Je, ni lazima kutumia kinga (condom) kila wakati? 🌍

Leo nataka kuzungumzia jambo muhimu sana kwa vijana wote. Tunaishi katika dunia ambayo upendo na mahusiano ni sehemu muhimu ya maisha yetu. Lakini kuna jambo moja ambalo ni lazima tulizingatie na kulinda afya zetu – na hiyo ni kutumia kinga (condom) kila wakati tunaposhiriki tendo la ndoa. Hii ni njia bora na ya kuaminika kabisa ya kujilinda na magonjwa ya zinaa na mimba zisizotarajiwa.

Hapa kuna sababu kubwa 15 kwa nini ni lazima kutumia kinga (condom):

1️⃣ Inakulinda na magonjwa ya zinaa: Kutumia kinga (condom) kunapunguza hatari ya kuambukizwa magonjwa hatari ya zinaa kama vile UKIMWI, kisonono, klamidia, syphilis, na wengine wengi.

2️⃣ Inakuhakikishia usalama: Kutumia kinga (condom) kunakuwezesha kuwa na uhakika kuwa wewe na mwenzi wako mnajilinda na magonjwa bila kuhatarisha afya zenu.

3️⃣ Inakulinda na mimba zisizotarajiwa: Kinga (condom) ni njia bora ya kuzuia mimba zisizotarajiwa wakati hamjakusudia kupata mtoto. Inakuwezesha kudhibiti maisha yako na kuchagua wakati sahihi wa kupata watoto.

4️⃣ Inawasaidia wanawake kuwa na udhibiti: Kinga (condom) inawawezesha wanawake kuwa na udhibiti zaidi juu ya afya zao na maisha yao ya ngono. Wanaweza kujilinda na kujikinga na magonjwa bila kumtegemea mwanaume.

5️⃣ Inaongeza furaha na ujasiri: Kutumia kinga (condom) kunaweza kukupa hisia ya furaha na uhakika, kwa sababu unajua kuwa unajilinda na unafanya uamuzi sahihi kwa afya yako.

6️⃣ Inakuwezesha kuwa na uhusiano bora: Kutumia kinga (condom) kunaweza kuimarisha uhusiano wako na mwenzi wako kwa sababu inaonyesha kuwa unajali afya yake na unataka kulinda afya zenu wote.

7️⃣ Inapunguza wasiwasi na msongo wa mawazo: Kujua kuwa unatumia kinga (condom) kunapunguza wasiwasi wa kushika mimba au kupata maambukizo ya magonjwa ya zinaa. Hii inakupa amani ya akili na inakufanya ufurahie tendo la ndoa bila wasiwasi.

8️⃣ Inakupa nguvu ya kufanya maamuzi sahihi: Kutumia kinga (condom) ni ishara ya kuwa unajali afya yako na unajibu wito wako wa kuwa mtu mzima. Inakupa uwezo wa kufanya maamuzi sahihi na kuwa na udhibiti kamili juu ya mwili wako.

9️⃣ Inakupatia uhuru wa kuchagua: Kutumia kinga (condom) kunakuwezesha kufurahia tendo la ndoa bila hofu ya kubeba majukumu ambayo huenda haukuwa tayari kuyatekeleza. Unaweza kuendelea na ndoto zako na kufikia malengo yako bila kuingiliwa na majukumu ya ghafla.

1️⃣0️⃣ Inazuia mzunguko wa maambukizo ya magonjwa: Kutumia kinga (condom) kunapunguza hatari ya kueneza maambukizo ya magonjwa ya zinaa kwa washirika wengine. Hii inasaidia kulinda jamii nzima na kupunguza madhara ya magonjwa hatari.

1️⃣1️⃣ Inakulinda na hatari zisizotarajiwa: Kutumia kinga (condom) ni njia bora ya kujilinda na hatari zisizotarajiwa kama vile mimba zisizotarajiwa au kuathiriwa na magonjwa ya zinaa. Unaweza kuwa na uhakika kwamba umefanya kila kitu unachoweza kwa ajili ya ulinzi wako.

1️⃣2️⃣ Inakulinda na maamuzi ya haraka: Kutumia kinga (condom) kunaweza kukuokoa kutokana na kufanya maamuzi ya haraka na kujutia baadaye. Unaweza kufurahia tendo la ndoa bila shinikizo au hofu ya madhara yasiyotarajiwa.

1️⃣3️⃣ Inawafanya wapenzi kujadiliana na kuelewana: Kutumia kinga (condom) ni nyenzo muhimu ya mawasiliano na uelewano kati ya wapenzi. Inawahimiza kujadiliana juu ya afya yao na kuzingatia usalama wao wote.

1️⃣4️⃣ Inawapa wapenzi fursa ya kujifunza pamoja: Kutumia kinga (condom) kunaweza kuwa fursa ya kujifunza pamoja na kuboresha uhusiano wa kimapenzi. Wanaweza kujifunza kuhusu mahitaji na tamaa ya kila mmoja na kujenga uaminifu na upendo.

1️⃣5️⃣ Inakuhimiza kungojea hadi wakati sahihi: Kutumia kinga (condom) kunaweza kuwa chachu ya kungojea hadi wakati sahihi wa kuanza maisha ya ngono. Inakuwezesha kujiwekea malengo na kuzingatia thamani zako na maadili yako.

Sasa, ninataka kukupatia nafasi ya kuchangia na kushiriki maoni yako. Je, unaamini kwamba ni muhimu sana kutumia kinga (condom) kila wakati? Ni vipi unavyoshughulikia suala hili katika uhusiano wako? Je, una maoni au maswali yoyote juu ya suala hili? Natumai kuwa umepata mwanga na habari muhimu zinazokusaidia kufanya uamuzi sahihi kwa afya yako. Kumbuka, kujilinda ni muhimu sana, na kungojea hadi wakati sahihi ni chaguo bora kabisa. Tuko pamoja katika safari hii ya maisha na tunaweza kusaidiana.

Zipo aina mbili za mapacha, wale wanaofanana na wale wasiofanana. Karibu robo ya mapacha wote hufanana. Hii ina maana kwamba wametokana na yai moja lililotungwa mimba ambalo hujigawa katika makundi mawili tofauti ya chembechembe, kila mojawapo hubadilika kuwa kiumbe pekee. Hadi sasa, wataalamu hawaelewi vizuri sababu za yai kujigawa. Mapacha wa aina hii , kwa vile wametokana na yai moja, mara zote huwa na jinsia moja na hufanana sana kimaumbile.
Mapacha wasiofanana hutokea wakati wa yai kupevuka, kokwa za mwanamke hutokea zikawa mayai mawili badala ya moja tu. Mayai yote mawili hurutubishwa na hutungishwa mimba kwa mbegu mbili tofauti za mwanaume. Viumbe viwili hukua wakati mmoja katika mfuko wa uzazi. Mbali ya kukua katika mfuko mmoja wa uzazi na kuwa na umri uleule, mapacha hawa ni sawa sawa na watoto wengine wawili wa wazazi haohao. Wanaweza kuwa wa jinsia na maumbile tofauti kabisa.

Ukeketaji au tohara ya wanawake ni hatari sana kwa msichana
anayetahiriwa. Wasichana hufa kutokana na madhara yake
makubwa zaidi kwa vile:

• Hutokwa na damu nyingi.
• Uambukizo unatokea iwapo vifaa vilivyotumiwa
• havikuwa safi. Uambukizo unaweza kuenea mpaka katika

viungo vya ndani vya uzazi na kusababisha ugumba na
hata vifo.

• Hatari ya kuambukizwa Virusi vya UKIMWI wakati wa

ukeketaji.

• Kuziba kwa mkojo na damu ya mwezi (hedhi) ndani ya

mwili wa mwanamke na kusababisha uambukizo.

• Matatizo na maumivu makali wakati wa kujamiiana na

wakati wa kujifungua kutokana na kupungua ukubwa wa
uke. Ukeketaji wa wanawake mara nyingi una madhara
ya kisaikologia ambapo wasichana hupoteza tumaini
na imani kwa walezi au wazazi na wanaweza wakapata
mateso ya kujisikia waoga, kufadhaika, kutojiweza na
kutokuwa kamilifu kimwili.

Zaidi ya hayo, ukeketaji unampunguzia mwanamke hamu ya
kujamiiana. Kufanikisha hamu ya ngono inategemea kwa kiasi
kikubwa viungo vya uzazi vya nje. Ukeketaji hata hivyo unaharibu
umbile na kazi za viungo vya uzazi vya nje vya mwanamke.
Ina madhara kimwili na kisaikologia ambapo mara nyingi
huleta matatizo ya mahusiano ya kimwili kati ya mwanamume
na mwanamke. Kisimi ni sehemu ya mwili wa msichana chenye
ashiki na hisia kali ya viungo vya uzazi. Kinasisimua ashiki kwa
mwanamke anaposhikwa. Sehemu ya ndani ya mashavu na kisimi
kwa kiasi kikubwa vinahusika na hali kiwango cha raha ya na
kufikia mshindo wakati wa kujamiiana. Wakati kisimi na viungo
vingine vya uzazi vimeondolewa, ashiki na raha hupungua kwa
kiasi kikubwa. Endapo mwanamke amekatwa vibaya sana au uke
umeshonwa, kuna uwezekano wa kupata maumivu na matatizo
wakati wa kujamiiana na wa kujifungua.

Hakuna mtu wa kulaumiwa, lakini i i inabidi kila mtu awajibike. Kila mtu i inambidi afanye lolote lile lililo katika uwezo wake i ili kupunguza dawa za kulevya.
Serikali i i inabidi i i ihakikishe kwamba sheria zilizowekwa zinatekelezwa. Pia i inatakiwa kuwasaidia walio na matatizo ya kimwili na kisaikolojia ya matumizi ya dawa za kulevya kwa kutoa vifaa na huduma za kiafya kwao.
Ni kweli kwamba watu wanaojihusisha na biashara ya dawa za kulevya wanawasababishia watu wengine matatizo. Lakini kusingekuwa na usambazaji wake kama kusingekuwa na wahitaji. Hivyo basi mtumiaji anatakiwa awe na uamuzi wa kujali maisha na afya yake binafsi. Hii ndiyo sababu, watu hasa vijana wanatakiwa kuelimishwa kuhusu athari za dawa za kulevya.

Ni kweli hiyo ni dhuluma na inaitwa unyanyasaji wa kijinsia kwa
mtoto. Watoto wanaweza kushawishiwa kwa kutumia hila kwa
mtu mzima anayejaribu kuwavuta ili waweze kujamiiana naye. Na
zaidi wanaweza wasielewe matatizo au madhara watakayopata
kutokana na kujamiiana kwa afya zao pia wanaweza wasiweze
kufanya maamuzi sahihi kwa vile hawana habari.
Mtoto hana uwezo wa kuchunguza mambo katika akili yake
kabla ya kujamiiana.
Uhusiano unaweza pia usiwe sawa kwa vile yule mtu mzima ana
uwezo na nguvu juu ya yule mtoto. Kwa hiyo itakuwa vigumu
kwa mtoto kujadiliana juu ya matumizi ya kondomu .Hizi ndiyo
sababu kwa nini watoto wanahitaji ulinzi maalum. Ni kosa
kujamiiana na msichana wa umri chini ya miaka 18.
Iwapo mtu anajamiiana na msichana chini ya miaka 18 mtu
huyo anawajibika kisheria, katenda kosa hata kama msichana
amempa ridhaa yake.

Kwa vile Albino hana tofauti na watu wengine inopokuja
kwenye suala la idadi ya watoto wa kuzaa jambo la msingi ni
yeye mwanamke au mwanaume Albino kuzaa idadi aliyojipangia
mwenyewe. Akitia maanani uwezo alio nao wa kuwatunza na
kuwapa mahitaji muhimu.

Kuoana maana yake ni kuwajibika kwa maisha yako na mke au mume wako. Mara nyingi kuoana kunaambatana na kuzaa watoto. Ni vigumu sana kutambua umri sahihi wa mtu kuoa au kuolewa, kwa sababu watu wanatofautiana katika kuamua ni lini yuko tayari kujitegemea na kuwajibika kumtunza mtu mwingine. Wengine wanakuwa tayari katika umri wa miaka 20 na wengine katika umri mkubwa zaidi.

Kwa vile kuoa au kuolewa mara nyingi kunahusishwa na mtu kuwa mzazi, kuna vipengele vya kiafya vinavyofaa kuzingatia. Kwa mfano siyo vema msichana kuzaa kabla hajafikisha umri wa miaka 18, kwa sababu mwili wake hauko tayari kuzaa mtoto. Nyonga i nakuwa bado ni nyembamba, viungo vya uzazi ni vidogo na havijakomaa kiasi ambacho vinaweza kuharibika wakati wa kuzaa mtoto.
Kwa hiyo basi unashauriwa kusubiri i kuoana mpaka hapo utakapokuwa umejenga msingi i mzuri i wa maisha yako. Kabla hujawa tayari kuoa au kuolewa unaweza kuwa na urafiki na yule aliye mtarajiwa wake ili taratibu muweze kuelewana tabia, yale anayoyapenda na asiyoyapenda na kujenga msingi mzuri wa uhusiano.

Kuna aina mbalimbali za ulemavu na kuna sababu mbalimbali za kuzaa mtoto mlemavu. Ulemavu wa mtoto unaweza kuwa wa kurithi au ukatokea katika hatua tofauti wakati mimba inakuwa, kama vile , wakati wa utungaji mimba, wakati wa ujauzito na wakati wa kuzaa.

Baadhi ya ulemavu ni kwa sababau ya hitilafu ya kinasaba (jenetiki) ambayo tayari i i inajulikana kwenye familia, au inayojitokeza ghafla. Hii ni aina ya ulemavu ambao hauwezi kuzuilika.
Ili mimba i iweze kutungwa, kuna mlolongo wa mambo mengi ambayo yanatakiwa yatokee wakati mwafaka. Ule mwenendo wa kujiunga yai lililopevuka likutane na mbegu ya kiume siyo kitu rahisi na i inawezekana yakatokea makosa. Makosa kama hayo siyo rahisi kuyazuia na mara nyingi kutokea kwake ni kwa bahati mbaya.
Sababu mojawapo ni mwanamke kuumwa wakati wa ujauzito. Kama mwanamke mjamzito anaumwa kwa mfano, malaria na anakunywa madawa makali, ugonjwa wenyewe au matumizi ya dawa yanaweza kuleta madhara kwa mimba i inayokua tumboni. Malaria ni ugonjwa mmojawapo unaosababisha mimba kutoka na ulemavu kwa watoto wanaozaliwa. Wanawake wanashauriwa kuwa wangalifu sana wasiugue malaria wakati wa ujauzito. Sababu nyingine ni matumizi ya madawa ya kulevya, pamoja na sigara au pombe wakati wa ujauzito. Vitu hivi sio vizuri kwa mwili wa binadamu, hasa kwa mimba.
Wakati mwingine, ulemavu wa mtoto unatokea wakati wa kuzaliwa. Kwa hiyo ni muhimu sana mwanamke ahakikishe anahudumiwa na mhudumu mwenye ujuzi wa kutosha ambaye anayajua madhara na namna ya kukabiliana nayo.

Hapana. Ualbino ni hali
inayoweza kutokea kwa
wanadamu na wanyama wa
kundi la mamalia. Tembo
weupe wa India hujulikana
sana na walithaminiwa
sana katika mahakama ya
Mfalme au chui, twiga na
simba weupe ambao sasa
wanafurahiwa sana kwenye
bustani za wanyama na
mbuga za wanyama pori.

Nani na lini unaoa ni maamuzi yako binafsi wewe mwenyewe,
hata kama rafiki na wazazi wanakushauri juu ya jambo hilo.
Kumlazimisha mtoto kuoa au kuolewa ni kumchukulia mtu uhuru
wa anavyopenda kuishi. Haki ya kuchagua kuoa, ama kuolewa
au kuanzisha familia yako huwa imegeukwa. Haki hii ni sehemu
ya makubaliano ya kimataifa na sehemu ya programu na hatua
ya Umoja wa Mataifa tangu mkutano wa Cairo 1994. Sheria
ya ndoa, Tanzania13 inasisitiza kwamba hakuna ndoa halali,
isipokuwa ipate ridhaa na iwe ya uhuru na hiari kutoka pande
zote za wanaokusudia kuoana. Ndoa yoyote ambapo pande
zimehusika hazikubaliani ndoa hiyo si halali.

Wakati mtoto amelazimishwa kuingia katika maisha ya ndoa bado
hayupo tayari na ndoa hiyo itakuwa inavunja haki za msichana
kama haki ya elimu.14 Msichana ana haki kupata elimu, msichana
ana haki kupata elimu. Haki ya kuoa inakamilika kwa msichana
kuwa na umri sahihi, naye kuwafanya maamuzi/uchaguzi wake
mwenyewe, kuanzisha familia. Kwa hiyo inaingilia kuvunja haki
ya msingi ya mtoto ya kumtoa shule kabla ya kumaliza elimu ya
msingi, ambayo ni shuruti kwa watoto wote, hapa Tanzania.

Katika miezi sita ya mwanzo baada ya kujifungua, mwanamke anayenyonyesha mtoto anapata kinga ya mimba kwa asilimia kubwa. Lakini i i inabidi mama anyonyeshe mtoto kwa kipindi kirefu (muda wote mtoto awe ananyonya maziwa ya mama tu na anyonye kila anapohitaji) na vilevile mama awe hajaanza kupata hedhi yake. Kama mama ameanza kupata hedhi yake au kama anampa mtoto chakula kingine, anaweza kupata mimba tena. Kwa hivyo, anashauriwa kutumia njia za kupanga uzazi i i ili kuzuia mimba za mfululizo.

Idadi kamili ya Albino Tanzania haijulikani kwani hakuna
aliyewahesabu. Inakisiwa kufuatana na tafiti katika nchi
nyingine kama Nigeria na Afrika Kusini kuwa mtu 1 kati ya
4,000- 5,000 ni Albino hapa Tanzania. Namba hii ni kubwa mara
nne au mara tano ukilinganisha na Ulaya au Marekani ambako
tunapata Albino 1 kati ya watu 15,000-20,000. Hapa Tanzania
inakisiwa kuwa kuna Albino wapatao elfu kumi.

1. Je, ualbino unaambukiza? ……….. Hapana
2. Ualbino ni ugonjwa? ………..Hapana
3. Ualbino ni laana? ………..Hapana
4. Ualbino ni kitu cha kawaida? ………..Hapana
5. Ualbino unawapata tu watu weusi?……….. Hapana
6. Watu wanaoishi na ualbino wana macho mekundu?……….. Hapana
7. Albino ni watu wenye imani za ushirikina? ………..Hapana
8. Albino wana nguvu za giza? ………..Hapana
9. Je, Albino hawana akili? ………..Hapana
10. Je, ni kosa la mwanamke anayezaa mtoto Albino? ………..Hapana
11. Je, jamii ibadili mtazamo hasi iliyo nao kuhusu Albino?……….. NDIYO

Je, ni sahihi kufanya ngono na mpenzi wangu wa mbali? Swali hili limekuwa likiwasumbua vijana wengi leo hii. Ndio maana nimeamua kuandika makala hii ili kuwaelimisha na kuwapa ushauri muhimu. Kama mzazi au kijana mwenye akili timamu, ni muhimu kujua athari za kufanya ngono na mpenzi wako wa mbali na jinsi ya kushughulikia hali hiyo. Hapa chini nitaelezea mambo muhimu kumi na tano (15) ambayo unapaswa kuzingatia.

1️⃣ Kwanza kabisa, ni muhimu kuelewa kuwa kufanya ngono ni kitendo kitakatifu na cha karibu sana kati ya wapenzi wawili. Ni muhimu kumheshimu mwenzako na kujenga uhusiano wa dhati kabla ya kufikiria kufanya ngono.

2️⃣ Pia, kumbuka kuwa kufanya ngono ni hatari na inaweza kusababisha magonjwa ya zinaa. Hakikisha unajikinga kwa kutumia kondomu ili kuepuka madhara ya kiafya.

3️⃣ Katika uhusiano wa mbali, ni vyema kuweka mawasiliano ya karibu na mpenzi wako. Jifunze kuzungumza kwa uwazi kuhusu hisia zako, matamanio yako na hata maswali yoyote unayoweza kuwa nayo kuhusu ngono.

4️⃣ Pia ni muhimu kujua mipaka yako na kuheshimu maamuzi ya mwenzako. Kama mmoja wenu hayuko tayari kufanya ngono, basi usilazimishe. Kuwa na uvumilivu na heshimu uamuzi wake.

5️⃣ Kwa wale ambao wanaamua kufanya ngono na mpenzi wao wa mbali, ni muhimu kuhakikisha mnatumia njia salama za mawasiliano na kufuata maadili ya Kiafrika. Kwa mfano, unaweza kuwasiliana kupitia simu, ujumbe mfupi, au hata video call.

6️⃣ Mara nyingi, vijana katika uhusiano wa mbali wanaweza kujikuta wakihisi upweke na kukosa hisia za kimapenzi. Katika hali kama hii, ni vyema kuweka mipango ya kukutana mara kwa mara na mpenzi wako ili kuimarisha uhusiano wenu.

7️⃣ Ni muhimu pia kujenga imani na uaminifu katika uhusiano wa mbali. Kuwa mwaminifu kwa mwenzako na kujitahidi kutokufanya chochote ambacho kinaweza kuharibu uhusiano wenu.

8️⃣ Kumbuka kuwa kuna njia nyingi za kudumisha uhusiano wenu wa mbali bila kufanya ngono. Kwa mfano, mnaweza kusoma vitabu pamoja, kushiriki michezo ya mtandaoni, au hata kusikiliza nyimbo zenye maana kwenu.

9️⃣ Aidha, ni muhimu kuzingatia kuwa kufanya ngono kabla ya ndoa ni kinyume na maadili yetu ya Kiafrika. Kwa hiyo, ni vyema kujizuia na kusubiri hadi ndoa ili kufanya ngono. Kujitolea kuwa safi na kutunza hadhi yako kunaweza kuleta furaha na amani katika uhusiano wenu.

🔟 Wakati mwingine, maamuzi magumu yanahitaji kufanywa katika uhusiano wa mbali. Kama kuna hatari ya kukosa udhibiti na kufanya ngono bila kinga, ni vyema kupanga safari ya kukutana na mpenzi wako ili kuepuka matokeo mabaya.

1️⃣1️⃣ Kumbuka, ngono ni zawadi maalum ambayo Mungu ametupa kwa ajili ya ndoa. Kwa hiyo, ni muhimu kuheshimu zawadi hiyo na kusubiri hadi wakati muafaka ili kuitumia.

1️⃣2️⃣ Tafuta msaada kutoka kwa watu wazima wenye busara na wanaowajali. Wanaweza kukushauri na kukupa mwongozo kuhusu jinsi ya kushughulikia hisia na tamaa zako.

1️⃣3️⃣ Kumbuka, zawadi bora zaidi unayoweza kumpa mpenzi wako wa mbali ni moyo safi na uaminifu wako. Kuwa mwaminifu katika uhusiano wenu na mujitahidi kuwa na uhusiano mzuri bila kufanya ngono.

1️⃣4️⃣ Hatimaye, ni vyema kuzingatia kujenga uhusiano wa kudumu na mpenzi wako wa mbali. Kuwa na malengo na mipango ya maisha pamoja na kuimarisha uhusiano wenu kwa njia zote zinazowezekana.

1️⃣5️⃣ Kwa kuhitimisha, ni muhimu kuelewa kuwa uhusiano wa mbali unahitaji uvumilivu, imani na kujituma katika kujenga uhusiano imara. Kufanya ngono ni muhimu sana katika uhusiano, hata hivyo, ni muhimu kuzingatia maadili yetu ya Kiafrika na kusubiri hadi wakati muafaka. Tumie muda huu wa uhusiano wa mbali kujifunza kuheshimiana, kujenga uaminifu na kuwa na uhusiano wa kudumu.