mtu ana virusi vya UKIMWI au hapana, kwa sababu katika hatua ya mwanzo baada ya kuambukizwa hakuna dalili zozote za kuugua.
Vilevile ni tabia mbaya sana kushawishi wasichana au wavulana wadogo kujamii ana. Kwa usalama na faida ya wote, mnashauriwa kuacha mapenzi na wasichana au wavulana wadogo.

Ulemavu maana yake ni hitilafu katika mwili au akili inayomwekea
mipaka mtu asiweze kufanikisha shughuli fulani katika maisha
yake. Albino wanatambuliwa kama watu wenye ulemavu Tanzania
hasa kwa ajili ya uwezo wao wa kutokuweza kuona vizuri. Dalili
za kutokuwa na uwezo wa kuona hutofautiana kuanzia wale
ambao hawaoni karibu, wasioweza kuona mbali na wale ambao
wanashindwa kuona vizuri au kuona mawingumawingu.

Ndiyo msichana anaweza kupata mimba kwa kujamiiana mara
moja tu bila kujali ana rangi gani ya ngozi. Wasichana weupe,
weusi na wanaoishi na ualbino au wasio na ulemavu wa ngozi
wanafanana wote inapokuja kwenye suala la uwezekano wa
kupata mimba. Kinachobainisha/ kinachosababisha upatikanaji
wa mimba ni wakati tendo la kujamiiana linapofanywa na hatua
ya mzunguko wa hedhi. Kama yai lililopevuka kwa ajili ya
kurutubishwa litakuwa tayari basi ujauzito utatokea mara tu
baada ya mbegu ya mwanaume kuingia, (wakati wa kujamiiana).
Ujauzito unaweza kutokea hata kama msichana alikuwa bado
bikira na ni mara yake ya kwanza kujamiiana.

Watu ambao wanaonekana tofauti na wengine (ama kwa misingi
ya kabila, rangi, dini, kimo au hata ualbino) wanapata shida
ya kujichanganya katika jamii. Jambo hili linazidi kufanya hali
kuwa ngumu katika kupata nafasi ya kuanza uhusiano. Kwa hiyo,
siyo sahihi kulinganisha hali hii kwa watu wanaoishi na ualbino
kwani hali hii huwatokea watu tofauti.
Albino labda hawajiamini katika kuanzisha uhusiano wa
kimapenzi kutokana na uzoefu wa kunyanyapaliwa na kubaguliwa.
Wao mara nyingi wanakuwa na woga wa kukataliwa na labda
aliye na nia ya kutaka kuwa mwenzi. Awali ya yote ni kwamba
ili upendwe ni lazima wewe ujiamini na kujipenda mwenyewe.
Changamoto walizonazo familia zenye watoto wanaoishi
na ualbino ni hasa katika kuwajengea hali ya kujiamini na
kuwaelimisha kuwa ulemavu walionao ni katika muonekano
(wa ngozi, nywele na macho). Pamoja na kuwa na muonekano
huo, watoto Albino wana uwezo sawa kama watu wengine.

Kadri utakavyojiendeleza kielimu na katika mafunzo ndivyo
itavyokuwa rahisi kwako katika kujitegemea na kumpata
mwenzi wa kuishi naye.

Je, umewahi kujiuliza ni vipi unaweza kupata msaada wa kielimu kuhusu masuala ya ngono? Leo, tutazungumzia njia ambazo unaweza kutafuta elimu na msaada muhimu ili kukusaidia kuelewa na kujilinda katika masuala ya ngono. Ni muhimu kuzingatia kuwa tuko hapa kukusaidia na kukupa miongozo sahihi kulingana na maadili yetu ya Kiafrika ya kukubalika.

1️⃣ Jitafakari mwenyewe: Kabla ya kutafuta msaada wa kielimu, ni muhimu kujitafakari mwenyewe na kuelewa ni kwa nini unataka kujifunza zaidi kuhusu ngono. Je, ni kwa sababu unajisikia kuchanganyikiwa au una wasiwasi juu ya afya yako? Au labda unatafuta miongozo ya kujilinda na kufanya maamuzi sahihi? Kuwa wazi na wewe mwenyewe kuhusu malengo yako itakusaidia kuelewa jinsi ya kufaidika na msaada unaopatikana.

2️⃣ Tembelea kituo cha afya: Kituo cha afya ni mahali pazuri pa kuanza kutafuta msaada wa kielimu juu ya masuala ya ngono. Huko utapata wataalamu wa afya ambao wanaweza kukusaidia na kushauri kwa usiri na ujuzi. Wanaweza kujibu maswali yako na kukupa miongozo sahihi kuhusu afya ya uzazi, kinga dhidi ya magonjwa ya zinaa, na njia salama za kufurahia ngono.

3️⃣ Ongea na wazazi au walezi wako: Wazazi na walezi wako ni rasilimali muhimu ya msaada wa kielimu. Wanaweza kukupa mwongozo sahihi na ushauri unaotokana na uzoefu wao. Pamoja nao, unaweza kujifunza juu ya maadili ya Kiafrika yanayohusu ngono na jinsi ya kudumisha afya ya fizikia na kihisia katika uhusiano wako.

4️⃣ Changamka na majadiliano ya darasani: Shuleni, unaweza kupata fursa ya kujifunza na kushiriki mazungumzo ya darasani kuhusu masuala ya ngono. Hakikisha unaweka msisitizo kwenye madarasa yanayotoa mafunzo ya afya na mahusiano. Hii itakupa fursa ya kuuliza maswali na kujadili masuala yanayokuhusu na wenzako.

5️⃣ Tumia rasilimali za mtandaoni: Mtandao ni chanzo kingine cha msaada wa kielimu. Kuna tovuti nyingi na programu za simu ambazo zinatoa miongozo sahihi na taarifa kuhusu ngono. Hata hivyo, ni muhimu kujitambua na kuchagua vyanzo vinavyotoa taarifa sahihi na zenye maadili.

6️⃣ Shiriki na marafiki wako: Usisite kushiriki mawazo na marafiki wako kuhusu masuala ya ngono. Wanaweza kuwa na taarifa au uzoefu ambao unaweza kujifunza kutoka kwao. Kwa kushirikiana, mnaweza kusaidiana na kufanya maamuzi sahihi kuhusu afya ya ngono.

7️⃣ Tafuta msaada wa kitaalamu: Ikiwa unahisi kuwa unahitaji msaada zaidi au umeathiriwa kihisia kutokana na masuala ya ngono, ni muhimu kutafuta msaada wa kitaalamu. Kuna washauri nasaha na wataalamu wa saikolojia ambao wana uzoefu katika masuala ya afya ya ngono na wanaweza kusaidia katika kujenga afya ya akili na kujiamini.

8️⃣ Chagua kuwa mtu wa maadili: Ni muhimu kuzingatia maadili ya Kiafrika ambayo yanasisitiza kujiheshimu na kujilinda katika masuala ya ngono. Kwa mfano, ni muhimu kufanya maamuzi ya kujizuia na kusubiri hadi ndoa kabla ya kuingia katika mahusiano ya kingono. Kuchagua kuwa mtu wa maadili ni njia bora ya kujilinda na kuheshimu maadili ya Kiafrika.

9️⃣ Kumbuka kujilinda: Wakati wa kujihusisha katika mahusiano ya kingono, ni muhimu kuzingatia njia za kujilinda na kinga dhidi ya magonjwa ya zinaa na mimba zisizotarajiwa. Kutumia kondomu na kuchunguza hali ya afya ya mwenzi wako ni hatua za muhimu katika kuzingatia afya yako.

🔟 Fuata maadili ya Kiafrika: Katika jamii zetu za Kiafrika, maadili ni sehemu muhimu ya kuishi maisha yenye furaha na yenye mafanikio. Kuwa na maadili mema itakusaidia kufanya maamuzi sahihi na kuepuka hatari za afya ya ngono na kijamii. Kujifunza na kuishi kulingana na maadili haya itakuhakikishia maisha bora.

Je, una mawazo gani kuhusu kujifunza na kusaidiwa kuhusu masuala ya ngono? Je, unaona kuwa ni muhimu kuzingatia maadili ya Kiafrika katika maisha yako ya kijinsia? Tuambie mawazo yako na tutumie maswali yako. Jukumu letu ni kukusaidia kufanya maamuzi sahihi na kukuongoza kuelekea afya ya ngono na maisha yenye furaha. Tuko hapa kukusaidia!

Kwa vijana mara nyingine siyo rahisi kufahamu afanye nini mara anapopata ashiki (hamu) ya kutaka kujamii ana. Unaweza ukajaribu kujisahaulisha kwa kufanya mambo mengine kama kucheza michezo kujifu-nza, kujisomea, kuwasaidia wazazi kazi za nyumbani au kuungana na vijana wen-zako katika shughuli za vikundi katika jamii . Vijana wengine huoga maji ya baridi kuondoa ashiki.

Kujisikia hamu ya kutaka kujamii ana au uume kudinda haimaanishi kwamba ni lazima ujamii ane. Kujamii ana ni njia mojawapo tu ya kuonyesha mapenzi. Kuna njia nyingine ambazo hutumika, kwa mfano kubusu, kuongea, kushikana mikono, kukumbatiana na kushikanashikana.
Njia nyingine ya kutumia kumaliza hamu ni kupiga punyeto. Kupiga punyeto ni kitendo cha msichana kushikashika na kusugua taratibu kinembe chake mpaka anafikia mshindo au kitendo cha mvulana kusuguasugua uume wake mpaka akojoe manii . Watu wengi wanaopiga punyeto hufanya hivyo wakiwa peke yao. Kupiga punyeto hakuna madhara yoyote ya kiafya wala kiakili.
Kwa vyovyote vile, kama huwezi kabisa kuacha kujamii ana, hakikisha mapenzi yawe salama. Mapenzi salama ni yale yanayofanyika bila wasiwasi wa kupata mimba zisizotarajiwa, magonjwa ya zinaa pamoja na maambukizo ya VVU na UKIMWI. Kwa upande mwingine, mapenzi salama yanaweza kuwa ni vitendo vya kumaliza hamu bila kuhusisha sehemu za siri za mwanamke na mwanaume kukutana. Kwa upande mwingine mapenzi ya uume kuingizwa ukeni yanakuwa pia salama i iwapo tahadhari imechukuliwa kwa maana kwamba kondomu i litumika.